VREEMDE VONDSTEN - Rubriek met bijdragen van Theo van Herwijnen*)

 

ARCHIEF 2006    -    overige jaren: 2008 - 2007 - 2005 - 2004 - 2003 - 2002 - 2001

 

In het archief treft u alle eerder in deze rubriek geplaatste vondsten aan en de reacties van lezers van deze rubriek. Hieronder de oude vondsten van het jaar 2006.

 

2006-52: Bedrog

Of hier een relatie is met de bedriegertjes in kasteel-park Rozendaal is onbekend, maar het is in elk geval een verhaal van alle tijden. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


G.L. Zeilmaker, weduwe B. Evers, alias "freule Hulsteijn"en "freule van de Poll", die bij verschillende vermogende ingezetenen van Arnhem het medelijden trachtte op te wekken door de bewering, dat zij kort geleden een ziekenhuis had verlaten, en tegen welke vrouw door de Arnhemsche politie gewaarschuwd is, dacht ook te Deventer dat bedrijf uit te oefenen. Het gelukte echter niet, want de politie had haar gadegeslagen. Thans heeft zij Deventer verlaten om waarschijnlijk elders slachtoffers te maken.

Bron: Nieuwsblad voor het kanton Oosterhout (N.B.), zondag 13 juni 1886

2006-51: Bruidspaar

Een mooie omschrijving van een huwelijk. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Een zoon van het Hemelsche Rijk smaakte dezer dagen het geluk in den echt te treden met eene dochter uit het land "ontwoekerd aan de baren". Het is nl. de heer Taen Err Toung later genaamd Frederick George Arrhee met mej. M.C.U. Cuijpers, dochter van den gevierden architect in Amsterdam. Bruidegom en diens vader waren in Chineesch pontificaal.

Bron: Nieuwsblad voor het kanton Oosterhout (N.B.), zondag 2 mei 1886

2006-50: Treurnis

Koen Schreuders voorzag ons opnieuw van een inzending. Ditmaal een huwelijk dat niet doorging. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


                1797
1 Oct. Zijn bij ons in ondertrouw opgenomen
Jan Haardse weduwenaar van Margriet Franssen
Soldaat onder de Compagnie Invalides van de heer Kapteijn Lobbregts
in garnisoen alhier
met
Aletta van Dijk wed. van Pieter Janssen beijde woonende in de Klundert

Deze persoonen hebben drie Huwelijksvoorstellen onverhinderd gehad;
maar de Bruijd is voor de trouw schielijk gestorven.

Bron: DTB Klundert, Nederduits Hervormd trouwboek 1697-1742

2006-49: De wereld wordt steeds kleiner

De gevolgen van deze nieuwerwetse fratsen merken wij nog steeds .... Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Aanstaanden Maandag begint te Amsterdam de telephoon, althans onder een tachtig geabonneerden te werken.

Bron: Nieuwsblad voor het kanton Oosterhout (NB), zondag 29 mei 1881

2006-48: Tentoonstelling met lijken

Vandaag, 25 november 2006, is in de Beurs van Berlage de expositie geopend met de naam 'Bodies The Exhibition', waar geconserveerde en opengewerkte lichamen van Chinese lijken zijn te zien. De fascinatie die de mens voor zoiets heeft, zoals blijkt uit eerdere bezoekersaantallen van deze verzameling in het buitenland, is niet nieuw. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Omtrent een dezer dagen te Scheveningen geboren kind van het mannelijk geslacht, met vier beenen en vier armen, vernemen wij, dat na bekomen vergunning van de overheid, deze merkwaardige misgeboorte, die dood ter wereld kwam, op spiritus is gezet, ten einde door belangstellenden te worden bezichtigd.

Bron: Nieuwsblad voor het kanton Oosterhout (NB), zondag 21 augustus 1881

2006-47: Langer doorwerken

Een tweede inzending van Koen Schreuders. Langer door blijven werken dan de pensioengerechtigde leeftijd is weer een discussie. Een bijna 200 jaar oud voorbeeld van hoe het wel eens was ... Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


1810
26 October: Willem Hesman geeft aan het lijk van Johannis Westerhuijsen, oud 103 Jaaren & 4 maanden.
Gehuwd geweest, nagelaten een kind, overleeden den 24 October en begraaven 27 dito zonder zegel.
In 'sLands Dienst geweest 70 jaaren.

Bron: DTB Wijk (4), register der overledenen 1806-1810

2006-46: Dubbele doop

Het komt vaker voor dat kinderen tweemaal worden gedoopt, bijvoorbeeld vanwege een nootdoop. Hier een vermoedelijke dubbele doop ingestuurd door Gert Maas. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Gedoopt (RK) op zondag 16 april 1690 te Dongen:
Catharina Bol,
dochter van Roelof Ariensz Bol en Catharina Hendrik Maas (getuige Huylberthe Joosten)
Er staat bij vermeld: " 's Gravenmoer "

Bron: DTB Dongen, dopen Rooms Katholiek 1683-1699


Gedoopt (NG) op zondag 9 april 1690 's Gravenmoer:
Catharina Roelof Bol

Bron: DTB 's Gravenmoer, dopen Nederduits Gereformeerd 1672-1812 (1814)

2006-45: Fransoos

Een vondst, ingestuurd door Koen Schreuders, met weer eens een kind van een 'vreemde gast'. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Gedoopt den 22 November 1795
Pieternella dogter van Anneke Schreuders onegt volgens haar verklaring voor de Gemeente verwekt bij eenen fransschen officier. Den 26 October geboren.

Bron: DTB Veen (N.B.), dopen Nederduits Gereformeerd 1789-1797

2006-44: Ontmaskering BN-er?

Tegenwoordig lijkt half Nederland een BN-er (Bekende Nederlander), om vervolgens te verschijnen in een praatprgramma of roddelrubriek. Dit bericht maakt melding van een toenmalige BN-er. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Het Handelsblad verklaart thans met zekerheid te kunnen mededeelen dat de heer Busken Huet de schrijver is van de brieven uit Brussel die in het Dagblad van Ned. Indië voorkomen met de onderteekening "Fantasio". Ten gevolge dier brieven, waarin op oneerbiedigste, ruwste, beleedigendste wijze over het Vorstelijk Huis gesproken werd, is tegen het blad in quaestie een rechtsvervolging ingesteld.

Bron: Nieuwsblad van het kanton Oosterhout (N.B.), zondag 10 januari 1886

2006-43: Dubbel, dubbel, dubbel

Honderdtwintig jaar getrouwd en zo. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Te Lutten in Overijsel zullen op 28 Maart a.s Hendrik Otter, gehuwd met Aaltje Krol en Jan Otter, gehuwd met Sapke Krol den dag herdenken, waarop zij voor 60 jaar door den band des huwelijks zijn vereenigd. De mannen zijn broeders en de vrouwen zijn zusters.

[N.B. Op 29 maart 1821 huwden te Opsterland: Hendrik Harmens Otter met Aaltje Lubberts Krol en Jan harmens Otter met Saapke Lubberts Krol.]

Bron: Nieuwsblad van het kanton Oosterhout (N.B.), zondag 27 februari 1881

2006-42: Opvoedkundig

Dat een bericht in de krant ook opvoedkundig kan worden aangegrepen blijkt hier. Of eenieder dit kon waarderen? Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Te Drunen is een tweejarig kind onder de vreeselijkste pijnen gestorven, dat in zijne onnoozelheid wat vitriool gedronken had. Wel eene les voor ouders om toch steeds dergelijke gevaarlijke zaken buiten 't bereik der kinderen te houden! 't Is hier natuurlijk weer een gevolg van onvoorzichtigheid.

Bron: Nieuwsblad van het kanton Oosterhout (N.B.), zaterdag 1 januari 1881

2006-41: Tweede huwelijk

Dat men voor een tweede keer huwt is niet zo bijzonder, wel op deze manier. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Donderdag is te Zwolle uit Putten in het huis van arrest overgebracht een gepensioneerd O.I. militair, zekere Jean Charles Mortier. Deze Mortier huwde naar men verzekert voor eenige jaren met een vrouw uit Sluis in Zeeland en vestigde zich te Armentier bij Rijssel in Frankrijk. Na een paar jaar verliet hij zijn vrouw en twee kinderen en wist met valsche papieren in O.I. dienst te treden. Twee jaar daarna werd hij afgekeurd, keerde naar Holland terug met f 320 pensioen, vestigde zich te Putten en trad weder in het huwelijk. Zijn eerste vrouw vernam onlangs de toedracht der zaak en kwam over om zich daarvan te overtuigen. Op haar aanklacht is hij thans gearresteerd.

Bron: Nieuwsblad van het kanton Oosterhout (N.B.), zondag 11 september 1881

2006-40: Doop op bed

Er zijn nog wel eens antekeningen bij kerkelijke inschrijvingen die iets zeggen over de omstandigheden. Zo ook bij deze doop op het bed van de predikant. Een tip van Rina de Groot. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


[1700]
1 July is gedoopt Jannigje Theunis, wettige dogter van Theunis Ariese van Dijck en Aelbertje Crelis, en is ten doop gegeven door Engel Aerts. Op mijn bed gedoopt. 
[In de marge:] op dien dag heb ick t ongeluck gehad van mijn been te brecken

Bron: DTB Jutphaas 23, RK doopboek 1694-1773

2006-39: Oldenzaals geluk

We worden steeds ouder. En dan hebben we het over een statistisch gemiddelde, er waren natuurlijk altijd al oude mensen. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Te Oldenzaal leeft een Israelietisch echtpaar, dat te zamen 190 jaar telt; de man is 99, de vrouw 91 jaar, en beiden genieten eene volmaakte gezondheid. Zij zijn 74 jaar gehuwd.

Bron: Nieuwsblad voor het kanton Oosterhout (N.B.), zondag 13 februari 1881

2006-38: Tienermoeder

Er is niets nieuws onder de zon, zo lijkt het. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Men meldt niet of het een Kamper-ui is; maar wel dat te Kampen aangifte is gedaan van de geboorte van een meisje, welks moeder eene boerendochter van het Kampereiland, 14 jaren telt.

Bron: Nieuwsblad voor het kanton Oosterhout (N.B.), zondag 17 april 1881

2006-37: Borrelpraat?

't Is onduidelijk of hier sprake is van borrelpraat of ware feiten. In dat laatste geval wordt wellicht een record geopenbaard. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Mietje de Leeuw is Donderdag door het Kantongerecht in Den Haag voor den 89e keer wegens openbare dronkenschap veroordeeld, Theodorus Schiffel voor de 79e keer en Scheidele voor de 45ste maal

Bron: Nieuwsblad voor het kanton Oosterhout (N.B.), zondag 13 november 1881

2006-36: Loterij

Weer eens een voorbeeld van het samengaan van feiten. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Bij de militieloting te Tilburg heeft zich het waarschijnlijk eenige feit voorgedaan, dat vier broeders, allen zoons van één moeder, tezamen moesten loten. Het feit is begrijpelijk, als men weet, dat de vrouw in één jaar tweemaal van een tweeling beviel.

Bron: Nieuwsblad voor het kanton Oosterhout (N.B.), zondag 20 februari 1881

2006-35: Verzekering

Dat het hebben van een verzekering al een oud fenomeen is, blijkt uit dit korte bericht. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


De oudste levensverzekeringmaatschappij in Nederland "De Westzanerbos" te Westzaan, wordt wegens achteruitgang van het ledental geliquideerd. Zij was in 1730 opgericht.

Bron: Nieuwsblad voor het kanton Oosterhout (N.B.), zondag 18 april 1886

2006-34: Dierenliefde

De auteur van onderstaande tekst zou vermoedelijk 'uit zijn dak zijn gegaan' van de mogelijkheden tot begraven en crematie die nu bestaan voor gestorven huisdieren. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Het Ochtendblad van het Handelsblad bevat onder de rubriek advertenties een staaltje van aan krankzinnigheid grenzende dierenliefde. In een met sprekende letters gedrukte advertentie doet namelijk zekere Hagenaar of Haagsche juffrouw A.E. aankondiging, dat overleden is "onze lieve Mylord, bijna 26 jaar oud".

Bron: Nieuwsblad voor het kanton Oosterhout (N.B.), zondag 21 maart 1886

2006-33: Bijbels huwelijk

Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Breda - Een echtpaar alhier dat a.s Maandag zijn gouden bruiloft hoopt te vieren, heeft de merkwaardige bijzonderheid dat de man Adam en de vrouw Eva heet.

[N.B. Op 28 april 1836 huwden te Breda: Adam Verhagen en Eva Gielens]

Bron: Nieuwsblad voor het kanton Oosterhout (N.B.), zondag 25 april 1886

2006-32: Dood door schuld

Nee, het was nog net geen dood, maar vermoedelijk was er wel sprake van schuld. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Te Deutichem leeft een echtpaar, waarvan het tienjarig dochtertje is ingeschreven in een levensverzekering en in een begrafenisfonds. Het arme kind werd echter door de ouders uit lage geldzucht op de erbarmelijkste wijze mishandeld en zou zeker weldra bezweken zijn aan gebrek en vervuiling, had niet een bloedverwant bijtijds van zich doen hooren. Hij vond Vrijdag het meisje in een hok opgesloten, zonder eenig voedsel en in een deerniswaardigen toestand. Het is door hem naar huis medegenomen en zal bij eene zorgvuldige verpleging nog wel behouden kunnen blijven. De justitie heeft de zaak in handen.

Bron: Nieuwsblad voor het kanton Oosterhout (N.B.), zondag 10 januari 1886

2006-31: Sprookje of waarheid ...?

Heeft iemand enig idee over het waarheidsgehalte van onderstaand bericht? Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Men schrijft uit Gulpen (L.):

Maandag overleed een Fransch edelman, die sedert kort met zijne familie alhier woonde en zeer eenvoudig leefde onder den naam van Lalouette. Naar men met zekerheid verneemt, verborg dit incognito den naam eener oude adellijke familie, nl. dien van Prins de Richemont.

Bron: Tilburgsche Courant, donderdag 29 november 1888

2006-30: Spreekwoordelijk ...

Was het spreekwoord niet 'beter laat dan nooit'? Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Breda - In 1834 maakten twee jongelieden alhier kennis. Zij kregen elkander lief en engageerden zich zooals men 't noemt en zijn ….. thans in ondertrouw. Beiden tellen nu 150 jaren!

Bron: Tilburgsche Courant, zondag 18 juli 1886

2006-29: Wonderbaarlijk

Een wonderbaarlijk bericht ...... Wie waren die mensen? Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Welke afschuwelijke menschen soms worden aangetroffen, blijkt uit het volgend feit, dat te Loon op Zand is voorgevallen. Zekere B. was sinds geruimen tijd aan het ziekbed gekluisterd, zonder dat er in zijn toestand eenige verandering kwam; de vrouw, een duivelin in menschengedaante, kwam telkens den armen man sarren, "dat hij niet wilde sterven", en bracht het eindelijk zoover, dat, zij, terwijl de man nog in leven was, een doodskist ging bestellen. De laatste verblijfplaats voor den beklagenswaardigen man arriveerde, doch steeds was hij in leven. Men transporteerde dus het ding naar den zolder, in de hoop, dat de toekomstige bewoner gauw zou sterven; totdat o vreugd, verleden week die blijde dag aanbrak, en vrouwlief met vreugde de kist naar beneden haalde (Nbl. v.h. Kant. Oost.)

Bron: Nieuwe Tilburgsche Courant, zondag 11 november 1888

2006-28: Leven en dood

Dit éénregelige bericht behoeft geen toelichting. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Terwijl W.H. te Wichen in de vorige week zijn overleden kind kerk- en grafwaarts vergezelde, schonk zijn gade hem een zoon.

Bron: Nieuwsblad van het kanton Oosterhout (NB), zondag 14 maart 1886

2006-27: Armoe

Van het 'gewone' volk is bij onderzoek vaak niet zoveel terug te vinden in de archieven, dit keer wel in de krant. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Te Kaatsheuvel zijn twee personen, eene oude vrouw en een man, de schoenmaker J.B., vader van zeven kinderen, dood op hun bed gevonden, vermoedelijk ter oorzake van koude en gebrek.

Bron: Nieuwsblad van het kanton Oosterhout (NB), zaterrdag 1 januari 1881

2006-26: Geruchten

Geruchten horen bij het dagelijks leven en we komen ze zelfs af en toe in de krant tegen. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Raamsdonksveer 1 Juni. Hedenmiddag ontlastte zich boven deze gemeente een onweder met hagelslag, dat, alhoewel het zich niet zoo hevig liet aanzien, toch een menschenleven gevorderd heeft, In den polder "De Werfkamp"was een man, vader van zes kinderen, wiens vrouw, pas in het kinderbed en daarbij zeer ernstig ongesteld is, bezig met wieden, toen hij door het onweder getroffen werd en onmiddellijk dood was. Een kind was vlak in zijne nabijheid en bleef ongedeerd.
2 Juni. Zoo even verspreidt zich de mare, dat ook de vrouw, waarvan hierboven sprake was, overleden is.

[N.B. Op 1 juni 1886 overleed te Raamsdonk: Bartholomeus Kanters, 37 jaar, geboren Raamsdonk, echtgenoot van Clasina Vissers. 
De mare is onjuist. Wel overleed te Raamsdonk op 11 juni 1886 Johannes Bartholomeus Kanters, de op 25 mei 1886 te Raamsdonk geboren zoon van genoemde echtelieden.]

Bron: Bredase Courant, donderdag 3 juni 1886

2006-25: Geboorte-routines

Door ervaring worden we wijs wordt wel gezegd. En dat blijkt hier wel weer. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


In het advertentieblad voor Tiel en Omstreken komt eene advertentie voor, waarbij zekere Maarten Geunissen de bevalling zijner huisvrouw bekend maakt van het een-en-twintigste kind, zijnde een ferme jongen. Het PS luidt: Kraamvisites worden niet, maar krachtige bouillon en versterkende middelen wel afgewacht.

[N.B. De achternaam Geunissen bestaat niet. Wellicht is Teunissen of Leunissen bedoeld (TvH)]

Bron: Nieuwsblad van het kanton Oosterhout (NB), zondag 13 februari 1881

2006-24: Dubbele dubbelgangers

Wie van de lezers kent de dubbelgangers die hier worden bedoeld? Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Dit jaar zullen aan de loting voor de nationale militie deelnemen twee paar tweelingbroeders uit eenzelfde gezin te Lekkerkerk. Het eene werd in Januari, het andere in December geboren.

Bron: Nieuwsblad van het kanton Oosterhout (NB), zondag 6 februari 1881

2006-23: Leo-feest

Al eerder van het Leo-feest gehoord? Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Als een dubbele bijzonderheid deelt de N. Delftsche Ct. mede dat Zaterdag de laatste dag van ´t jaar, ter gemeentesecretarie te Delft de 1000e jonggeborene in den Burgerlijken Stand was aangeteekend en waarschijnlijk omdat de datum zijner geboorte met het heugelijk Leo-feest samenvalt, hem de namen zijn gegeven van Petrus Joseph Leo.

Bron: Nieuwe Tilburgsche Courant, donderdag 5 januari 1888

2006-22: De medische wetenschap

Bij al het historisch onderzoek dat we doen lopen we het risico dat we teveel vanuit onze eigen ervaringen kijken en denken. Op vrijwel alle terreinen van het dagelijks leven zijn er kleine of grote verschillen door de tijd heen. Zie bijvoorbeeld dit artikeltje in de krant van 1888. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Men schrijft uit N.-Br. aan de N.R.Ct.: Op het laatst van Maart is te Standdaarbuiten een 6-jarig kind, dat eenige weken tevoren door een dollen hond aan de lip gebeten was, aan de gevolgen van watervrees overleden. Twee andere personen uit het arrondissement Breda (de eene was een meisje uit Rozendaal), die eveneens ernstig door het dolle dier verwond werden, doch kort daarop zich te Parijs aan de inentingen volgens de methode van prof. Pasteur onderworpen hebben, zijn tot dusver volkomen gezond gebleven.

Bron: Nieuwe Tilburgsche Courant, zondag 20 mei 1888

2006-21: Beroepsrisico's

Dat een schoenmaker bij de uitoefening van zijn beroep aan een ernstig gevaar blootgesteld kan raken bleek ruim 125 jaar geleden ..... Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Uit Goorle [Goirle; TvH] wordt het volgende geschreven: 

Vergiftigd door leder. 

Zeker schoenmaker onzer gemeente had reeds eenige dagen een zweertje aan de bovenlip; dezer dagen kwam het in aanraking met een stuk leder. Direct zwol het aangezicht vreeselijk op; hierop volgden zware koortsen. De spoedig ontbodene geneesheer constateerde bloedvergiftiging , het aangetaste deel werd dan ook weggesneden. Tot heden is de toestand van den patiënt ver van gunstig. Bedoelde man zou gepasseerden Dinsdag in het huwelijk zijn getreden. Men kan zich de droefheid der bruid voorstellen. Zooals men weet werden enkele jaren geleden uit Buenos Ayres ruwe huiden aangevoerd, welke bij de bewerking afkomstig bleken te zijn van dieren, die door vergiftiging gestorven waren. Deze vergiftigingsziekte bleek besmettelijk te zijn. Enkele gevallen van vergiftiging deden zich voor, waaronder eenige met doodelijken afloop.

Bron: Nieuwe Tilburgsche Courant, zondag 15 april 1888

2006-20: Een paar dorpen verder

Soms blijft het lang verborgen in een onderzoek dat er nog meer kinderen in een gezin waren dan bekend uit de plaats waar het gezin leefde. Wellicht is onderstaande inschrijving zo'n voorbeeld van de doop van zo'n kind, toch heel wat dorpen verder. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Geboren 28 Junij gedoopt 6 Julij 1766

Gerardus zoon van Arent Oudzegel en Elisabeth Silvius wonende te Ooltgensplaat zijnde het kind geboren aan de Moerdijk
getuigen: Gerardus Silvius en Maria Lucas

Bron: DTB-5 Hooge- en Lage Zwaluwe, Nederduits-Gereformeerd doopboek

2006-19: Schippers

Voor hen die schippers onderzoeken is het bekend dat het soms een hele kluif is om bijvoorbeeld dopen van kinderen te vinden. Wellicht is dit er zo een. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


geboren 23 September gedoopt 29 September 1771

Marinus zoon van Barend van den Broek en Johanna Silvius get. Cornelia van den Broek
NB dit kind is gebooren in het schip liggende aan de Moerdijk onder de jurisdictie van de Klundert

Bron: DTB-5 Hooge- en Lage Zwaluwe, Nederduits-Gereformeerd doopboek

2006-18: Zwitserse troepen

Enkele eeuwen lang waren in de Nederlanden Zwitserse troepen gelegerd. Nu en dan vestigde zich zo'n militair hier blijvend en soms zorgden ze 'alleen' voor nageslacht. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


gedoopt 11 Mei 1766
Johanna dochter van Anna Monsieur in onecht geteelde, zijnde de vader volgens haar voorgeeven Johannes Horders een sergeant onder de Switsers.

Bron: DTB-5 Hooge- en Lage Zwaluwe, Nederduits-Gereformeerd doopboek

2006-17: Verklaring vader

Lang niet altijd wordt bij de doop aangetekend wie de vader van een onecht kind is. Hier en daar is het wel frequent aangetekend, gelukkig maar, zoals hier weer een voorbeeld. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


gedoopt 15 Maart 1778
Lucas Hendrik onegte zoon van Angenita van Opstal die niet alleen in barensnood maar ook nader bij schriftelijk adtest eigenhandig door haar ondertekend voor vader van het kind verklaard heeft Lucas Hendrik Rijsterborgh en verzogt het kind te doopen met den naam Lucas Hendrik.

Bron: DTB-5 Hooge- en Lage Zwaluwe, Nederduits-Gereformeerd doopboek

2006-16: Gemiddeld 77 jaar

Toevallig bekend met deze familie Van Manen in Zaltbommel? Ze hadden een feestje in 1879! Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Zaltbommel. 27 Febr. Den 6 Maart hopen Willem Van Manen en echtgenoot alhier het zeldzame voorrecht te smaken hun 50-jarig huwelijksfeest te gedenken. Dit echtpaar, een broeder, een zuster en zwager, die bij de viering hopen tegenwoordig te zijn, hebben gezamenlijk het aanzienlijk getal van 387 levensjaren bereikt.

Bron: Provinciale Noordbrbantsche en 's-Hertogenbossche Courant, zaterdag 1 maart 1879

2006-15: Zomaar wat details bij een doopinschrijving ....

Deze tekst heeft geen toelichting nodig. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


25 October 1716
Gedoopt hier tot Oosterhout in het vrijhijdshuijs op versoek van de hr. officier Simon Adriaan de Vries op scheepenskamer ten overstaan van 2 gecommitteerde van de magistraat Arien Leenderds van der Cuijp en Hendrik Struijk schepenen en 2 ouderlingen Cornelis van de Korput en Barent Croes het kind van Maria Japiks moeder nu gevangen sittend en seggend in 't cachot boven op 't vrijhijdshuijs alhier zijnde van dat landloopend volk die men gemeenlijk heijdens noemt de vader was Jan Willemse haar eghte man soo de moeder verklaarde met haar getrouwt te Nieuwborg een dorp buijten Deventer door Dom. Valck sij verclaarde dat sij gedoopt was en geboren van een gereformeerde vader en catholische moeder en naardat dese moeder het gebod des heeren en de 12 artijkelen des geloofs opgesegt en betuijght had in Jesum Christum als haar zaligmaker te geloven soo is het kind gedoopt en genaamt Jan.

Bron: DTB-24 Oosterhout, Nederduits-Gereformeerd doopboek

2006-14: Eind goed, al goed?

Vader kwam weer thuis gelukkig ... Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


29 Julij 1714
gedoopt het kind van Andries Meijers (nadat hij sijn vrouw zwaar gaande verlaaten heijmelijk met sack en pak voor eenige weecken geleeden is doorgegaan) en Maria van Ouwerkerck eghteluijden genaamt Lambertus
getuijgen Anthonij van Ouwerkerck en Johanna van Ophuijsen
dese voornoemde vader is daar naar weder bij sijn vrouw gekomen

Bron: DTB-24 Oosterhout, Nederduits-Gereformeerd doopboek

2006-13: Soldaat Hendrik Sturk gezocht

Uit deze doopinschrijving wordt duidelijk wie de vader was, maar wie weet meer van deze soldaat? Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


gedoopt 26 November 1775

Adriaan zoon en tweede onecht kind van Anna Monsieur zijnde de vader zo zij zegt Hendrik Sturk soldaat thans in guarnisoen te Bergen op den Zoom.

Bron: DTB-5 Hooge- en Lage Zwaluwe, Nederduits-Gereformeerd doopboek

2006-12: Naburige doop

Het kwam regelmatig voor dat er enige tijd een vacature was voor een nieuwe predikant. Het leven ging gewoon door, dus werd soms gebruik gemaakt van naburige plaatsen. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


gedoopt 20 December 1772
Lyda dogter van Willem van Diemen en Anna Beversluijs get: Gerrit van Diemen en Lyda van der Made
NB Dit kind is van ouders op de Made woonende dog dewijl in de vacatuur aldaar sedert onlangs niet gepredikt was en ook eerlang niet zoude gepredikt worden is hetzelve alhier ge-doopt.

Bron: DTB-5 Hooge- en Lage Zwaluwe, Nederduits-Gereformeerd doopboek

2006-11: Ingevroren bij Terheijden

Het moet een koude winter zijn geweest aan het eind van 1759 volgens deze doopinschrijving. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Den 9 December 1759 sondagnamiddag is alhier gedoopt de dogter van Jan Willemse, Friesche schipper, liggende hier met zijn schip bevroren, dog wonende meest in Vriesland, en Aaltje Martens, egte(lieden), die mede ten doop stond en genaamt Trijntje
In marge: hiervan extract gegeven den 19 Octob. 1788.

Bron: DTB-10 Terheijden, Nederduits-Gereformeerd doopboek

2006-10: Volle en gescheijde bed

Aanduidingen in een kerkelijk register zijn soms wat onduidelijk voor ons. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Op 22 februari 1771 is op de Kerckhoff te Liempde begraven: Johanna, de vrouw van Johannes van de Laar, in volle bed wettigh geboorte naergelaten
Op 18 april 1771 is op de Kerckhoff aldaar begraven:
Corneelus Blankers in gescheijde bed wettigh geboorte naergelaten
Op 14 januari 1772 is op de Kerckhoff begraven
Joachum van der Spanck in volle bed geen wettigh geboorte naargelaten

[TvH: Volle bed betekent blijkbaar echtgenoot of echtgenote nalatend. Gescheijde bed betekent weduwnaar. Opmerkelijk is dat de term gescheijde bed niet bij weduwen voorkomt. Dan wordt gewoon vermeld: weduwe.]

[HdW: 'Volle bed' zal identiek zijn aan het begrip een 'Geheel bed', d.w.z. een niet ontbonden huwelijk, dit in tegenstelling tot het Gescheurd of Gescheiden bed, een ontbonden huwelijk. Bed staat dus voor huwelijk. Bij de term 'in gescheijde bed' zal meestal sprake zijn van een al overleden echtgeno(o)t(e), maar feitelijk betekent het dus, dat de persoon eens in huwelijk was, maar dat dat huwelijk op dat moment niet meer bestaat]

Bron: DTB-7 Liempde

2006-9: Bij toeval gedoopt.

In Made werd een tweeling toevallig gedoopt! Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


NB Twee tweelingen te Oud-Drimmelen thuijshoorende bij toeval op de Made gedoopt. Door Ds. Rheenen den 9 september (1770) van welcke twee kinderen het eenen geboren is den sevenden en het anderen den 8 September van welcke twee kinderen vader is Adriaan Beversluijs en moeder Johanna Timmers en het eene is genaemt Maria en het ander Bastiaentje getuijgen waeren Maria Beversluijs en Catharina Goverde van Drimmelen.

Bron: DTB-10 Made, Nederduits Gereformeerd doopboek

2006-8: Bodemvondsten

Het zal van alle tijden zijn dat mensen historische vondsten aantreffen; soms helpt de natur daarbij een handje, zoals 125 jaar geleden. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Bij de opruiming van het zand dat door de doorbraak aan de "Driehuizen" te Oijen in de weteringen gekomen is, worden vele fossiele beenderen gevonden, sommige van verbazende grootte. Onder andere is er een achterbeen bij van een mammoet of ander groot dier uit het antidiluviaansch tijdvak. Het is bijna tweemaal zoo groot als dat van een paard en verbazend dik.

Bron: Tilburgsche Couant/Dagblad van het Zuiden, zondag 2 mei 1880

2006-7: 'Vreemde vrouwe' met kind

Zo zullen we nog wel eens eindeloos op zoek zijn naar dopen van kinderen die elders zijn gedoopt ... Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


19 Augustus 1714 in de kerck gedoopt een kind en genaamt Pieternella naar dat ik met den ouderling David Kroes versoght zijnde om 't selve aan huijs te doopen op den 16 aug. bij den moeder geweest hadden de welcke een vreemde vrouwe was en in 't craambed leggende bij de weduwe van Jan Laauwe... hier aan de Voorheij zeijde daar gekomen te sijn om de voorn. hare night te besoecken verclaarende dat Pieter van den Reijen geboortig van Rotterdam nu matroos op zee en sij Margriet Machielze geboortig van Alckmaar lidmaat van de gereformeerde gemeijnte en wonende tot Rotterdam in den Boogaardstraat op een kaamer dat den voorn. van den Reijen de vader was en sij moeder van dit kind en sij tesamen getrouwt en eghteluijden waren.

Bron: DTB-24 Oosterhout, Nederduits-Gereformeerd doopboek

2006-6: En de vader is ....?

Aantekeningen bij een doop geven soms informatie over de vader, zo ook hier ... Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Op heden den 5 Maij 1804 verscheen voor ons predikant, ouderlingen en de diaconen der hervormde gemeente van de beijde Zwaluwen Willemijna Holtskamp in huwelijk zijnde met Adriaan van Raamsdonk, die zich zederd jaar en dag buiten 's lands bevindt en in wiens afwezigheijd zij in den kraam bevallen was van een zoontje verzoekenden den doop van hetzelve hierop gevraagd zijnde wien zij haaren man afwezig zijnde als vader van dat kind opgaave antwoordde zij dat haar man nog dood nog uit de weereld zij en vader van dit haar kind zowel als van de anderen ware, waarop haar verzoek werd toegestaan en de aantekening van dit kind geschiedde aldus:
Hendrik vader Adriaan van Raamsdonk moeder: Willemijna Holtskamp geboren den 13 April en gedoopt den 6 Maij getuijgen: Cornelia Ardonne en Cornelis Holtskamp.

Bron: DTB-5 Hooge en Lage Zwaluwe, Nederduits-Gereformeerd doopboek

2006-5: Wanbetalers

Wanbetalers zijn van alle tijden, lees maar eens! Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Te Alkmaar is eene vereniging opgericht tot het weigeren van crediet aan bekende "wanbetalers". 't schijnt dus - wat men oppervlakkig beschouwd niet zou gelooven - dat daarvoor eene vereeniging en nog wel onder de zinspreuk "Eendracht en Trouw" noodig is.

Bron: Tilburgsche Courant/Dagblad van het Zuiden, zondag 8 augustus 1880

2006-4: "Van dat slag dat men gemeenlijk heijdens noemt ..."

Het is maar dat we het allemaal goed weten; je zou toch bijna nazaat willen zijn van Salomo met zo'n doopinschrijving ...! Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


8 Maart 1699
gedoopt een kindt en genaamt Salomo daar vader van was een persoon genaamt Moops Hanssen vreemdeling en van dat slag dat men gemeenlijk heijdens noemt maar en met eene attestatie vertoond dat hij de christelijke doop in sijn jonckhijt had ontvangen tot Nimweegen in de gereformeerde kercke aldaar en moeder Fijke Bartels Roomsgesindt beijde eghtehuwelijxluijden soo ons gebleecken is door hare attestatie van Hulst van den 4 7ber 1696 get: bij J.S.Gravenhage
hiervan een extract gegeven aan de opgemelde vader op sijn versoeck

Bron: DTB-24 Oosterhout, Nederduits-Gereformeerd doopboek

2006-3: Ver van huis (2)

Dit keer een ingestuurde vondst van Jacques Verbove met een opmerkelijke verklaring omtrent een geboorte in huwelijksbijlagen. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Tussen de huwelijksbijlagen bij het huwelijk van Anna Maria VAN RIJSEWIJK met Johannes LODDERS op 10 december 1829 in Bergen op Zoom bevindt zich een verklaring van de Rechtbank van Eerste Aanleg te Breda van 11 november 1829, waaruit blijkt dat Anna Maria geen geboorteakte kan overleggen. Haar vader heeft voor de rechtbank verklaard, dat zijn dochter geboren is "in het Koningrijk Polen, tijdens dat hij in militairen dienst bij de Pruissische Armée zich aldaar bevond en zijne huisvrouw als marketentster de armée volgde".

Bron: Burgerlijke Stand Bergen op Zoom, huwelijksbijlagen 1829, akte 48

2006-2: Ver van huis

Niets is lastiger dan onderzoek naar voorouders die nogal eens van huis waren of niet echt een vaste woonplaats hadden. Soms moeten we het dan van toevalstreffers hebben om gegevens te achterhalen, zoals bij deze doopinschrijving. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


Den 14 Februarij 1808 is gedoopt een kind waarvan vader is Johannes Jacobus Sorg en Frederica Wonneman (echtelieden) eerstgenoemde lidmaat der Evangelische Luthersche en laatstgenoemde lidmaat der Gereform. Religie woonachtig te Deventer zijnde het kind genaamd Lodewijk Rheinhart geboren alhier den 1 Februarij 1808 bij gelegenheid dat de vader als landmeter in dienst van het Koningrijk Holland zich was bevindende en na de Hage lande van Breda zich moest begeven ten einde aldaar in gemelde qualiteit werkzaam te zijn zijnde het kind door de moeder derzelve ten doop gehouden.

Bron: DTB-10 Terheijden, Nederduits-Gereformeerd doopboek

2006-1: Patent

Patenten kunnen onverwachte informatie bieden over personen en dat gaat eeuwen terug (zie bijv. G. Doorman, 'Octrooien voor uitvindingen in de Nederlanden uit de 16e-18e eeuw'). Ook de krant brengt soms deze informatie. Heeft u een vreemde vondst: uw reacties graag naar Theo van Herwijnen.


De heer Henri Bogaerts te 's-Hertogenbosch heeft een Duitsch rijkspatent ontvangen voor zijn procédé tot het overbrengen van eene kopie van olieverfschilderijen op paneel, linnen en andere stoffen. Het procédé is nu dus bekend en moet zeer gecompliceerd zijn, zoodat het weinig gevaar oplevert voor navolging.

Bron: Tilburgsche Courant/Dagblad van het Zuiden, zondag 18 april 1880

*) De verzameling 'Vreemde Vondsten' wordt gevoed door bijdragen van Theo van Herwijnen. Hij bezit een grote verzameling, die nog telkens wordt uitgebreid. Theo probeert zoveel mogelijk vreemde of afwijkende zaken uit archief en krant bijeen te brengen. Elke week zal een nieuwe vondst van hem hier te vinden zijn. Heeft u aanvullingen of opmerkingen dan stelt Theo het zeer op prijs om dat van u te horen. Stuur deze s.v.p. naar ons op voor Theo van Herwijnen en wij zorgen er voor dat uw bericht bij hem terechtkomt. Oude vondsten en de reacties hierop kunt u vinden in het Archief.