Transcripties

 

De nummers (1), (2) etc. verwijzen naar de regesten

 

home

 

(1) 1281 DECEMBER 13

Universis presentia visuris ac audituris Petrus Keuel, Godefridus filius Ghiselberti Merceman et Conradus filius Gauerdi, scabini Tylenses, salutem et scire veritatem. Moveritis quod coram nobis constituti Godefridus de Wier, Ghiselbertus Merceman, Henricus de Boninghen, Rutgherus filius Ide et Alardus de Dromte anno Domini M CC octogesimo quarta feria post Ramos palmarum, tanquam scabini, nobis protestabantur quod coram eis viri nobiles Henricus de Ochten et Godefridus, eius frater, omnia eorum bona apud Ysender iacentia ac alia ad eadem bona pertinentia, sive in decimis, terris, agris cultis et incultis, domino Rodolpho dicto Koc, militi, et suis heredibus iure hereditario in perpetuum possidenda vendiderunt, superportaverunt et effestucando suo iuri renunciarunt. Super qua venditione domina Iutta de Ochten, mater fratrum predictorum, necnon et Iutta, ipsius Henrici uxor, omni iuri quod in ipsis bonis habent vel habere poterunt, nomine dicti R. renunciare tenebuntur. Ceterum Henricis et Godefridus, fratres predicti, dominum Iohannem dictum Wolft, militem, et Bertam, eius uxorum, tales habebunt, quod ipsi coram iudice per Batuam comparebunt et iuri suo, si quid in bonis predictis habuerint, secundum quod dicto R. stabile, firmum fuerit et utile renunciabunt. Preterea H. prenotatus patentes litteras a domino Arnoldo de Almelo, milite, et Marina, uxore sua, procurabit, quibus litteris dictam venditionem prenotato R. stabilient et ratificabunt.Insuper H. et G., fratres sepedicti, quicquid iuris aut emolumenti Iutte domicelle, eorum sorori, de dictus bonis venire poterit vel dirivari, prefato R. et suis heredibus deponent et amovebunt. Item Verederuna, relicta Hermanni dicti de Weestrinnen, bona feodalia a dictis bonis de Ysender moventia predicto Henrico superportabit et ea, sicut ab ipso H. tenuit, de manu domini R. predicti recipiet et in feodum ab ipso tenebit. Partem etiam bonorum antedictorum expositam specialiter et pro debitis obligatam idem H. sine quolibet impedimento ipsi R. deliberabit exonerando. Super quibus conventionibus nos Henricus, Godefridus, fratres presriptie, Wilhelmus de Wier, Reynerus de Molendino, Conradus filius Thome de Zantwiec et Andreas Rufus de Wamel tamquam principales manibus coniunctis et indivisi ipsi R. ab omnibus iuri parere volentibus, sicut ius est hereditatis, per annum et diem warandiam prestabimus et tutelam. Ego quoque Wilhelmus iunior de Pufelic dictas conventiones cum ipsis principalibus absque securitate qualibet tamquam bonus fideiussor fideliter adimplere promitto. Dictus etiam H. de Ochten alios fideiussores ydoneos et bonos ipsi R. medio tempore instituere promisit de premissis, quibus instutis principales conscripti a cautione prestita quiti remanebunt et absoluti. Nos vero principales sepedicti, si in aliquo premissorum, quod absit, defecerimus, extunc ad monitionem ipsius R. vel sui nuntii intrabimus hospitium in Tyle, sicut moris est iacentium, abinde non necessuri, donec eidem R. de universis conditionibus et singulis satisfecerimus competenter. De promissione tamen quam H. et G., fratres antedicti, Iutte, sue sorori predicte, fecerunt, nos non intromittimus nec per presentes litteras super eo nos obligamus. Nos vero Petrus Keuel, Godefridus filius Giselberti Merceman et Conradus filius Gauerdi, scabini prescripti, dicte protestationi in die beate Lucie virginis anno Domini M CC octogesimo primo sigilla nostra duximus apponenda.  

(3) 1332 JANUARI 21

Wy Reynoud greve van Ghelren ende van Zutphen doen cond allen luden, dat wy vercoft hebben Willem van Ysenderen ende alle den ghenen, die gheerft zyn in den weert van Ysenderen ende van Ochten, enen waterghanc te leyden ende te maken uyt dien werde doer den bandyc; also dat si een sluse in dien bandyc legghen moghen, twe voet wyt ende twe voet hoech, alse hem beste oerbaer dunct, ende van dien dyc ende van dier sluse voert te leyden in die grote landeweteringhe, tot horen meesten oerbaer ende ten minsten scaden, alse die hemeraet, die wy daerop zoelen doen riden, wisen sal; doer welken waterghanc si leyden moghen uyt den selven weert alle quelwater ende reghenwater, dat daerin comen sal. Maer ghevielt, dat die uterdyc van den werde inghinghe in eyngher tyt ende die dyc kortelyc beslaghen worde, soe moghen si doer dien selven waterghanc ende doer die sluse dat water leiden also langhe, alse sie hoer walle ende wanghen van den waterghanc behauden, dat die niet over en ghaen. Maar ghevielt, dat die wanghen inghinghen ende dat si die niet ghehauden en conden, soe sal onse amptman daerop riden ende die sluse thoeslaen ende stoppen op Willems coste ende der gheerfden voerscreven, ist dat syt selve niet en doen. Maer wanneer dat water ghevallen is, alsoe dat die wanghen boven zyn, soe mach Willem ende die gheerfden voerghenoempt die sluse untstoppen ende opdoen op horen cost ende hoer water daerdoer leiden, also sie tevoren deden, in allen maniren alse voerscreven is. Ende desen selven waterghanc ghelove wy Willem van Ysenderen ende allen den gheerfden in den weert voerscreven ende horen nacomelinghen te waren ende daerin te hauden eerflyc met ghoeden trouwen sonder arghelist. In orconde des hebben wy onsen seghel aen desen brief doen hanghen. Ghegeven int jaer ons heren dusent driehondert twe ende dertich, op sente Agnyten dach.

(4) 1335 APRIL 27

Alle den ghenen de desen brief sellen sien of horen lesen Do ic verstaen Mabeli die wijf was heren Willems here van Ysenderen ridder dat ic ghegheven hebbe ende gheve puerlike doer ghoeds wille soven morghen lands die gheleghen syn in den rechte van Ochten opten Hoenninc daer alrenaest aen gheland sijn de erfgenamen van Baer an denen side ende an dander side alrenaest aen gheland is Coppaert Scorre. Voert den tiende van twintich morghen lands die ghelegen sijn in den rechte van Ysenderen die gheheten sijn den Rijswerd wulcke soven morghen, ende die tiende van twintich morghen voerseijt mijn vrien eijghen sijn alse van ewelicken renten der capellen van Ysenderen den capellanen van den voorseijder capellen den renten daer of op te boren ende vrilike te brukennen in hoghemisse ende in denckemisse mijnre ende heren Willams mijns heren voersaijt ende onser vriende ziele. In oerconde des briefs beseghelt mit minen seghel ghegheven int jaer ons heren dusent drie hondert ende vyf ende dertich des donredaechs na sinte marcus daghe ewangeliste.

(5) 1345 NOVEMBER 11

Wy Reynolt bij der genaden Gaeds hartoche van Gelren greue van Zutphen maken kont ende keenlic allen luden, die desen brief sellen sien of horen lesen, doe wy verstaen, dat wy verlyet hebben ende verlyen heren Willem den Koc van Ysendoren thuys tYsendoren ende tgericht van den dorpe tYsendoren hoge ende lege, behaeldelic onser haluer hoger heerlicheyt dat aent lijf dreget, ende mit drie hondert margen lants een luttel meer off min ter goeden maten, die gelegen sijn tYsendoren, in den seluen gerichte vorscr., ende die tienden van Niements vrient ende van Slidrecht alentliken ende all groot ende cleyn, also als sij daer gelegen sijn, sonder dat den papen toe hoert, daer die kirck van Slidrecht mede geprauent is; ende voert al alsulck leen, als heer Willem ende sijn aelderen van ons ende van onsen aelderen gehaelden hebben ende her gebracht hebben; ende verlyen heren Willem vorscr. ende sinen aruen alle dese vorscr. lene tot enen arfleen ende tot enen Zutphenschen rechte, van ons ende van onse nacomelingen te haelden als vorscr. is Daer dit geschiede waren auer onse man heer Aernt van Arkel, heer Deric van Lienden ende anders veel meer goeder lude. In oerkonde ende kennissen der waerheit, so hebben wij onse zegelen mit onser rechter wetenheit aen desen tegenwoerdigen brieue doen hangen. Gegeven int jaer ons Heren dusent drie hondert viue ende viertich, op sunte Mertens dach in den winter.

(6) 1350 OKTOBER

Wy Reynaut bider genaden goeds hertoge van Gelren ende Greve van Zutphen, Maken kont allen luiden mit desen apenen brieve dat wy by raede ende goetduncken ons raets, ende onser vriende, omme sonderlinghen gonsten wille die wyr hebben ende draegen tot heren Willem van Isendoren ridder, den selven heren Willem ende sinen erfgenaemen, gegeven hebben ende geven volkommene macht ende orlof dat hy syn schoenste ende syn beste doen mach myt syner wyndemoelen die hy tot Isendoren staende heft, Ende willen ernstlick dat nyemant aldaer noch inden kerspel van Echtelt, noch dat daer thoe vunten behoertt myt alle sinen thobehoeren, enige wyndemoelen setten mach, anders dan her Willem vurs. nu daer staende heft, Behaudelick ons ende onsen erfgenamen dat wy selve daer ene setten moegen, of wys te rade wurden, ende voert of een iegelick enge brieve [sic, bedoeld zal zijn: enige brieve] hadde van onsen auderen ende van ons die willen wy vast ende stade hebben gehauden die gegeven weren vor data des briefs, Ende willen dat hy synen wyndemoelen voirgen ruytelick ende vriendelick gebruke erflick ende ewelick sonder iemants wederseggen in allen manieren alse voors is In orkonde ende stedefast des hebben wy onsen zegell aen desen brief doen hangen Gegeven int jaer ons heren Dusent Driehondert ende vyftich des woensdages na sente Remeis Dags.

Daer und stont gesch  Ar.d de Erckel, Theod de Liend, Wilh de Broech militi, et Gb de Lent famulus.

(7) 1369 MEI 1

Wij Eduwardt bij der genaden Godts hertoge van Gelre, Grave van Zutphen doe cond ende kenlick allen luijden, dat Heer Wouter van Isendoirn mit ons geslicht, ende wael van ons gescheijden is, en schelden hem quijt van allen breucken, aen spraecken ende tichten die wij tot hem te seggen hebben gehadt tot desen dage toe. Voert soo geloven wij in desen openen brieve heren Wouter van Isendoirn ridder voers. te houden in sijnen gerichte tot Isendoren hoge ende lege vutgenomen onse halve hoge heerlickheijdt dat aen t lijff draeget en dat sall wij doin richten onse amptluijden mit sijnen richter, gelijck alse onse alderen mit sijnen alderen gericht ende heergebracht hebben. Ende geloven voer ons, ende onse naecomelingen hem ende sijnen erven niet te vercortten, noch doin noch laten vercortten, off hijnder te doin wij off ijmandt van onser wegen aen desen gerichte voornt. Alle argelist wtgenomen. In oirconde ons segels, dat wij aen desen tegenwoerdigen brieff hebben doin hangen. Gegeven in t jair ons heer duijsent negen en t sestich [sic] opten meijdagh

Onderstont concordat ende was geteijckent F. Versteegh secret.

Noot: In beide bovengenoemde bronnen trof ik tevens aan de confirmatiebrief d.d. 4 juli 1378 van Willem oudste zoon van Gulick, hertog van Gelre en graaf van Zutphen (…dat wij confirmeren und stedigen alsulcken brieven alse heer Wolter van Isendoren heeft van onse lieve oem heer Eduwart…..)

(8) 1369 herfst

Claes van Rade VIII

Deric Geenkens sone II

Coenrad Maes sone VIII

Heyn van Goch II

Jan Goswijnssoen IV

Herman die Kerman IV

Fierken Wouters sone IV

Jan Smit II

Myns ver Aleiden sone VIII

Sparre VIII

Henric die smit IV

Jan Nouden soon IV

Hubert, syn brueder VIII

Henric van Eylst IV

Deenken, Arnt sWreeden sone IV

Rolof die Bylwerper IV

Jan van der Molen II

Gade Bruyt VIII

Peter Sonnendach VI

Arnthem Truden soen IV

Jan Dapt III

Heyn van Wyc IV

Herman van Ravenswade IV

Otto van Ysendoren VIII

Arnt ver Lubbergen sone IV

Jan van Haffe II

Jan die smit VIII

Boydeken II

Summa te Ysendoren: 136. Ter vergelijking: Echtelt (184) en Ochten (166). De stad Tiel (1386), Restanten in Ysenderen:

Jan van der Molen II

Jan Nouden soen III

Peter Sonnendach VI

Otto van Ysenderen VI

Herman van Ravenswade IV

Wouter die Wilde II

Spirinc VI

Myns Pety II

Deric Wylken II

 

(9) 1370 FEBRUARI 21

Wij Wouter Spirinc Richter tot Ysendoren doen cont allen luden die desen bryef zullen sien of horen lesen dat voer ons comen is her Wouter van Ysendoren ende vrou Haze van Montforde vrou van Ysendoren ende van Holensteyn mit horen gecoren mombaer van ons hoer mit recht gegheven / ende hebben up ghedraghen heren Heynric den Rover van Montforde in behoef heren Sweders des heren van Montforde enen weit gheleghen tot Ysendoren inden Wael binnen den diepen daer beneden gheleghen is des [Wullems] weit voer een vry eyghen erve mit egghen ende mit eynden alsoe als hi daer gheleghen is / ende geloefde her Heynric voers. in behoef had Sweders voers. desen voers weit te waren jaer ende dach ende alle voer comer af te doen als erfecoep recht is voer alle die ghene dies ten rechte comen willen / daer dit ghescede waren over gherichtslude Jan die Smit, Gontyer Othensoen van Ysenderen ende Dirc Gheenkens soen / Ende want wij Wouter her van Ysendoren ende Haze van Montforde voers. willen dat dese voers. punten vaste ende stede gehauden werden / Soe hebben wij om die meerre vestenisse desen bryef mede beseghelt / In orconde ende kennisse der waerheit soe hebben wij onse zeghele aen desen bryef gehangen / Gegheven int jaer ons heren dusent driehondert en tseventich op sunte Peters avont Cathedram.

 

(11) 1384 APRIL 6

In den naeme des Vaders, des Soons ende des Heyligen Geestes, Amen. Wij Wouter heer van Ysendoorn, ridder ende Willem van Ysendoorn, sijn zoon, doen kond ende kennelijcken allen dengeenen, die desen brieff sien ofte hooren lesen, dat wij tot euwelicker memorien ende gedachtenisse in die eere Godts, schepper hemelrijcx ende aertrijcx, Maria, sijne gebenedijden moeder, des heyligen Maghet, sinte Cathrinen ende voorts alle Godts heyligen ende in meringe Gods dienst ende omme groote nootsaecke wille, die ons ende onse ondersaten aenliggen, overmits die kercke tot Echtelt, die tot noch toe onse carspelekercke geweest heeft, alsoo veer wechs van onser capelle tot Isendoorn gelegen is, dat van noots wegen onse ondersaten dickwils gestorven sijn ongebiecht ende sonder sacramenten ende jonge kinderen ongekerstent, ende oock om ander noodsaccken, die ons sonderlinge aenliggen, soo hebben wij met consent heersamen ende wijsen heeren des proost der kercke t' Echtelt voorseyt ende heeren Johans, die cureyt t' Echtelt nu in der tijt is, onse capelle t' Isendoorn tot eene parochiekercke gerent, gegoedt ende gemaeckt ende daertoe alsulcke rente ende goet gegeven hebben ende bewijst, als hiernaer beschreven staet. In den eersten soo hebben wij dese nieuwe kercke t' Isendoorn bewijst van den ouden renten op den Honick seven mergen lants, daer boven naest gelant is Andries van Zoelen ende beneden die joncker van Maersen, die jaerlicx weerdich sijn ende gelden in pacht vijftich pont payments; item eenen tiend in den rijsweert, die wel jaerlicx gelt sestien pont halp een jaer den anderen; item soo geven wij heer Wouter voirseyt tot der voirseyder kercke t' Isendoorn drie pond 's jaers uut alle onse goederen t' Isendoorn; item soo bewijsen wij der kercke t' Isendoren voirs. ses pont 's jaers uyt den acker tot Oy, die Jan van Malsen wilneer gaf tot papelicker provende t' Isendoren; item tien schellingen 's jaers uyt Jans hofstede van Haften; item tien schellingen 's jaers, die Coenraedt Maessoon schuldich is uit der hofstede, daer hij in sit, die Heyne Coenraetssoon gaf tot papelicker provende t' Isendoren; item vier pont 's jaers uyt vijftehalve mergen lants, die heer Claes Claesse Louwen sijn, geheten Westeringen, gelegen t' Echtelt; item van den weyderenten in den eersten tweeëndedartich pont, gelegen t' Isendoren in den broek in't cleyne Gericken; item vier loot silvers 's jaers, die wel vijf pont weerdich sijn uyten goede t' Isendoorn, dat des proosts van Ste. Peter t' Utrecht, onses broeders, is, dat mach hij lossen voor veertich loot silvers, wan hij wil; item sestien pont 's jaers, als die getekent ende bepaelt staen van stucke tot stucke in den rechtersbrieven, die Jan van der Melen (?) besegelt heeft, welcken brieff men bij desen brieff leggen sal; item vier pont 's jaers uyten vier mergen lants in den broeck, daer boven naest gelant is Aerent die Haese ende beneden dat cleyne Gericken gelegen is, die Roelof Volperssoon waeren ende over die renten lopen, die heeren Claes Louwen bewijst sijn tot sijnen lieve, ende boven die ses loot silvers, die heer Johan, cureyt nu in der tijt t' Echtelt, uyten selven lande heeft; item vijftich pont aen reeden gelde, dat gegeven is is aen papelicker provende t' Isendoorn, die men beleggen sal aen renten; item een ouden schilt 's jaers, den ick Willem van Isendoren jaerlicx gegeven ende bewijst hebbe, geve ende bewijse der kercke t' Isendoren voirseyt uyten groten Ghere totter tijt toe, dat ick elf oud schilt betaelt hebbe, die men aen renten beleggen sal. Ende dese voirs. capelle t' Isendoorn hebben wij gefundeert, opgerecht, gemaeckt ende gerent met desen voirs. renten ende goeden voirtaen eene karspelekercke bij sich selve ende eene papelicke provende te wesen ende te blijven ten eewigen daege toe ende bidden oodmoedelicken ende begeeren van onsen lieven, genaedigen heer, den bisschop van Utrecht, dat hij alle dese voirs. poincten, goed ende renten confirmeren wil ende van dese capelle t' Isendoorn een kerspelkercke te maecken ende haer geven ende verleenen wil kerckhoff, kersdom, vonten ende andere alsulcke recht als een kerspelkercke schuldich is te hebben ende als haer toebehooren, ende bidden ende begeeren oock van onsen lieven, genaedigen heere den bisschop voirs., want wij ende onse voorvaeders altoos gifteren ende collatoires der capellen t' Isendoren geweest hebben ende noch sijn, dat wij ende onse naecomelingen gifters ende collatoiren blijven der nieu kercke, die wij van der capelle gemaeckt hebben tot eewigen daege toe, ende dat mede confirmeren wil. Voort soo sal dat kerspel van Isendoorn soo lang ende breet wesen als de heerschap ende gerichte t' Isendoorn bekomen heeft ende sich strecken; item soo sal de cureyt t' Echteld ses loot silvers 's jaers hebben, die wij hem bewijsen hebben ende bewissen uyten vier mergen lants in den broeck, die Roeloff Volperssoon waren, daer boven Arent de Haese ende beneden die kleyne Gericken gelegen sijn, voor alsodanige schaede als die cureyt voors. leyt van der affscheydinge mit der capelle t' isendoren, ende deze twee poincten naest voors. staen oock in de brieven, die den proost, deken ende capittel der kercken t' Oudemunster t' Utrecht ende wij besegelt hebben voer ende oock van onsen kercken t' Isendoorn, als men daer klaerlicken in sien mach. In oirconde alle der voors. poincten hebben wij heer Wouter van Isendoorn, ridder, ende Willem van Isendoorn, sijn soon, onse segelen aen desen brieff gehangen. Gegeven in 't jaer ons Heeren duysent driehondert vierendetachtich, den sesten dach in de maent van den April. En sijn dese met twee groene segelen besegelt.

(13) 1386 APRIL 30

Wy Wouter here van Ysendoren ridder ende Willem van Ysendoren onse soen doen kont ende kenlic allen den genen die desen brief zullen sien of horen lesen dat wij gegeuen hebben ende geuen mit onsen vryen wil Lybken Vaeck ende sinen eruen alle dat hij aen syn huijs getymmert heft dat hy tegen Jan van Haffen coft of dat hy daer naemaels aen tymmeren sal ende alle dat hy an de hofstat ghewerft heeft alsoe als Lypken dat bepoet ende begrepen heft Ende want wy willen dat Lybken ende sinen of horen nacomelingen dese hoffstat in allen manieren als als hi se ghewerft ende bepoet heft vaste ende stede blive sonder enich weder zeggen Soe hebben wij in enen getuge der waerheit desen brief besegelt mit onsen segelen Gegheven int jaer ons heren dusent drie hondert sesse ende tachentich des nesten manendages nae den heyligen Paessch dach.

(16) 1391-1392

Irste opgebuert van heren Wouters guede van Ysendoren

Inden yrsten van den scaren opten Wert after thuijs die scaer iij gul

Item van Lemken Hermans van ij scaren…..v gul

Item van Heynric die Smit van ij scaren…..v gul

Item van den seluen Henric van enen rundeken…..i gul

Item van Jan Nesen soen van ij scaren…..v gul

Item van Jacob die meester van i scaer…..iij gul

Item van den seluen Jacop van enen rundeken…..ij gul

Item van Geurt Rycouts soen van ij scaren…..v gul

Item van Jan den Goyer van i scaer…..iij gul

Item van Wouter Geertrud soen van ij scaren…..v gul

Item van Heyn van Volu van i scaer…..iij gul

Item van Neesken Stultincs van i scaer…..iij gul

Item van Wouter Nagel van i scaer…..iij gul

Item van Lambert den snider van i scaer…..iij gul

Item van Arude den Gyere van i scaer…..iij gul

Item van Wutte Stade van i scaer…..iij gul

Item van Heynric van Loenen van i scaer…..iij gul

Item van Jan Lauwen van ij scaren…..v gul

Item van Foijsen van den Geijn van i scaer…..iij gul

Item van Fieken Lamberts dochter van i scaer…..iij gul

Item van Liesken van der Molen van i scaer…..iij gul

Item van Heynric van Loenen van i rundeken…..ij gul

Item van Jan die Ec van i scaer…..iij gul

Item van den seluen Jan i rundeken…..ij gul

Item van Rycoude den Smit van i scaer…..iij gul

Item van Jan die Snider van i scaer…..iij gul

Item van Jan van Haffen van i scaer…..iij gul

Item van Coornelis Maes soen van ij scaren…..v gul

Item van Jan Dabt van ij scaren…..v gul

Item van Dirc Wolff van iij scaren…..viij gul

Item van Steuen Zuermont van i scaer…..iij gul

Item van Dirc Lisen soen van i scaer…..iij gul

Item van Gysbert Nagel van i scaer…..iij gul

Item van Claeus van Wyc van i scaer…..iij gul

Item van Liefken Nagels van i scaer…..iij gul

Item van Oede Tuelkens van i rundeke…..ij gul

Item van Dirc Jans soen van i scaer…..iij gul

Item van Egbert Claeus soen van iij scaren…..viij gul

Item van Griecke Dirc Wolfs dochter van i scaer…..iij gul

Item van Ludeke Goeswijns soen van i scaer…..iij gul

Item van Bouweman van i scaer…..iij gul

Item van Willem van Rode van ij scaren i rundeke…..vj gul

Item van Arnt Arnts soen van ij scaren i rundeke…..vj gul

Item van Jutte Heynen van i scaer…..iij gul

Item van Aleyden Luydekens. van i scaer…..iij gul

Item sic Alaerts van i scaer…..iij gul

Item van Reijken vanden Geyn van i scaer…..iij gul

Item van Rolof den Bulwerper van iij scaren…..viij gul

Item van Honeken Wonder van den scaren opten wert inden wael tegen Ysendoren…..iv gul

------------------------------------

Opgeboert van erfpachte tot Ochten ende tot Ysendoren ende van tijnse

enen gulden voer ij w / den scillinc voer enen witte gul / een hoen voer i hen gul / i dachmaet voer x hen gul ende een pont wasse voer vj hen gul (noot: bedragen zijn mij onduidelijk !!!!)

Item van Denken …..i B

Item van Dirc vanden Geyn …..2 B

Item van Ryquijn van Ginckel …..ij hoenre ende 2 sc

Item van Jan Ringhers soen ….ij hoenre ende i sc

Item van Heyn Vaen soen …..ij hoenre ende i dachmaet

Item van Bok Gyselberts …..ij hoenre ende ij dachmaet ende vi sc

Item van Jan van Wck …..viij hoenre ende ij dachmaet ende i gul

Item van Wouter van Dromel …..x  v

Item van Rutgher vander Molen …..iv hoenre ende ij dachmaet ende i sc

Item van Wouter die cuper …..ij hoenre ende i dachmaet

Item van Arnt Boele …..i sc

Item van Jan vander Molen …..vi hoenre

------------------------------------

Opgeboert van tijnse tot Ysendoren

Item van Ariken Herman een half pont wasse ende …..iij s

Item van Jan die becker i dachmaet v hoenre ende …..v s

Item van Geurt Wonder …..ij v

Item van Coenraet Maes soen xiiij hoenre …..v w  s

Item van Hadewich Truden dochter viij hoenre …..x s

Item van Lemken Hermans iiij hoenre ende ……ix s

Item van Jan Wonder x hoenre …..xx s

Item van Jan Nesen soen xv hoenre ende …..v s

Item van Heynric Claerbout xxviij hoenre …..iiij s

Item van meester Jan i hoen

Item van Trude Belien dochter i hoen ende …..v s

Item van Jan den Goyer xxv hoenre

Item van Hille Bulwerper iiij hoenre ende …..xx s

Item van Hille Wreden vij hoenre ende …..xiiij s

Item van Seeupenberch i hoen …..i s

Item van Gesa Auen dochter i hoen ende iij w

Item van Jan Deus soen xviij hoenre …..viij s

Item van Arnt die Wrede vj hoenre ende …..iiij s

Item van Dirc Wolf vi hoenre ende …..v s

Item van Oden Tuelkens ij w ende iij s ende viij d

Item van Gerit Rycouts soen viij hoenre ende …..iiij w

Item van Heynric van Wy i pont wasse

Item van Bouweman xiij hoenre …..iiij s

Item van Dirc Jans soen ij pont wasse vx hoenre ende ij w

Item van Heynric die Smit iiij w ende v s ende ij d

Item van Egbert Claeus soen iiij hoenre ende …..x s

Item van Spirinc ij pont wasse ix hoenre ende …..iij w

Item van Dirc Lisen soen xxiiij hoenre ende i w…..xv s

Item van Jan ende Dirc die Smit ij w …..iij s

Item van Arnt Arnts soen …..ij w

Item van Berten van Scalmen v hoenre

Su.    xxvi gul xiij gs viij d

Item van Heynric van Loenen i pont wasse ende …..iij s

Item van Wouter Geertruden soen vij hoenre

Item van Jacob die meester iij w …..iiij s

Item van Sperwen wijf iij hoenre

Item van Hadewich Sproncs dochter iiij hoenre

Item van Ermgarde vij hoenre ende …..x s

Item van Speuken …..ij s

Item van Heynen van Wij v w

Item van Jutte Heynen ij hoenre ende …..viij s

Item van Luydeken Goeswijns soen van iij mander weijts waer de mander gebuert i gul maect …..iij gul

Item van Jan Jordens soen ij w …..xvi s

Item van Maes Coenraets soen van iij mander weijts waer de mander gebuert i gul maect …..iij gul

Item van Wouter Spirinc van den Weteringsche wal xvj pont wass

Su xiij gul vj gs

------------------------------------

Opgeboert van der molen tot Ysendoren aen mulstercorne

Item soe is vander molen comen binnen deser tijt van Sunte Odulfs dach tot des donredags toe na Paesch dach alse voers. is / …..xlij mander / ij scepel ende i spint weijts ende roggen / teen onder dander gemeengt van elken mander i gul maect….. -xliij gul ij gs

Item viiij mander gersten ende iij spinde elc mand xxiij gs ende v gul xxiiij gs

Item xvi mander mouts ende ij scepel elc mander voer xxij gs x gul xxx gs iiij d

Item ij mander ende ij scepel beuken[wans] dat beuken[wans] was tot Zandewyc vercoft te samen voer xx gs

Item van wert rijsen wten wert tot Ysendoren gecomen ende vercoft vi gu b

Item van wijn tot Ysendoren vanden wijngaert gecomen v gu b

Item van aeste wten bogaert tot Ysendoren iiij gu b

It van snolinghen van jongen willighen tot Ysendoren te hoefden ij gu b

Su lxxvj gul ix gs xij d

------------------------------------

Vytgegeuen om yserwerck toeter molen tYsendoren

Inden yrsten om nagelen ende ander yserwerck …..ij gul

Item den tymmerluden die aen die molen tymmerde van horen loon …..v gul

Item van teringhe ende coste duer tymmerlude die wael dat sie molen maecten …..iiij gul viij gs

Item van den parric tot Ysendoren te maken daer dat weyde guet des nachts in pleeght te staen …..ij gul xviij gs

Su xiij gul xxvi gs

 

(18) 1396 JUNI 25

Alle die ghene die desen brief zullen zien of horen lesen . doe ic verstaen Willem van IJsendoren Ridder . dat ic van enen eersamen man heren Alphar van Lichtenbergh proest der kercke van Oudemunster tUtrecht in pacht ontfaen heb tien jaer langh na datum des briefs sine tiende tot IJsendoren groet ende smael ende die aldus gheheten siin inden broecke opt middelvelt . ende opden weerde mit allen haren toebehoren . also alse van outs gheleghen siin ende siinre proesten ende siinre kercken van Oudemunster voers vrilic toe behoren om een zeker jaerlix pensie als om vyftich goede oude vrancrijcsche salde goet van goude van volre gewichte ende van gherechten munten des conincs van vrancrycke of payment dat daer goet voer is in der stat van Vtrecht inder tyt der betalinge . commerloes ende vry te betalen tUtrecht in synre kerken van Oudemunster voers jaerlix binnen der maent van meye hem of synen vicario inder tyt tot behoef des proests voers . ende tot behoef des dekens ende capittels siinre kerken voers . op mine cost anxt ende arbeyt sonder enigherhande of cortinghe of verminringhe des pachtes voers oec van wat zaken datter toecomen mochte ende also voert jaerlix des voers tijen jaer vyt mit dustanighen vorwaerden . waert sake dat ic Willem voers dese voerghenoemde pacht jairlix niet vol ende al en betaelden binnen viertien daghen na der maent van meye of in enighen punten ende vorwaerden verbrake die de principael brieue dye aen beyden siden daer op ghegheuen siin begrepen hebben . so viel ic van allen rechte ende toesegghen dat ic hadde aen die voers tiende . ende die tiende quamen dan vri ende los weder aenden proestdeken ende capittel der kerken van Oudemunster voers . horen vrien wille mede te doen . also verre als sie dien voerghenoemden tiende dan weder aen nemen wouden ende anders niet behoudelic nochtan hem aen afterstedighen pacht die hem dan afferstedich ware . voert soe gheloue ic Willem principael zaecwout voers voer mii ende onse erfgenamen in goeden truwen . Ende wy Roelof van IJsendoren proest tot sunte Peter tUtrecht . Wouter van IJsendoren Ridder . Herberen van IJsendoren ende Alaert van IJsendoren ghelouent mit hem voer ons ende onse erfnamen in goede truwen den proest deken ende capittel voers teynden den tijen jaren voers of daer binnen . waer dat zake dat die tijende versumet werde nemmermeer hynder noch lette te doen in rade noch in dade in woerden of in werken noch nyement van onser weghen aen die tyende voers om versumenisse of ghebreckelickeyt die daer in versumet ware van my Willems weghen vors . mer die voerghenoemde teinde vrielic weder te comen aen den proest deken ende capittel der kerken van Oudemunster voers hoer scoenste mede te doen sonder yements weder segghen van ons onsen erfnamen ofte van onsen weghen sonder alle archeijt . In kennisse der waerheit ende bestennisse des briefs beseghelt mit onse seghelen Gegheven int jaer ons heren dusent drie hondert ses ende tneghentich des sonnendaghes na sinte Johannes dach nativitas.

(19) 1396 AUGUSTUS 29

Ic Walter heer tot Ysendoeren Rydder Bekenne myt desen openen bryeue voir my ende mynen eruen dat ick belieft heb ende bekene ouermyds desen openen bryeue ym gods wil ende mynre zielen wyl ende ym mynre lieuer moeder wil Arnt van Keppel vrouwe van Ysendoeren ende myns broeders Otten van Ysendoeren huere beyden zielen zelyger gedachten alsulke ghift make ende opdracht ende testament als sy gegeuen hebben ende gemaect  Daer myn lieue broederen Rolof van Ysendoeren proest tot Synte Peter Tutrecht ende Alert van Ysendoeren auer ende aen syn geweest nae inhalt der bryeue daer van beheltelyck my ende myn eruen zullyke twijntich merghen lands geheyten de Hoeuen gelegen inden kyrspel van Ysendoeren die Otten mynen brueder zelyger gedachten te wesen plegen Als aen tween delen gegeuen ende gemaect is Otten mijns brueder natuerlike kijnder van mij ende van myn erfgenamen te leen te halden Ende soe die kynder van tween moederen sijn Soe sal een ygelijck op malkanderen eruen die een moeder te samen gehadt hebben Ende storuen sy sonder geboert soe salt wedercomen aen ons here tot Ysendoeren ende onsen rechten eruen Voert zulke erue als mijn moeder voergs. gegeuen heeft vrouwe Jutten huerre dochter van Rutenberch nae inhalt eens rijchters brief sal men van my oeck te leen halden ende van mynen eruen Ende voert alsulken hoffstat als mijn lyeue moeder zelyger gedachten gegeue heeft mijnre zuster Mabelij vander vander [sic] Lauwyck Soe beken ick dat ick huer die verlyt heb ende verlye om enen hollenschen tsyaers Te betalen alle yaer op Synte Martens dach Daer myn moeder zelyger gedachten in te wonen plach alsoe lange als sy leuet ende nyet langer Ende als sy nyet en is soe sal sy weder comen aen my ende mijnen rechten eruen Voert alsulke ghyft ende makynge als myn lyeue moeder ende broeder voirg. gegeuen ende gemaect hebben onser kapellen ende kyrken tot Ysendoeren nae inhalt der bryeue Daer om ken ick die voer mij ende mynen eruen van weerden te sijn ende willen dat volcomeliken gehalden hebben Ende want myn lyeue soen heren Wyllem van Ysendoeren te hans nyet bynnen lands en is Soe heb ick gebeden myne lyeuen bruederen Rolof van Ysendoeren proest toe Synte Peter Tutrecht ende Alert van Ysendoeren desen bryef myt my tot enen getuijch der wayrheit te segelen Dat wy Rolof van Ysendoeren proest toe Synte Peter Tutrecht ende Alert van Ysendoeren om beden wijl ons lyuen broeders heren Walters gheern gedaen hebben Gegeuen int jaer ons heren dusent dryehondert sess ende tnegentich op Synte Johans dach decollationis

(20) 1397 MEI 15

Ic vrouwe Lysbeth van Kersberch doe kont ende kenlic allen goeden luden . dat Willem van IJsendoren Alaerts zoen mi af gheluest heeft seuen merghen lants dije gheleghen siin in die maelscap van IJsendoren inden Broeck bouen der nederster steghen  . daer bouen naest ghelant is her Roelof van IJsendoren proest tot sinte Peter tUtrecht ende Jan dye Smit ende beneden naest ghelant is Willem van IJsendoren voers. ende Aernt dye Haze streckende mitten zuden eijnde aenden Broeckdijc ende miten noerden eijnde aent Gras broeck dijc Ic vrouwe Lysbeth voers. tonderpande plach te hebben van Alaert van IJsendoren sinen vader . Daer af ic vrouwe Lysbeth voers. bekenne Willem voerg. den lesten penninc mitten yersten wael betaelt ende gheue oen dat erue ouer mit minen vrien wille . oen sinen vrien wil daer mede te doen ende mi noch minen eruen daer gheen recht aen te hebben noch te behauden In kennisse der waerheyt bezeghelt mit minen zeghel . Gegheven int jaer onss heren dusent driehondert seuen ende tneghentich des dynxdaghes na sinte Servatius dach bisscop

(23) 1406 DECEMBER 6

Allen die ghene die desen brief zullen zien of horen lesen doe wy verstaen Jan die Haze, Goeswin Jans zoen, Willem Jans zoen, Volcwyf Jans Jordens zoens echte wiif was ende Oede Jan Jordens zoens dochter was, Jan den Hazen voers. minen zoen ende Jan den Hazen voerg. minen brueder tot onser twyer momber ghenomen ende ghecoren, dat wy voers. zamelick mit onsen vryen wille vercoft op ghedraghen ouer ghegeuen hebben opdraghen ende ouer gheuen in desen teghenwoerdighen brieff voer onss ende onsen eruen Otten van Loenresloet Jans zoen ende zynen eruen neghendalf hont lands ende seuentien roeden ter goeder maten een luttel meer of min gheleghen tot Ysendoren in den Rijsweert, daer bouen naest ghelant is mit erue Jorden van den Houe ende beneden mit erue sinte Johans autaer inder kerken tot Isendoren gheleghen Dirc Wolfs kiinder mit erue daer tusschen gheleghen mit sinen aenscot, voer een vry eyghen erue in gherechten eyghendom alzo dat voers. erue gheleghen is alzo dat wy voers. daer of onterft ziin ende zellen wesen ende niet meer rechts noch toezegghen aen en hebben noch en behouden noch onse eruen Ende datter Otte voers. ende zine eruen daer aen gheerft ziin ent hem ende zinen eruen vast ende stede is ens hem noch zinen eruen nyemant breken en zel noch en mach mit enighen recht Ende vertyen mede op dit voers. lant ende erue alze erfcoep recht is naden lantrecht van Nederbetue Ende wy Jan, Goeswinn, Willem, Volcwijf ende Oede mit onss mombers hant voers. alze zaecwouden ende wy Jorden Jans zoen en Jorden vanden Houe als borghen ghelouen dit voers. lant ende erue te waren jaer ende dach alze erfcoep recht is in Nederbetue ende alle voercommer ende voerplicht of te doen ende alle die ghene daer op doen vertyen diet met recht sculdich ziin te doen ende dies ten rechten comen ende staen willen Ende want wy Goeswinn, Willem ende Oede voers. op dese tyt seluer ghenen zegel en hebben, zoo hebben wy gebeden onse mede zaeckwouden ende borghen voers. desen brief mede ouer ons te bezegelen Ende wy Jan, Volcwyf alze zaeckwouden voers. Jorden Jans zoen ende Jorden vanden Houe alze borghen voers. om bede wil deser voers. hebbe wy onze zeghelen ouer hem ende ouer onss seluen open aen desen brieff ghehanghen  Gegeuen int jaer ons heren vier hondert ende sess op sinte Nyclaes dach biscop

Het 19e eeuwse transcript meldt over de zegels: Jan die Haze: twee rechter schuinbalken; Volcwijf is afgevallen; Jorden Janszoon: sautoir vergezeld van vier hoefijzers; Jorden van den Hove: kruis, in 3 en 4 een ster.

(24) 1406 FEBRUARI

Ick Wilhem heer van Ysendoern Ridder doe kondt allen luijden die dessen brieff sullen zien of horen lesen dat ick voir mijne mannen hier beneden beschreven verlyet ende verleent hebbe verlye ende verleene mit mijn vryen wille als een leenheer Willem van Issendoern Alaerts zoene mijn neve tot enen rechten Zutphenschen leen alle erffenisse ende gueden die sijn alden van brueder scheydinge heer gebracht hebben ende die gelegen sijn inden gerichte van Issendoren mit allen hoeren toebehoeren alsoe daer gelegen sijn in den selven gerichte vurs. behaudelick jouffrouw Folswijn Willems moeder vurs. hoir lijfftochte nae ingehalt hoire brieven mit alsulke voirwarden dat Willem vurs. dair aff gueden sall zijn brueder ende zusteren bij sinen maeg Daer dit gescieden daer waren over ende aen mijne mannen Aernt die Haze Jan die Smit Jans zoene tot IJsendoren ende meer [berne] luijde In kennisse der waerheit soe heb ick Willem heer van Issendoorn vurs. myn zegel apen ain dessen brieff gehangen Gegeven int jaer ons heren duyssent vierhondert ende sess des manendaegs nae onsser liever vrouwen dach te lichtmisse diemen scrijffe primo ficatio.

(25) 1408

Item Maes Coenraets i gulden / Item Herman Block i gulden / Item Johan die Raede i gulden / Item Johan die Wrede i gulden / Item Alert Johanss i gulden / Item Johan Dues i gulden / Item Henric Buddinc i gulden / Item Henric Boel ende Halken i gulden / Item Willem van Triest i gulden / Item Jacop Rikouts soen i gulden

Item Steven Suermont viij g / Item Henneken viij g / Item Johan van de Maze viij g / Item Luyken viij g / Item Lyske oeren dochter viij g / Item Hil Dircs viij g

Opboeren van de ambtman Johan van Meerten: (Rond de tijd van onse lieven vrouwen dach) Item want dat derp van Ysenderen deels den klocken slach verseten hadden doe men dat blochmys in Dalem op sloech waert ghesceiden by heren Willem van Ysenderen ende Aernt den Hasen, sceden minen ghenedigen here toe x gulden.

Uit de uitgaven van ambtman Johan van Meerten: Item des sonnendaichs nae sente Katherinen sach was daer die alinge heemraet tot Tyel om Otte van Wij en Willem van Ysendoren te sceiden want Ot voirs. meynde dat men op syn goet voirs. niet gheuen en mocht dat die heemraet vercleerden, verteerden biden heemraet gherekent, waert iiij gulden xviij g.

(26) 1408 MEI 7

Dese brieff helt in onder ander voirwarden, off sake weer dat mijn genedige here van Gulich ende van Gelre off synen erven ende nacomelingen bevonden, dat sy off hy ennigerhande recht hedden aen den gueden hirin genoempt van heren Willems wegen van Ysenderen ende sijns wijffs, dat mynen here noch synen erven etc. die beleninge ende tucht, die hi here Willem ende synen wyve voirs. dairan gedaen heeft, engheyne onstade (onschulde) brengen en sall

Wy Willem van Ysenderen, ridder, ende Elsebe, heren Splinters dochter van Lonresloet, sijn witlike wijff, doen kont allen luden overmits desen apenen brieff, also als die hoechgeboeren, duerluchtige furste, here Reynalt, hertoge van Gulich ende van Gelre ende greven van Zutphen, onse lieve genedige here, my Elsebe vurs. in oirkonde sijnre mannen van leen, mit namen Wynants van Arnhem, heren Dederichs sone, Rutgers ende Diderichs van Vlodorp, gebruederen, ende Johan des Grueters, van LXXV mergen lands, gelegen voir den huyse ten Lonresloet, dair boven naist gelant is het Johan van Cronenberg, ridder, ende beneden Henrich Deken mit lande, dat te wesen plach off is Hugen van Lonresloet, van synen gnaiden guetliken beleent heeft, dairvan ick Willem voirs. mynen lieven genedigen here voirs., als een momber mijns witliken wijffs, huldinge ende eede gedaen hebbe, als een man sculdich is te doen synen leenhere, ende hy my voirt dairaen een tucht bekant heeft voir denselven mannen, ende oic van alsulken goiden, als ick Willem voirs. Elseben, mijn witlick wijff voirs., aen getuycht hebbe, mit namen die windmoelen ende tgemael tYsenderen; voirt an alle erven ende guet, als ic liggende heb tussen den bandick tYsenderen ende den weertdyck, dair oystwert naist gelant is Belye van Lauwick, Dederich van Wye, heren Walravens sone, Arnt die Haese ende Arnt Arntss., westwert an die gemeyne stege, geheiten die Nye wech, zuydwert die werddyck voirs. ende noertwert die bandyc voirs.; item alle erve ende werde, die ic liggende heb buten den werddyc tYsendaeren, dair oestwert naist gelant is die here van Moerse, weestwert Claes van Wye ende jonge Claes van Echtelt, zutwert Lewenrelant ende die Waele ende nortwert die wertdyck voirs., dair die voirs. onse lieve, genedige here, her Reynalt, hertoge van Gulich ende van Gelre, Elsebeen, mynen witlicken wyve, een tucht aen bekant heeft vur denselven mannen; so bekennen wy voir ons, onssen erven ende nacomelingen, off sake weer, dat onse genedige here off synen erven ende nacomelingen nu off hiernamaels bevonden, dat he off synen erven ennigerhande recht an desen landen voirs. ende gueden ende voirt an anderen gueden, dair onser een den anderen an getuchticht heeft, off doen muchte op die tijt doen hi my, Elsebeen van den LXXV mergen lands voirs. beleende ende my Wilhem, dairan tuchtichden, ende oick my, Elsebeen, an den anderen gueden voirs., tYsendoren gelegen, tuchtichden, dat ons die beleeninge ende tuchtinge gheen scade doen en sal noch oick gheen achtendeel noch hinderniss onsen genedigen heren voirs., synen erven ende nacomelingen brengen noch sijn en sal an hoeren rechten van den voirs. landen ende gueden, also als die voir bepaelt staen, te vorderen. Ende dis te oirkonde so hebben wy Wilhem van Ysendaeren, ridder, ende Elsebeen vurs. ende mallick van ons onse segele van onser rechter wetenheit aen desen brieff gehangen. Gegeven in den jair ons Heren duysent vierhondert ende VIII jair, des soevenden dages in der maent Meye.

(29) 1414 APRIL 15

Ic Jacob Peters zoen pryster bekenne met desen apene brieve dat ic gecoft heb teghen danck der [w  d] Gherits zoen een hofstat geleghen tot Ysendoren daer boven naest gelant is mit huze ende hofstat Jan Zonnendach ende beneden mit huze ende hofsteden Nyesken Pipers wyf was, Lambert [Hermans] [  ]nde Claerbout, streckende zuydwert aen den bandyck ende noertwert aen die straet mit egghen met enden ende mit al haren toebehoren also alse die geleghen is om hondert ende viertyen [gh  sche] gulden dertyen vleemsche groot gherekent voer elcke gulden welke hofstat voirs. ic her Jacob voers. betymmert heb tot welcker hofstat ende tymmer voers. her Willem heer van Ysendoren mi te hulpen ghegheven heeft om gods wil ende des heylighen biscops Sunte Ewout siel acht ende viertich gulden der voers. payment in zulken vorwerden dat ic her Jacob voers. dit voers. goet mit alle zinen toebehoren besitten ende ghebruken ende in mien vryen wil daer mede doen zal also langh alse ic leve off ic tot Ysendoren of niet en woene sonder alleen dat ic of yement van mynre weghen dat huys noch den bogaert met argheren en zal. Ende na mijnre dot een half jaer daer na naest volghende onbegrepen so sal dan dit voers. goet mit alle zynen toebehoren dat dan [naar] tijt eertvast ende naghelvast is comen ende met eer ende bliven erflick ende ewelick in behoef ende beteringhe der papelicker renten des heylighen outaers gheleghen in der kercken tot Ysendoren ghesticht in die ere gods ende des heylighen bisschops sunte Ewouts in eenre ewigher memorien ende testament heren Willem ende mynre zielen voers. dat alle praesteren die na mi dit voers. outaer ende goet hebben of besitten voer onss te bidden ende enen yghelicken van onss beyden bizonder enen ewighen jairssangh te doen alzo alse men die sculdich is te doen off doen te doen off si daer zelver met en zaten tot Ysendoren in verlatenisse onser zonden Weert zake dat als niet en ghesciede alse voerseyt is so mach dan die heer off die joncheer van Ysendoren off die dan collatoer als voers. outaers inder tijt is alinghe die renten van den voers. huze ende hofstat mit alle zinen toebehoren niet sonder enich wedersegghen des papenrenten over die twee voers jaerssanghe jairlix liepen van den voers. goede die zoude die collatoer in der tijt van den voers. outaer [ghe   en] puurlick om gods wil voer onze zielen ter tijt toe dat die paep in der tijt van den voers. autaer die twee jairssanghe zelver doet off doen doet dats den collatoer in der tijt voers. ghenuecht ende dat sethen wij her Willem ende her Jacob voers. op der collatoers [osaenaen] die na in der tijt wesen zullen dat sij hen zelven mithen papen in der tijt des voers. outaers na ingehout des brieffs verwaren Vytghsceyden alle arghelist Ende want ic Jacob Peters zoen priester voers. wil ende begheer dat alle dese voers. vorwaarden ende punten vast ende onverbreckelick sonder arghelist ten ewighen daghen toe gehouden werden So heb ic tot eenre warachtigher orkonde minen zeghel open aen desen brieff ghehanghen Ghegheven in den jaren onss heren dusent vierhondert ende viertien opten heylighen beloken paesch dach.

(30 + 33) 1415 APRIL zat na 25 / 1423 op sint Odulphus dag

Wij Jorden Jans zoin Jan Jordens zoins zoin ende Karsstijn echte wijf Jordens voirs. ghecoren ende ghenomen Jorden mynen man voirs. tot mijnen mombaer kennen mit desen apenen brief dat wij mit onse vryen wil vercoft ende op ghedraghen hebben Ot die Smit Jans zoin enen merghen lans een lutel mijn of meer ter goeder maten oestwt. neest gheleghen is mit erue Otte die Smit westwt. die selve Otte die Smit neest gheleghen is noerdwt. die ghemeyne strate zuidwt. streckende op Slurpen mit egghen mit eynden mit alle sinen toe behoeren in alle manieren alst gheleghen is om ene somme van gelde die hij ons tot onsen wil ter goeder tijt wickelic ende wael betaelt heeft den lesten penninc mitten iersten Ende hebben dair voirt op verteghen zoe dat wij kennen dat wij ende onsen eruen dair af onterft ziin ende niet meer rechts noch toe segghens dair aen en hebben behouden ende dat Ot voirs. ende siin eruen dair aen gheerft ziin ent hem vast ende stede wesen sal zonder enich weder segghen Voirt soe hebben wij Jorden ende Karsstin voirs. als zaecwouden ende wij Gherijt van Ysendoren Otten zoin ende Jan die Haze Jan Jordens zoins zoin als borghen gheloeft ende ghelouen voir ons ende onse eruen Otten voirs. dit voirg. erue ende lant te waren jair ende dach als erfcoep recht is in Nederbetu ende alle voir commer ende voir plicht af te doen ende alle die ghene dair op doen te vertyen die dair mit recht op sculdich siin vertyen ende dies ten rechten comen ende staen willen Voert soe ghelouen wij zaeckwouden voirs. ende wij borghen voirs. Otten voirs. of sinen eruen den merghen lans voirs. te rumen tusschen dit ende sunte Jacops daghe neest toe comende nae datum des briefs van alle tijmmer dat opden merghen lans voirs. ghetymmert is sonder arghelist Ende weerdt zaecke dat wij des niet en deden als voirs. steet soe ghelouen wij zaeckwouden voirs. ende wij borghen voirs. in goeden trouwen soe wat scade of hijnder dat Otte voirs. of siin eruen dair bij treghten wael op te richten ende wael te betalen sonder enich weder segghen ende sonder enigherhande arghelijst dair in te trecken In kennisse der waerheit  soe hebben wij saickwouden voirs. ende wij burghen voirs. onse seghelen aen desen openen brief ghehangen Ghegheven int jair ons heren dusent vierhondert ende vijfthien des saterdaghes nae sunte Marcus dach ewangeliste

Ic Jut Ot Smits s(aliger) echte wyf was, Willem die Smit ghecoren ende ghenomen tot mynen momber kenne mit desen apenen brieue dat is vercoft heb mit mynen vryen wil Jan die Haze twee hont lants twelef roeden myn een luttel myn of meer te goider maten gheleghen inder maelscap van Ysendoren oestwt. naest gheleghen is den ouden weert zranc westwt. naest gheleghen is Jan die Haze zuidwt. naest gheleghen is die meyne strate ende noertwt. die meyne strate welck voers. erue ic Jan voers. vercoft heb voir een vry eyghen erue Ende kenne mede dat my dit voirs. erue wael betaelt is den lesten penninc mitten iersten ende bedancke Jan voirs. goeder betalinge daer af Ende ic Jut voirs. als een saecwout ende wy Bertelmeeus van Ewyc Wouter die Smit als waerborghen ghelouen Jan voirs. dit voirs. erue te waren jaer en dach voir ons ende onsen eruen voirt voir alle die ghene dies ten rechten comen willen ende al voir commer ende voir plicht af te doen als erfcoep recht is in Nederbetu Alle dese voirs. voirwaerden en punten heb ic Jut voirs. als een zaecwout ende wij Bertelmeeus en Wouter voirs. als borghen samelyc gheloeft dese voirs. punte vast ende stede te houden ende niet te breken in gheenre wyz wt ghesecht alle arghelijst In orconde der waerheit soe hebben wij Jut, Bertelmeeus ende Wouter voirg. onse seghelen aen desen apenen brief ghehangen  Ghegheven int jaer ons heren dusent vier hondert ende drie ende twintich op sunte Odulphus dach

(31) 1417 FEBRUARI 20

Wy Jorden van Ham ende Jan die Smit als gijsamende principael zaecwouden bekennen mit desen openen brieue dat wij van gherechter waeraftigher schout als van gheleende gelde sculdich ziin gheloeft hebben ende ghelouen mit ghesamender hant elc voir al van ons ende onsen eruen Willem van Ysendoren Aelerts zoen of den houder des briefs mit sinen wille vijftich ouerlenssche rijnsscher gulden goet van goude ende zwoer ghenoech van gewichten die geslaghen ende ghemunt ziin veur datum des briefs te betalen ende commervry te leveren tot Bueren  of tott Ysendoren inder kercken op dat hoghe altaer waer zij dat kiesen in seker behaut ende tot wille Willems van Ysendoren voirs. of des hauders des briefs mit sinen wil als op sunte Peters dach ad cathedram naest toe comende nae datum des briefs Waert zaecke dat wy voirg. zaecwouden alle dat voerg. gelt zemelic  niet en betaelde ghelijc vurs. steet zo zullen wij des naesten dages nae den termijn der betalingen vors. zonder enich vertoch onghemaent [an riden] leysten tot Ysendoren elc van ons met ene knecht ende met twee peerden of elc van ons mach eene goiden man mit enen knecht ende met tween peerden [ons] kostelic voir hijm legghen in die leyst voirs. in een eerzaem herberghe die ons daer ghewijst sal werden van Willem vors. of van den houder des briefs mit sinen wil of sinen gewaerden boede daer in to legghen ende to leysten rechte tedighe maenden als eerzaem gast ende goede lude pleghen ons seluen of den ghenen die wij voir ons in die leyst voirs. legghen cost ende teringhe te werric ende weder daer af te [qeyten] Ende wanneer die termijn der betalinghe voirs. gheleden weer, weder wij dan ghemaent of niet ghemaent en werden, leysten of niet en leysten, zo mach Willem voirs. of hauder des briefs mit sinen wille dit voirg. gelt alinghe wijnnen tot joden oft tot lombaerden oft of tot anderen alzo gheliken scade fymeren of selue alzo gheliken scade op ons rekent ende van ons nemen Daer toe sijnt voerwaerden dat Willem voirs. of houder des briefs mit sinen wil op ons rekenen ende van ons nemen mach tot eenre penen alle daghe nae den dach der betalinghe voirs. enen halven ouerlenssche rijnsschen gulden der munten voirs. ende dien cost scade ende peen zullen wij hem gheuen ende wael betalen ghelyc den huestel voirs. ende wij en zullen vijt dese leystinghe voirs. niet schenden in enigher wijs Willem voirs. of houder des briefs mit sinen wil En weer recht genoech gheschiet ende voldaen tot sinen wil vanden hoestel voirg. ende van alle cost scade ende pene die daer op ghegaen ende verschenen weren Willem voirs. of houder des briefs mit sinen wil des te ghelouen tot sijns selfs simpel segghen zonder ede Voirt sijnt voirwaerden weert zaecke dat dese brief nat gatich of caputich weer of werde  of dat daer een seghel of meer aen ghebreke of te breke dat en soude Willem voirs. of den houder des briefs mit sinen wil niet hijnderen dese brief zoude euen wael bliuen in sijnre volcomene machten of hij gans ende gaue weer Alle dese voirs.  punten end voirwaerden  ende ellic punt bij sonder hebben wij zaeckwouden voirg. ghesekert  ende ghelooft zekeren ende ghelouen in goeden trouwen by onser [  en] ende in rechter eedstat vast ende stede te houden ende te voldoen zonder enich weren ende weder segghen vyt ghescheiden alle arghelist Weert oec zaecke dat wij voirg. zaeckwoude alle dese voirs. gheloeften puncten  ende voirwaerden niet en hielden noch en voldeden ghelijc voirs. steet zo kennen  wij ons seluen sekerloes eerloes ende trouweloes daer toe verwonnen ende vyt gheset van allen goeden rechten In orconde der waerheit zo hebben wij voirs. zaeckwouden onse seghel aen desen openen brief ghehanghen Ghegheven int jaer ons heren dusent vier hondert ende seuenthien op sinte Mathijs avont des heiligen apostels.

(32) 1418 DECEMBER 13

Wy Alert van Ysendoren bastart Herberens soen ende Joffer Margriet echte wijf Alerts voirs. bekennen mit desen openen brieue dat wy mit onsen vryen wille vercoft hebben Herman Lamberts soen neghen den haluen hont lants en vijf roeden een luttel mijn of meer ter goeder maten alsoe dat voirs. erue gheleghen is opten Ochtenschen weerdt daer oestwt. naest ghelant is Otte die Smit westwt. Dirc van Wij heren Walravens soen zuidwt. Arnt die Haze ende noerdwt. die bannedijc welcke voirs. erue wy Herman voirs. vercoft hebben voir ene vrij eyghen erue ende kennen mede dat ons dit voirs. erue wael betaelt is den lesten penninc mitten iersten Ende bedancken Herman voirs. goeder betalinghe vanden erue voirs. Ende kennen dat wij daer af onterft siin ende niet meer rechts noch toe segghens daer aen en hebben behouden. Ende dattet Herman  voirs. of sinen eruen weer hij niet vast ende stede bliuen sal ende aen gheerft wesen zullen te ewighen daghen toe Voert meer soe ghelouen wij Alert ende Margriet voirs. voir ons ende voir onsen eruen Herman voirs. of sinen eruen alle dit voirs. lant mit alle siin toe behoer te waren jaer ende dach als erfcoep recht is in Neder Bethue ende alle voir commer ende voir plicht af te doen wt gheseydt alle arghelist In orconde ende ghetuyghe alle deser voirs. voirwaerden ende punten soe hebben wij Alert ende Margriet voirs. onse seghelen aen desen opene brief ghehangen Ghegheuen int jaer ons heren dusent vier hondert ende achthien op sinte Lucien dach der heiligher joffrouwen

(33A) 1427

Anno XXVIJ feria secunda post Judica droich heer Willem van IJsendoren myn genedigen heeren op synen weerdt mit allen synen aenvalle ende affvalle in diepen ende in droegen ende mit allen synen toebehoer gelegen inden kerspel van IJsendoren buyten de werdtdyck daer oistwert neest gelegen is heer Willem voirs. / suytwert ende westwert dat kerspel van Leuwen / noirtwert die selue heer Willem Sander Tengnegel ende wyer weert mit allen synen toebehoer gelyck Gerit Schultinck ende Henrich syn broeder den seluen weerdt op datum dis brieffs an eynen jaerpacht besitten ende daer op wonaftich syn / Ind myn genedigen heere beleenden daer mede Willem van IJsendoren Alartz soin tot eynen Zutphenschen rechte etc. Item heeft die selue Willem van IJsendoren Alartz soin voirs. voor myn genedigen heere ende synen mannen heeren Willem van IJsendoren voirs. ende synen eruen een loesse aenden voirgenoembden weerdt bekendt voir hoin ende synen eruen / welcke loesse all moeten geschien binnen ses jaeren nu aengaende ende neest nae een ander volgende alle jaer op dat heylige hoichtyt Paisschen off binnen den vier heyligen dagen daer nae ombeuangen ende een naer te voeren de loesse kondt te doen mit elff hondert gueder alde frankricksche schilden ende veertich guet van golde ende gerecht van gewichte / off mit anderen gueden gulden payement daer voir gelyck goet aen eenre summen te betalen vrij ende commerlois te leueren tot Thyel in sente Walburgen kercke opt hoige altair ende anders in engheenre wys noch tot enghenen tyden dan als voirs. steet / Ende myn genedige heere heeft omme beden wille dese bekenninge der loessen in alle der maiten als voirschreuen steet belieft / Item heeft heer Willem van IJsendoren getuchticht vrouwe Elsbeen van Loenresloet syn echte wyff aen die guede hyer nae beschreuen Inden eersten aen die wyntmoelen ende aen dat gemail tIJsendoren / Item aen alle guet ende erue als hy liggende heeft tusschen den bandyck tIJsendoren ende den weertdijck / dair oistwert neest gelandt syn Willem van IJsendoren Derichs erffgenamen van Wye heeren Walrauen soin / Wolter die Haze ende Arent Arentz soens eruen / westwert een gemeyn steeg geheiten die nye wegh / suytwert die weerdtdyck voirs. / ende noirtwert die bandyck voers. / Item aen allen eruen ende weerden die hij liggende heeft buyten den weerdtdyck tIJsendoren vuytgesacht den weerdt die Willem van IJsendoren Alartz soin heeft / ten weer off die gelaest wurde nae inhalt der brieue soe sal zy mede daer aen getuchticht wesen / daer oist wert neest gelandt is heer Willem van IJsendoren / westwert ende zuytwert Lewenre kerspel / ende noirtwert wyer weert Sander Tengnegel ende heer Willem voirs. / manne joncker Walrauen van Moirse ende die Mairschalck

Wy Arnolt etc. doen kondt allen luyden alsoe als heer Willem van IJsendoren ende vrouwe Elsbeen van Loenresloet echte wyff Willem van IJsendoren / Willem van IJsendoren Alartz soin in eijnen erffpacht verpacht hebben eyn weerdt mit synen aenvalle ende affvalle in diepen ende in droegen mit allen synen toebehoer gelegen in den kerspel van IJsendoren buijten den weertdyck gelyck Gerit Schultinck ende Henrick syn broeder in eynen jaerpacht op datum dis briefs besitten ende daer op wonaftich syn / daer oistwert naest gelant syn heer Willem ende syn huysvrouwe vurs. / suytwert ende westwert dat kerspel van Leuwen / noirtwert die selue heer Willem Sander Tengnegel ende wyer weert mit allen synen toebehoer daer toe Sander Tengnegel ende Jorden Janss gelyck die brieff tusschen hoen daer op gemaeckt dat vuijtwijst / Soe bekennen wy hertoghe voers. voor ons onse eruen ende naecommelingen dat wy omme bede wille heeren Willems ende synre huysvrouwe voirs. den erffpacht voirs. belieft hebben ende bekend mit desen brieue daer nijet tegen te wesen alsoe verre als ons dat aen treft beheltlich (etc.) Sonder alle argelist oirkunde etc. Anno XXVIJ feria secunda post letare Hyerusalem

(34) 1427 JULI 31

Wy Gheryt Scultinc, Alyt echte wyf Gherits voirs., Henric Scultinc ende Gheertrwt echte wyf Henrics voirs., Gherit ende Henric onser beyder manne voirs. ghecoren tot onser twyer mombar, tughen apenbaerlic ende bekennen mit desen openen brieue dat wy mit onsen vryen wille vercoft ende opgedraghen hebben vercopen ende opdraghen Willem van Ysendoren Alerss vier merghen lants een luttel myn of meer ter goeder maten gheleghen in den kerspel van Ysendoren op den Weert, daer oestw. naest ghelant is die heer van Ysendoren, zuidweert die Weerdyck, westwt. Ulyaen Hermans ende noertwt. Lye van der Muelen, Herman Lamberss ende Gherit Janss, voir een vry eighen erue dijc ende tijnsvrij vytghenomen alzulke weerdijc als daer mit recht toe hoert mit egghen mit eynden mit alle sinen toe behoeren in alle manieren alst ghelegen is in gherechten eyghendom Willem van Ysendoren voirs. off sinen eruen dat erflic ende vrilic te behouden ende te besitten Ende hebben hier nae daer op verteghen alzo dat wij bekennen dat wij ende onse eruen daer aff onterft syn ende niet meer rechts noch toe segghens daer aen en hebben behouden ende dat Willem van Ysendoren voirs. ende syn eruen daer aen gheerft syn ent hem vast ende stede is ens hem nyemant breken en sal noch en mach mit enighen recht Ende bekennen dat onss Willem voirs. dat voirs. erue te willen ende te dancke wael betaelt heeft den lesten penninc mitten iersten Voert soe hebben wij Gheert, Alyt, Henric ende Gheertrwt voirg. alze zaicwouden ende wij Wouter die Haze ende Wouter van Ysendoren Hermanss alze goede waerborghen gheloeft ende ghelouen voir ons ende onsen eruen Willem van Ysendoren voirg. of sinen eruen dit voirg. erue te waren jaer ende dach als erfcoep recht is in Nederbetue  ende alle voircommer ende voirplicht aff te doen ende alle die ghene daer op doen vertyen die daer mit recht op sculdich syn te vertyen ende dies ten rechten comen ende staen willen wt ghenomen alle argelist In orkonde der waerheit soe hebben wij Gherit, Alijt, Henric ende Gheertrwt alze zaecwouden voirg. ende wij Wouter ende Wouter voirg. alze borghen voirg. onse segelen aen desen openen brief ghehanghen Ghegheuen int jaer ons heren dusent vier hondert ende sueuen ende twijntich op sunte Peters auont ad vincula

Zegels (zoals beschreven in de transcriptie): Gherit Scultinc: kruis; Alyt: dubbelden adelaar; Henric Scultinc: kruis met in rechterbovenhoek een ster; Geertruid: leeuw met blokjes; Wouter die Haze afgevallen; Wouter van IJsendoorn Hermansz: sautoir vergezeld van vier hoefijzers.

(35) 1428 AUGUSTUS 11

Ic Meeus die Hert Richter tYsendoren van des heren weghen van Ysendoren orkonde ende tughe openbaerlic mit desen openen brieue dat voir my quamen ende voir gerichts lude hiernae bescreuen int tghericht Alert van Ysendoren bastert Herberenss ende Margriet van Weylhuyssen syn echte wijf den seluen Alert hueren man ghecoren tot hueren momber die huer van my mit vonniss der gherichts lude daer toe ghegeuen werdt ende gauen ende droghen op mit hueren vryen wil Willem van Ysendoren Alerss die rechte helft van twee acker lants houdende thien hont lants een luttel myn of meer ter goeder maten gheleghen inden kerspel van Ysendoren op ten Weerdt, daer oestwt. naest ghelant is Herman Slambert Hermans soenss, zuidwt. Heinric Scultinc, westwt. Willem van Ysendoren Herberenss ende noertwt. Wouter die Haze, voir een vry eyghen erue, dyc vry, tyns vry, wt ghenomen alsulken weerdyc als daer mit recht toe hoert, mit egghen, mit eynden, mit alle siinen toe hueren in allen manieren alst gheleghen is in gherechten eyghendom Willem voirs. ende syn eruen, dat erffelic ende vrylick behouden ende te besitten. Ende verthegen hier nae op alze huyn tfonniss der gherichts lude wysden voir recht dat sy sculdich weren te doen ende dat sy ende huer eruen daer aff onterft weren ende niet meer rechts noch toe seggens dair aen behouden en souden ende Willem voirs. ende syn eruen daer aen gheerft weren ent huen vast ende stede wier ende huen niemant breken en soude noch en muchte mit enighen recht Voirt soe gheloefden Alert ende Margriet voers. alse saeckwouden ende daer toe Jorden vanden Houe ende Henric Block alse goede waer borghen dese rechte helft van desen erue voirg. Willem van Ysendoren voirs. te waren jaer ende dach als erfcoep recht is in Nederbetue ende alle voircommer ende voirplicht aff te doen ende alle die ghene daer op doen vertyen dies ten rechten comen ende staen willen Ende weert saeck dat Willem voirs. tot ennigher tijt ennighen voircommer off voirplicht queme op dit erue voirg. dat van Alerss ende Margrieten weghen bewysseliken sonder arghelist toe queme dat mach Willem voirs. huyn wt doen peynden aen alle erues ende goets dat sy hebben soe waer dattet gheleghen is als pacht scout Hier waren ouer ende aen alze gherichts lude Jorden van Ysendoren Hermanss, Ot Roeck ende meer beruer lude. In orkonde des briefs besegelt mit minen segel. Ende want ic Alert van Ysendoren bastert Herberens voirg. als een saecwout ende wy Jorden van Houe ende Henric Block alse waer borghen bekennen ende consentieren dat dese voirg. opdracht vertychghennisse ende waerscap mit onsen vryen wil daer toe mit hande ende mit monde voir Meeus die Hert als een richter tYsendoren ende voir gherichts lude voirs. ghesciet syn ghelyc voirs. steet, soe hebben wy tot eene orkonde om der meerre vestenisse wil onssen segel meede aen desen brief ghehanghen Ghegheuen tsamen int jaer ons heren dusent vier hondert ende acht ende twyntich des woensdaghes nae sunte Laurentius dach

Zegels (volgens de transcriptie): Meeus die Hert: zesspakig rad en zes paar sterretjes in rechterbovenhoek; Alert van Y bast Herberens: chatillon met dunne rechter schuinstreep; Jorden van Hove: kruis, in 3e en 4e kwartier een ster; Henric Bloc: springende eenhoorn naar rechts.

(36) 1430 MEI 23

Ic Jan van Rossem richter in Neder Betue orconde ende tuge apenbarlic dat ic in den jair onss heren daer men screff dusent vierhondert ende dertich up den thyenden dach na sente Servaes dach quam rijden tot IJsendoren aen Maes Coenders soens weren dair z[achde] my Otte van Echtelt dat ic hem richten solde ende vytsettinge doen solde na vytwijsinge syns Richters brieff dien hi my toenden [dair] elf margen lands geheiten Dailsem, als recht weer, Des so brachden ic Richter vurs. een oirdel hoe ic hem sculdich weer te doen als [recht] weer dair weert gewijst dat ic Otten vurs. setten solde in desen vurs. lande tot allen recht ende allen die ghene den aenvanck verbieden solde die hem rechts vermeten aen desen lande vurs. off [w   den] wolde, des so setten ic Richter vurs. Otten vurs. in desen lande vurs. tot allen recht na vytwissinge syns briefs vurs., ende verboidt allen den genen die hem rechts vermeten aen desen lande vurs. den anevanck van desen vurs. lande bi hueren live bi goide Hier sin ouer onthailt als richtslude Wolter Zass Ludolf Zass In oirconde des briefs besegelt mit mijnen segel.Gegeven int jair ons heren dusent vierhondert ende dertich up den thienden dach na sunte Servaes dach

(37) 1431 MEI 25

Wy Willem van IJsendoren Elsabe van Loenresloet vrouwe van Isendoren echte wijf heren Willems voirs. heren Willem minen [   ] ende echte man voers. gekoren tot mynen mombar ende ic Jacob van Ysendoren bekennen semeliken mit desen brieue Dat wij mit onsen vryen wille vercoft gegheven ende opgedragen hebben Willem van Isenderen Aelerts soen alle alsulke hofsteden huysinge ende erue als hiernae beschreven staen ende gelegen siin in den kirspel van Ochten Ten eersten een huijs ende hoffstat dat Rutger Egbertsoen te wesen plach daer oestwt. naest gelant is die pastoer van Ochten zuydwt. Gerit Henric soens wyf westwt. die gemeynt ende noert wert Ryquins kynder van Ginckel Item noch een hofstede die des auden Derics van den Gein te wesen plach daer die gemeynt all om ende om leecht sy noch een hoofstede die Willems [Lenc] te wesen plach die nu Ryquin tlaeste heeft ende nu op woent daer is oestwert. naest gelant Jan Mostert zuydwert Gerit van Drueten westwt. ende noertwert die gemeynt Item een hoffstat Lysbet van Kedinchem heeft daer oestwert naest gelant is Lysbet Peters zuydwt. Lysbet van Kedinchem voers. westwert ende noertwert die gemeynt Item noch een hofstede die Ryquins van Ginckel hebben daer oestwert naest gelant is die kosterije van Ochten ende noertwt. Gerit Henric Henrics soens wyff westwt. ende noertwt die gemeynt Item noch een hofstede Lyfkens van Hoemen te wesen plach daer oestwert naest gelant is Willems kynderen van Cleve zuydwert Henric die Wrede westwert die gemeynt ende noertwert die pastoer van Ochten Item noch Roelof Bincks hoffstede die Heinrics Bincke te wesen plach daer oestwert noerdwert ende westwert naest gelant is die gemeynt van Ochten ende zuydwert Jan die Wrede Item een hofstede die Wouters van Droemel te wesen plach daer oestwert ende noertwert naest gelegen is die gemeynt zuydwert [ papier weg ] erve ende westwert [  ] erve hofstat Item een hofstat die Jans van den Moelen plach te wesen [        ]  naest gelant is Heinric Peters Boelen soen zuydwert westwert ende noertwert die gemeynt Noch een hofstat daer Aelbert Henricsoen nu ter tijt op woent daer oestwert naest gelant is Jan van Drueten westwert Alert van Wyc zuydwert ende noertwert die gemeynt Item noch Gerit Henrics soens wyffs hofstede die Jacob van Ginckel te wesen plach daer naest gelant is die pastoer van Ochten za Ghysbert He[rma]ns soen westwert die gemeynt ende noertwert Luitger Egbertsoens hofstede Item een stuck lants op Dr[         ]eert gelegen dat Jans van Weerdenberch te wesen plach dat die bisschop van Munster acht hoe[v]e syaers tynss ute heeft Item noch een hoffstat buten dycs geleghen die St[   ] hoffstat te wesen plach die Wouter Nasschert nu heeft en daer hy de passch gepacht heeft Alle dese voirs. hofstede ende erven mit oeren toe behueren voer een vry eygen erve mit alle alzulke dyck (enz enz) Gegheven int jaer ons heren dusent vierhondert een ende dertich up sunte Marcus dach.

(38) 1431 DECEMBER 22

Ic Folswijn van Drueten die wilne echte wyf was Aelerts van Ysendoeren des got genedich sy Wouter Nasschert gekoren tot mynen mumbar bekenne mit desen oepenen brieue dat ic mit mynen vryen wille quijt geschouden hebbe ende quijt schelde voir my ende voir mynen eruen Willem van Ysendoeren mynen zoen ende sinen eruen alle alsulke schout ende voerleden pacht als hij my schuldich is tot desen dage toe datum des briefs Ende hebbe mit mynen vryen wille voert gegheuen ende upgedraegen den voirg. Willem mynen zoen twijntich merge lants gelegen tusschen Maze ende Waelle inden kerspel van Waemel op die Liefter ende voert alle alzulke erue ende guet rede ende onrede ruerende ende onruerende als ic hebbe ende als my aen verstorue is ende aen geerft is van dese Wouters van Ysendoeren mijns zoens des got genedich zy lant erue pacht tyns brijff tymmer schout die men hem schuldich weer in brieuen of buten brieuen off zoe wat guede dutz were my toe behuerende Voert heb ic den voirg. Willem van Ysendoeren als enen erfpachtheren ende voir erfpachters Wouter Nasschert ende Willem Smyt ouergegeven ende upgedraegen mit mijns mumbars hant ende mit minen vrien wille als recht is een huyss ende hostat gelegen inde kirspel van Ysendoeren aen den kerchof die Lamberts Karmanz te wesen plach ende hebbe hier nae up vertegen alzoe dat ic ende myne eruen van allen desen voerg. eruen ende guede onterft zijn ende niet mere rechts noch toeseggens daer vorder aen en behauden ende dat Willem voirs. ende ziine eruen daer aen geerft ziin Voert heb ic Folswijn voirs. geloeft voir my ende minen eruen den voirs. Willem van Ysendoeren ende zinen eruen alle dit voerg. erue ende guet te waeren jaer en dach als erfcoeps recht is ende alle voercoimer aff te doen voer alle die ghene dies te rechte comen willen alzoe verre als Willem voirs. helt ende betaelt alzulke testament als ic gemaect heb by her Willem pastoer tYsendoeren her Jacob auterpaep tYsendoeren Willem Smyt ende Wouter Nasschert Sonder argelist In orkonde des briefs bezegelt myt mynen zegel Gegheuen int jaer ons heren dusent vierhondert ende een ende dertich des naesten daeges nae zunte Thoemes dage des heilighe Apostels

(40) 1437 APRIL / MEI

Ic Henric van Loeresloet Jans soen richter tot Ysendoren orconde ende tuge mit desen openen brieue dat aen my comen is Willem van Ysendoren Alaerts soen ende gesan my the peynden aen alle alsulcke guet als Willem van Ysendoren Hermanss in sinen lesten leuenden liiue had ende besath binnen den kerspell van Ysendoren rede ende onrede ende an bestoruen iss ende geerft heeft op Otte sinen echte wyve was ende sinen kinderen, dye als voir achtehalue Arnhemsche gulden die si hem sculdich weren, Doe so peynde ick den voirg. Willem van Ysendoren Alaerts soen tallen rechten aen all allsulck guet (etc etc), So gheloue ick richter voirs. Alart den bastaert Willems soen ende syn coepman  van allen guden ende panden een wair te wesen van wegen mynre vrouwe van Ysendoern ende hem dairin te waeren then rechte te halden als een richter tot Ysendoren mit recht sculdich iss te doen. (etc etc) Dair dit gesciede weren ouer ende aen als gherechts lude Aert Jans soen ende Dirck die Roede ende meer guede lude. Ghegheuen in den jaer dusent vier hondert ende seuen ende dertich dess yerste donredaghs nae beloken Paesch dach

(41) 1437 DECEMBER - 1438 JANUARI

Omstreeks Pontianus (14 januari 1438) was er weer zo’n hoge waterstand, dat de Waaldijk van de Nederbetuwe tussen de stad Tiel en het dorp IJzendoorn op zeven verschillende plaatsen doorbrak. In het dorp Ooij zaten twee echtelieden, gevlucht voor de vloed, met hun geld en hun vee op een stukje dijk waar aan beide kanten een verschrikkelijk sterke stroming stond. Omdat die mensen daar in zulke penibele en gevaarlijke omstandigheden verkeerden, kregen de inwoners van IJzendoorn medelijden met hen en haastten zich hen met een bootje te bevrijden. Ze deden dat met een boot die men zwanenhals noemt en ze wilden hen binnendijks tegen de stroom in bevrijden.

De schrijver van dit werkje heeft dit gezien, want hij was zelf met de naderen in de boot toen ze wilden uitvaren. De anderen stuurden hem echter weg en voegden hem toe dat hij op de boot niet van nut kon zijn en maar moest vertrekken om op zijn penneveren te letten. Negen of tien man stapten in de boot en gingen aan de slag. Maar het zat hun niet mee, want na korte tijd geraakten ze acuut in de stroming van het grote dijkgat. Er stonden daar wilgen op een rij achter elkaar geplant en aan die wilgen hadden ze steun: ze trokken zich met de boot van de ene naar de andere wilg langzaam dichterbij.

Tegen hun wil wierpen de sterke stroom en watervloed hen terug en de boot sloeg om. Ze gingen allemaal onder, behalve een die zich nog aan een wilg opzij van de boot wist vast te houden. Hij klom in de wilg en zat en zat er een dag en een nacht bovenin. Toevallig was er op dat moment een klein bootje in de stroming en de mensen in dat bootje brachten enkele van de drenkelingen, twee of drie die halfdood waren, weer aan land.

De volgende dag kwamen mensen uit IJzendoorn met een bootje de stroom op om degene die in de wilg zat te redden. Met gevaar voor zijn leven klom de man naar beneden en wierp zich onder bescherming van Gods barmhartigheid in het water. Zij die in de boot stonden te wachten visten hem op en hezen hem in de boot: zo is hij gered aan land gebracht.

Twee dagen later tenslotte hebben Tielse schippers die in dit werk bedreven waren zich voorzien van twee goed uitgeruste boten, ze kwamen over de Waal en haalden de twee die op het stukje dijk zaten eraf en zo zijn ze gered.

(42) 1438 MEI 12 Oude weerdbrief

Wij Johan Trant Amptman in Nederbetuwe van wegen ons genedigen Heeren van Gelre ende Henrik van Louresloten Janszoin Rigter van wegen Jacobs van IJzendoren doen kond ende kennelijk allen luijden dat voor ons comen sijn die geerfden van den weerd van IJzendoren ende zijn eendragtelijken mit hoeren vrijen moetwille overkomen ende ordonneren te macken heuren weerd te doen dijken erffelyk ende eeuwelycken in alre maethen formen ende manieren als hier nae beschreven steeth ende hebben dat samentlijk overgegeven voor hen ende voor heuren erven die hier nae benoemt ende geschreven staen voor ons Rigteren ende amptlieden onsen Heeren voorn. ende voor gerichtsluijden als mit namen Willem van IJzendoren Alartsz, Gerrit van Boningen ende Gerrit van der Geijn ende Jan die Vreede.

Soo is tho weten dat men dit jaer daer twee tho setten sal van Ochten ende drie van IJzendoren die sullen die geerfden van IJsendoren ende van Ochten daer twe kiesen, ende daer toe Eeden bij den Amptman van Nederbetue en den Rigter van IJsendoren, ende die sullent wesen sonder weijgeren bij ene peene van twintigh alde schilden dit toecomende jaer, ende nyet langer, also veer als die dijcke ende schrijeringe dit jaer volmaekt word anders sullen die voorgn vijve blijven twee jaer lanck in heure machten na datum des briefs ende woe dese voorn. vijve samentlik of drije of vier bij een dat saementlicken koeren ende maken ende enen ijgelijken sijnen dijc wijsen, den dijck sullen die gene die hem gewesen is van voorn. vijven aenvangen ende maken bij eenre pene van ses alden schilden half tot behoef des Heren mit den geswooren die daer toe geset sijn ende werden ende half tot behoef der Kercken van IJsendoorn, waer t zaken dat daerenboven ijmand weer die sij sijnen dijk niet en makende nog aen en vingen gelijk die gesworen dat koerende werck op den thyet ende dag soo die geswooren dat doen verkondigen sullen tot Ochten ende tot IJzendoorn op eenen sonnendach in den kerken veertien dagen te voren so sullen die gesworen dijen dijck doen maken om den minsten penninck ende die dijk volmaekt is so als hij gecijert ende gekoert is, soe sal men dat loon dat dije dijk gekost heeft die niet aengevangen en is peijnden aen ende uijt den erffnen daer dije dijk op gekoert is, ende die helft meer dan die dijk bewijselijk heeft gekost te maken ende dat sullen die Richteren ende Heeren metten gesworen voornt. deijlen ende half en half hebben, nogtans soe sal die geen die der dijk sijn is aanvank halden ende dijken ten euwigen dagen bij den poene vurs. ende woe dees voorn. vijve sellen koeren bij hoeren eede voorn. so salmen die dijcken sluijsen ende watergank maken na virbaer des werds sonder argelist.

Ende wanneer die dijken volmaekt sijn na der koer voorn. ende enen ijgelijk synen dijk weet ende aangevangen heeft als voors. steet nae den twee jaeren voorn. soe sullen ende mogen die geerfden van IJzendoorn ende van Ogten bij Raede des Heren ende gerigt van IJzendoorn daer weder toe eeden drije die meest op de weerd voorn. geerft syn ende nutste daer toe sijn ende die gesworen wesen sullen opten dijken der voorn. weerde die sullen ten minsten in den weerd voors. geerft wesen tot vier of vijf mergen lants toe, ende dier sal een geerft wesen in den weerd in den kerspel van Ogten ende twee in den weerd in den kerspel van IJzendoorn ende die sullen t wesen sonder weijgeren bij der voorn. penen, ende sullen die schijringe ende koer setten alle weghe ende altoos des op sonnendag na sunte Gertrudendag undt woe die gesworen voorn. dan die dijcken voors. schyeren ende koeren te maken den watergank te vegen graeven sluijsen te maken, so wat des werdts virbaer is, dat sullen de geerfden des weerts voors. doen bij den pene voorn. als voors. steeth, ende die gesworen voors. sullen den voorn. geerfden alle jaer goede rekenschap doen, ende die sullen sij doen kondigen tot Ogten en tot IJzendoorn op enen sonnendag in der kerke agt dagen voren ende veertien nagten voor sinte Gertrudendag ende weer dan enig van den gesworen uijtlendig of die daer nijet mith thoe en weer so sal die Heer van IJzendoorn mit den meesten deel der geerfden vurs. enen anderen in die stadt setten als sij gerekent hebben, Voorts so hebben die voorn. geerfden overgegeven voor ons Richteren ende gerichtsluijden voors. soo waer dat een ygelyk geerft is buijten den werdt dijk dat men uijtten sijnen erve dijcken mach op den minsten schade een roede van den dijk daer die geerfden dat wijsen erffelycken ende jewelijck, voorts so heeft Wouter van IJsendoorn bastaart Heren Willems soen voergegeven voor hem ende sijnen erven dat men mag dijken uijtter sijnen erven liven aen den bandijk van Nederbetuwe aen op ten minste schade een roede  van den dijk daer die geerfden dat wijsen erffelijken ende euwelijk, Voorts soe heeft Wouter van IJzendoorn bastaart Heren Willems soen voergegeven voor hem emde synen erven dat men mag dijken uijten sijnen erven boven aan den bandijk van Nederbetuwe aen op ten minsten schaden aen dat huijs toe opten rouwen akker. Daar voor sal Wouter voorn. voor hebben ende gebruijken alle willigen gras en potingen des dijks tot sijnen virbaer soe wien dat die dijk ook toebehoort sonder ijmands wederseggen Voorts so heeft Wouter voorn. overgegeven voor hem ende sijnen erven ende daer toe alle de gemeen geerfden samentlijken voor hen en oiren erven dat sij enen wegh sullen halden een roede breed boven aen den bandijk bij Ogten aengaende strekkende al langs onder den weerddijck tot aen bandijk toe bij Wije daer men met wagen ende ploegen door mag vaeren, ende dat en sal men nijemand weijgeren nog keeren also dick en menigwerven als ijmand des behoefs ende mijt gebuert maer een ijgelijk van den voors. geerfden mag keeren ende weijgeren dat men met geen beesten en sal hueden in sijn lochten ende op sijnen wegh alsoo veer als hij wil, Voort sijnt vurwaerden weert saeck dat enig van den vurs. geerfden waer die synen weg besloege of lochten dat men daer niet oever ende doorvaeren en mogte gelijk vurs. steet die lochten ende heijndinge magh een ijgelijk van de voorn. geerfden op breecken ende opdoen sonder bekroon ende toeseggen des geens die sijnen weg also gelocht scheijnd en beslagen hadde, dat hij daer voer ende doorvaren magh als vurs. steet Alle dese vurs. punten ende vurwaerden hebben wij voorn. geerfden overgegeven voor ons ende voer onse erven te halden ende te doen halden erffelycken ewelicken ende ummermeer uijtgescheyden Als die twee voors. jaeren omgekomen ende verleden sijn soo sal die peen van de ses alde schilden voors. af weesen ende sal staen bij den punct der drye gesworen als voors. steet dat is to weten weer ymand die ongemaekte dijk liet liggen ende nyet en maeckte so als die dijcke gekoert waer daer sal die Heer mitten gesworen in der tijd also vele tegen hebben ende nog alsoo veel tegen boeren als die ongemaeckte dijck nae de koer kost te maeken. Sonder argelist.

Voorts soe hebben wij geerfden voornt. ende mit namen hiernae beschreven Elsebe vrouwe van IJzendoren, Jacob mynen soon gekoeren tot mynen momber, ende ik Jacob Heer tot IJzendoren, Heer Willem Aelerts, priester pastoir tot IJzendoren, Heer Oth van IJzendoren, priester ende heer Jacob Peters, priester, mit Wouter van IJzendoren bastaert, Willem de Smit van Amerungen ende Willem van Triest onsen gekoren momberen, Roelof Momme als een gewaers Rentmeester in der tijd ende volmagtig van wegen mynen genedigen Heren van Munster, Willem van IJzendoren ende Willem van IJzendoren Alarts, Goissen van Lijnden, ende Sander Tegnagel, Oth, Werner, Sijbert, Steven van IJzendoren, Tierkens sonen, Claes, Wolter, Jorden van IJzendoren, Hermans sonen, Heer Johan van den Wege, canonick en priester tot Elst met Willem van Triest synen gesworen momboir, Wouter van IJzendoren Heren Willems soon bastaard, Wouter de Hase, Henrick van Loenerslooth als een geerft man, mitten nabueren Willem die Smith van Amerungen, Lye van der Moelen mit Wouter die Smit haeren gekoren momber, Johan van Egteld mit synen kynderen, Alaert van IJzendoren bastaert Herbertse, Diederick van Wely, Hendrick Block, Jorden Janse wijfs kinderen mit Willem Janse hoeren swaeger heuren gecoeren momber, Goessen de Haese Jansz, Claes Schettart met synen kynderen, Jorden Jansz, Jacob van Sunten, Gerrit Vink, Lambert Vonck, Henrik Stultinkz kynder mit Wouter van IJzendoren bastaert heuren gecoren momber, ende wij Willem van IJzendoren Alaerts ende Geurt van Boninghen als gesworen kerkmeester ende buurmeester der kerke ende des kerspels van IJsendoren hebben samentlyck dese ordonnantie vurs. ende dijka[    n] van allen puncten ende vurwaerden vurs.  ende een ijgelijk vurgn. punct besunder overgegeven vur ons ende onse erfgenamen erffelijk ten euwigen dagen te halden ende te doen halden ende nyet te breeken nog te wederspreken mit enigerlij weer nog regten die men tegen enig vurgen. punct des briefs vijnden digten of versieren mag ende willen ende sijn daer mede betuijget als vurs. staet, ende so als dit vur ons Amptman ende dykgrave van Nederbetuwe Johan Trant ende Henrick van Loureslooth Rigter van IJsendoren in der tijd dese overgift ende ordonnantie vurs. vur ons geschied is ende vur den gerigtsluyden vurn. soe hebben wij onse segelen tot een getuijge der waerheyd aen deese openen brief gehangen. Gegeven in t jaer ons Heren duijsent vier hondert en agt en dartigh op sunte Pancras dag end was mit twee uythangende segelen van groenen wasse bezegelt.

 

Onderstond concordas cum originali. Ondertekend Gerardus Merwijk. Verder stond deze bovenstaende copia geschreven bij de hand van den secretaris Albert Lam mij wil bekent is daer mede van woord tot woord accorderende bevonden in oircond der waerheijd dese ondertekend den 2 aprilis 1650 en was getekend Laurensz Thomassen. In fidem copia copia (get) L. v. Ancle, secretaris.

(43A) 1439 AUGUSTUS 28

Anno XXXIX op sente Johans auent decollationis ontfinck Jacob van IJsendoren dat huys ende heerlickheyt van IJsendoren soe die van aldts mit allen hoeren toe behoeren nyet vuytgescheyden gelegen ende van ons te leen ruerende is Zutphenschen rechten / Manne Elbert van Alphen ende heer Johan van den Bylande ritter

(44) 1439 SEPTEMBER 17

Ich Jacop van Ysendoren doe kont ende bekenne vur my, myne eruen, nakomelinge alsoe as ich dat huys tot Ysendoren mitt gantzer herlickheyt ontfangen heb van den hoighebaren deurluchtigen vurste hertoge van Gelre van Gulick ende greue van Zutphen, mynen gnedigen lieuen her Soe heb ich dat selue huys mitter herlicheyt vurs. in orkunde twier maniere hierna beschreuen weder opgedragen, ende mit desen brieve opgedrage, den vurg. myne gnedigen here, men tot behoiff des edelen jonkern Willems soins tot Egmonde ind broeders tot Gelre, mijns lieffs geminden jonckern, ende vertije dairop mit hande halm ende mit monde, off in wat vuegen, men die vertuchnisse, doin sall en mach, soe dat myne genedige joncker vurs., der herrlikeyt mitten slote vurg. gentzlich gebruycken sall, in hogen in legen in diepen in naten in droegen, mit kirckgiften, manschappen, en allen anvall, woe sie van aldz gelegen mach wesen, en noch leeght, niet dair van vytgescheyden, Bid oich vort den vurg. myne genedigen here, dat hi joncker Willem soin tot Egmonde vurs., mit desen slote ende herrlicheyt vurs. belenen will, want dat myne gantze wille, ende begerte is, Ich schelde ouk all den mannen, ende ondersaten der herlickeyt vurs., hoeren eed quyt, den sy my, off mynen vader gedain mogen hebben, in maten dat sy dieselve ede ende huldinge doin soelen, mynen geminden jonker vurs., ende sinen eruen off nakomelingen, gebreke sijns, voirtmeer offt saeke weer, dat enige lenen verschenc of ledich worden, geystlich off wereltlich, bynnen tyden myn joncker vurs. die herlicheydt van Ysendoren heb, die mach hi geven na sinen gadingen ind die selue gifte halde ich stedich ende vast, gelyc off ich se gegeven hed ind sy oich bi mynen tyden verschenen weren, Sonder alle argelist, in orkunde gantzen vasten stedicheydt, alre punten vurs., Soe heb ich Jacob vurg. myn segel an desen brieff gehangen, vur my myne eruen ende nakomelingen ende voirt gebeden Johan van Wy ende Johan van Wy Hendricxsoin als manne myns gnedichs heren van Gelre vurs. dat sy desen brieff t’ konden mit my besegelen willen, dat wy Johan ende Johan vurs., om dat dese saicken alsoe sy vurgeschreven sijn ende staen, vur ons, ende in ons tegenvurdicheydt gescheidt syn soe hebben wy ouch onse segelen mede an desen brieff gehangen Gegeven int yair ons heren dusent vierhondert negen ende dertich, op sente Lambertz dach des heyligen bisschops.

(46) 1440 DECEMBER 13

Ick Otte van Ysendere Tierkens soen bekenne mit desen apenen brieue dat ic mit mijnen vryen wille voir my ende voir mynen eruen verkoft heb ende opgedragen Willem van Ysendoren Alerts soen acht hont landts luttel myn of meer ter goeder maten ghelegen in den kerspel van Ysendoren opten Ysendorensche waert, daer oestwaert naest ghelegen is met erue Ghosen van Lienden, westwt. Werner van Ysendoren Tierkens soen, zuidwt. dese selue Gosen ende Werner voirs. ende noertwt. streckende aen die langtoge ende aen beyden eynden half den graue tot dese erue behorende mit eggen mit eynden ende mit alle synen toebehoren soe dit voirs. erue daer ghelegen is voir een somme gheldts die my Willem van Ysendoren voirs. wittelick ende wael te wil ende te danck betaelt heeft Ende ic Ot voirs.heb hier na op vertegen als recht is ende ic sculdich was te doen alsoe dat ic bekenne dat ic daer gheen recht noch toeseggen meer aen behalden in geenre wijs Ende dat Willem van Ysendoren den voirs. daer aen gheerft is ende syn eruen ende blyuen sullen ten ewigen dagen ombekroent van my ende mynen eruen Voert meer so geloue ick Otte voirs. als een sacwolt ende wy Gherit van Wese, Claes van Ysendoren Hermanss ende Gherit van Boeningen als goede erfwaerborghen mit onse vryen wil voir ons ende onsen eruen den voirg. Willem van Ysendoren ende synen eruen dit voirg. erue te waren jaer ende dach als erfkoep recht is in Nederbetuwe voir een vry eygen erue dyc vry tijns vry ende erfpacht vry wtgescheyden achtte halue roede weerdtdycks die daer toe behoert ende vier vaett daer bouen naest gelegen is mit dyck Gherit van Wese voirs. beneden mit dyck Willem die Smit Ende alle voirkommer ende voirplicht af te doen ende daer opte doen vertijen alle die ghene die daer mit recht sculdich op te vertijen sijn sonder enich weren ende wederseggen wtgescheyden alle arghelist In orkonde des briefs besegelt mit onsen segelen Ghegheuen inden jaer ons heren dusent vier hondert ende veertich op sunte Lucyen dach virginis

Zegels (volgens de tekst in de transcriptie): Otte v Yzendoorn Tierkens – sautoir vergezeld van vier hoefijzers (dus een de Haes; deze toevoeging doorgestreept); Gherit van Weze – een klein schild met een kruis in een groot schild met een kruis; Claes van Yzendoorn Hermanss – sautoer vergezeld van vier hoefijzers; Gherit van Boningen – sautour vergezeld van vier leliën.

(47) 1441 FEBRUARI 3

Wy Gherit van Boningen ende Derck Block als buermeysteren des derps van Ysendoren ende wy Wilhelm Gelrasch pastoer tot Ysendoren ende Wolter van Ysendoren heren Willems soin bastaert als kerkmeysteren der kerken van Ysendoren Bekennen samelic met desen apenen brieue dat wy by rade guetduncken ende consent Jacobs van Ysendoren heer tot Ysendoren, Otte van Ysendoren Tierkens soen, Claes van Ysendoren Hermanss, Wouter van Ysendoren Hermanss, Jorden van Ysendoren Hermanss, Willem die Smit, Henrix van Loenersloet Janss, Arnt die Haze ende Jacob van Sunten ende voirt by wille consent ende ouergheuinge der ghemeyne ghebuer van Ysendoren in eenre gemeynre volle buerspraken om noetsaken will als onser kerken tot Ysendoren daer mede op te doen tymmeren ende te maken, verkoft ende opghedragen hebben Willem van Ysendoren Alerts soin ende joffrouwe Aryaen synen echtenen wyue enen kamp landts ghelegen inden kerspel van Ysendoren buten den bandijck opten Ysendoerenschen weert, gheheyten die Kleyne Runne haldende omtrent derdehalve margen landts luttel meer of myn ter goeder maten, daer oestwaert ghelegen is die Grote Runne ende enen kamp landts gheheyten den Nederste Kreyelt die Dirc Baumans soin ende Mechtelt Jans wyf van Hien Dircks voirs. suster op datum des briefs in pacht besitten, suytwert ende westwt. dese voirg. Willem van Ysendoren mit erue gheheyten Den alden dam ende den rysweert ende noertwert enen graue gheheiten den Pun graue all om vierkant mitten haluen graue, voir een ghenoemde somme geldts die sy ons wittelic ende waell betailt hebben den lesten penninck met den yrsten Ende hebben hier nae op verteghen voir ons ende voir onsen ghemeynen ghebueren van Ysendoren als voirs. steet als recht is alsoe dat wy bekennen dat wy ende onse ghemeyn ghebuer van Ysendoren voirs. daer alingen ende all af onterft syn ende en hebben daer gheen recht noch toe seggen mit allen meer aen behalden in geenre wijss ende dat Willem van Ysendoren ende joffrouwe Aryaen syn echte wyf voirs. ende hoor eruen daer aen gheerft sijn ende blyen sullen erflick ewelick ende ommermeer ombekroent van ons ghemeynen ghebueren van Ysendoren voirs. ende onsen nacomelingen Voirt soe geloeuen wy buermeysteren ende kerkmeysters voirs. ende wij Jacob heer tot Ysendoren, Johan Trant, Henrick van Loenresloot Jans soin, Herman die Wolf Macharis soin, Koenraet Block Maes soin ende Koenraet Block Henrix soin voir ons ende onsen eruen ende onsen ghemeyn ghebueren van Ysendoren voirs. ende hoeren nacomelingen als ghesamende saeckwolde ende waerborgen dat wy desen voirs. kamp landts aen voirg. Willem van Ysendoren ende joffer Aryaen syn wyve ende hoeren eruen jaer ende dach waren ende vryen sullen voir al den ghenen die des ten rechten comen ende staen willen als erfkoep recht is in Nederbetue voir een vry eygen erue dyck vry, thyns vry ende erfpacht vry wtgescheyden allsulke vyf roeden weertdijks als daer mit recht toe behoirt Ende alle voircommer ende voirplicht af te doen sonder enich weren ende weder seggen wt gescheyden all arghelist In oirkonde des briefs soe hebben wy buermeysteren ende kerkmeysteren voirs. ende wy sacwolden ende waerborghen elc onsen segel aen desen apenen brief ghehangen Ghegeuen inden jaer ons heren dusent vier hondert ende een ende vertich des naesten daghes nae onser lieuer vrouwen dach purificacio

Zegels (volgens de transcriptie): Gherit van Boningen: sautoir vergezeld van 4 leliën; Dirck Block: eenhoorn naar links; Willem Gelrasch: bande beladen met vijf sterren vergezeld van leeuw in linker bovenhelft van het schild; Wolter van IJzendoorn Willemszn bast: zittende draak of aap houdt een schild waarin chatillon met rechter schuinstreep; Jacob heer tot IJzendoorn: chatillon, gekroonde helm waarop staande hond; Johan Trant: lange staande jonkvrouwe houdt het schild, waarin een klimmende leeuw; Henrik van Loenersloot: liggende kruis (sautoir) met een zesparige ster in bovenste kwartier; Herman die Wolf: bordure en drie aanziende koppen; Koenraet Block: eenhoorn naar rechts; Koenraet Block Henrixz: lopende eenhoorn naar rechts, waarboven een ster.

(47A) 1441 FEBRUARI 10

Wy Arnolt etc. doen kondt dat huyden dis daichs datum dis brieffs oirkunde onser manne van leen hier nae genuempt commen is Jacob van IJsendoren ende heeft ons syne noodt geclaicht / ende dat he omme meerre schade ende last te verhueden / dat huys ende heerlickheyt van IJsendoren verkoepen off versetten moit / soe hy dat van ons te leen ruert / alzoe dat wij omme syner meere schade te verhueden ende om synre beden wille hem gegont ende consentiert hebben dat te verkoepen off te versetten / soe is he eens koips eens worden mit Jacob van Ryemsdijck ende heeft ons gebeden die leenschap van hem auer te nemen / ende Jacob van Ryemsdijck daer an te vestigen ende te beleenen / Soe bekennen wy voer ons onse eruen ende naecommelingen dat oirkunde onser manne nae genuempt die vurs. Jacob van IJsendoren voor ons commen is / ende droich ons op dat huijs ende heerlickheijt van IJsendoren mit allen synen toe behoer soe dat gelegen is ende huden dis daichs beseten heeft ende van ons te leen ruert tot Zutphenschen rechte / Ende verteech daer op mit hande halme ende monde / soe dat onse leenmannen daer ouer wesen dat he daer aff onterft ende ontleent weer / ende wy onsen vryen wille daer mit doen muchten / Soe bat ons Jacob vurs. dat wy Jacob van Rijemsdijck daer mit beleenen wolden Soe hebben wy oirkunde onser manne op die selue tyt Jacob van Ryemsdyck beleent mitten vurs. huijse ende heerlickheyt van IJsendoren mit synen toebehoer tot Zutphenschen recht / Beheltelick ons etc. / ende die vurs. Jacob van Ryemsdyck heeft huldinge etc. / Manne Henrich soin tot Meer ende Johan van Boitbergh Erffmairschalck etc. / Oirkunde etc. Anno domini duysent vierhondert XLJ feria quita post Agathe Virginis

(48A) 1448 JUNI 15

Item Anno XLVIIJ quadragesimo octauo feria quarta post Sacramento droich op Wolter van IJsendoren bastert een stuck erffs ende guetz geheiten dat Koesant woe dat inden kerspel van IJsendoren mit allen synen toebehoeren in hogen ende in leghen gelegen is / oistwert naest gelandt eenen alden stranck ten haluer naister zyp / noirtwert den haluen doeden stranck langhs den weerdyck / suyden den Waill / ende westen Willem Bruycken wertken myt der kae / soe alst vrouwe Elsbeen van Loenresloet ende Jacob van IJsendoren Wolter van IJsendoren verkocht hebben synen bastert brueder Ende myn genedige heeren beleenden voirt daer mede Michiel van Ryemsdyck tot Zutphenschen rechte / Manne heer Henrich soin tot Meer / Herman van Boitberch Sanders soin / Ude Talholtz ende meer gueder manne

(49) 1451 NOVEMBER 15

Ic Gosen die Haese Jans soen bekenne mit desen oepenen brieue voer my ende voer mynen eruen dat ic myt mynen vryen moetwille wytteliken ende waell gescheyde ben van Willems erffgenamen van Ysenderen Wolter van Isenderen ende joffrou Aryanen sKocs die echte wyff was Willems voers. ende hoeren kinderen Alert ende Ghysbert van Isenderen joffrou Margrieten ende joffrou Lysbette van Isenderen Voert alle Willems erffgenamen van Isenderen van alle alsulker aenspraken schele gebreke kroene ende toeseggen als ic Gosen voers. gehadt hebbe op Willem van Ysenderen voers. ende op zinen rechten eruen tot desen dage toe datum des brieffs ruerende als vande erue inden rijsweert tot Isenderen bijnnen den weerdyck ende buten den weerdyck Soe wes my oeck Willem van Isenderen voers. dair aff toe gesecht heeft, off in testament bekent heeft off hoe dattet toekomen mocht dair schelde ic Gosen voers. aff quyt alle Willems erfgename van Isenderen voers. Wouter van Isenderen ende joffrou Aryaen echte wyff Willem voers. te ewigen daege toe Ende voert soe sall ic Gosen voers. alle saeken vanden voers. erue ende punten Wolter van Isenderen ende joffrou Aryaene voers. ende voert alle Willems eruen voers. ten besten keren sonder enigherhande argelist In orkonde des briefs besegelt met myn segel ende om die meerre vestenis wille soe heb ik gebeden Willem den Haesen Jans soen minen brueder ende Wouter den Smyt dat sy desen brieff mit my besegele willen dat wy Willem ende Wouter voers. om bede wille Gosens voers. geerne doen willen ende hebben des te orkonde onse segelen mede aen desen oepenen brieff gehangen Gegheuen int jaer ons heren dusent vierhondert een ende vyftich des manendages nae sunte Martens dach translacio

Zegels (volgens de transcriptie): Gosen die Haes: schild sautoir vergezeld van vier hoefijzers; Willem die Haese: idem; Wouter den Smyt: sautoir vergezeld van vier leliën.

(49A) 1453 JUNI 15

Anno LIIJ op sente Vijths dach droich op Jacob van Ryemsdyck dat slot ende halue heerlickheyt van IJsendoren mit allen hoeren  gueden rechten ende toebehoeren nyet daer van vuijtgescheyden / Ende myn genedige heer bekende alsoe voort dair mede Gelis van Ryemsdyck Jacobss vurs. tot Zutphenschen rechten / Ende mynen genedige heer tuchtigden den seluen mail daer an vuijt beden Gelis vurs. Marien van IJsendoren Gelis huijsfrouwe / beheltlich  alsulcke hylicxvuerwerden daer tusschen verdedinght anders van weerden te blyuen etc. Manne heer Adriaen van Broickhuysen Ritter / Henrich van Bronckhorst ende Wolter van IJsendoren bastert

(50) 1454 SEPTEMBER 3

Wy Dyrck van Echtelt, Claes van Echtelt, Bartholomeus van Echtelt gebrueders ende Gheertruyt van Echtelt onse zuster Doen kondt alle luden ende bekennen myt desen open bryeue voer ons ende onse eruen dat wy mit onsen vryen moytwille in enen rechten wytliken steden erfcoep vercofft ende gegheuen ende opgedraghen hebben vercopen ende opdraghen Rutger ende Dyrck van Loenresloet gebrueders ende hueren eruen die rechte helft van enen acker landts in den kerspel ende gerycht van Ysendoeren opten Weert in den Rysweert dair Rutger ende Dyrck voirs. die ander helft ende dat rechte wederdeel aff hebben ende dair Rutger ende Dyrck voirs. bouen naest gelandt syn ende beneden Ghysbert van Ysendoeren streckende van den graue die leegt tusschen den voirg. acker landts ende Dybbout Sroden pasch, voirt tot den Koelhoff Ghysberts voirs. die Jorden Johanss te wesen plach, myt eggen myt eynden ende myt allen synen rechten toebehuer voir een benoemde summe geldts die ons Rutger ende Dyrck voirs. ter goider tyt wytlick ende wayl tot onsen wyl vernuecht ende betaelt hebben den lesten pennynck mytten yersten Ende dancken hem dair aff goet betalynghen ende schelden hem ende hueren eruen dair aff gans loss ledich ende quyt Ende voirt alle die ghene die dair quyt schelden aff behouen moeghen Voirt soe hebben wy Dyrck, Claes, Bartholomeus ende Gheertruyt voirs. desen voirg. haluen acker landts ouermyts desen tegenwoirdigen brief soe vir opgedragen ende dair nae op vertegen dat wy ende onse eruen erflick ende ewelyck dair aff onterfft syn ende nyet meer rechts noch toeseggen dair aen en hebben noch en behalden in gheenre wys noch nyemant van onsser wegen Ende dat Rutger ende Dyrck voirs. ende huer eruen dair aen geerfft gerechticht syn zullen nu voirt meer ten ewighen daghen ent hem vast ende stede ende blyeuen sall ent hem nyemant breken en sal myt enygen rechten Voirt soe gelouen wy Dyrck, Claes, Bartholomeus ende Gheertruyt voirs. als principael zaycwalden ende wy Gelys van Ryemsdyck heere tot Ysendoern ende Arnt Deuys van Voern als goede erfwayrborgen voir ons ende voir onsen eruen Rutger ende Dyrck voirs. ende hueren eruen desen voirg. haluen acker landts te vryen ende te waren jair ende dach voir een vry eygen erue ende allen voirkommer ende voirplicht aff te doen ende alle die ghene dair op doen te vertyen die dair myt recht syn op schuldich te vertyen voir allen den ghenen die des ten rechten comen ende staen wyllen als erfcoepsrecht is in Nederbetuen gelegen ende gerycht van Ysendoern vytgescheiden alsulcken dyck ende weterynge als dayr myt recht toe behuert opten voirg. weert gelegen Voirt soe hebben wy principael zayckwalden ende erfwaerborgen geloift ende gelouen voir ons ende onse eruen weert sayck dat Rutger ende Dyrck voirs. of hueren eruen in enygen punten der wayrschappen voirs. enygen schade hynder off gebreck gevyel off geschyeden den schade hynder ende gebreck voirs. gelouen wy hem vol ende wayl op te rychten te vernuegen ende te betalen als goide manne sonder enych weren ende wederseggen Oyck soe gelouen wy Dyrck, Claes, Bartholomeus voirs. voir Elyzabeth onser zuster die inden cloester is da[t] Rutger ende Dyrck voirs. off hueren eruen dair van aff van nyemant van hyerre wegen genen schade hynder off gebreck geschien en sal wy en zullen hem den rychten ende betalen sonder enich wederseggen Voirt soe bekennen wy Dyrck, Claes, Bartholomeus ende Gheertruyt voirs. voir ons ende onse eruen dat wy myntlick wayl vernuijcht verleken ende gescheiden syn van Rutger ende Dyrck voirs. ende hueren eruen van allen recht toeseggen punten off zaken hoe off in wat maten die heer of toecomen muchten die wy myt malkanderen te doen hebben off gehadt moegen hebben tot huden op dach datum des bryefs sonder enych aensprake dair voirder aff te doen ende nementlyck vanden voirg. haluen acker lands Oyck synt voirwerden weert sake dat desen bryeff nat gaterych vleckich off rasuerych weer of worde off dat dair een zegel of meer aen gebreke off gequest worde dat en sal Rutger ende Dyrck voirs. ende huere eruen inde rechten niet hinderlich wesen In oirkonde der wairheyt soe hebben wy prinicipael zayckwalden ende erfwayrborgen onsse segelen aen desen brief gehangen Gegeuen int jaer ons heren duysent vyerhondert ende vier ende vyfftich des dynsdagh nae synte Egidius dach epi

(51) 1455 NOVEMBER 7

Wy Wolter van Ysendoeren heren Wyllems soin bastert Wolter van Ysendoren ende Bele van Ysendoren Wolters voirs. kynder doen kondt allen luden ende bekennen myt desen apene bryeue voir ons ende voir onsen eruen dat Gelys van Ryemsdyck here tot Ysendoren myt onsen vryen moyt wylle ons aff gebryct geluest ende gecofft heefft alle alsulken thyns als hyer na bescreven steet Inden iersten vter Wyllem Wolffs hofstat [a…….] Claesbout tyen schillinge twe hoenre twe pont geldts Item Durck ende Peter Block sevende halff pont geldts seven schillinge een pont was achtien hoenre Item vter Werners hofstat van Ysendoren drye pennynge enen cappoen Item vter Claes Hermans soins kynder hofstat te samen twelef schillingen seven ende twyntich hoenre Item vter hoffstat die Sanders ende Belya synen echte[…. …]uwen te wesen plach drye schillingen drye hoenre Item vter dat huyss dair Maeyken sHazen in [……] Item vter Claes Bolten hoffstat acht ende twyntich schillingen Item voer Dercks hofstat van der Meulen vier schillingen Item vter Johans hoffstat van den Kyrckhove drye schillingen tweleff hoenre Item vter Johans Meden hofstat vyer vleemsch drye hoenre Item noch acht vleemsche vyer hoenre maken tsamen tweleff vleemsch acht hoenre Item vter Henricks hoffstat van Dyck drye schillinge dertien hoenre Item Johan Sonnendach vyff hoenre Item Johan Zass tweleff schillinge elften halven brabensch twe pont was ende een vierdel pont vyftien hoenre Item Henricks kynderen van Loenresloet vyff vyerdel pondt was twe hoenre Item vter den alden gasthuyss sess hoenre Nae inhalt ende begryp der [idessver] dair op gemayckt dat vytwysst myt eenre benoemden summe geldts die ons Gelys vurs. ter goider tyt wytlick ende wayl tot onsen wyll vernuecht ende betaelt heeft den lesten pennynck mytten iersten Ende schelden hem ende syne eruen dair aff ganss loss ledich ende quyt Ende voirt alle die ghene die dair quyt schelden aff [behouen] moegen Voirt so bekennen wy Wolter, Wolter ende Bele voirs. ouermiten desen tegenwoirdigen bryeve dat Gelis voirs. den voirg. thyns ons alsoe aff gebryct geluest ende gecoft heeft dat wy ende onse eruen erflick ende ewelick dair aff onterfft syn ende niet meer rechts noch toeseggens daeraen en hebben noch en behalden in geenre wys noch nyemant van onsser wegen Ende dat Gelys voirs. ende syne eruen dair aen geerft ende gerechticht syn als voirtmeer ende hem vast ende stede wesen ende bliuen sal ten ewigen dagen ent hem nyemant breken en sal myt enygen rechten vytgescheyden alle argelyst In kennisse der wayrheit soe hebben wy Wolter Wolter ende Bele voirs. onse zegelen van ons ende van onsen eruen aen desen openen bryef gehangen Gegeven int jair ons heren dusent vyerhondert vyve ende vyftich op synte Wylboirts dach epi.

(52) 1456 MEI

Ick Wolther van Yssendoren und Katrijn van Starckenboerch, echte huysfrau Wolthers voers. den seluen voerg. Wolter mijnen echten man ghecoren tot mijnen momber beken auermijtz desen apenen brijff voer ons und voer onssen eruen voer erffpachters nae bescreuen dat wij mijt onssen vrijen moetwille verpacht hebben in ene gherechten vasten steden erffpacht Willem die Haze Claerbatss. bastaert ind synen eruen een huijss ind hofstat meijt eruen ind landt daer bij ind aen ghelegen myt allen hoeren tijmmer potijnge ind toe behoeren  ghelegen inden kersspel van IJssendoern dat in voerleden tijden Wolters die Smijt van Amerongen toe te behoeren placht daer oestwaert naest ghelant ijs Wolther van Yssendoeren bastaert heren Willemss. mijt erue gheheijten die Hoeijuen, zudewaert die ghemeijn straet, westwaert Johan van Ruthenboerch mijtten moelen kamp ind noerdwaert Alert van Yssendoeren bastaert Willemss myt eggen mijt enden mijt lengen mijt breyden ind myt allen synen rechten toe behoeren soe dijt voers. huijss ind hostaet lant ind erue inden kersspel gheleijgen ijss ind bepaelt steet, dick vrij ind thijnss vrij vt gescheyden ghemeijnen dick ind weyterijngen als daer myt recht toe behoert voer acht alde schylden des jaers ind voer thijnshoure sulke schijld alssmen in Nederbeytwe voer erffpacht schijlde waert off ander goeijt paeijment der seluer werden in elken tijt der betalijngen te betalen dese voirs. schijlde alle jaer opten heijligen beloken Paessdach ind die voers. hoenre jaerlix te betalen op Sinte Marthijns dach in den wijnter als men erffpacht in Nederbetuwe myt recht schuldich ijss te betalen. Dan want dijt voers. huijss hofstadt ind lant ende erue mijt allen sijnen voerg. toe behoeren voell beijter ijss dan dese voers. erffpacht Soe bekennen wij mede voer ons ind voer onssen eruen dat wij all dije ander beijterijnge van desen voers. huijss ind hofstadt mijt lande ind erue mijt all synen toe behoeren wtgescheijden den voers. erffpacht verkoft hebben den voers. Willem die Haze ind sijnen eruen voer een ghenoemde somme gheldes dije ons voll ind all waell betaelt ijss den lesten penninc mijt den ijersten ind schelden Willem ind synen eruen daer aff quijt ledich los ind wij bekennen voer ons ind voer onssen (erven) vander beijterijnge der hofstadt huyss ind landts ende erues onterfft ind ontrechticht te weijsen ind gheen recht noch toe seggen vorder daeraen en hebben noch en beholden in gheenre wijs ind Wijllem voers. ende synen eruen daeraen gheerft ind gherechticht syn ind blijuen sullen naeden lantrecht van Nederbetwe ind wij Wolter ind Alert van IJssendoeren ghebroeders gheloeuen voer ons ende voer onssen eruen als goede ghesamende erffwaerborgen und ellick onsser een voer all Wijllem voers. ind synen eruen dijt voers. huijss hofstadt ind lant ind eruen mijt allen synen toebehoeren ghelyck voers. staet te vrijen ind te waeren ten ewijgen dage toe voer al dije gheen dije dess ten rechten comen wijllen ende alle voercommer und voerplicht daer van aff te doen wijtgescheijden sulcken erffpacht, dijck ind weijterijngen als voers. steet ind daer oeck op doen te vertijen alle die gheenne dije daer mijt recht op schuldich sijn doen te vertijen naeden lantrecht van Nederbetuwe sonder ennich weren ende wederseggen wtgescheijden all arghelijst Hijer waeren auer ende aen onthaelt ende ghebeijden daer dijt geschijede erffpachters Jorden van IJssendoeren Hermenss Alert van Yssendoeren bastert Wyllemss und meer goeder luijden. In oerkonde der waerheijt soe hebben wy Wolther van Yssendoeren ind Katherijn van Sterkenboerch ende Alert van Yssendoeren elck onssen seghel aen desen apenen brijeff ghehangen voer ons ind voer onssen erven Ende hebben wij ghebeyden ind bidden Jorden ind Alert erffpachters voers. desen brijff mijt ons te besegelen dat wij gheern ghedaen hebben oerre beijden wijll ende gegeuen in den jaer ons heren dusent vijerhondert zeess ende vijfftijch op ons heren Hemelwaerts auont

Wij Wolter van Yssendoeren ende Katherijn Ghijsberts dochter van Sterkenboerch echte hussfrau Wolters voers. bekennen sementlick meijt dese openen brijeff voer ons ind voer onssen eruen also wij in enen erffpacht verpacht hebben Willem die Haze Claerbauts soen, bastaert ende sijnen eruen een huijss ind hofstat mit landt ind erue daer bij ind aen ghelegen haldende te samen thijn merghen landts een luttel meer off min ter goeder maeten mit allen hoeren tijmmer ind potijngen ende toe behoeren alsoe die ghelegen ijs inden kersspell van Yssendoeren ind in voertijden toe placht te hoeren Wolther die Smijt van Amerongen daer oestwaert naest ghelant ijs Wolther van Yssendoeren bastaert heer Willemss mijt erue gheheijten die Hoeue zuedwaert die ghemeijn straet weestwaert Johan van Rutenborch mijtten moelen kamp ind noerdtwaert Alert van IJssendoeren bastert Willemss, nae vtwijsingen ind inholdt sijns bezegelden brijeffs die hij van ons daer aff hefft Soe hebben wij mit onssen vrijen wijll voer ons ind voer onssen eruen gegonnen belijeft gheconsentijert ende oeck gheloeft, gonnen belijeuen consentijeren ind gheloeuen den seluen voers. Willem ind sijnen eruen dat wij vanden acht alden schijlden erffpacht des jaers ons weder aff loessen copen ind vrijen moegen off van onssen eruen sess schijlden des jaers off sij willen van welken sess schijlden voers. sij drije wedercopen ende lossen moegen op den beloken Paessdach naest comende nae datum sbrijffs aeuer drije jaeren off bijnnen den ijersten veerthijn dagen daer voer off nae alre naest comende und nyet eer off oeck nyet langer und opten Beloken Paesdach naest comende nae daten sbryeffs over sess jaeren off bynnen den yersten veerthyn dagen voer off daer naest comende ind nijet eer off oeck nijet langer ind opten beloken paesdach naest coemende nae datum sbrijeffs auer sess jaeren off bijnnen de ijersten veerthijn dagen daer voer aff daer nae alre naest comende ind nijet eer off oeck nijet langer Soe moegen sy die ander drye schijlden weeder loessen ind vrijcopen off sij willen elken schijlt ind ene schijlt pacht mijt sesthynden haluen alden schijlt ander haluen oeuerlensschen Rijnsschen golden koervoerst gulden voer datum sbrijffs gheslagen ind gemunt te geuen ende te betalen voer enen schijlt off ander goudt off goet paeijment aen anderen gouden gulden voers. gelyck goudt in tyt des wederkoeps ind dijt voers. ghelt commervrij te leueren onss off onssen eruen in onsse vry seker beholdt tot Yssendoeren in den kersspell kerken sonder ennich weren off weder seggen. wtghescheijden sonder al argelijst In oerkonde der waerheyt soe hebben wij Wolther ind Katrijnen voers. elck onssen seghel mit onsser rechter wetenschap aen desen apenen brijff ghehangen Ghegeuen in den jaer ons heren dusent vijerhondert sess ind vijftich op ons heren hemeluaerts auont

(53) 1457 MAART

Ick Wolter van IJsendoren als een thijns(heer) oerkonde ind tuge apenbaerlick dat voer mij ind voer thijnsgenoten als Henrick Bervoets ende Wilhem Bollert gecomen is Lijsbet Swoechs Hugen dochter met Wessel Gerijtss hoeren ghecoren momber die hoer van mij thijnsheer voers. met vondenisse der thijnsghenoten daer toe ghegeven woert ind gaff ind droech op mit hoeren vrijen moet wille in mijnen hant als hoers hoefs hant een huijs ende hoffstat met alsulken tijmmer als daer op staet gelegen bijnnen den kersspel van IJsendoeren ind daer oestwaert naest ghelegen sijn Roeloff Goessenss erfghenamen ende Lijssbet van Wees met hoeren kijnderen westwaert Wolter die Haeze zudewaert die efterstraet ende noerdwaert Willem die Haze met eggen ende met eijnden ende met allen hoeren toebehoeren ind vertech daer op met halm ende met mond ind het vondenijss der thijns ghenoten weess voer recht dat sij ende hoeren eruen daer aff onterfft ind nijet meer recht noch toe seggen daer aen en hebben ind ick thijnsheer voerg. daer stedicheijt mede doeijn mach recht woert Soe dijt gheschijt wass soe verlede ick thijnsheer voerg. dit huijs ende hoeffstat voerg. Jonckfrauwe Mechtelt van IJsendoeren heren Willems dochter bastert voer alsulken thijns ende erff pacht als daer met rech wijt gaet als te weten twe malder weijts drije pondt ghelds drije pondt wass soeuen schillingen drije penningen ende enen cappuijn die ic daer jaerlix vijt hebb ende twe olde schilt erfpachts die daer Joncfrau Kuner van Lijnden jaerlix vijt heeft aen dese voerg. huse ende hoffstat is Joncfrau Mechtelt voerg. gecomen dattet oerdel ende dat vondenijss der thijnsgenoten kenden ende wijsden als voer recht als Johan van Dijnteren ende Henrick vanden Moelen datse hoer ende hoeren eruen vast ende stede is ende bliven sal ten ewygen dagen ind hoer nijemant beletten en sal met enijge rechten beheltelick heer voerg. mijns thijns ende mijns goede rechs ende ijegelick  syns goeden rechs In kennisse der waerheijt soe hebb ic thijns heer voerg mijnen zegel aen desen openen brijff ghehangen Gegeven inden jaer onss heren dusent vier hondert soeuen ende vijfftich des vrijdages nae Sunte Gregorius dach ppe

(54) 1458 DECEMBER 2

Ick Gelis van Riemsdick heere tot IJsendorn als een leenheer doe kondt allen luijden die dessen apenen brieff sullen sien off hoeren lesen, dat ick voir mijne manne hier nae bescreven verlijt ende verleent hebbe verlije ende verlene Wolter van IJsendoren mijnen zwager tot enen Rechten Zutphenschen leen, alle erffenisse ende guede die zijn alden van bruedersceijdinge heerbracht hebben sonder eede, ende die gelegen zijn inden gerichte van IJsendoeren, mit allen hoeren toebehoeren, alsoe als zij liggen inden selven gericht vurs. Daer dit geschieden waeren auer ende aen mijne mannen van leen Coenraet Block Maessoin ende Goessen die Haeze Johanss ende meer goeder luijde In kennisse der waerheijt soe heb ick Gelis van Riemsdick leenheere vurs. mijnen zegel ain dessen apenen brieff gehangen Gegeven inden jaer ons heren duijsent vierhondert acht ende vijfftich des saterdaechs nae Sunte Andries dach Apli

(58) 1465 FEBRUARI zat na 22

Wy Wolter van Ysendoren ende Katherijn van Sterckenborch echte huisfrou Wolters voers. Wolter mynen echten man voers. ghecoren tot enen mombar Doen kont allen luden ende bekennen myt desen apene brieff voer ons ende voer onsen eruen dat wy mit onsen wyll ende goeden berade in enen rechten vasten steden erffcoep vercoft ouergegeuen ende opgedraghen hebben vercopen auergeuen ende opdragen Ghysbert van Sterckenborch ende synen eruen dese huse ende hofsteden hier nae bescreven Item een huus ende hofstat dat Willem Voldackers nu ter tijt ghebruct Item een huuss ende hofstat dat Aellart Aellartssoin van onssen enen erffpacht ende tyns heeft Item een huus ende hofstat dat Aernt Wyllemss van ons in enen erffpacht ende tyns heeft Item een huuss ende hofstat dat Johan Wolterssoin van ons in enen erffpacht ende tyns besit Item een huuss ende hofstat dat Hein Brauwers van ons in enen erffpacht ende tyns besit Item een huuss ende hofstat dat [Onnnchrick] Momme van ons in enen erffpacht ende tyns besit Item een huuss ende hofstat dat Johan dye Haze van ons in enen erffpacht ende tyns besit dair oestwert van alle desen voors. husen ende hofsteden neest gelegen is Henrick van der Moelen mit eene hofstat die hy van ons in enen erftyns heeft zuydwert ende westwert dye ghemeyn straet noerdwert Wolter van Ysendoren vurs. mit mynen  hofstat ende erff daer teynden aen gelegen myt eggen mit eynden ende mit all hoeren rechten toebehoeren soe dese voirs. hofsteden inden kirspell van Ysendoren gelegen syn ende voer bepaelt staen voer een some gelds dye ons te wyll ende te danck den lesten peinnynck mitten yersten voll ende all waell vernuegt ende betaelt is ende stelden Ghysbert voers. ende sinen eruen daer van quijt los ende ledigh ende wy hebben hier nae op vertegen mit hande halme ende mit monde ter steden daer sich des geboirden, alsoe dat wy ende onse eruen van den voers. [vij] husen ende hofsteden ontguedt onterft ende ontrechticht  syn ende geenre handerecht noch mere toeseggens daer en hebben noch en behalden in enige wijs mer dat Ghysbert voers. ende syn eruen daer aen gheguedt gheerft ende gherechticht syn ende oen dat vaste stede is ende bliuen sall ten lantrecht ende nyemant en sall noch en mach breken mit genen recht [wertma  ] Soe ghelauen wy Wolter van Ysendoren, Willem dye Haze ende Aellart van Ysendoren Jordenssoin voer ons ende voer onsen eruen als goide ghesamende erffwaerborghen Ghysbert van Sterckenborch ende sinen eruen dese voers. husinghe ende hoffsteden te waren en te vrien jaer ende dach voer een vry eighen erue ende goit voer alle die ghene die des ten rechte komen willen ende alle voercommer ende voirplicht daer van aff te doen als erffcoeps recht is inden Ampt van Nederbetue ende daer op doen te vertien alle die ghene die daer mit recht op sall syn doen te vertien beheltelick doch den erffpachteren ende tynsgenoten hoers goiden rechten ende off Ghysbert voers. off synen eruen tot [enig] tyt scade cost off hynder leden off enige die hem van mij Wolter voers. off van mynen erven aengh[  ] worde den scade cost off hynder gelauen wy erffwaerborghen voers. Ghysbert voers. ende sinen eruen wael [te betalen] ende te vernuegen sonder enich wederseggen Dit all sonder argelist In orkonde der waerheit soe hebben wy Wouter Katheryn Wyllem ende Aellart voers. elck onse segell mit onser rechten wetentheit aen desen apenen brieff gehangen Gegeven inden jaer ons heren dusent vierhondert vyffentsestich des saterdag nae sinte Peters dach ad cathedram

(59) 1465 JULI 4

In den jaer onss Heren dusent vijer hondert ende LXV des dijnxdages nae Sunte Martens  dach translatio soe sijn gecomen Hubert vanden Weyde Arntss ende Lysbet sijn huijsfrauwe gaven auer ende droegen op in mynen handen Wolter van Ysendoren als een thijnsheer een huijss ende hoffstat geleghen inden kersspel van IJsendoeren aen die Achterstraet daer oesstwaert naest ghelegen is Henrick Bervoeijts noerdwaert ende weestwaert Wolter van Ysendoren ende zudewaert die ghemeijn straet mijnen vrijen wille daermede te doeijn rechte waert. Soe gaff ick Wolter voerg. dijt voers. huijs ende hoffstat auer in enen eerff thijns Johan Sonnendach voer enen gulden Karolus gulden ende enen Wilhelmus stuijver ende enen cappuijn siaers te betalen op Sinte Peters dach ad Cathedram van jaer te jaer. Thijnssgenoten Willem Janss ende Dirck van Haesacker.

(61) 1467 MEI 1

Wij Johan van Eldick ende Ghertruyt echte huijsvrou Jans voirg. den seluen Jan mijnen echten man gekoren tot mynen momber doen kont allen luyden ende bekennen mit desen apenen brieue voir ons ende voir onsen eruen Dat wij in orkonde den twyer erffpachters hier nae bescreuen mit onsen vryen moetwille ouergegeuen opgedragen ende schuldich syn den pastoer ende koster van IJsendoeren enen alden franckryxsche schilt dertich stuuer gerekent voir enen schilt off ander guet payment dair voir in tijt der betalen ende den vicarius van sunte Johans altair inder seluer kercken voirg. enen postelaits gulden alle jair erffliken ende eweliken te manen te boeren ende te peijnden gelick men erffpacht pleech te peinden tusschen Maess ende Waell op sunte Peters dach ad Cathedram naest toecomende nae datum des brieffs aengaende ende alsoe voirt alle jair wter den vijfftendeel van enen weert geheijten Bulgen weert bouen naest gelant is die Abet van Berle ende beneden naest gelant syn Leert theus mit hoeren kinder mit sande mit water ende mit allen syn toe behoren dat dair aen comen mach als wt enen vrijen eygenen erue Voert soe hebben wy Johan van Eldick ende Ghertruijt echte luyde voirg. ten seluen maell orkonde der seluer erffpachters op desen voirs. alde schilt ende postelaits gulden mit halm hande ende mit monde verthegen alst recht was ende verthien dair op mit desen selue brieue alsoe dat wy ende onse eruen dair voirder gheen recht noch toesegghen aen behalden en hebben ende die pastoir ende koster van IJsendoren ende die vicarius van sunte Johans altair voirg. dair aen erffelicken ende ewelick gerechticht ende geerft syn ende sullen oer ende oeren naecoe(me)linge des voirg. alden schilt ende postelaits gulden yn ende wten voirscr. erffmissen een wair wedesen jair ende dach tegens alle deghenen die des ten rechte staen ende comen willen ende allen voircomer ende voirplicht die dair op weer off comen mucht aff te doen als erffpacht recht is ende alle hijnder ende gebrecken oer off oeren naecomelingen dair aff aencomende op te richten ende alingh aff te doen ende weder om te waeren als voirs. steet Sonder all argelist Hier waren aen ende ouer als erffpechters Henrick Morinck ende Ryquijn Jacobssoen In orkonde der wairheyt soe heb ick Johan van Eldick mijnen segell aen desen apenen brieff gehangen en ick Gertruijt echte huijssvrou Johans voirg. heb gebeden Herman van Drueten Arntssoen desen brieff ouer my te willen besegelen om gebreck wyll myns segels op dese tyt Dat ick Herman van Drueten om beden wijll Gertruijen voirg. geerne gedaen hebbe Oick mede soe hebben wij Henrick Morinck ende Ryquyn Jacobss erffpachters voirg. ter meerre vestenisse wijll onse segelen aen desen brieff gehangen Gegeven inden jair ons lieffs heren dusent vierhondert soeuen ende tsestich op sunte Philips ende Jacobs dach geheyten meijdach

(62) 1470

Ysendoern

Setmeisteren to Ysendoeren Wilhem van Loenresloet ind Derick Smyt Johanss

inde avont nts


Die here van Ysendoern iiii

Johan van Rutenberch iiii

Alert van Ysendoern iiii

Gysbert van Ysendoern iiii

Ott van Ysendoern Jordenss iiii

Herman van Ysendoern Claess ii

Derick Block Aillyt Johan Thonis ind Mese Blockz iiii

Conrait Maess ii

Johan van Hoemen iiii

Jouffr Mechtelt van Ysendoern bast nd

Arnt Deuys iii

Dirck van Loenresloit ii

Floris die Haze ii

Johan Gysberts kynderen iii

Arnt die Greue i

Bernt Bruyn i

Die jonghe Johan Block i

Derick Mommen hoffstat nd

Herman Schoeff i

Johan Block die alde i

Johan Dyeten i

Splinter van Wag~ i

Jacob van Schouwenborg i

Heinrick Block i

Johan Sondach i

Johan van Dyck i

Johan Goltz i

Johan Sondach i

Johan [  ] i

Jacop [  ] i

Haueack [   ] i

Geurt Quint i

Willem Johanss i

Johan vanden Weser i

Jorden Johanss i

Derick Lamp i

Die joffr van Ysendoern nd

Ese Kupers i

Henrick vanden Moelen i

Sunte Ewolts altair [   ]

Aert Willems i

Wouter Wouters i

Maes Spierinck i

Willem [Sw  ] wyff i

Bernt van Aelst i

Geurt Gijsberts i

Steven Geurts i

Hilleken Maes i

Wi;em van Schouwenberch nd

Henrick Beruuytz i

Johan Maess i

Henrick Bowents i

Derick Smyt Johanss i

Derick Wulf i

Willem van Loenresloit iii

Derick vande Moelen i

Lysken Schelkens i

Gysbert Heynricks i

Johan Loess i

Maess Molemanss i

Ott Willems i

Derick van Groitfelt i

Johan Borre i

Johan Wouters i


Uitheemsch to Ysendoern



Wouter van Ysendoern iiii

Voillpart die Haze iiii

Alairt van Ysendoern Jordenss iiii

Die praest van Alde Munster iiii

Here Ott van Bylant iiii

Lambert van Bueren iiii

Johan van [Bueren] iiii

Johan van Kel iiii

Johan die Haze Dericxss iiii

Die jouffr van Aldewijck i

Lubbert Keye i

Gelis van Eck

Gaert Maess

Huberts guet vander Weye

Willem die Haze

Jouffr Menss i

Hermans kynderen van Ysendoern ii

Wessel vanden Geyne ii

Johans stieffkynderen vanden Zande ii

Alairt van Ysendoern bastaard ii

Derick Sass Wilhemsens kynderen ii

Roederick van Wye iiii

Gelis van Weze nd

Die begynen van [Ro      ] van x gul

Johan van Rotenberch iii

Sunte Ewolts altaer iiij mergen lantz [moon]screuet

Lysbeth [K        ] to Rijnsch gul ii

Die kerck

Die kustery

Die jouffr van Ysendoern die nomine ii


(62A) 1473-1481

Eodem anno (1473) etc des sesthienden daeges in October heefft Gysbert die Cock als een momber ende inden naeme ende van wegen Alerts echte zoen Alerts van Ysendoren dat een onmundich kindt is ontfangen den weerdt tot Ysendoren met allen zynen thoebehoeren soe Willem van Ysendoren die te hebben ende Alert Alerts synen vaeder te gebruycken plach beheltelick joncfrou Ariaen des voers. Alerts alde moder hoere tochten rechten ende Gysbert voers. heefft inden naeme ende als een momber hulde ende ede voir Alert voirs. gedaen ende desselfs Alerts voirs. heergewaede vanden voirs. leengueden nw mede betaelt beheltelick etc Mannen Merten van Herler ende Peter van der Wercken

Valet jaerlicx een hondert ende thien rynssche gulden

Anno etc een ende tachtentich opten seuende dach in Julio soe heefft Alert Alertss van Ysendoren voers. dese voers. leengueder seluer ontfangen ende synen behoirlicken eedt daer aff gedaen etc Mannen Lambert van Bueren ende Ariaen van Braeckel Beheltelick joffrou Ariaen syn alde moeder hoere tochten aenden voers. leengueden nae inhalt hoere brieuen etc

Eodem anno (1473) etc des sesthienden daeges in October heefft Gielis van Ryemsdyck bekandt dat hy slot ende halue heerlicheyt van Ysendoern met allen oeren gueden rechten ende thoebehoer nyet dair van vuyt gescheyden voertyts ontfangen heefft tot Zutphenschen rechten ende hyer op heefft hy syn eyde vernyewet beheltelick etc Mannen Marten van Herler ende Peter van den Wercken

Valet jairlicx vyfftich rynssche gulden

Anno etc een ende tachtentich opten vyffthienden dach van Junio soe heefft Gysbert van Ysendoern die voers. heerlicheyt thoe leen ontfangen by gifften van mynen genedigen heeren Geschiet inden jaer van LXXVIIJ den twee ende twintichsten dach van Januario Mannen Johan van Weerdenburg ende Alart van Haefften

Eodem anno (1473) des sesthienden dach in October heefft Gerrit van Zuylen van Natewisch auermits Jan synen ouer doen brengen dat hy een stuck erffz geheyten dat Koesant woe dat met allen synen thoebehoeren in hoegen ende in legen gelegen is inden kerspel van Ysendoern oestweert naest gelandt is eyne alden stranck totter haluen zypen noirtwert ten haluen doeden stranck langes den weerdyck zuyden die Waele ende westwert Willem Bruyckens weertken met die kae soe vrouwe Elsebe van Loenresloet ende Jacop van Ysendoren dat voertyts gehadt hebben ontfangen heefft voirtyts tot Zutphenschen rechten Ende syne ede te vernyewen is den seluer Gerrit by consent des stadtholders vuytgestelt wis kersmisse naestcommende

Valet jairlicx twintich alde schilde

(64) 1483 MAART 2

Wij Henrick van Zeelen Lottenssz, raidt end Stadtholder van de leenen mijn genedigen heeren Eertshertoge van Oistenrijck, van Bourgondie, van Brabant, ind van Gelre etc. in sijne genaden hertochdombe van Gelre vurs. ind graeffschappen van Sutphen doin te weten dat op huyden datum dess brieffs Ernst van Issendoirn vuer ons als stadtholder voirs. ende mannen van leen hyer nae beschreven, gecoemen is, ons toe kennen gevende hoe dat hij schuldich is seeckere leenguederen gelegen in den kerspell van Issendorn the leen ontfangen van den heer van Isendoirn die nu ter tijt Giell van Rymsdijck besittende is, soe als hem die aenbestorven sijn bij doode Willems van Issendoirn sijns bruders ende sijn alderen, die in voirtijden van den voirs. heeren van Issendoirn ontfangen plegen, die welcke Gielis van Rymsdijck sijn leenheer wesen solde ende van den hertochdomme Gelre, die voirs. heer van Issendoirn toe leen haldende is, buyten reden und schult des voirs. Ernst van Issendoirn huys ende hoff tot Isendoirn gelegen, affgebrandt ende gedestruiert heefft, welcke huys ende hoeffstadt mit anderen leenguederen men te halden pleech van den voirs. heeren van Isendoirn van mijnen voirs. genedigen heeren noch nyet thoe leen ontfangen en heefft, en den selven Gielis twewerff versocht heefft, in bywesen zijne mannen van leen te weten Jan Duys ende Alaert Jordenssen, om hun te willen beleenen dat welck die voirs. Gielis hun doen weygerde, hun eysschende meer dan hij schuldig was van rechtswegen. Ende dair nae noch eens denselven Geylis noch eens versocht heefft hun te willen beleenen in tegenwoirdicheyt Aelbert van de Mey ende Henrick Laurentss. ende Jan Wolff om gebreck will sijnre mannen van leen, die hij op die tijt nyet becoemen en kondt. Dat welck die voirsz Geilis hun oick weygerden, als hij seget ende want dan nyemandt by den leenheeren bedroegen en sall sijn ende om redenen voir verclaert Ende die voirs. Ernst ons als stadtholder mijns genedigen heeren, als een overheer aengeroepen heefft hun mit denselven leenguederen te willen beleenen Soe hebben wij van wegen mijns genedigen heeren als stadtholder vurs. den voors. Ernst van Issendorn beleent mit denselven leenguederen soo sijn alden die in voirtieden toe leen te halden plegen van de voirs. heerlickeyt van Issendorn tot Sutphenschen leenrechten, soe him die by doode sijns vuerschreven broeder Willems van Isendoirn aenbestorven sijn Ende sal nu voertaen hij ende sijn naecoemelingen die selve leenen ontfangen van den hertoege van Gelre Ende hyer aff soe heefft die voirs. Ernst huldenge ende eedt gedaen ons tot behoeff mijns genedigen heeren ende allet geen, dat een man van leen sijnen rechten leenheer schuldich ende was te doen mit voirwerden toegedaen, dat die voirs. Ernst offten sijnen erven dair toe mitten rechten gedrongen worden soe dat sij dat mit genen geweren en houden mit hulpe mijns genaedigen heeren hertoge van Gelre in den tijt wesende, sij en musten dese selve leenguederen wederom ontfangen van de vuers. heerlickheyt van Issendoirn soe solde sij quyt ende ongehalden wesen van alsulcke ontfencknisse, huldinge ende ede als die voirs. Ernst off mijnen erven ontfangen oft gedaen muchten hebben voir mijnen voirs. genedigen heere hertoge van Gelre in der tijt wesende. Beheltelicken doch andersmijnen vurs. genedigen heere ende elck anders sijnen gueden rechten. Hyer wairen aen ende over als mannen van leen Jan van Sallant ende Wigaert ten Hoeve. In oirkonde der wairheyt soe hebben wij als stadholdern vuers. onse zegel aen desen aepenen brieff gehangen in den jaire ons Heeren duysent vier hondert drie ende tachtentich op den anderen dach in de Meerte.

Gecollationeerd jegens den originalen franchynen brieff, wesende in allen gants ende gave, vuythangende met een roet zegell, ende dairmede bevonden te accorderen op 22 February 1595 by mij landtschrijver van Veluwe onderscreven

(was getekend) Ar. van Staende 1595

(66) 1489 MEI 11

Ick Oliphier van Mekeren Richter der herlicheitz  Isendoren in stadt ende van weghen des Erentfesten und vromen Herman Pieck heer tho Isendoren doe kond allen den ghenen die dit teghen woerdighe vidimus sullen sien off horen leessen als dat op hueden datum onderscreven voer mij Richter & gherichtsluyden hier naebescreven ghecomen is Anthonis van Groidvelt ende heefft mij ghetoondt ende laeten voer leessen enen bezegelden brieff onghecanseleert bezegelt mit twe groender hangender zegelen inhaudende van woerde tho woerde ghelick hier nae bescreven steet

Ick Margriet van Rutenborch doe kond allen luijden ende bekenne mit desen brieve voer my ende voer mijnen erven dat ick mit Wilhem Wouterse mijnen ghekoren momber mit mynen vrijen wille in enen vasten ende steden erffpacht vuijtghegeven ende verpacht heb Wilhem Bruijck ende sijnen erven eenen acker lantz gheleghen binnen den kerspell van Isendoren gheheeten Vinckenacker, dair oistwardt nest gheleghen is die pastorie van Vchten, zuydtwardt den stranck, westwardt die here van Egmondt & noirdtwart die [scijem]slaghen bij den bandieck, mit egghen mit enden mit alle syne rechten ende toebehoren so desen voerg. acker lantz mit sijne willighen ende toebehoren gheleghen is, ende daer mit recht toebehoert, des jaers alle jaer voer anderhalven Rijnssche gulden ende een halff oert tijns guldens ruerentz paijemetz & voer twe cappoen erpachts des jaers alle jaer waell tho betalen den ijrsten erffpacht des ijrsten jaers nu op sinte Peters dach ad Cathedram alder nestcomende nae datum des brieffs ende so voerdt alle jaer erfflick ende ewelick opter voers. sinte Peters dach the betalen ende te leveren daer nestvolgende in mijne off mijnren erven vrij seker wis behalt onder eenre pene der peindonghen nae den landtrecht van Nederbetuwen sonder eede off enigher hande were daer voer the doen in gheender wies Ende bekenne ick mede dat ick den voerg. Wilhem Bruijck desen voerg. acker lantz verpacht heb in maeten voers. mit allen sulken dieck als daer mit recht toe behoerdt, bij all so dat hij den dieck halden sall erfflick buyten schade offte cost mijns off mijnre erven in gheenre wies sonder alle arghelist, des tho oirkonde der waerheit so heb ick Margriete van Rutenburch mijnen zegell myt Wilhem Wolterss zegell mijn voers. mombers aen desen apenen brieff ghehangen Ghegeven inden jaer ons heren dusent vier hondert negen ende tachtentich op sinte Pancraes avondt

Hier sijn bij aen ende over gheweest als gerichtsluijden Cornelis Aelberts ende Johan Foijert Des tho enen ghetuyghe der waerheit so hebben wij Richter ende gherichtsluijden vorschreven elcx onsse zegelen aen dit teghenwoerdighe vidimus gehangen Geschiet inden jaer ons heren dusendt vieff hondert ende tsestich den viefften dach Martij

(74) 1510 APRIL 4

Wy Wilhem Doys van Vaern ende Lysbeth Zassen echte huyss(vrouw) Wilhem voirs. den selue Wilhem Doys van Vaern mynen echten man ende momber doen kondt allen luyden ind bekennen myt desen apenen brieue voir ons ind voir onssen eruen dat wy myt onsen vryen moet wille in eenen wytlicke vaste ende stede erfcoep vercoft auergegheuen ende opgedraeghen hebben heren Johan Doeys van Vaern onsen broeder priest pastoir tot Ysendoren ende synen eruen die gerechte helft van een kempken lants gelegen bynnen den kerspell ind heerlicheit van Ysendoren int Broeck haldende omtrent acht hont lants ther gueder maeten soe dat selue kempken [mit recht] bepaelt gelegen is myt synen toebehoren ende in voirtyden zeelige Wilhem van Ysendoorn Ottes thoe the hoeren pleech daer die ander helfte heer Johan Doys aff toe behoirt Weslicke voers. erue ende lant onse geheel recht ende toeseggen ons dese voirg. heer Johan Doys aff gecoft heeft om aen een seker somme gelts die hy ons tot onsen wille geheel ende all wael vernuecht ende betaelt (heeft) ende bedancken hem dair aff gueder betaelinge ende schelden hem daer van loss ende ledich quit ende hebben hiernae op dye voirs. erue ende lant onse geheel recht ende toeseggen verteghen ende verthyen dair op myt dese brieue soe dat wy off onse eruen noch nyemant anders van onsen weghen dair voirder gheen recht off toeseggen meer ayn en hebben behalden in gheenre wys ende dair van ontguet onterft ende ontrechticht syn ende sullen bliuen erfelicken ende ewelicken then ewygen daeghen toe Ende dat der voirg. heer Johan Doys ende synen eruen dair ayn geguedt geerfft ende gerechticht syn ende sullen bliuen erffelick ende ewelick then ewijgen daeghen toe alst erfcoeps recht is naede lantrecht van Nederbetuen Hiertoe mede hebben wy Wilhem Doys ind Lysbeth echte luyde voirs. als guede principael zaickwalden ind erfwaerborgen voirder gelaift ende gelaeuen voir ons ende voir onsen eruen dem voirg. heren Johan Doys ende synen eruen dyt voirg. erue ende lant onse geheel recht ende toeseggen als voir een vry eyghen erue ende guet the waeren ende the vryen jaer ende dach voir ind teghen alle die ghene die des then rechten coemen ende staen willen beheltelick sunte Matheus altair vyff oirt golt lantrente jairlicx dair wthaldende ende voirt gemeynen dyck ende wetheringhe die dair mit recht toe behoirt Anders allen voircommer ind voirplicht dair van aff te doen ende voirt dair op doen the verthyen alle die ghene die dair myt recht schuldich syn op the vertyen sonder scade cost commer hynder ofte gebreck heren Johan vurs. off synre eruen als erfcoeps recht is naede voirs. lantrecht van Nederbetuen Sonder enich voirder wederseggen ofte neder doen myt genen rechten punten saicken ofte vonden in gheenre wys Sonder alle argelyst dess toe onsse  [oirkond] der wairheit soe hebben wy Wilhem Doys ende Lysbet echte luyden voirs. ellick onsen segell ayn desen apenen brieff gehangen Gegeuen in den jaer ons heren duysent vyffhondert ende thyen op sunte Ambrosius dach

(75) 1514 FEBRUARI 18

Ick Zeger van Balueren here tot IJsendoren doe kondt myt desen apenen brieue voer mij ende voir mynen eruen dat ick in eenen rechten steden ewigen erfpacht verpacht hebbe Johan van IJsendoren mynen neue ende synen eruen drie stuckken lands gelegen in den kerspell ende heerlickheit van Ysendoern holdende te samen omtrent acht morgen lands iets luttel myn of meer in gueder maeten, dat een stuk geheiten Dirck Lysen hofstede en die ander twee geheiten die Bloemkampkens myt eggen en mit eynden soe dat gelegen is alle jaer voer vier goede heertoch Philips golden gulden of die rechte werd dair vuer aen andere goeden payment in tyden der betalingen te betalen alle jaar op Sunte Petersdach ad cathedram mit dese vorwerden dat Johan van IJsendoren voers. of synen eruen [anwysen] alle jaer desen voirs. erfpacht ende stukken lands wederom van my of van mynen eruen wederom op allen sinen paeius daigen voirs. of bynnen die neeste vierthien dagen daer nae [ouergrepen] quyten ende lossenn myt vyftich golden hartoch Philips gulden paymentz vurs. ende myt der verschenen jair renthe Voirtmeer heb ick Zeger van Balueren vurs. ouergegeven ende in goede geloeven Johan van Isendoren vurs. een stuk landt dair by gelegen geheeten den Nonnenlant heldende omtrent drie mergen lands luttel min of meer ter goeder maten soe dat gelegen is dat myn vader een tyt lanck van hem gehad heeft Ind bekenne  voir my ende voir mynen eruen dat ick of mynen eruen dairvan onterfft ende ontguedt syn ende dat Johan voirs. dat lant witelick ende vredelicken gebruicken sal sonder enich bekroen of wederseggen Dese alle sonder agelist In orkond en teyken der waerheit soe heb ick Zeger van Balueren vurs. mynen segel aen desen apenen brief gehangen Gegeven int jaer ons heren vyfftien hondert ende vierthien des saterdaeges na sunte Valentyns dach

(76) 1514 AUGUSTUS 17

Ick Seger van Balueren heer tot IJsendoeren bekenne dat ick beleent heb ende beleen Eernt van Ysendoeren mijn neef dat leeghe huyss tot IJsendoeren mijt die hoffstadt mijt bonghaert ende myt soeuen mergen lantz daer aen geleghen ende myt allen synen toebehoeren dat daer mijt recht toe behoert soe die daer bepaelt gelegen is haldende omtrent toe samen thien mergen lantz ende oick dye Geeren groet ende kleijn myt dat Gherebroeck ende mijt een deel van die Veelue haldende omtrent sees ende viertich merghen lantz alsoe syn alderen die van brueder scheydijnghe heergebracht sonder eede tot een rechten Zutphenschen leen te verhegelwaeden myt een pont goets gheldes to weeten twee golden gulden voert pont beheltelick doch mij ende een ijegelick syns gueden rechten Ende by ghebreck mijnre manne van leen hebben hier aeuer ende aen geueest mannen van leen myns gueden lieuen heren Ott van Wye mynen neeff ende Goessen van Varijck myn oem In kennisse der waerheyt soe heb ick Zegher van Balueren leenheer voers. mijnen seegell wijtlick aen desen aepenen brieff gehangen Gegeuen int jaer ons heren duysent vijffhondert ende vierthien den soeuenthienden dach in Augusto

(77) 1515 APRIL 24

Ick Anthonis Ryquytssoen doe kondt allen luyden ende bekenne auuermyts desen aepene brieue voer my ende mynen eruen dat ick in enen wytlicken vasten ende steden erffpacht gepacht heb weder Seger van Balueren heer van Ysendoern, Jacob van Rijemsdyck bastairt ende Ryquyt Goessenss als kerckmeysteren ende toebrengers in der tyt der kerycken ende fabrycken tot Ysendoern twe ackeren lants inder herlicheyt van Ysendoern gelegen daer selue Anthonis voers. oistwaert naest gelegen syn zuydtwaert die kerck straet weestwaert een kerck [weert]ken ende noertwaert Henrick Maessoen, myt eggen myt eynden willigen ende graeuen ende myt allen synen rechten ende toebehoeren dat daer mit recht toe komt welcke twe ackeren voirs. noch onbepoet ende onbetymert syn die ick van stonde aen betymeren ende bepoeten sall ende tot allen tyden verbeteren ende nyet verargeren en sall in gheenre wijes als voer vier Rijnsche gulden erffpacht des jaers vrij gelt te weeten twentich stuiver [ge        ge] ende geve alle jaer voer elcken enen voers. Rijnsche gulden voirs. gerekent off ander guedt payment der seluer weerde in elcke tyt der betaelynge daer den betaeldach des irste jaer aff is [no] op Sunte Peters dach ad Cathedram naest koemende nae datum dijs brieffs ende soe voert alle jaer opten voers. Sunte Peters dagen te betaelen Ende geschyede des dan allet alsoe nyet als voers. steet ende ietz inder voers. betaelinghe ennychs jaers ennych syen versumelick wee dat godt verhuedet soe bekenne ick Anthonis Ryquytssoen voirs. voer my ende mynen eruen dat dan desen Jacob van Rijemsdyck ende Ryquyt Goessens kerckmeysteren inder tyt tot Ysendoern off hoeren naekoemelingen dese voirg. erffpacht des [jaers] ter stondt naeden voers. betaeldagen tsametlick den lesten pennynck vuytthen irsten wtwynnen ende peynden moegen mytten geswoeren scholt tot Ysendoern aen ende wter dese twe voers. ackeren ende voert vten allen mynen anderen guederen reede ende onreede liggende ende ruerende dat ick heb inder herlicheyt van Ysendoern off soe waert gelegen mach syn, aff the moegen manen ende wynnen myt peyndyngen badyngen ofte besatynge soe hem dat best belieft gelyck men wijttafstigen bynnen jaersschen pacht ende sheren thijns naeden lantrecht wtwijnt ind peyndt sonder eede weren pandwerynge ofte enygherhant bescudde off voirnach ennige rechten daer voer off tegen te doin offte laeten doen van my off nijemant van mynre wegen in enighe wyes dyt allet sonder argelist Des toe orkonde der waerheyt soe heb ick Anthonis Rijquytss voers. mynen segell wytlick aen desen aepen brieff gehangen Gegeuen int jaer ons heren dusent vyffhondert ende vyffthien op Sunte Marcus auont

(79) 1516 OKTOBER 21

Wy Henrick van Riemsdyck Amptman ende Seger van Balveren her tot Ysendoern van wegen Johan Doys van Voirn priester ende pastoir tot Ysendoern ter eenre ende Ott van Wye ende Alairt van Ysendoeren van wegen Airnt van Wyck ende joncfrouwe Herberen van Ysendoern echte luyden ter ander syde, doin kont allen luyden auermitz desen, dat wy een schelonge und twist tusschen dese vurs. partyen gededingt ind gemaict hebben heercomende van hofstede ende enen alden schilt sjaers die die pastorije in den Rysweert gelegen to Ysendoern dair in vermat toe hebben nae vytwysinge synre segell ende brieve, dair voir die pastorije tot Ysendoern hebben ende erflik besitten sall ind van stonden aen aenvangen sall als syn eyghen guet den Alden hoff geheyten, die Alairt Schoeffs ytzont bruyckende is mit een cleyn hoeffken dair aen gelegen, dair oistwt ende noirtwairt naist gelegen is die gemeyn strait, zuytwairt Gairt Schoeffs ende Alairt syn brueder, ind westwt Peter Jacobss mit eggen mit eynden ende mit allen hoeren toebehoere soe dat voers. erve ende guet dair gelegen ende bepailt steet beheltelicken d heerlicheyt van Ysendoern haere tyns ende erfpacht, Ind dairtoe sall die pastoir voers. oeck hebben die hofstat dair Peter Doys op woent, beheltelick Peter Doys syne erfpacht, Ind des sall die pastoir inder tyt synde jairlicx op sunte Petersdach ad cathedram den custer tot Ysendoern enen halve gulden vyt den voers. onder pande vytreycken ende betalen. Mede synt voirwarden off Airt van Wyck ende joncfrouwe Herberen voirg. enich brief of beter bescheyt fonden dat die hofstede voirs. ende den schilt voirs. al soe goet niet en were als die beterscap van desen voirs. hofstat en lande, soe sall die pastoir voirs. wederom die hofstat ende lande voirs. laten liggen tot behoef Arnts vurs. ind staen in syne oude guede rechten als hy stond voir dat dit voirscreven gededingt ende gemaickt werd, mit vurwerden toegedain dat die pastoir vurs. ende Arnt van Wyck met jonfrouwe Herberen voirs. d een den andre voldoen ende voltrecken sullen yn ene jair nae datum van desen mit segell ende brieve dair een yegelick by bewairt is. Ind all dinck sonder argelist, Ind want ons Johan Doys van Voirn, priester ende pastoir voirs. en Airnt van Wyck mit joncfrouwe Herberen echte luyden voirs. dit gescheyt waill vernuegt, Soe hebben wy gebeden die eerbaeren ende vrome Henrick van Ryemsdyck Amptman tusschen Maze ende Wale, Segher van Balveren here tot Ysendoorn ende collator der kercken tot Ysendoern, Ott van Wye Amptman ende Alairt van Ysendoern dat sy dat gescheyt onderteyckenen willen ter meerre konden ende vestenisse ter begeerten van hair [g~ ie] mit ons selfs hant onderteyckent hebben opt spatium van deser twyer cedullen Ind des toe oirkunde der wairheyt soe syn deser cedullen twe alleens luydende vyt een den anderen gesneden p A b c der die voirg. her Johan Doys pastoir voirs. ende Airnt van Wyck mit joncfrouwe Herberen voirs. elck een hebben Gegeven inden jair ons heren dusent vyffhondert ende sestien op sunte Ursulendach vg et mert

HENRICK VAN RYEMSDYCK

OT VAN WIJE
ZEEGHER VAN BALVEREN

AELLERT VAN IJSSENDOREN

Op de keerzijde staat: Rysweerden t Isendoorn. Otthe van Wyhe heeft my deur Jan Blaick dese by een gebonden bekomen op den 25en Martij 1615 toegezonden

(82) 1518

Dit is alsulcke coep als geschyet is tusschen Ott van Wy offte die joffer van Wye en Arnt van Wyck en Herbert van Ysendoern zyn huysvrou ao XVIII

Ind yerste heeft joffer van Wye gecoft van Arnt van Wyck een goed gelegen binnen de heerlickheid van Ysendoern geheten den Rysswerdt omtront haldende 23 morgen lants gelyck dat van ouds bepeyt en gelegen is een wenich meer ofte min te goeder maten en voert alle thynsen, pachten en renten gelegen binnen de heerlickheid van Isendoern die Ghysbert van Isendoern van zyn ouders aengeërfd is geweest, en hy in zijn leven bezeten heeft of aangekocht mag hebben voer een som van negen hondert brabantsche guldens. Des soe heeft die joffer van Wye vs. met Arnt van Wyck vs gerekent als van een somme die welke Ot van Wye off die joffer van Wye van de zelige Gysbert van Isendoern verleet en verschoten heeft eer die voers Ghysbert van Isendoern zelig uyter gevenckenisse gecomen is of naderhant geschiet mag wesen als van die somme van vyff hondert gulden brabants en acht in welcker  voors. somme Ott van Wye vs. en die joffer van Wye geloeft hebben af te doen twelke Ernst van Isendoern, Johan van Balveren en de selve Ot van Wye aen deselve voors. Ghysbert van Isendoern ten achteren geweest hebben en op deselve goed te achteren waren of zyn geweest en Ott van Wye voors. som vanden voors. vyff hondert gulden en acht sullen Ott van Wye voors. of die joffer van Wye af ontlasten en quit halden Johan van Ysendoern natuurlijke zoon Gysbert van Ysendoren als van vyfftich brabantsche gulden die welke joffer Margriet van Ysendoern zeliger gedachten den zelven Johan haren natuurlijken broeder besat en gegeven heeft doe sy in haar leven was. En voert dat gebreck als van de som na die negen hondert gulden en acht sullen Ott van Wye of die joffer van Wye betalen tot twee termynen dat die eerste te betalen nu op half vasten alrenaast comende alsmen schrijft dusent vyffhonderd en negentien tot korsmis aen te scryven, Dat is te weten dat Ot van Wye of die joffer van Wye dan betalen zal tweehonderd brabantsche gulden en acht. En die ander termin van tweehonderd gulden als voren resteden van den negenhonderd gulden voors. sullen Ot van Wye of die joffer Arnt v Wyck voors. betalen op sinte Victoirs dach [10 okt] daer alre naestcomende off vierthien dagen daar na inbegrepen, en des soe sal Arnt v Wyck en syne erven aff doin en betalen alle alszulcker aenspraeck en toeseggen als Goessen van Varyck en Johan van Ysendoern aen den voors. Ghysbert van Ysendoren en aen den voors. ryswerdt gehadt hebben en sullen wy Arnt van Wyck en Herbert van Ysendoern echte huisvrouw Arnts voirs. Ot van Wye alyng en heel scadeloos halden en wes die kerck off altiste hebben jaarlicx vuyten voirs. vur en goedt sullen Ott van Wye jaerlicx dair uyt betalen sonder cost, hynder, commer off gebreke Arnts van Wyck voirs. En ook zal dair ene brief mijt doot gerekent wesen die welke Gysbert van IJsendoern op Ott van Wye gehad mach hebben en voort alle sake doot en te nyet en voort zal den yerste penninck den leste borch wesen en dan den anderen [    ] naden lantrecht Hier hebben over geweest by en aen Johan van der Aa vryheer tot Bochouen, Heer tot Olmen enz. her Jan van Baekx ridder her Gielis Peterss pastoor tot Woensel Her Jordaen van Wyhe priester en Florys Dudyn borchgreff tot Bueren en in sekerheyt en kennisse sy dese cedullen uyt malcanderen gesneden geteekent mette letteren a, b, c, d. Item Arnt van Wyck sal Ot v Wye erven voor den richter ende scolt van Ysendoren en van twee gerichtsluden metten brieven die Arnt van Wyck van den voirs. erve heeft. Item Arnt van Wyck sall betalen twentich goider gulden tot cole, en Ott van Wye daar qtidte off thone en brengen, off Arnt van Wyck sall Ott van Wye die gulden voers. in laten van den lesten open dagen en daer sal Ott Wye Aernt van Wyck quitante daer af bestellen in leycken der betalinge

1519 MAART 26 Ick Arnt van Wyck doe kondt allen luyden ende bekenne aeuermyts desen apenen brieff voir my ende voir mynen eruen alsoe ick vercofft heb eyn goydt gelegen tot Issendoren aijn handen Ott van Wije yn erffcoep Ind als danbevorwart ende bedenckt was dat Ott van Wye myn zwager mij offte mijnen eruen geuen ende betaelen solde op mydvasten anno vyfftienhondert ende negenthien twe hondert brabansse gulden ende acht soe bekenne ick Aernt van Wyck voir mij ende minen eruen Ott van Wije myn zwager voirs. my die voirs. twe hondert brabansse gulden ende acht waell vernuecht ende betaelt hefft ind bedancke hem ende sine eruen dair van goijde betalinge ind schelden hem ind synen eruen dair van vrij loss ende ledich qwyet In oirkonde der wairheit soe heb ick Aernt van Wyck voirs. myne zegell wytliken voir my ende mynen eruen hier aen desen apenen brieff gehangen Gegeuen in den jair ons heren 1519 dess saturdags nae ons lieue vrauwen dach annu ceatios

(83) 1518 SEPTEMBER 4

Wij Kairle vander genaden gaidtz hartoge van Gelre vund van Guijlich ind Greve van Sutphen, doen kondt und bekennen dat op huyden data erfbrieffs voir ons in tegenwoirdicheijt onser mannen van leen hiernabeschreven gekomen is Dirck van Straelen als echte man und momber Hillegontz Smans, und heeft van hoere wegen, ind tot haire behoeff van ons oirconde onser nabeschreven mannen van leen twee leenguede(ren) ontfangen, Inden iersten eyn goet geheyten dat Koysant, met allen synen toebehoeren, soe wie dat selve in hoegen ind in legen in onsen Ampt van Nederbetuwe ind inden kerspel van Ysendoren aldtz gelegen und haer van hoire moeijen zelige Mechtelt Smans aenbestorven ind van ons tot Sutphenschen rechte toe leen [raide ende] is, daer Oestwaert tnaest gelant is eynen alden stranck totter halver zype Westwaert den halven doden stranck langhs den weerdyck, Suytwaert die Waele, vund Westwaert Wilhem Bruyckens wert mette kae, Ten anderen een goet geheeten den Ochtenschen werdt mit allen syne toebehoer oick in onsen Ampt vurs. ind inden kerspel van Ochten gelegen, daer Oestwaert tnaest gelant is Johan van Meteren off synen erffgenaemen, Westwaert Johan van Suijlen van Natewijsch off synen erffgenamen, Noertwaert die joffer van Ruytenborch ind suytwaert die stroem vander Waelen  - Soe wie die selve werdt Hillegondt vurg. van hoire moijen vurs. oick aengeerft ind van ons tot Sutphenschen Rechten oick to leen rurende is elicke werdt besonder to verheergewaeden met eynen pondt guedtz geltz so dick die verschynen ind ledich werden, und hier aff heft ons Derck van weghen synen huysvrouwe vurs. huldonge ind eyde gedaen ind allet dat eyn man van leen synen leenheer schuldich is, ind was te doen, dergelijcken men ons onsen erven ind naecomelinghe altyt [geven] sall so dick den noet geboert, Beheltelick in allen ons onses ind eynen yderen syns gueden rechten Allet voirs. sonder argelist, Hier syn auer ind aen geweest onse mannen van leen als met naemen Herman Tengnagel, ind Henrick van Poelwick & meer goeder mannen, des toirconde ind getuijchnisse der waerheyt hebben wij hertoch vurs. onsen segel van onser rechten [ ]eenenheyt aen desen onsen brieff doen ind heyten hangen Gegeven inden jaere ons heren duysent vyffhondert ind achthien opten vierden dach Septembris (copia uit 1573)

(86) 1519 MEI 4

Ick Ernst van IJsendoern van Sterckenborch doe kondt allen luyden dat ick verlijet ende beleent hebbe, verlije ende beleene mit desen mijnen brieue, Johan van Ysendoern mynen broeder, dat lege huis to Ysendoern mit hoffstede mit landt daer aen gelegen holdende tsamen omtrent thien mergen lantz, Noch twee campen gehieten die Wormcamp mit eenen camp boven die Wormcamp gelegen houdende tsamen omtrent thien mergen, Noch vier campen gehieten die Geeren houdende omtrent XVI mergen, Item noch twee campen gehieten die Geersbroecken houdende omtrent thien mergen, Soe die van outs tsamen gelegen zijn in die heerlicheit van Ysendoern, the holden van my ende mynen naecomelingen die heren van Sterckenborch tot eenen gueden onuersterffelicken eerfleen ten Stichtsen Rechte, Te verhergewaden alst verschijnt mit een Stichtse hergewaede ende voert altijt te gaene ende te erffene als Stichtse leene, mit voirwaerden dat die voers. Johan ende zyne naecomelingen altijt geholden ende schuldich sullen zijn sulcken dienst ende consent vande ouerheren te Doeme ende the bewaren op haren cost behaudelick myn ende eenen yegelicken zyns Rechts ende waren ouer ende aen Berndt Freys van Dolre ende Gheryt de Wyt myne mannen ende meer guede lude genoech, des tot oerconde soe heb ick Ernst van IJsendoern voers. mine segell aen desen brieff gehangen Gegeuen int jaer unses heren duyzent vijff hondert ende negenthyen opden vierden dach in Mey

(87) 1519 MEI 17

Ick Johan die Haze Gysbertss Richter inder tyt tot Ysendoern tuyghe apenbairlick auermitz desen apenen brieue dat ayn my gecomen is Johan Jans soin ende gesan my dat ick peynden solde aen een huyss ende hoffstat gelegen inde heerlicheyt van Ysendoern, dair oistwairt naist gelegen is den kerkhoff tot Ysendoern, ind noirtwairt die Keyserstrait, dat nu ter tyt gebruyct Henrick Alairtss ende Mary sijn echte huysfrouwe ind voirt vyt allen oeren eruen ind guede rede ende onrede dat die voirs. echte luyden hebben ind voirs. heerlicheyt voir veertichstenhaluen currente gulden nae vytwysinge synre peyndbrieue, ind voir alsulcke scaide als dair mit recht opgheet. Dess soe peynde ick Richter voirs. Johan Janss voirs. ayn dese voirs. huyss ind hoffstat ind voirt ain alle guetz ende erue rede ende onrede als Henrick ind Mary echte luyden voirs. hebben inde voirs. heerlichheyt voir veertichstenhaluen currente gulden ende voir alsulcke scaide als daer mit recht op gheet. En doe die gebaide ende verbande vanden voirs. peynding all gedain, gehalden ende omcomen weren als recht is, doe quam dese voirs. Johan Janss ayn my Richter voirs. ende gesan mij dat ick hem syn gepeynde pande voirs. eygenen solde als recht is, doe tuyghden ende gychten ick Richter voirs. op mynen eedt dat ick die voirg. gepeynde pande all op gebaden ind vytgebaiden had als recht is, doe eychden ick Richter voirs. den voirg. Johan Janss syn gepeynde pande tallen rechten, Doe begeerde Jan Janss voirs. hoe hij mit syn geeychde pande voirt solde vaeren als recht is. Wairt hem gewyst voir recht van my Richter voirs. ende gevraigt, dat hy die voirg. gepeynde pande verdingen ende vercoipen solde om den meesten ende den schoensten penninck den dair yemant voir geuen wilde, ende soe wanneer hy synen coipman weet dat hy dan den coip byeden solde daer hy den mit recht sculdich is to bieden, Doe verdingde ende vercoft Jan Janss voirg. dese voirs. pande ind guede Haick van Ruytenburch als voir veertichstenhaluen currente gulden ende voir alsulcken scaide als dair mit recht op gheet. Ende boet doe den coip gelyck hem toe toirdell ende tfondenisse gewyst had ende recht is Henrick Alairtss ind Mary syn echte huysfrouwe voirg. ende alle die ghene die hem rechtz dair toe vermeten off sy den voirg. coip nyet hebben wolden ende haer guet beschudden, dess sy doe nyet hebben noch beschudden en wolden hoir guet voirs. off oick nyemant anders van hairre weghen Doe boidt Jan Janss voirs. my Richter voirs. den voirs. coip tot behoiff myns heren van IJsendoern dess ick doe oick nyet hebben en wolde ende hyet hem den voirs. coip synen voirg. coipman geuen die dat voir gedingt ende gecoft hadde Dess soe gaff Johan Janss voirg. den voirs. coip van den voirs. huyss hoffstat ende voirt van allen guede voirs. Haick van Ruytenburch dye dat voir gedyngt ende gecoft had voir veertichstenhaluen currente gulden ende voir alsulcken scaide als dair mit recht opgheet Doe begeerden Jan Janss voirs. een fondenisse tot behoiff syns coepmans voirs. wye dat hy hem dess voirs. coips ende guetz een waer wesen  solde, wart hem gewyst voir recht van my Richter voirs. gevraicht die heer van IJsendoern of die Richter inder tyt van sheren wegen, dair om geloue ick Richter voirs. den voirg. Haick van Ruytenburch coipman Jan Janss voirs. alle des voirs. coips ende guetz een wair toe wesen ende hem dair ynne halden ende te waren als een Richter van IJsendoern mit recht sculdich is te doen Sonder argelyst Dair dit geschiede waren by, ain ende ouer als gerichtzluyden Johan van Ysendoern ind Anthonis van Loenresloit ind meer gueder luyden In orkunde der wairheyt soe hebben wy Richter ende gerichtzluyden voirs. elck onssen segell ain desen openen brieff gehangen Gegeuen int jair onss heren duysent vyff hondert ende negenthyen dess dynxdaigs nae Sunte Servaes dach epu

Zegels: Johan die Haze: sautoir vergezeld van vier droogscharen; Johan van Ysendoern: chatillon met leeg schildhoofd; Anthonis van Loenresloot: een kruis.

(89) 1520

To Ysendoren: Anno XVC XX in die pants quastonis heefft Henrick van Welij als momber Alardtz van Ysendoren Alartsz, noch onmundich wesende, van mynen genedigen lieven heeren te leen ontfangen tot Alardtz vurs behoeff ene weerdt myt synen aenvalle ind affvalle in deeser ende in droegen ind myt allen synen toebehoren gelegen in den Ampt van Nederbetuwe inden kerspell van Ysendoren buyten den Weerdyck dair oestwartz tnaest gelandt is heer Wilhems erven van Ysendoeren Ritter zuytwart ind westwart dat kerspell van Loewen noertwartz her Wilhems erven vursz, Sander Tengnagell ind Nyer weert, gelick hon die van syne vader vursz aengestorven in van mynen genedigen lieven heren to Bueren is tot Zutphenschen rechten ind Alart sall tot synen mundegen jaeren myn genedigen heren selffs huldinge und ryde doen Beheltelick myne mannen van leen Arnt Slyndwater ind Ott van Hoeckelom ind meer gueder mannen.

(92) 1520 MEI 1

Wy Aellert Henrickssoin en Katherina Henriksdochter, Aellert mynen broder gecoren tot mynen momber, ende wy Franck Geritts ende Iken Henriks dochter echte huisvrau Franck voirs. den selue Franck myne echten man gecoren tot mijnen momber doen kondt allen luyden ind bekennen auermyts desen seluen apenen brieue voir ons ende voir onsen eruen dat wy myt onsen vryen wyllen ende goyden voirade vercofft aeuergegeuen ende opgedragen hebben joffer Geertruijdt Tennagell weduersse Ott van Wye ende hoeren eruen een hosteij huis, hof, bogart ende poeting daer op ende ayn gelegen bynnen der herlickheit van Issendoorn streckende ayn den kerkhoff daer oest naast gelegen is den kerkhoff, zuidwart Tonys van Hoemen, westwart ende noertwart de gemenen straten, myt eggen myt eynden huysing poeting ende bogart ende bepaylt gelegen is omme enen zeker benoemde somme gelds die ons joffer Gertruydt genandt van Wye voirg. ons tot onsen wylle waell vernuegt ende betaelt hefft den lesten pennynck mytten yersten Welcke somme gelts wij Henrick Aellertss onssen zelige vader ende Marij zynen huysvrau oerre beijde scholt mede betaelt hebben soe veyr als dat reyckt Ind wy voirg. vercopers bekennen dat wij noch nyemants dair enich recht noch toeseggen dair meyr ayn en hebben behalden in gheynre wyes ind daer van ontguijdt ende onterfft syn ende sullen bliuen erffelicken ende ewelicken then ewygen dagen toe ind hebben behalden Ind dat dese voirg. joffer Gertruydt ende hoir eruen dair ayn geguydt geerfft ende gerechticht is ende sall bliuen erffeliken ende ewelicken then ewijgen dagen toe wat Gisberts kynd(eren) van Issendoern dair toe voren vijer gulden jairlix erffpachts vyt der voirg. hosteij had die dese voirg. getuijndt oeck ayn oer geworuen hefft gehadt Inde allet sonder argelist Ind des tot oirkonde der waerheit soe hebben wij vercoepers voirg. ellick onsen zegell wytteliken ayn desen apenen brieff gehangen Gegeuen in den jair ons heren dusent vyeff hondert ende twyntich den yersten dach inder Meij

Zegels: Aellert H: sautoir vergezeld van vier hoefijzers; Katharina H.: idem; Franck G: kruis vergezeld van vier hoefijzers; Iken H: sautoir vergezeld van vier hoefijzers.

(95) 1521 MEI 13

Ick Johan die Haze Gysbertss Richter inder tyt tot IJsendoern doe kont allen luyden dat voir my ind voir gerichtsluyden hier nabescreuen comen is Johan Janss die brouwer ende heeft Segher van Balueren here tot Ysendorn vercoft ende opgedraigen ende daerna op vertheghen op alsulcken peynbrieff ende Richtersbrieff als hy heeft van huys ende hofstat dair Henrick Alairtss ende Mary syn echte huysfrouwe selige in bestoruen syn ende alle inhalt dess voirs. brieue dairmede te spreecken, te heffen ende te boren gelyck oft Jan Janss voirg. selue weer ende dede Ind soe weess tfondenisse der gerichtzluyden dat Jan Janss voirg. geen rechte ainspraick noch toe seggen meer en had ain die voirs. brieue ende ain tgehant des voirs. brieue nu of ten ewygen dagen toe, ende dat die heer van IJsendoern voirg. synen vryen wille dair mede doin mach ten ewygen dagen sonder eenich weren offte weder seggen van yemande ind all dinck sonder argelist Hier weren by ayn ende ouer als gerichtzlude Anthonis van Loenresloit ende Gherit van Eck In orkunde der wairheyt soe hebben wy Richter ende gerichtzluyden voirg. elck onss segell ain desen aepenen brieff gehangen Gegeuen int jair onss heren duysent vyff hondert een ende twintich dess anderen dages (nae) Sunte Ponciaens dach martyris

(96) 1521 NOVEMBER 10

Wy Reyner Schoeff en Elizabeth Geritsdochter echte huisvr Reyner vs denselve Reyner gecoren tot mijne momber, en Johan van Meerten doen kondt …. dat wy met onzen vrye moetwil verkocht hebben joffer Gertruydt Tennagell weduersse zelige Ott van Wije een huis, hofstad met bogaard, daaraan gelegen die welke heer Wyllem van Zandwyck pastoir tot IJssendoren van Gysbert van Issendorn in erfpacht aan zich geworven had, daar Oostw naast gelegen is den Issend kerkhof, Westw en Noordw de gemeen straat, Zuidw Tonys van Hoemen enz enz ind sall blyven erfelick en ewelicken then eewigen dagen toe wat oeck den erfpacht van Gysberts van IJssendoren erfgenamen ook aan hoer geworven heeft die uyt deser voirg hosteij plach te gaan Ind allet sonder argelist. In orkonde der waarheid zoo heben wy Reyner Schoeff en Elizabeth Geritsdochter en Johan van Meerten elk onzen zegell wettelick aan dezen apenen brief gehangen Gegeven in den Jaer ons heren 1521 op sinte Mertens avond in den wynter.

Zegels: Reyner Schoeff: een leeuw naar links; Elizabeth G: vier leliën geplaatst 2, 1, 1; Johan van Meerten: sautoir vergezeld van vier hoefijzers.

(101) 1526 JANUARI 25

Ick Johan van Ysendoeren, als een thiensheer ende recht hoff orkonde ende thuyge aepenbaerlick aeuermyts desen aepenen brieff, dat voir my ende voer thiensgenoeten hier beneden gescreuen, gecoemen is heer Gherit Jacopss priester myt Willem Jacopss den auden, synen brueder ende gekaeren momber die hem myt ordell ende vondenisse der seluer thyensgenoten naebescreuen dair toegeg(even) waert. Ende gaff my aeuer ende droech op in myn hant als in syn heeren ende haeues hant een hoffstadt lants geheijten Sgreeuen bongairt gelegen in der heerlickheit van Ysendoeren dair oistwairt naest gelegen is Sunte Ewoults altair tot Ysendoeren zuydtwairt Haick van Ruijtenborch westwaert die Gasthuijs strait ende noirtwaert die gemenen Keyser straet mijt eggen myt eynden ende myt allen sijnen rechten ende toebehoeren dat daer myt recht toebehoirt. Ende heeft my myt synen momber voirs. dese voirg. hofstadt alsoe aeuergegeuen ende opgedraegen ende nae daer op verthegen myt handt, halm ende mijt monde soe dattet ordell ende vondenisse der seluer thiensgenoten naebescreuen kenden ende wijsden voer recht dat heer Gerit Jacopss ende sijnen eruen voers. dair van ontguet onteerft ende ontrechticht weeren then ewijgen daegen toe Ende geen recht off toeseggen daer meer aen en hebben behalden In geenre wijes Ende dat ick thiensheer voirs. myt recht daer aen geguet geerft ende gerechticht weer ende mynen vrien wille ende stedycheit mede doen ende laeten muchte rechteuoert. Doe dyt aldus geschiet was doe gaff ick thiensheer voirs. dese voirg. hoffstadt voirt oeuer ende droch op Seger Balveren heer tot Ysendoren ende sijnen eruen in enen rechten erffthiensguet beheltelick doch mij mijns thiens the weten drie Johannes hoerns gulden siaers geslagen ende gemunt voir datum dys brieffs off die gerechte weerde dair voir. In elcke tijt der betailynge dair die irste betaildach aff is op Sente Mertens dach inde winter naestkoemende nae datum dys brieffs ende soe waert alle jair opten voors. daegen te betaelen ende oick beheltelick mij mijns thiens recht. Sonder alle argelist daer dyt geschieden waeren bij aen ende oeuer als thiensgenoeten Henrick Arntss ende Dirck Block ende meer gueder mannen. In orkonde ende tot enen rechte getuygenisse der waerheyt soe heb ick Johan van Ysendoeren thiensheer voirs. mijnen segell witlick aen desen aepenen brieff gehangen. Gegeuen int jaer ons [sic] duysent vyffhondert seess ende twentich op Sunte Pauwels dach conuersionis

(102) 1526 MAART 22  

Item int jaer dusent Vc XXVI up sunte Pauwels dach is gekomen voer mij Johan van Isendoren tinsher unde vor tinsgenoten hyrnae beschreuen Berteken Eberts dochter myt Johan van Bilderbeke oer vorkoren mumer de van my tynsher unde myt ordel vundenisse der tynsgenoten dar to gegeuen wort Eeyn droch my auer ende up ene hoffsteett gelegen in kerspel van Isedoren ain de Affter straett daer osstewert phlach te wonnen Johan Vermolen sudewert in de gemeyn strate wesswert Avert Dous nordewert ick Johan van Isedoren myt poteyn unde myt allen recht myt allen recht de sij daer thoe hebben mocht unde up oer bestoruen mach syn in mynen handen ende vertech daer up myt handen ende myt munde of alsoe dat ordel der tijnssgenoten wiseden dat se dar van unteruet was ten ewigen dagen unde ick daer in geeruet was unde sol unde mynen willen doen mocht Hiyr waren auer unde an tynsgenote Johannes van Rymsdick om gebreck wil der mynre Merten Hynrickse unde Johan Punte. Daer dit gescheide unde mer gude lude

(103) 1527 JANUARI 17

In den naem ons heeren Jhesu Christi Amen In voirwerden ende manijren hiernae beschreuen soe heben wij Segher van Balueren heer tot IJsendoern ende joffer Mechtelt van Rijemsdijck, echte huijsfrouwe Zeghers voirs. den selue Segher mijnen echten man gekoren tot mijnen momber doen kondt allen luyden ende bekennen aeuermitz desen aepenen brieue voir ons ende onsen eruen ende naecomelyngen dat wij in enen rechten vasten stedigen ende erff testament puyrlick ende wter devotien voir ons ende voir onser auders zielen om gods willen gegeuen gemaict ende gefundert hebben een erfmisse toe sijngen alle weken erffelick ende ewylick des donredages van den heiligen eerwerdijgen sacrament opten hoegen altaer ende alle donredagen dat heiligen sacrament wt toe setten opten hogen altair ende voir eer men dat heilige [enangelud] sijngen sal toe sijngen [ecce pams angelo   ] ende met wtsette [tatu ergo sacramentu] ende met insetten [quiromi] ende die mysse altoes te sluijten mijt een [responsorud] dat genoemt is [distrubuit Jhesus] mijtten esikel ende collecte Ende naeder mijssen sal die pastoir off synen vicarius mijtten ster inder tijt gaen op ons grafften ende lesen een miseren ende een de profundis mijt een collect nae alder gewoenten Oick off opte donredach [groit heilich dach wee~] soe sall die pastoir off sijnen vicarius die misse verhalen ende lesen die voir off nae soe hem dat belieft meer opte voirs. heilige dach salmen nochtans dat heilige sacrament wt setten ende oick die mysse sluyten mijtten [responsorud] als voirs. steet ende oick off die pastoir off syn vicarius syeck off nyet van staede en weren opten donredach mijsse toe sijngen soe moegen zij die oick verhalen als voirs. is van welcke voirs. mijsse toe sijngen die pastoir off sijnen cureijt aff hebben sal vijff golden hartoch Philips gulden geslagen ende gemundt voir datum dijt brieffs off die weerde dair voir in elcke tijdt der betaelijnge ende den custer enen golden hartoch Philips gulden des jairs tot welcken voirs. sees Philips gulden dis jaers voirs. to heffen ende to boeren wij gegeuen ende gemaict hebben een huijs ende hoffstadt vrij eijgen erff ende guet inde heerlicheyt van IJsendoern dair oistwairt naest gelegen is den kerckhooff zuydtweert Anthonis van Hoemen ende Arien Arntss westwairt die moelen ende noirtwaert die kerck straet mijt eggen mijt eijnden welcke hoffstat no jaerlicx weert is sees golden Philips gulden ende dese voirs. hoffstat sal ende mach gebruyken ende besitten die dese voirs. mijsse sijngt ende sal daer wt reijken den custer enen Philips gulden dis jaers wair voir hy die mijsse sal mede helpen syngen Ende offt saick weer dat dese voirs. hoffsteij tot enijger tydt vargairt worde soe datse geen sees Philips gulden jaerlix gelden en muchten soe bekennen wij voirg. zaickwalden dat dan die pastoir off sijn cappellaen dat gebreck heffen boeren ende peijnden moegen wte eenre hoffstat inde heerlicheyt voirs. dair wij oistwairt naest gelegen zijn, zuydwert den Blancken kuijll westwairt Willem Jacopss den jongen ende noirtwairt die Keyser straet Ende offt saick weer dat dese voirs. mijsse tot enigen tyden alsoe nyet gedaen en worden als voirs. is daer godt voir zij soe sullen dan die kerckmeysteren inder tijt dese voirs. sees Philips gulden dis jairs aenuangen heffen ende boeren ende den rechten armen om gods willen geven een deel aen scoen broit dat ander deel aen laken ende dat derden deel aen schoenen ter tyt toe ende alsoe lange dese voirs. mijsse wederomme aengeuangen ende gedaen wordt Item noch hebben wij gemaict ende geven der kercke tot IJsendoeren tot een ewych testament ende memorie voer ons ende onser vrijende zielen negen oirt guldens hollantz off brabantz paijment wt een hoffstat die Clais van Dijck to plach te hoeren dair oistwart naest gelegen is de Blancke kuijl zuydtwairt die [r   nc] westwert Willem Jacopss voirs. ende noirtwairt wij zaickwalden voirs. ende noch vyff stuiver brabantz wte fabrijken welcke sees Philips gulden ende negen oirt gulden dis jairs alle jaer verschijnen sullen op sunte Peters dach ad Cathedram van welcken negen oirt gulden ende vijff stuiver brabantz voers. die kerckmeijsters inder tijt erffelick ende ewelick sullen doen syngen vigelijen van negen lessen des vrydages quater te per van welcken dijnst sullen die kercke meysters voirs. wtreyken ende betailen der pastoir ende custer myt vicarijen die den voirs. dynst mede doen ende anders nyet elcx anderhalve brabantz stuiver ende opten vierden quater te per op ons jaer getyt sal die pastoir mysse syngen van reqem dair sal hij aff hebben anderhaluen stuiver ende die custer enen stuiver payment voirs. ende dat daer oeuer loept sal die kerck behalden ende dair voir sullen die kerckmeysters setten to barnen voirt heilige sacrament twe was kerssen op dije drie quater te per ende opten vierden off op ons jaergetijt vier was kerssen Ende want wij dit voirs. testament ald~ puerlick om gods willen gegeuen ende gemaict ende then ewygen dagen toe van werden gehalden wyllen hebben soe hebben wy gebeden heren Jan Dueys van Vaern pastoir tot Ysendoern dat hy dijt wylle volgen nae gaen ende consentijen dat ick Johannes Dueys pastoir voirs. om beden will Zegers van Balveren ende Joffer Mechtelt van Riemsdijck voirs. voir mij ende voir mijnen naecomelijngen desen voirs. dijnst erffelick ende ewelick te syngen als voirs. steet wt mynen ende devotien geconsenteert heb ende consentere ende heb des tot enen rechten getuyge der waerheyt mynen segel byden hoeren voir my ende voir mynen naecomelyngen voir aen desen aepenen brieff gehangen Gegeven inden jair ons heren duysent vyffhondert soeven ende twentich des donredachs nae sunte Pontiaen

(107) 1532 JANUARI 13

Ick Johannes Doeys van Varn priester ende inder tijt pastoer tot Ysendoeren vanden genaeden goids gesont van lichaem ende voirdachtich van sinne ouerdenckende dat my nijet zekers en is aenstaende dan die bitter doot ende nijet onseker dan die tydt des doots Alsoe maeck ick by myne leuen ende besette myn testament Int yerst soe beuele ick myn ziele wanneer sy vant lichaem gescheyden is inden handen godts ende des hemelsche schaire ende myn lichaem begeer ick geleuert te worden der gesterliken sepulture Item van myn tytlick goet maeck ick voir enen erff jaersank ende ewijge memorie der kercken van Ysendoeren een kempken lantz gelegen int IJsendoerenssche broick haldende omtreynt acht hont dair bouen naest gelegen is die pastorie van IJsendoeren ende beneden Jan van IJsendoeren welck kempken voirs. ick gekoft ende betailt hebbe vande erffgenaemen Willem van IJsendoeren Ottenss in deser voirwarden dat die kerckmeisters der voirs. kercken altoes op myn sterffdach sullen halden myn jairgetijt ende laeten singe vigelien van neghen lessen ende missen van requiem voir myne ende mynre alders zielen dair sullen sy aff geuen den pastoir inder tyt drie stuiuer brabantz ende den custer myt eygelick vicario der kercken voirs. die de vigelien mede singet ende misse mede doet voir die ziele twe stuuer brabantz Item die kerckmeysters voirs. sullen setten drije was kerssen te barnen onder den dynst Item noch sullen sy geuen drye hoerns gulden off twelff stuuer brabantz voer elcken hoerns gulden gerekent den armen om schoenen te koepen jairlix op die selue tydt in der seluer kercke voirscr. Item noch sullen die kerckmeysters voirs. geuen jairlix den pastoir tot Ochten enen berchsche gulden off elff stuuer brabantz voir den gulden voirs. daer sall die pastoir van Ochten voirs. halden jairlix jairgetyt in synre kercke voir Jutte van Hoemen mynre moeyer ziele ende singen op alle ons heeren hemelwaerts auont vigelien van negen lessen ende setten drye was kerssen te barnen onder den dijnst ende loeuen dair aff enen van synen vicarien myt synen custer dat sy hem helpen singen ende bidden inder missen voir die siele ende setten hoeren naem inden zielbrieff ende visiteren bij wilen hoir grafft Item offt geboerden dat die pastoir tot Ochten voirs.dyt aldus nijet en hielde als voirs. is soe sullen dese voirscr. kerckmeysteren hem dat opseggen ende laeten dan die pastoir van IJsendoern den dienst doen ende den gulden voirs. jaerlix boeren Item ick will oick dat die kerckmeijsters voirs. dyt kempken voirs. nijet verkoepen en sullen mer altoes behalden tot behoiff der kercken voirs. ende myn testament halden jairlix als voirs. is Item gewyel hier eenych gebreck inne dat got voir sij soe moegen altoes myn principael erffgenamen dyt kempken voirs. weder omme aenvangen ende halden selffs myn testament als voirs. is Item Agnees Bartholts dochter is dat sake dat sy my dyent myn leuen lanck soe sall sij hebben nae mynre doot hoir leuen lanck die twe berchsche gulden die ick jairlix hebbe wt enen stuck lantz gelegen int IJsendoerenssche broick geheyten dat Stege lant toebehoerende Henrick Arntss ende Hadewych Goerst dochter echte luyden Item nae dode Agnees voirs soe sall van den twe berchsche gulden voirs. die fabrick van IJsendoeren den enen hebben ende den anderen Sunte atheus altair jairlix Hier voir sullen my die kerckmeysteren voirs. geuen geduerende die sepulture ind hebben voir den preckstoel in die kercke ende misse gewaeden dair toe doen Item wairt saicke dat dese voirs. berchsche  gulden geloest warden bij mynen leuen soe mach ick dair mynen will mede doen Mer woden sij wtgelost bynnen Agnees voirs. leuen soe sall die fabrick voirs. dat gelt boeren ende betaelen Agnees voirs. jairlix twe gulden voirs. hoir leuen lanck ende nae dode hoirre enen dair aff betaelen jairlix den vicario sunte Matheus altairs ende den anderen die fabrick als voirsc. is Item myn wtwaert soeuenden maenstonde dat yerste jair sullen die fabrickmeysters voirs. mijt raet des heeren van IJsendoeren die ick kiese ende heb geboeden tot myn exercutores myns testaments eerlick mijt mijnen reden goeden doen Item wat testament dat ick noch meer maecken muchte ende off ick ydt schuldich weer sullen sij betaelen van mijnen guederen Hier sullen myn exercutores afhebben voir hoir loen ende arbeijt elck enen brabantz gulden behaluen dat godts loen Item wat mij dan aeuer blyft van rede off onrede gueden sullen myn erffgenaemen gelyck deylen alsoe ick dat besegelt hebbe in aepenen brieuen dair aff sijnde Dyt allet sonder argelist in oirkont der warenheyt dat ick Johannes Doeys voirs. dyt allet ald~ als voirs. is gehalden will hebben Soe heb ick mynen zegell myt mynen vrijen will onder aen desen aepenen brieff gehangen Ende oick ons meerre sekerheyt heb ick gebeden Jan die Haeze Ghysbertss richter inder tydt tot Ysendoeren als myn gekaeren momber in deser saicken dat hy desen brieff mijt my will besegelen dat ick Jan die Haes voirs. doer beden heren Jans pastoirs voirs. gheerne gedaen hebbe ende heb mynen zegell byden synen mede hier onder aen desen aepenen brieff gehangen Gegeuen inden jair ons heren dusent vyffhondert twe ende dertich op sunte Pontiaens auont martyris

(110) 1533 MAART 6

Wy Karll vande gnade gaets hertouge van Gelre und van Guilich Greve van Zutphen heer van Gruenyngen der omlande tho Lauarden ind van der Drent Doin kondt alsoe onse lieue getrouwe Seger van Balueren heer tot Isendoren ons nu getoent heeft einen besegelde brief vande hoichgeboren fursten onsen vurheren ind aldevader hertough Reinalt van Gelre laefliker gedachten, heren Willem van Isendoren Ritter, der moelen haluen tot Isendoren gegeven ind jaer ons heren Dusent Driehondert und viftich op wuensdach nae Sent Remigius daege, dwelicke onder anderen inhalt dat wy dair (of wy des to raide wurden), ouck eine moelen solden moegen zetten, ons demandlick huldende wy sulicke onse gerechticheit vander moelen verlaten und hem daer mede [lenndigen] wulden Bekennen wy hertoghe vurs.  dat wy om trouwen dinst will die ons Seger van Balueren vurg. gedaen heeft und noch vaeck doin mach, sulcke onse gerechticheit vande moelen tho Isendoren vur hem ind synen eruen erflick und ewelick auergegeven hebben ind auergeven auermits desen onsen brief durch den brief hertogh Reinoltz vurs. transfigiert, also dat wy noch onse eruen und naekomelingen daer gein recht noch tho seggen meer aen en hebben noch en behalden, ind hy end syne eruen die voertaen rustelick und onbespiet van ons gebruicken sullen Beheltelick dat hy und syne eruen wanneer die moel ganckelich  is, jairlix ind alle jair ten ewigen daegen so eine malder weits den rechten ermen ter eren gaetz geven sullen vur onsen vurheren ind alderen onsen und onse eruen ind naekomelingens sielen selicheit Sonder argelist des oirkonde ind ganzer vaster stedicheit hebben wy hertouge vurs. onsen gewoentliken handteicken hyr op gesatt ind onsen segell van onser rechten wetenheit aen desen onsen brief doen [  ] hangen. Gegeven  ind jaer ons heren vyfthienhundert ind drij end dertich opten sesten dach Martij

(112) 1535 MAART 3

Ick Johan van Isendoren als een thiensheer ende recht hoff orkonde ende tuyge aepenbaerlick auermitz desen aepenen brieue dat voor my ende voor mynen thiensgenoeten naebescreven gecoemen zyn Arndt Wolterss, Hubert Aellertss, Joest Hendrickss, Aerndt Geritss, Arndt Aerntss, Derick van Cleefs ende Jacob Arndss als mombers hoire wyveren ende als eerffgenaemen Hilliken Goerts Creyts dochter seliger gedachten Ende gauen my aeuer ende droeghen op in myne handt als in hoers heren ende haeues handt alle alsulcke recht toeseggen ende  versterff als hoir aen bestoruen is van Hilliken vurs. als van eene huys ende hoffstadt gelegen inder heerlicheyt van Ysendoren aen die Achter straet dair Oistwaert naest gelegen is heer Gerit van Merwyck pastoir tot Ochten Zuydwert die Keyser straet Westwert Alert Dueys Willemsz den auden ende noortwaert ick thiensheer voors. met eggen mit eynden soe dese voors. hoffstadt daer gelegen is ende daer mit recht toebehoirt Ende hebben my hoir recht ende versterff vander hoffstadt voirs. soe aeuergegeven ende opghedraegen ende nae daer op verthegen myt handt halm ende myt monde soe dattet oirdell ende vondenisse der seluer thiensgenoeten naebescreuen kenden ende wysden voor recht dat dese voirg. erffgenaemen ende hoiren eruen daer van ontguet onterfft ende ontrechticht weren then ewighen daeghen toe ende geen recht off toeseggen daer meer aen en hebben behalden in geenre wys Ende dese voorn. erffgenaemen hebben dyt voers. versterff van deser hoffstadt voers. geloeft the waeren jaer ende dach voir hoire wyveren ende enich ende voor alle die geene die des then rechten comen ende staen willen Ende dat ick thiensheer voirs. aen dit vurs. versterff der huyss ende hoffstadt voers. daer aen geguet geerft ende gerechticht weere ende mynen vryen wille ende stedicheyt daer mede doen ende laiten mucht rechtevoert Doe dit aldus geschiet was doe gaff ick thiensheer vurs. dit voors. versterff vande hoffstat vurs. voert auer ende droech op Thomas Henrickssen ende synen eruen in eenen rechten erfftiens guet beheltelick doch my myns thiens ende thiensrecht the weeten drie golden hartuch Philips burgunssche gulden erffpachtz des jaers gemunt voor datum des brieffs off die werde daer voor inder tydt der betaelinghen the betaelen siaers wter die heell hoffstadt voors. op Sinte Peter ad Cathedram ende noch wt die hoffstadt voors. drie kapoenen erfftiens siaers te betaelen op Sinte Mertens Waeren by aen ende aeuer als thiensgenoeten Henrick Aertssen ende Jan Janssen ende meer goeden luyden des toe oirkonde ende tot eenen rechten getuyge der waerheyt soo heb ick thiensheer voors. mynen segell aen desen apenen brieff gehanghen Gegeven inden jaer ons heeren dusent vyff hondert vyff ende dertich den derden dach inden Meerte

(113) 1535 SEPTEMBER 13

Ick Jan Janssoin inder tyt scholt tot Ysendoern thuijge aepenbairlick aeuermijts desen aepenen brieff dat voir my ende voir gerichtsluyden hier naebescreuen gecomen is Meth Jansdochter heeren Jordens van Wije moeder myt Derick Block hoeren gekaeren momber Ende gaff mijt hoeren vrijen moitwille gerichtelick oeuer to voltrecken ende nae to gaen alle alsulcken testament als heer Jorden van Wije zeliger hoeren soen geordineert heeft by synen leuen Inden yersten een guede tonne haerincks dis jairs den rechten huijs ermen tot acht off thien toe bynnen Ysendoeren van synen naesten vrunden to deylen alle jair des vrijdachs quater tpm in die vasten welcke tonne heerincks Meth Jans dochter voirs. deylen sall hoir leven lanck opten voirs daegen Ende sij geloeffden opten seluen tijden aen handen Geritz van Eck inder tyt kerckmeyster tot Ysendoeren die kerck tot Ysendoeren toe bewijsen ende to geuen van heren Jordens voirs. achter gelaeten guede ende renthen dair die kerckmeysteren inder tijt die voirs. tonne heerinckx koepen moegen ende die dan to deijlen nae hoeren doot, alss voirs. steet Ende noch heeft Meth voirs. gerichtelick oeuergegeuen te voltrecken ende nae toe gaen nae hoiren doot den hartuch Philips gulden sjaers gaende wter eenre hoffstat bijnnen der heerlickheijt oeuer den Broickdijck die Geritz Henrickss toe plach te hoeren dair oistwairt naest gelegen is Peter van Rans ende weestwairt die Broekxsteech welcke Philips gulden voirs. heer Jorden van Wye voirs. der fabrijken tot Ysendoeren gemaict hadt myt deser voirwerden dat die kerckmeysteren in der tijt jairlix alle jair heeren Jorden van Wye ende Meth Jansdochter syn moeders jaergetijt sullen doen halden opten heiligen cruijs dach inden Mey mijt vigelien van negen lessen ende myssen van requiem dair die kerckmeysteren aff betailen sullen den pastoir off synen cappellaen vyff stuueren der munte vurs. daer die pastoir voirs. hem myt syn moeder mede inden siell brieff sall setten ende elcken priester mytten coster die dair geproeuent sijn ende woenen ende den vurs. dienst mede doen elcx to geuen dardenhaluen stuiuer voirs. ende sullen setten to barnen onder den dienst drie was kerssen voir dat heylige sacrament Ende wat dair dan ouer loept van den Philips gulden sall die fabrick voirs. behalden voir hoir manen Ende wes dan bouen dijt voirs. testament Meth Jansdochter voirs. nae hoire doot achter leet mach sij eruen op hoire dochter kijnderen ende die voirs. kijnderen sullen op mijkanderen eruen Ende off die vurs. kijnderen storuen sonder echte blijuende geboerte soe sullen dan dese voirs. kynderen eruen op die kercken tot IJsendoeren ende tot Echtelt halff ende halff als vanden guederen die sy van hoire aude moeder voirs. [Ot salige] hebben Oick mede heeft Meth voirs. opten seluen mael wtbesceyden dat sy een redelick testament maken mach sonder eenych becroen off wederseggen hoirre eruen vurs. Dyt allet sonder alle argelist Dair dit geschyede waeren by aen ende oeuer alss gerijchluyden Jan die Haes Wolterss ende Willem van Loenresloit ende meer guede luyden Des toe oirkonde der waerheyt soe hebben wy voirg. scholt ende gerichtsluijden elck onsen segell wytlick aen desen aepenen brieff gehangen Gegeuen inden jair ons heren duysent vyffhondert vyff ende dertich des manendachs voir sunte Lambert

(114) 1535 DECEMBER 2

Ick Jacob Pijeck heer tot IJsendoren als een recht hooff ende leenheer oirkonde ende thuijge aepenbairlick aeuermijts desen aepenen brieue voir my ende voir mynen eruen ende naecomelingen dat voir myne mannen van leen naebeschreuen ghecomen is Jan van IJsendoren mijt sijnen vrijen moetwille ende goede rijpe voirraede gelijfftocht heeft Joffer Margriet van Rossum sijn echte huysfrouwe hoer leuen lanck nae tochten recht in huijs ende hoffsteden bongairden mijt soeven mergen seylants dair aen gelegen in die heerlicheyt van IJsendoren op die Woerdt ende noch inden Groten Geere mijt twee bloemen kempkes omtreijnt groit sijnde thien mergen lantz int IJsendorensche broick gelegen beheltelick doech mij ende een ijegelick sijn goede rechten dair aen Dair dijt geschijeden waeren by aen ende ouer als mannen van leen Jan Janssen ende Jan Dueijs Willemss In oirkont der wairheijt soe heb ick leenheer voirs. mynen segell wijtlick aen desen aepenen brieff gehangen Gegeuen inden jair ons heren dusent vijffhondert vyff ende dertich den tweden dach in December.

Oick mede thuijge ick Jan Janss scholt ende richter inder tijt tot Ysendoren dat opten seluen dach datum vurs. voir my ende voir gerichtsluyden nae beschreuen gecomen is Jan van IJsendoren ende heeft Joffer Margriet van Rossum syn echte huijsfrouwe gelyfftocht hoeren leuen lanck nae tochten recht in eenre huijss ende hoffstat mijtten bongairt dair aen gelegen in der heerlicheyt van IJsendoren by der kercke die Zander Thomassen no in pacht heeft ende noch in omtreynt drie mergen seylantz opt die Wordt voirs. affter Willems Scampert bongart ende voirt in alle redt guet huijssrait inboedell rede haue ende allet dat dair nagell ende eerdt vast is opter hoffstatten voirs. Dyt allet sonder argelist Dair dijt geschijeden waeren bij ende aen ende ouer alss gerichtsluyden Jacob Pijeck ende Jan Dueijs Willemsen In oirkont der wairheijt soe hebben wij richter ende gerichtsluyden voirs. onsen segell wijtlick aen desen aepenen brieff gehangen datum ut supra.

(115) 1537 Sint Bonifatius dach

Ick Joest van Zweeten Amptman ind dyckgraeue in Nederbetuwen doe kondt ind tuijge apenbairlicken auermitz deesen apenen brieue soe tot Echtelt in die maelschap van Oije opten dijck die Johan Geritsen Kersmaecker heeft laeten leggen eijn dijck gaeue gegaen und gedaen is, daer die soeuen geuers onder anderen alle die thienden, ind dat gemeijn erff ind lande des kerspells van Isendoren bynnen dijckx gelegen, mede ingegeuen hadden Soe veere het kerspell van Isendoren zich met Recht daer met uijtleggen en kust, Soe is inden jaer ons lieffz heren duijsent vijffhondert soeueninddartich op dynxdach sunte Bonifatius dach Jacob Pieck heer tot Isendoren, tot Oije gekoemen, voirden hoichgeleerden wijsen raeden ind frunden mijns gen. lieuen heeren heeren Kairle hartouch van Gelre, nementelicken Herman Knoppart ind Alexiis van Harderwijck doctoren, die dair koemen waeren van weegen und uijt schriftelicke beuell mijns gen. lieuen heeren voirs., dair getoent ind gelesen, voirt voir mij dijckgreue voirs. unde mijnen alijngen hemeraeden naebeschreuen, ind voirt voir de dijckgreue inde gemeijne hemeraeden der drie Stoelen van Auerbetuwen, dat Rijcke van Nijmegen, Maeze ind Waele die daer koemen waeren ther begeerten van mijnen hemeraeden ind uijt schriftelicke beuell mijns gen. lieuen heeren voirs., aldair gesien, ind gelesen, Ind heeft die heer van Isendoren voirs., ther seluer tijt aldaer getoent ind leesen laeten zijn segelen brieuen ind bescheijt vanden kerspell ind heerlicheit van IJsendoren, mit mennichfoldige reden ind weeder reeden, tegens den geerffden van Echtelt, daer op mit guet duncken der voirg. houchge wijse Raede, die dijckgreuen ind hemeraeden der vier stoelen van Nederbetuwen, Auerbetuwen, dat Rijcke van Nijmegen, ind Maeze und Waele sementlicken, ind eijndrechtelicken, voir recht geweesen hebben,  Als hier naebeschreuen ind tsignaet inhalt, Item naedenmaell datmen niet en beuijndt, dat ennijge dijckgaeue van Nederbetuwen, die naeste hondert, offte ander halff hondert jaeren voirleden inder heerlicheit van Isendoeren gegeuen zij, soe sall die heerlicheijt oick noch uijter dijckgaeuen vrij blijuen then wair dat die van Echtelt beter bescheijt brochten, dan die hemeraeden der vier Stoelen voirs., noch gesien, affgehoirt hebben, ind des begeerden Jacob Pieck heer tot Isendoren eijnen brieff geschreuen ind bezegelt om sijn loene, ind wandt dit aldus geschiet is sonder all argelist, ind wij Joest van Zweeten dijckgreue, Johan van Isendoren, Johan van Bemmell, Dirck van Merten, Lodowijck van Braeckell ind Johan Valckenborch hemeraeden in Nederbetuwen, als principaell Stoelle deser saecken, hier auer ind aen geweest zijn, ind mede helpen wijsen, Soe hebben tot oirkonde ind tot eenen rechten getuijghe, elcx onsen zegell aen desen apenen brieue gehangen, Ind oms meerder vestenisse wille, soe Auerbetuwe dat hoeft vanden dijckrecht is, hebben wij dijckgreue ind hemeraeden van Nederbetuwen voirs. gebeden Olifier Hackfoirt Amptman ind dijckgreue in Auerbetuwen mit zijnen hemeraeden Roeloff die Ruijther, Dirrick Vaeck, Dirck van Welij als hemeraeden in Auerbetuwen, Johan van Bronckhorst als eijn hemeraedt der Stat Nijmegen, ind Wijnalt van Presickhaeuen, als een hemeraedt der stadt Aernhem, deesen hemeraetz brieff mit ons to willen bezegelen, soe zij dit voirs. mijt ons hebben helpen wijsen, dat wij dijckgreue ind hemeraeden voirg. ther beden des dyckgreuen ind hemeraeden van Nederbetuwen voirg., geerne gedaen hebben, ind elcx onsen zegell bij den oiren aen deesen brieff gehangen, Gegeuen int jaer ons lieffs heren duysent vijffhondert soeueninddartich, op dijnxdach Sunte Bonifatius dach

Ende was mit twelff segelen der dyckgreuen & hemeraeden besegelt Accordiert mith synen principalen bezegelde [ongecanceleerde] heemraetzbrieff de verbo ad verbum dat betuijghe ick Otth Goissens van Herwarden secretaris des heerlicheits Isendoren

(117) 1538 JANUARI 22 + FEBRUARI 23

Ick Johan van Ysendoeren, als een tynsheer kenne dat voer mij gecomen is heer Gerit van Merwick mit zijnen momber Wolther Willemsz van Ysendoren ende voir tijnsgenoeten naebescreven ende droech mij op een huys ende hoffstat met zijn toebehoeren als in sijnen shoeffs handen die voertijts Jan Wouterss te besitten plach dair oistwaerdt Joerden Hermansz plach te besitten, zuydtwaert die gemeyne Affterstraet tot Ysendoren, westwert Thomas Henricksz, noerdwert ick, Jan van Ysendoren met eggen ende eynden soe alst die hoefstadt dair gelegen is. Alsoe dat des vonnis tynsgenoeten wijsden, dat heer Gerit voirg. dair aff onterfft is en ick mijn stedicheit dair met doen mocht. Soe heb ick doir beden heer Gerits voors. overgeset ende geerfft Gherrit Gheritsz van Merrwick, beheltelick eenen alde schildt ende twee hoenen, als mijn voiralders dair uut gehadt hebben auer LXV jaren erffpachts ende tyns. Hier zijn aen geweest ende ouer als tynsgenoeten, heer Geerit sich seluen aff getuijcht met meyster Crystoffel, hoeren vryen gecoren momber ende Reyner Petersz. Dat gedaen zijnde anno XVc XXXVIIJ op St. Vincentius (natus mertyro?)

West Jan van Ysendoren voors. ten achteren is aen heer Gerrit voirn. dat zal hij verhaelen aen heer Gerit dair hij gerechticht is.

Ick Johan van Ysendoren, als een tynsheer kenne dat voer mij gecomen is Gerrit Gerritss van Meruwick ende voer tynsgenoeten naebescreven ende droech mij wederom op een huys ende hoffstadt met zijnen toebehoeren als in zijns hoeffs handen, die voertijts Jan Wauterss te besitten plach ende heer Geerit van Merruwick nae gehadt heefft ende loeffden mij die te waeren ende te vrijen als erffcoep recht is voer all die gheene die des te recht staen willen alsoe dat vonnis der tynsgenoeten wijsden, dat Gerrit voirscr. dair aff onterfft is ende ick Jan van Ysendoren als tynsheer dair in geerfft vrij ende blijven sall ten ewygen daegen. All dynck sonder argelist, soe hebben hier aen ende ouergestaen, als tynsgenoeten Direck Block ende Jan Janss dees nu ende meer guede luyden die dit geweesen hebben ende voirt so heb ick Gerrit voirscr. Wolther Willemss van Ysendoren gebeden, dat hij voir mij ende mijn huysfrouwe ende voir alle dengheene die dess then rechten staen willen voer dit voirscr. mijn waerborch sijn will aen haenden Jan van Ysendoren dat ick Wolther Willemss geern gedaen heb doer beeden Gerrits voorscr. Oerkondt mijn handtscryfft omdat dit gesciet is ende mijnen will ende begheer soe heb ick dit onderhandteyckent met mijns selffs hant gescreven des Saeterdachs op St. Mathijs avont anno XVc XXXVIIJ

(was getekend) Gherit van Merwyck Ghierits soen, Wolther Willemsz van Ysendoren

(118) 1538 OKTOBER 17

Inden naem ons heeren Jesu Christi Amen In voirwerden ende manyeren hyer nae bescreuen soe heb ick Anthonis van Loenresloit tot enen ewygen testament puerlick om godts wyll gegeuen gesticht ende gemaect voir my ende mynre huijsvrou joffer Berth zielen ende voir myn alderen sielen vader ende moeder Wyllem van Loenresloit ende joffer Juth mit hoeren kynderen, heeren Johan Bor vicarius inder tyt Sunte Johannis altairs tot Ysenderen ende synen naecoemelingen alle sonnendage een erffvoermysse te lesen op dyt voirs. altair Dese voirs. myss aen te slaen omtreynt Meert tot Sunte Lambert toe ende van Sunte Lambert tot inden Meert toe Dese voirs. myss aen te slaen omtreynt soeuen vren dair ick Anthonis vurs. desen voirg. heeren Johan off synen naecoemelingen inder tyt synde aff geuen sall erffelick alle jaer vyff gulden te weten twentich stuueren genge ende geue dairmede bynnen Ysenderen byer botter ende broet om coept ende inder herbergen mede teeren ende betailen mach in elcker tyt der betailingen the betailen den yersten pacht nw op Sunte Johans baptisten dach inden soemer naest koemende nae datum dijs brieffs ende soe voert alle jair erffelick ende ewelyck ende ewelyck opten voirs. Sunte Johans dage dair naest volgende the betailen ende commervrij the leueren by een peen der peyndinge wter omtreynt thien mergen lants geheyten den Zandtwerdt opten hoegen Ysendorensschen werdt gelegen een leengoet der heerlickheyt van Ysenderen Ende offt saicke were dat ick Anthonis van Loinresloit vurs. dyt voers. lant verkoift soe mach dye heere diet coept dese voirg. vyff gulden sjaers verleggen offt hem belieft aen gueden erffrenten op een ander goet onderpandt alsoe dat heer Johan off syn naecomelingen die collatoir die pastoir die kerckmeysteren inder tyt beduncken ende kennen dat dyt voirs. altair daer mede bewaert sall wesen Ende offt saick were dat desen voirg. heer Johan Bor of syne naecoemelingen dese voirs. myss alsoe nyet en deden soe sullen die collatoer die pastoer myt die kerkmeijsteren inder tyt den vicarius inder tyt van Sunte Johans altair voirs. eenwerff twewerff off driewerff vermanen die myss wederom te doen alss voirs. steet Ende indien die voirs. vicarius inder tyt alsdan naeder voirs. vermanyngen dye myss voirs. nyet en doen wolde soe sullen desen voirg. collatoer pastoer ende kerckmeijsteren dese vyff gulden sjaers voirs. alle jaer boeren ende heffen ende dye dan geuen ende deylen den rechten armen bynnen IJsenderen ter tyt soe dye vicarius voirs. dese voirs. myss wederom dede Oick mede zijnt voirwerden off geboerden dat durch mijsbruuck der naebueren ouermijts godts dienst te versuymen den pastoer den collatoer ende den kerckmeijsteren voir goet beducht tot vermeerderinge van godts dienst dese mysse op eenen anderen bequaemen tyt te verleggen dat zy sulx doen moegen in alre maeten ende voirwerden bouen bescreuen Ende wat ick Anthonis van Loinresloit voirs.dese voirs. myss alsins erffelick gemaict heb ende van werden vast ende stedijch gehalden will hebben soe heb ick mynen segell voir my ende voir mynen eruen wijtlick aen desen openen brieff gehangen Ende om meerder sekerheyden ende vestenisse heb ick gebeden den vroemen ende eerbaeren Jacop Pijeck heer tot IJsenderen een leen heer van den voirs. Zandtwerdt dat hy desen brieff myt my besegelen wyll dat ick leenheer vurs. om beden wyl Anthonis vurs. geerne gedaen heb ende mynen segell byden synen hyer aengehangen beheltelick doch myns leen ende myns gueden rechten dair aen Noch heb ick gebeden den eerbare ende geeslicken heeren Johan Dueys van Vaern inder tyt pastoir tot IJsenderen dat hem dese voirs. myss belieft te doen alss vurs. steet dat ick Johannes Dueijs pastoir voirs. pueyrlick om godtz will ende om beden wyll Athonis vurs. geerne belieft ende geconsenteert heb belieue ende consentere voir my ende voir mynen naercomelingen beheltelick doch my ende mynen naecomelingen ons gueden rechten In kennisse der waerheyt soe heb ick Johannes Dueys pastoir voirs. mynen segell oick aen desen brieff gehangen Oick mede heb ick Anthonis vurs. gebeden Derick Block ende Roelloff Janssoin inder tyt kerckmeysteren tot IJsenderen dat zy oick desen brieff mede willen besegelen dat wy kerckmeysteren vurs. om beden wyll Anthonis vurs. geern gedaen hebben ende elck onsen segell wytlick aen desen brieff gehangen Oick mede zijnt voirwerden dat ick Johannes Bor vicarius voirs. voir my ende voir mynen naecomelingen geloefft heb ende ouergegeuen den dienst der hoichmyssen (die ick doch schuldigh bijn mede te helpen doen hyerin nyet te versuimen  mer mede to helpen halden singen off dyenen alss dat van alst behoert In oirkont der waerheyt soe heb ick Johannes Bor mynen segell aen desen aepen brieff gehangen Gegeuen inden jair ons heeren dusent vyffhondert acht ende dartich op Sunt Lucas auont

(120) 1539 OKTOBER 11

Ick Jan Janssen geswoeren richter to Ysenderen tuijge apenbairlick dat voer my ende voer gerichtsluyden naebeschreven gecomen syn dese beschrevene, die daer myt besating ende dwanck des rechten durch versuick Jacob Pieks heer to Ysendoren toe gebracht syn. In den eersten heer Jan Dueys van Voern pastoer to Ysendoren Anthonis van Loenresloet Wolter Jacobsz Willem Jacobsz Roloff Jansz Jan die Haes Woltersz Willem die Haes Derick Block Peter Jacobsz Jan van Maten Reyner Schoeffs Jan Lambertsz en den auden Aernt Dueys, soin alt omtrent tnegentich, soin tachentich, soin tsoeventich, soin tsestich, soin vyfftich jaeren off daer omtrent goit van namen ende famen werdich der geloeven ende hebben seemptlick ende eendrechtelick getuijcht ende gelacht die pastoer syn handt op syn borst leggende als een priester toe behoert ende die anderen mijt opgerechten vingeren volstaest eedts lyfflich aen got ende synen heiligen behalden ende gesworen die ick richter orconde gerichtsluyden hem volcomelick gestaeffts ende affgenomen heb. Inden eersten tuygen sy als dat sy niet gesien, gehoert noch haeren alderen noch alde nageburen hebben horen seggen noch oick in brieve, dyckcedulen noch signaten gelesen noch gevonden noch oeck haren alderen offt alde nageburen hebben hoeren seggen die sulx gelesen offt genoden hadden dat eenige Amptluyden van Nederbetuwen voer Albert van Ermelen hem des dycks offt der dyckschou in eeniger wys ondervonden, dan Aelbert voers. onderstonde sulx Edoch geen wtvordering myt dyckrecht daer opgedaen want hem Segher van Balveren wylen heer to Ysendoren des niet gestaden noch toe laten wolde Then anderen tuygen dese voegs. als voirs. als dat sy nije gesien noch horen seggen hebben als voers. dat eenige amptluyden so goet als enen penynck inder heerlickheyt van dyck broick genooten offt myt dyck recht gevordert hebben so waell Aelbert voers. als andere Amptluyden voer ende na Then derden tuygen dese voir gelyck voers. steet als dat sy nye gesien noch hoeren seggen hebben als voirs. dat eenige amptluyde der dyck in den heerlicheyt voirs. onderstonde to laten maken anders dan no van Claes Vych voergenomen was Item then vierden tuijgen dese voirgs. eendrechtlick dat sy altijt van haren alderen ende hoeren nagebueren gehoert hebben als dat die amptluyden plegen ende van rechs schuldich solden syn mytten dyckschau aff to rijden boven dair die heerlicheijt aen geet ende beneden den leijgraeff weder op to rijden ende also hair seggen sulx noch by tyden Jelis van Rijemsdijck heer to Ysendoren ende Otten van Wije Ampt geschiet solde sijn Item Peeter Jacobss tuyght als dat hy opten Enge toebehoerende Aellart van Ysendoren den auden beneden den Ysendoerensche leygraeff gelegen te wonen pleech en dat hy nevens den leygraeff een stuck ackers ongebaut most laten liggen om die dyckschau daer over myt twee peerden nevens den anderen to ryden off was beducht daer durch in schade te komen ende die appelbomen die no in dat oprijden onder den dyck daer selver geset heeft ende gheen to staen en plegen by synen weten. Dit voirs. dat Peeter voirs. getuycht heeft tuyght Jan Lambertsz oeck want hy by Peter Jacobsz voirs. lange tyt gedient ende inden Enge voirs. mede gewoent heeft. Hyer waren over ende aen als gerichtsluyde Jan Dueys van Voern  ende Jelis Woltersz Ende wat men dan schuldich is der so hebben wy richter ende gerichtsluyde voirs. onse segelen aen desen apenen brieff gehangen Gegeven in den jaer ons heeren duysent vyffhondert negen ende dartich op alre heiligen avont.

(122) 1540 circa

Wij Burgem.r Scheepen: en Raat der Stad van Arnhem getuygen met deezen Oopenen brieve dat voor ons en onzen tegenwoordigheyten en scheependom verschenen en komen is de Erentveste en Vrome Joost van Zwieten, met regt  om een kondschap en getuyg der waerheyt te geeven en heeft door dwank des Regten getuijgd en gezegt dat hem wettigen kondig is, dat hy omtrent elf jaar amtman is geweest in Nederbetuwe Rigter en Dijkgraav in den ampt voorsz: by tyden Hertog Karel zalg.r gedagten, en die visserij in den Waalstroom tegen den ampt voorsz: geleegen daar hij froen van die visserij deede of verpagt heeft, en niet indagtig is, eenige vischen voor de heerlykheyt van Ysendoorn afgenoten heeft, dan zyn liefde gedenkt wel, dat daar een schip by zynen tyden op den stroom gesteken en verdreeven was teegen Ysendoorn en aangehaald werd van Zeger van Balveren, die dat deede gebruyken en dat zijn liefden niet indagtig is dat hy van dat schip voorsz: iets afgenoten heeft hoe wel Zeger van Balveren hem liet weeten dattet schip voorsz: daar aangekomen was en is zijn liefde ook niet indagtig dat hy zig eenigen bronken onderwonden heeft, in die heerlykheyd van Ysendoorn dan een halve bronke des geenen die zyn lief verbronkt had en is hem ook niet indagtig ter tyd dat hy amptman geweest is voor of na heeft hooren zeggen dat die ampten van Nederbetuwe in de voorsz: heerlykheyt van Ysendoorn op ten Waalstroom of anders waar eeniger van der geregtigheyt van bronken of van  hebben gehad dan bronke des lief is voorsz: staat uytgezondert aan een tyd lang by tyden Amptm: in Nederbetuwe voorgenoomen heeft.

(121) 1540

Fol 1.                                      Pacht cedul van dat broeck tot Isendren van anno XXXX ende van tijs erfpacht tot Ysendoren ende tot Ochten

Fol 2.    Item Jan Gherss Joest Reyers gepacht den Cleyn Geer met voorwaerde te betalen op ii termynen die erste Sint Victoer, die andere onser vrauwen Lichmis (ingevoegd: to kersmisse) voer  - xxv golden philippus gulden

betaelt

Fol 3.     Dese nabescrevenen hebben gepacht anno XXXX

Item Tonis die Kempt hefft gepacht de Groten Gheer met sine broeder met voerwerden dat sy dat halft gelt te voren geven sullen ende die rest Sint Merten voer xliij phillippus borgoensche gulden

Hierop ontfangen xii rider gulden

Item noch drie crom~

facit xv philipps borgoensche gulden und xv stuiver

Item den Ven Septembris ontfangen durch Arijen ij rider gulden

Item Tonis die Kemp durch J v Dol~ gesant – i nobel

Item Bart durch Arn gesant v ryder

gerekent met Tonis die Kemp rest xiii stuiver

Fol 4.    Item Beym~ die Kemp heeft gepacht Derck Claesens Claesens Goers voer xxxiij borgosche golden hilippus gulden Sint Merten te betalen

Item Beym~ die Kemp op dese pacht gegeven xvij philips gulden i ort stuiver

Item ontfangen van Beym~ den ix Marty v ryder v stuiver

Fol 5.    Item Sander Jacobs heeft gepacht dat Grote Gresbroeck voer xxxii philippus gulden den~ voer xxvii stuiver lopens met voerwaerden die helft te beforens te geven

Item Sander Jacobs op die voergenoempte summa betaelt xvj philips gulden

Betaelt

Fol 6.    Item Bernt van Aelst gepacht den Langen Kamp voer xxiiij golden philips gulden Sint Victor die [  ] helfft te kersemisse die ander verschenen

Item den xiiij en Octobris ontfangen van Geurt van Aelst v ryder

Item Jan van Aelst my gedaen iij ryder

Item ontfangen van Zeger van Aelst    -   xiiij rider gulden x stuiver i ort

betaelt

Fol 7.   Item Gosen van Grotfelt gepacht den ouersten Proest kamp voer xxii golden philippus gulden Sint Merten verscheyt die erste termyn te kersemisse die ander

Item Gosen betaelt durch Arnd - vi ryder - vj stuiver

Item tot Aelst my gedaen vi rider vi stuiver

Item Gosen mynen moeder gedaen v ryder ij jochems daelder

Fol 8.     Item Derck van Someren heeft gepacht den ondersten Proest kamp voer - xviij golden philips gulden

Item Derck van Someren gegeven den xv en Octobris iiij philips gulden

Item Gisbert Tonissen durch Dolder gesant – ij rider gulden

Item Gisbert Toniss betaelt op xiij stuiver nu~ van ort van Dercks

Item ontfangen viij rider iiij stuiver

Betaelt

Fol 9.   Item Koen Gysberts gepacht den ouerste Perdt kamp met voerwarden dat vierden den deel Mey avont dat ander Sint Victoer voer xxiij golden philips gulden

Item Koen Gisberts op dese voerscreven pacht betaelt – vj brabants lopens gulden op Sint Margrieten dach

Item noch eenen lam voer xiiij stuiver

Item Koen Gisberts den xxi en Octobris gegeven – x philips gulden

Item Koen ged[  ] met den wagen eenen dach beloipt  x st

ij stuiver op jaer van XLI

Fol 10.   Item Jan Dercksz ende Cornelis Arnsz op [hanwom~ gd] den nersten Pertkamp met voerwaerden ij terminen die erste Sint Victoer – iiij gulden die rest inder xij nachten Sua  - xiij golden philips gulden

Item Jan Dercksz op Sinte Katherinen avont mynen moeder gedaen ij jochems daelder

Item Cornelis Arntsz durch Arnd gesant – ij rider

Item Jan Dercks gesant ij ryder ij jochems daelder durch synen jo[ngen?] gedaen

Item Cornelis op [anwoengd~] van den onrait schuldich v stuiver

Item [resten droschaps kosten te weten ende vuerdel]

Fol 11.    Item Geurt van den Sande heeft gepacht den Ruytenborgsche kamp gelegen aen der broecwegen voer xxiiij golden philips gulden Sint Victor te betalen

Item Geurt van den Sande op die voergenoempte pacht gedaen eenen stier voer vi brabants gulden facit ------- iiij philippus gulden ij stuiver

Item den ij en Septembris durch Jan gesent ij rider gulden ij stuiver

Item den x en gedaen van hamel voer xx stuiver

Item den xv en Octobris ontfangen durch mynen broeder Arn~ ---- ij rider gulden

Item den vij en November ----- ij ryder gulden

Item eenen keyen vij stuiver

Item ij hamel xx

Item durch syne huysfrau v philips gulden [   ] v stuiver

Item Geurt van den Sande heefft weder opt [y] mij gepacht in by [woese] meisterstafel Jacob Willemsz met meer goeder luydt te weeten ij jaer na anno XLI te weeten anno XLII ende XLIII ende des sal hij van vader [toephs halen] eenen vetten hamel ende lam tot Paeschen geven ende voert betalen nae wytwysingen der pachtcedulen van anno XL

Fol 12.  Item Henrick Otten ende Jan Duijs hebben gepacht den Hoykamp voer -- xxiiij golden philippus gulden

Item op dese voergenoempte pacht ontfangen van Henrick Otten op ons lieve Heren Hemelfaertsdach – xii philipus gulden

Item Gheurt Otten mynen manden geladen --- vj philipus gulden

Betaelt

Fol 13.     Dit blad is onbeschreven

Fol 14.    Tijns erfpacht tot Isendoren

Item wte Jan de Smits hostadt tpetri iij hoerns gulden – ende – ij capoen

Item wte Jut Gerits hofstede i philippus gulden ende van capoen een wilhelmus stuiver (daar achter geschreven: Cathedra Petri)

Item wte Thomas hostede iij philipus gulden ende iij capoen

Item wte Gisberts Gelis hostede iiij gulden ende eenen oort ende drie capoen

Item wte Sinte Johans hostadt xxvij stuiver ende i capoen

Item van Jan van Gensen hostadt ij salt den salt gedenckt voer xxxij brabants gefalueert ende i capoen

Item Aellert Henricksz hostadt iij gulden iij stuiver ende iij capoen

Item wte Sgreuen hostadt ------ iij hoerns gulden (daar onder geschreven: Martini)

Item wte Henrick Aerntsz hoffstadt met erve daeraen --- ij malder weijts iij pont gelts iij pont was vij sclotte – i capoen – iij [p   ] gulden erftyns

Item wte Johan die Hase hostadt x hoerns

Fol 15. en 16. Deze bladen zijn onbeschreven

Fol 17.     Tijns tot Ochten

Item Wessel Gerits hostat --- viij hoenre --- iiij stuiver

Nu ter tijt Willem de Kemp gebreuckt

Item noch Wessel Gerits vtr ene hostede teynden aen syn hostede gelegen ij hoenre xii penninck

Item op dese twee voergenoempte hostede woent nu ter tyt die Vrauwe Sinte Mijlans Item Willem Derricx gebruickt

Item Gerit van den Gheyn ij [sclotte]

Woent nu ter tyt Vrou van den Gheyn end is sculdich vij so d

Item Goert Werdenberchs --- xii penninck

Woent nu ter tyt Jacob van Werdenberch (daarachter geschreven: Item nu ter tyt Jacob Witternse, daarachter geschreven: Willem dye [  ss]

Item Wessel Huberts hostat --- xii penninck

Woent nu ter tyt Jacob Willemsz (daarboven geschreven: Wyllem Jaekkops weduwe)

Item Dibbouts hostede van der molen ij dachmaetz iiij hoenre ---- xii penninck

Woent nu ter tyt meister Tofl (daar achter geschreven: Sint [  lloen] altaer

Item Henric Stevens hostede ij dachmaetz xvi penninck viij hoenre

Woent nu ter tyt Neel Vossen Willem Jansz

Hendrick Loijen op Gruyck hondert noeten tot thyns

Fol 18 /19 Item Jan Wessels hostede v hollans

Woent nu ter tyt Willem Jansz Aern Dous (daarachter geschreven: Hanryck Duysz)

Item Gisbert Wessels hostede buyten dijcks ---- vi hoenre. Die gaen wte vrou den Gheyn oude hostadt

Item Willem Jansz hostede i dachmait ij hoenre --- vj penninck woent vrou van den Geijn

Woent Dirck Willemsen (daarachter geschreven: nu ter tyt Wyllem Dercks)

Item Willem Duys vten pasche iij hoenre erfpachte woent Jan die Vrede

Item Jans aude hostadt van Wourinchem ende vte eene stuck lants inden achteren wert gelegen viii hoenre erftyns

Woent nu ter tyt Jacob Willemsz

Item Sinte Milands hostede daer heer Luyken te wonen plach --- i dachmaet ---- ij hoenre --- vi penninck woent nu ter tyt meister Tofl woent nu ter tyt die pastoir heer Gerit van Merwijck

Item Willem Henricksz eenen alden schilt tijns vyt iij mergen landts gelegen in den kerspel van Ochten, boven naest gelegen den Vestege zuydtwaerdt die Boengrave westwert naestgelant Geurt van Wulp ende noertwert die [Zwa   ersche grave] buyten dycks gelegen

            Item Jacob van Werdenberch gebruckt ene hostadt die tegen der kapellen van Eldick lecht und betaelt jaerlicx eenen witte entfoegell

dachmaet    eenen schillinck    1 blanck

v hollants    1 blanck

Item vif hollans        j blanck

Item vier schillinck   i st

Item dachmaet          iij st

Item 1 penninck       1 negenmonniken

Fol 20.   Item met den beuster aff gerekent XL dat mijne moeder hem sculdich [   ] xij stuiver als van verdient loen

Item den tins tho Vchten ind Isendoren getaxert ad xxiij philippus gulden iij penninck den gulden ad v st [p]

(128) 1544 MAART

Ick Jacob Pieck heer to IJsendoeren als een thijns heer ende recht hoff oirkonde ende tuijge openbairlick dat voir my en voir mijn thijnsgenoeten hier nae bescreuen gecomen sijn Johan van IJsendoeren ende Henrick Geritssoin die hebben to samen myt malcanderen een buetinge gehalden als vanden Weterinsschen wall dat is to weten dat Johan van Ysendoeren voirs. ouergeset ende opgedraegen heeft Henrick Geritsz ende synen eruen erffelick to besitten ende to gebruijcken dat ouerste eynde vanden voirs. wall dat hij gecoft heeft van Gelis Janssoin Des heeft Henrick Gerritsz voirs. wederomme ouergeset ende opgedraegen Johan van IJsendoeren ende synen eruen erffelick to besitten ende to gebruijcken dat neederste eijnde van den voirs. wall streckende van beneden op tot tegen Johans van IJsendoeren voirs. Hoijcamp also dat no aff gegrauen ende aff getuyndt is ende elck sall aen sijn ouergesette wall ende bueijtinge geguet geerft ende gerechticht sijn ende sullen blijuen erffelick ende ewelick ten ewijge daegen toe Ende want Johans van IJsendoeren voirs. eijnde wall minder is dan Henrickx voirs. eynde wallss so sall Johan van Ysendoeren voirs. off sijnen eruen jaerlix betaelen aen die heerlicheijt van Ysendoeren soeuen pont was erfftijns van achtien pont was die wten heelen wal voirs. jaerlix gaen Ende Henrick Geritsz voirs. off sijnen eruen sullen wt hoeren eijnde walss jaerlicx betaelen aen der heerlicheyt voirs. twee pont was thijns ende noch aen die fabrijck to IJsendoeren negen pont was thijns, dit allet sonder ergelist daer dit geschieden waeren bi aen ende ouer als thijnsgenoeten Anthonis van Hoemen ende Geeuert die Bruijn Lambertsz ende meer goeder luijd In kennisse der waerheijt so heb ick thijnsheer voirs. mynen segel witlick aen desen openen brieff gehangen beheltelick doch mij mynen jaerlixssen thijns ende die fabrijck voirs. ende mijns goeden rechten dair aen Gegeuen inden jaer ons heren vyfftienhondert vier ende veertich inden mert (1109 A)

Ick Jacob Pieck heer to IJsendoeren als een thijnsheer ende recht hoff oirkonde ende tuijge openbaerlick ouermijts desen openen brieue dat voir mij ende voir mijn thijngenoeten hiernae bescreuen gecommen is Gelis Janssoin Ende gaf my ouer ende droech op in mijn hant als in sijns heren ende haeues hant die gerechte helffte van den Weteringsche wall dat ouerste eijndt inder haerlicheijt van IJsendoeren mijt eggen mijt eijnden ende mijt allen sijnen rechten ende toebehoeren dat dair van auts mijt recht toe behoert Ende heeft my dese gerechte helfft vanden voirs. wall so ouer gegeuen ende opgedraegen ende nae dair op verteghen mijt handt halm ende mijt mondt soe dattet oirdell ende vondenisse der seluer thijnsgenoten nae beschreuen kenden ende wijsden voir recht dat desen voirg. Gelis Janssoin ende synen eruen daer van ontguet onterft ende ontrechticht weren ten ewijgen daegen toe ende gheen recht off toeseggen dair meer aen en hebben behalden in geenre wijs Ende dat ick thijnsheer voir. daer aen geerft ende gerechticht were ende mijnen vrijen wille ende stedicheijt dair mede doen ende laten mucht Rechteuoirt doe dit aldus geschiet was doe gaff ick thijnsheer vurscr. dese voirscr.gerechte hellft van den wall voirt ouer ende droech op Johan van IJsendoeren ende sijnen eruen in enen rechten erffthijns guet beheltelick doch mij mijns thijns ende mijns thijnsrechts Sonder argelist dair dit geschieden waeren bij aen ende ouer alss thijnsgenoeten Anthonis van Hoemen ende Coen Ghijsbertsz ende meer goeder luijde des toe oerkonde der wairheyt so heb ick thijnsheer voirs. mijnen segell witlick aen desen openen brieff gehangen Gegeuen inden jair ons heeren vyfftienhondert vier ende veertich in den Mert. (1109 B)

(129) 1544 JUNI 21

Wy Philips die Ghier und Gherit vanden Gheyn Reynersdochter echte huysfrau Philips voirs. den seluen Philips mynen ehe man gecoren tot mynen momber, bekennen auermitz desen apenen brieff voir ons ind voir onsen eruen dat wy met onsen vrien moetwille in eenen rechten vasten ind steden erffcoip vercofft ouergegeven ind opgedragen hebben, vercopen ouergeven ind opdragen Johan van Ysendoren vier golde karolus gulden goit van gaude ind gerecht swaer van gewicht off twentich gefalueerde brabantsche stuiuer daer voir off ander guet golde off silveren payment in gelycker weerden,  dair de yerste pacht aff wesen sall op onss liever Vrauwen dach visitatie alsoe scryfft vyff und veertich ende soe voirts alle jair opten vurs. dach naest comende te betalen ind commervry te leueren sonder ennige cortingen van ennige heeren gelde offte soutinge, vuter omtrent vyff mergen lantz ter goeder maeten inder heerlicheitz van Ysendoren opten Legen weert, daer oistwaert naest geerft is Ghysbert vanden Poll, zuydwaert ind westwaert Joest van Tiell noirdwairt Coen Gysbertsz met eggen met eynden ind met allen synen rechten ind toe behueren dat dair van autz mit recht toe hoirt Ende hebben hier nae op dese vier karolus gulden vurs. vertegen ind vertye dair op myt dese selue apen brieff, soe dat wy off onse eruen dair vorder geen recht meer aen en hebben noch en behalden, ind dair van ontguet onterfft zyn ende sullen bliuen, ende dat deesen voirg. Johan van Ysendoren ind syne eruen mit recht dair aen geguet geerfft gerecht syn ende sullen bliuen Hier toe mede hebben wij voirg. echte luijden als goede zaickwalden ind erffwairburgen vorder geloefft ind gelouen voir ons ind voir onss eruen den voirg. Johan van Ysendoren ende syne eruen deese vier golde karolus gulden frans in ende vuter dese vyff mergen lantz als vter een vry eygen erff ind lant te waren ind te vrien jair ind dach voir ind tegen alle die geene die des ten rechten comen ind staen willen, vutgescheyden alsulcke weerdijck als dair mit recht toebehoirt, anders alle voircommer dair van aff te doin, ind voirt dair op doen te verthyen alle die geene die dair mit recht schuldich syn op te verthyen als erffcoips jairrenthe rechts is nae den lantrecht Weert saick dat des allet alsoe nyet en geschiede als voirs, steet ind wy inde vurs. betaling der vier golde karolus gulden frans vurs. einich jaers ennichsins versuemelick weren ende hem die oick alsoe nyet en wairden off en vryden in alre maten als vurs. steet, soe dat deese vurg. Johan van Ysendoren of syne eruen tot ennigen tyt dair voirder ennigen schade cost commer hynder ind gebreck omme leden deden off kregen, dat allet godt verhuedet, soe bekennen wy echte luyden voirs. voir ons ende voir onse eruen dat deese voirg. Johan van Ysendoren ende syne eruen dan terstondt naeden taildach deese vier karolus gulden frans vurs. alle jair den lesten penninck mit den yersten mit allen staden ende wairschappen zemptlick vutpeynden moegen aen ind vter deese vyff mergen lantz vurs. als hoer onderpant, ende voirt vuter alle onss guederen rede ind onrede liggende ind ruerende die wy hebben inder heerlicheyt van Ysendoren off soe wair in wat steede ampten gerechten off heerlicheyden sy ons off onse guederen bevynden off becomme kunnen, aff te muegen manen ende winnen mit peyndingen badingen off besatingen soe hem dat best beliefft, gelyck men wittaftigen binnen jairschen pacht ind tsheeren tyns naeden lantrechten vutpeynt sonder [rede] weren puntweringe off enniger handtbeschud off voirvanck mit geenen rechten dair voir te doin van ons off nyemant van onss wegen in geenre wys Oick mede moegen van vurg. echte luijden ind onse eruen deese vurs. vier karolus gulden frans alle jair opden vurs. betaildach nae datum des brieffs erffelick ind ewelick woorden loessen ende quyten wanneert ons beliefft mit sess ind tsestich golden karolus gulden goet van gaude ind gerecht swaer van gewicht off twentich gefalueerde brabantsche stuuer p dair voir off ander guet golde off selueren payement in gelycken weerden, allet as vurs. [    omt] allet achterstedigen pachten, ende dat salmen hem off synen eruen een halff jair te voeren scrifftelick off gerechtelick opseggen Ende offt saick weer dat Johan van Ysendoren of synen eruen vurs. durch noitsaicke tot enniger tyt deese vurs. jairrenthe nyt langer ontberen en muchten, soe moegen sy ons die oick opseggen als vurs. ende alsdan sullen wy hem loessen woe vurs. by die peen der peyndingen vurs. Dit allet sonder argelist In kennisse der wairheitz soe hebben wy Philips ind Geert echte luyden vurs. elck onsen segell witlick aen deesen apenen brieff gehangen Gegeuen inden jair ons heren duysent vyffhondert vier ind viertich op Sunte Albarn

(130) 1544 JULI 8

Ick Jan Jansz gesworen Richter ende scholtis tho Ysendoren doe kondt ende tuijch dat voir my ende gerichtzluijde naebeschreuen gecomen is Philips die Ghyer scholtis off peynder in Nederbetue, die daer mit besating ende dwanck des rechten durch versueck Jacop Pieck heer tho Ysendoren thoe gebracht is ende heefft mit opgestreckte vingeren lyfflick aen godt ende synen heyligen gesworen die ick Richter oircondt gerichtzluijdt hem volcomelick gestaefft ende affgenomen heb, woe dat hy by tyden Aerens van Bueren voer, ende Joest van Zweeten nae, den beyde Ampluyden in Nederbetue geweest syn, ende hij een scholtis offte peynder in Nederbetue opten Wahaell geweest ende nu by tyden Claes Vyghen Ampman scholtis off peynder is, ende dat hij nije weet inder kercken tho Ysendoren gedain heefft die tijt hij scholtis is geweest bij deessen Amptluyden gelyck hij in alle andere kercken opten Wahaell inder Ampt voirs. nae gewoente des dyck rechtz op eenen sonnendach doin mosst als die Amptluyden die dycken schauwen off schijeren wolden, het was loeff off schyer schau offte voll eerdt schau. Hier waren oeuer ende aen als gerichtzluydt Jan die Haes Woltersz ende Aernt Ryquitsz. Ende want men dan in allen rechtveerdige saeck schuldich is der wairheyt getuijch tho geuen besonder alsmen dair duechtelick thoe versocht weerdt, ende wij hier duechtelick thoe versocht weessende soe hebben wij Richter ende gerichtzluydt onse segele beneden aen deessen certificatie gehangen Geschyet int jair ons heren duysent vijff hondert ende vijer ende veertich den achtsten dach Julij

(131) 1545 JANUARI 2

Ick Jacob Pieck heer to IJsendoeren als een leenheer doe kondt allen luijden die dessen apenen brieff sullen sien ende hoeren lesen, dat ick voer mijne mannen van leen hier nae bescreven verlijt ende verleent hebbe verlije ende verlene Johan van IJsendoeren mijnen zwager tot enen rechte Zutphenschen leen alle erffenisse ende guede die zijn alden van bruedersceijdinge heerbracht hebben, sonder eede, ende die gelegen zijn inden gericht van IJsendoeren mit allen hoeren toe behoeren alsoe als sij liggen inden selven gericht vurs., dair dit geschieden waeren auer ende ain mijne mannen van leen Johan Janss ende Johan Dueijs van Vaern ende meer gueder luijde. In kennisse der waerheijt soe heb ick Jacob Pieck leenheer vurs. mijnen zegel ain dessen apenen brieff gehangen. Gegeven inden jaer ons heren duijsent vijffhondert vijff ende veertich op die Octave van Sunte Steven

(133) 1545 NOVEMBER 20

(Copia copia) Kaerle van Goits genaden Roomsche Keyser altijt vermeerder ’s Rijcx Coninck van Germanien, Spaengen etc. Aerts hertoge van Oistenrijck hertoge van Bourgoindien Gelre ende Grave van Zutphen etc. doin kondt dat voir onsen stadtholder vanden leenen onses furstendombs Gelre und Graeffschaps Zutphen und onsse Mannen van leen hiernaebeschreven erschenen is Herman Pieck und heeft oirconde der selver onsser nabeschrevene Mannen van onssen Stadtholder in stat onsser te leen ontfangen dat Slot und Gericht tot Ysendoorn hooge ende leege uijtgenomen onsse halve hooge heerlicheijt dat aen’t lijff draget twelck wij sullen doen uijtrichten onsse Amptman mit sijnen Richter, Alsoo als onse Voerheeren mit sijnen alderen dat uijtgericht ende hergebracht hebben soo als ’t selve in onsen Ampt van Nederbetuwen van alts gelegen und hem van sijner Moeder Marie van Balveren overmits scheijdonge und ordenongh der selver und sijner verwilligongen toegelacht und aenverstorven, ons als Hertoge van Gelre ende Graeve van Sutphen tot Sutphenschen rechten leenruerich mit een punde guets gelts tho verheergewaden Ende heeft ons Herman voors. hier van hulde und eede van trouwen gedaen, ende gelooft allet ferner te doen dat een goet ende getrau Leenman sijnen Leenheer te doen schuldich is, als hij Herman und sijne Erven ons, onsen Erven ende Naecomelingen als Hertoge und Grave voerschreven altijt soo dick des noot gebuert, ende t selve leen erledicht doen sullen Beheltelick in allen ons als Hertoge und Grave voorschr. onses und eenen ijder sijnes gueden rechten, Sonder argelist Hier sijn over ende aengeweest onse Mannen van leen Johan Bell und Guert Cornelis van Loefensteijn und meer anderen Des t’ oorconden und in getuijchnisse der waerheijt hebben wij Roomsche keijser als Hertoge van Gelre und Grave van Zutphen onsen segel aen desen onsen brieff doen hangen Gegeven in’t Jaer ons Heeren duijsent vijff hondert vijff und veertich den twintigsten dach Novembris

(134) 1547 APRIL 27

Soe etzelicke twist ind misverstandt zich erheuen tusschen Jacob Pieck heren to IJsendoern eensdeels / ind Claes Vijgh Amptman in Nederbetouwen andersdeels / onnoetz to verhaelen / hebben zy durch tusschen spraeck der vrienden / sulx genslick verbleuen ind wtgegaen / aenden Erntuesten ind vroemen Martijn van Rossem heren to Poederoijen Marschalck etc. Wilhem Burkard Wolter van Baexen ind Joachim van Hoemen / die selven eendrechtelicken wtgesproecken hebben / ind wtspreeken mitz deesen / Als dat die vurg. here van IJsendoern ind Amptman / van alle geschillen ind gebreecken nijet dair van wtgescheijden tot deesen daeghe toe vruntlicke ind mintlicken mit malkanderen vernuecht ind gescheijden zijn ind blijuen sullen / ind nw voirtaen vruntlick ind mintlicke mitten anderen conuersieren / die een des anderen daghen to helpen leysten ind halden / als guede vrunden ind naeburern mitten anderen behoeren tdoin / Voirt soe noch een wtspraeck hangende is / aen Ro. Keys-t Ma-ts houchwijse Raeden tusschen partijen vurs. beruerende die dyckschauwen bynnen der heerlickheijt van IJsendoern / sullen beijde die partijen vurs. mitten gescheijtz vrunden vurg. eendrechtelick gaen / bijden Raeden vurg. bidden ind begeren / dat die wtspraecke vanden dijckschauwe doch ijrst daeghs geschien mocht op dat die here van IJsendoeren ind die Amptman vurg. weeten moegen / waer nae zij oer richten ind halden sullen ind eens vant all gescheijden moegen zijn ind blijuen / ind oft zich inder seluer wtspraecken bevijnden mocht dat die here van IJsendoeren aender schauwen den vurg. Amptman ijetwes gebroickt mocht hebben / sall hier met allet doit ind to nijet zijn / ind blijuen tot deesen daeghen toe / Voirt soe noch zeeckeren twist hangende is tusschen den here van IJsendoeren ind den van Tijell ind Zandtwijck herkommende vander sluijsen tot IJsendoeren off die selue zaecke inder vruntlickheijt nijet nedergelacht ind vernuecht en wurde / soe sall die Amptman den vurg. heren van IJsendoeren alle behulpe aenden rechten doin soe voell hem moegelicken zijn sall / oms den heren van IJsendoeren tot verrichtonge zijns geleden schaeden to koemen / ind so wes dair van broicken haluen aff koemende Winter sullen die here van IJsendoeren ind die Amptman halff ind halff mitten anderen hebben ind genieten / Ende want ons principaell zaeckwalden deese wtspraecke allet waell belieft hebben wij den Marschalck vurg. hantastonge gedaen / ind gelaeft als mannen van Eeren / ind dem Aedell toestaet / dit selue bij eene peene van duijsent Roezennoebelen nae peenen recht geheelicken ind all onverbreekelicken nae to gaen / sonder argelist / ind hier zijn twee gescheijtz cedullen aff / der wij partijen vurg. elckx een aff hebben van woert to woert alleens haldende / ind wij here van IJsendoeren / ind Amptman vurg. tot eenen orkonde elcks mit ons selffz handt onderteijkent hebben / ind tot meerder vestenisse vruntlicken gebeden deese vurg. onse zegzvrunden / dit mit ons ind auer ons te beteijkenen / tselue sij segzvrunden / ther vruntlicker beden vurs. gerne gedaen hebben ind dit elckx mit ons selffz naeme ind gewoentlicke handteijk(enong) onderscreuen / Actum opten souen ind twijntichsten dach Aprilis Anno vijftienhondert souen ind veertich

(w.g.) JACOB PIECK

CLAES VIJGH

M. de ROSSEM

WILLEM BURCKART

W. d. BAEXEN

JOACHIM VAN HOEMEN

(138) 1549 JULI 26

In voerwarden ind manieren hier nae beschreuen soe hebben Henrick van Groetfelt Goessensz ende Jacob Jansz gepacht van Melchior Scheijts twe bauwingen gelegen inder heerlickheijt ende dorpen van IJsendoeren ende Ochten gheheijten dat Koezant ende Ochtensen werdt mit allen die huijsinge schueren ende bergen mitten duijffhuijs, ind voerts alle dat zeijlant ende weijlant daer toe behoerende gelegen binnen den wertdijck ende buijten dijckx ghelijck sij dat in ghebruijck gehadt hebben ses jaer lanck duerende ende naesten anderen volgende daer dat ijerste jaer van aengaen sall op sunte Peters dach ad cathedram inden jaer alsmen schrijuen sall duijsent vijffhondert ende vijfftich ende soe voert die ses jaeren vijt naesten anderen duerende.

Toe weten dat die vurs. Henrick & Jacob gehalden sullen sijn dat vurs. baulant behoerende tot deser tweer bauwinge in gueder & behoerlicke vaegen to leggen & to halden, ende alsoe in haeren lesten jaeren to laeten tot des lants oerbaer.

Voert sijnt voerwarden dat Henrick & Jacop vurs. gehalden sullen sijn, dat landt gelegen binnen den wertdijck opten Isendoernschen werdt to halden in drien deelen toe weten in soemer vaege, weijtstoppelen & soemerkorn, ind in hoeren laesten jaer als hoeren pacht vijtgaen sall sullen Henrick & Jacop vurs. gehalden sijn Melchior Scheijts vurs. off wie die vurg. bauwinge dan pachten to laten aenuangen dat gherechte dordendeell vanden lande gelegen opten IJsendoerenschen werdt des Meijs als sunte Peter daer nae hoeren pacht vijtgaen sall, om dat te zomervaegen & des hervist te zeijen tot sijnen oerbaer, sonder becroen Henrix & Jacops vurs.

Noch sijnt voerwarden dat Melchior Scheijtz off den goene die die seluijge bauwinge pacht sall moegen koemen des herst als Henrick & Jacop vurs. oir koern vanden landt hebben, in oeren laesten jaer & seijen opten Ochtenschen werdt & Koezant teijnden den bongart dat selue landt mit wijnter koern tot sijnen oerbaer sonder becroen van ijemantz & dat ander landt het sij weijde off zeijlant sullen Henrick & Jacop vurs. op sunte Peters dach ad cathedram als oeren pacht vijtgeet voert ledich & vrij weder leueren, gelijckt behoert.

Voert sijnt voerwarden, dat Henrick & Jacop vurs. gehalden sullen sijn in die weijde to laeten, dat op dach & datum van desen inde weijde lecht, opten Ochtenschen werdt & dat Koezant ende daer toe sullen Henrick & Jacop vurs. noch inde weijde leggen opt Koezant dat leech Koezant off omtrent drie ofte vierdenhaluen mergen teijnden aendie koeweijde van dat baulant ind dat & alle weijlandt & weijde to laeten & [vae    gen] oeren lesten jaeren tleveren

Noch sijnt voerwarden dat Henrick & Jacop vurs. gehalden sullen sijn alle die kaeen & werdijcken behoerende tot den Koezant ind Ochtensschen werdt toe onderhalden mit die sluijs op hoeren cost & die schauwe daer ouer leueren & in hoer lesten jaer gemaeckt ind gerepareert weder leueren dat lechts naeden hoechsten & baeuen soeuen voet breet gelijck hoer voerpacht cedull dat begrijpt

Noch sijnt voerwarden dat Henrick & Jacop voers. die bongarden gelegen aendat Coezant & Ochtenschen werdt te onderhalden in gueder reparatie met sneijden & ten allen twe jaer mede te messen gelijck sulcx behoert Voert en sullen Henrick & Jacop vurs. geen messen anders nergens voeren off brengen dan op het lant behoerende tot dese twe bauwingen & anders nergens ind in oeren lesten jaer en affscheijden weder leueren alsulck messen gelijck sij aengefangen hebben

Voert soe en sullen Hendrick & Jacop vurs. hem niet becroeijen enich holtgewasch het sij rijsch ofte willigen die op dese voergenoemde bauwinge staen & opten werdtdijck dan hoer noetdurft tot behoeftlicke heijndonge Ind die selve rijsch sullen Hendrick & Jacop voers.  knoeten daer hem dat den rentmeijster wijsen sall & mit & oerbaer is & anders en sullen sij hem met genen rijsch ofte holtgewasch becroeden & die heijndonge sullen sij eerlick onderhalden & oeck wederom geheijnt leueren in hoeren lesten jaeren

Ind wess rijsch daer gecnoet wordden die men behoefft op die hoeffden krijbben & spieken off enige zanden aff te tuijnen sullen Hendrick & Jacop vurs. mit haren waegen peerden & knechten op dat werck te vueren, daer vuer sullen sij hebben die spaende[  ] & cortelingen

Ind wess rijsch daer meer sijn mach Melchior Scheijtz laten vercoopen Inde wie die rijsch copende wordden sullen die moegen knoeten & bereijden & opt water brengen off werr dat van noode is sonder becroene van Hendrick & Jacop vurs. op die bequaemste tijt

Voert wess pooten off boomen daer gepoot wordden op die vurs. bauwingen off die geschelt off verdorven wordden van oeren beesten sullen Hendrick & Jacop vurs. daer een toesicht op hebben & alsoe bewaeren op dat sij niet verdorven en werden als sulcx behoert

Noch sijnt voerwarden dat Hendrick & Jacop vurs. schuldich sullen sijn te onderhalden op beijde die vurg. bauwingen die huijsen bergen schueren en duijffhuijsen in raeck daeck & wandtdijcht & andere reparatie te halden Ind wess groff holt hier toe gebreeck waer dat sall Melchior Scheijtz hem coopen & sij sullen dat haelen & weder laeten maecken op haeren cost Ind sullen die selue huijsen bergen & schueren en duijffhuijs aldus onderhalden & in oeren lesten jaer alsoe weder leueren soe vurs. steet

Voert wess penninghen dat op dese vurg. bauwingen geseth wordden daer Bannerheren Ritterschap hoefft & cleijn steden in contribueren dat sullen Hendrick & Jacop vurs. betaelen & Melchior Scheijtz oeren heerschap korten & anders niet ind voert gehalden sijn te toegeuen & te betaelen vrij gelt

Ind voert op dese voers. voerwart soe sullen Hendrick van Groetfelt & Jacop Jansz hoeren heerschap Melchior Scheijtz alle jaer die ses jaeren vurs. vijtgeuen & waell betaelen voer dese vurs. twe bauwingen die somme van vierhondert & tsestich karolus gulden goet van gaude & gerecht swaer van gewicht off twintich boergoensche gefalueerde stuiver voer elcken gulden gerekent Noch jaerlicx & alle jaer die ses jaeren vijt een vath van drie hondert pont botteren inden Meij opgeslaegen die suiuer & goet is, daer den ijersten betaeldach aff wesen & verscheijenen sall op sinte Peters dach ad cathedram inden jaer alsmen schrijuen sall een & vijfftich & inden Meij daer alre naest volgende ganss & geheell waell betaelt & vernuecht op veruall & verborten der pachtinge tot belieuen ons herschaps Melchior Scheijtz

Ende voer alle dese vurs. puncten, articulen & voerwarden sullen Henrick & Jacop vurs. hoeren heerschap Melchior Scheijtz borgen & geloeften doen in zegell & brieuen daer hoer heerschap Melchior Scheijtz in & aengehalden sall sijn Ind alle dinck sonder argelist Daer dit geschieden sijn bij aen & ouer geweest als dedingsluijden Henrick Voegell & Johan die Roeuer In oerkonde der waerheijt soe sijn deser cedulen twe alleens haldende vijter den anderen gesneden geteijkent mitten letteren a b c d daer van Melchior Scheijtz die een heefft & Henrick van Groetfelt & Jacop Janss die ander Ende tot meerder vestenisse hebben wij beijde parthijen vurs. metten dedingsluijden vurs. elckx onsse gewoentlick hanteijken hier onder geseth Geschiet int jaer ons heren duijsent vijffhondert & negenendeveertich den sesentwintichsten dach Julij Onderschreuen Melchior Scheijtz Henrick Vogell Johan die Roeuer

Accordiert mijt sijn principaell bij mij

……………………

(141) 1550 APRIL 10

Wy Vicedeken ende Capittel der kercken der kercken [sic] van Oudemunster tUtrecht doen kondt allen luyden dat alzoe de administratie onser kercken proestye goederen gecomen is aen ons ende onser capittels dispositie doir resignatie gedaen bij den Eerweerdighen heeren Michael van Enckevoert ende wy begeren de zeluer proistyen goederen, gedurende de vacatie, daer van oerbaerlicken te disponeren, hebben wy mytsdien in pacht gegeuen den Edelen vromen erentfesten Jacob Pieck Heere van IJsendoern Raidt ordinaris der Keyserlicke Majesteit shoefs van Gelre, voer hem ende zynen eruen die Thienden zoe die gelegen zyn inden prochie van Echtelt in Neerbetuwe inden lande van Gelre met allen zynen rechten ende toebehoeren mitten Thienden tot IJsendoern, zamentlicken behoerende tot onser kercken proestye voers., tot twee jaeren lanck gedurende ingaende [  ] in Mart naestcomende Anno XVc vyftich om een zeeker jaerlicxe pensie alze die Thienden tot Echtelt om frie hondert ende vyfftich gouden gulden the weten acht ende twentich geualueerde stuivers voers die gulden gerekent, ende die Thienden tot IJsendoren om hondert gouden gulden van gewicht off die weerde daer voer in goet payment te betalen ons offt onses Capittels daer toe gedeputeerden tUtrecht in onzer kercken op zynen cost anxt ende arbeyt die geheele somme van den penynghen voers. voer deerste termine op Meye dach anno XVc een ende vyfftich naest comende ende zoe weyt des anderen jaers daer aen volgende vry gelt zonder enigerhande affcortinge te doene van enygen commer, tzij van partien lasten, impositien off anders van enighe ongelucke gewoentlick oft ongewoentlyck die op deser Thienden enichsins zouden moeghen comen wege seyt open oerloch heertoch ofte inbrekinghe van waters als dan te doen in deser verpachtinghe vanden affslach als bouen ende beneden byden gemeynen lande gedaen sal worden, Dan aengaende die Thienden tot IJsendoern aldaer te corten keysers pennyngen toe schattinghen volgens de brieuen eertijts daer op gegeuen mit zulcker vorwaerden waert zaicke dat Jacob Pieck voers. ofte zynen eruen gebrake zynder dese voers. pacht jaerlicx dese twee jaeren  lanck gedurende nyet voll ende all en betaelden opte termyne als voers. is zoe viele hy ende zyn erffgenamen geheel ende all van deser pachtinge en van alles rechts zy daer aen hebben mochten in enygher  wyse ende zullen wy dan die voers. Thienden weder aen eenen anderen diet ons gelieft moeghen verpachten zonder zyns pachters becroen ofte wederzeggen nyet tegenstaende dat deze twee jaere voers. nyet geexpireert en zullen weesen, Belovende daer en bouen die voers. Jacob Pieck voer hem ende zynen eruen allen deze puncten ende conditien voers. te voldoen ende nae te gaen op heerlycke exercitie vanden Hove van Gelderlandt ende alle anderen hoven des noot zynde, Des wy Vicedeken ende capittel voers. wederom den zeluen Jacob Pieck heer van IJsendoern zullen belenen ende belieuen mits desen dat in geuall die voers. heer Michael van Enckevoert weder mochte comen in zyne oude possessie van der proestye ende archidiaconaetschap van Oudemunster alhier tUtrecht, zullen wy alsdan alzulcke vorwaerden van pachtinge deser thienden gemaickt ofte gemant zullen worden tusschen zyne weerde & den voers. Jacob Pieck, approberen ratificeren ende van weerden houden Ende ingeuall van dien approberen ratificeren & houden van weerden myt [soe] seij, Sonder argelist in oerkondt der waerheyt hebben wy onzen kerken zegel aen dezen brieff doen hangen, Gegeuen int jaer ons heren duysent vyffhondert vyftich opten thiensten dach Aprilis

(143) 1551

Den Edlen waelgebaeren hochgelerten Erentfesten und froemen R: K: Mat: unser allergenedigste heren Statholder genant sampt Canzler und hochwiesen Raede in Gelrelant mynen genedigen und gebiedende [                          ]

Geve ick Herman Pieck u. g: e: und l: underdenichsten tho kennen dat der hoichgebaerner furst und her hartough Reinolt etc hoichloflicher memorien hern Willem van Isendoren Ritter alsulcke moele als nu in der herlicheit van Isendoeren staen hadde daer myt syn schoenst und best tho muegen doen, vth sunderlicher genaden priviligert und gefryent ingestalt dat nyemantz anders aldaer ader in dem kerspel van Echtelt und al wat daer thoe vunten behoerd, enige andere wyndtmoelen setten salle, edoch siner f.g. sulcks voerbehalden als u. g. ed. und e. vth bygefuchter copien beteckent myt A vernemen werd, welcks furstenhern briefs inhalt dath so wael nae als Echtelt van Isendoeren gescheiden warden, als befoerens, und tho jeder tyt, auer menschen gedenckens sonder enige verhinderingh oder contradiczy unverbreecklichen gehalden is Dan is alsulcken moelen durch des lantz vianden afgebrantt worden und [sulckermaeten] durch verloep van orloge ein tytt lanck ledich verbleven Nu heft volgenz der hoichgebaeren furst und her hertogh Carll milder gedachten vurbehalt des vurs. briefs als dat syn f.g. dair oick eine moelen sullen muegen doen setten, umb trauwer dynsten Zegers van Balveren heren tho Isendoeren, den selvigen genedlichen gegust und gegeven in manier und gestalt, then ewigen daegen so lange die moelen genge weer, daer van den rechten armen jaerlich ein malder weitz tho sullen geven inhalt syner f.g. transfix brieffs dair van copie hier by hyer wael verteeckent myt B Dewael nu die moelen vanden vianden afgebrant was, heft myn vader Jacop Pieck in thoeversicht und kraft der vurs. brieven derselvige wind und rosmoelen tot synen groeten gewichtigen kosten weder opbouwen und eine nyhe moelen doin maecken, Edoch diesen ganz tho iegen heft Jaspar van Wyhe vth eigener [amforter~] sunder enige vryheit vanden lant fursten of enige gerechtigheit tho willen bewiesen, woe wael myn vader vurs. voer und ich nae mit dach haldunge und anders fruntlicher wiese aen inne sulcks versocht, eine rosmoelen in synen bongart dair tho genen tyt rosmoul gestaen heft, tho setten gelusten laeten Waell dan datt gemael van Isendoeren und Echtelt klein is und durch verhinderungh Jaspars van Wyhen moelen daer up geinen maller sol halden kunnen, ouck aengesehen dat verblifungh dieser rosmoelen in naedeel R: K: Mat: vurs. aller genedigsten heren hoicheit ind gerechticheit sich erstrecken solle, derhalven myn dynstliche bytt und begeer is u. g. ed. ind l. dem vurs. Jaspar van Wyhe daer hen willen halden unde doen bruecken alsulcken bescheit als eer [   ] tot sodanigen ungewoentlichen gemaell tho hebben vermeint, iegen my voer u. g. ed. und l. tho sullen verschoenen umb volgenz nae befinde unser beider becheitz van u g. ed. und l. dair inne tho laten geschehen als behoeren sall                                  Dit doende

Hoechgeleerde werdige Erentveste und vroemhe her Cantzler vund hoechwyse Raede gebiedende und gunstige heren, u. w. ende l. schrifften onder datum den XIIJen Juny lestlich, mijt inverwaerter tween copyen vund supplication Hermans Pieck, aen mij gesonden, heb ick in aller onderdanicheyt ontfangen vund solt u. w. und l. nochmaels mit wederoner sendong vurg. supplication und copyen, ter flyttiger antwort, edoch mijt behoirlicker protestation nyet verhalden, dat ende woe waell ick in myne voirgeschijckter scryfften (waer toe ick mij referier) mit flijt begert hebbe, mij lantrecht woe ick alnoch nijet en twijvell te laeten wederfaeren, sustunerende, dat vurg. supplicatie, off den inhalt van dien, mij in mynen gnd. rechten nijet en sall prejudicieren, dewaell durch mij egeen wyndtmolen gesat zij, des ick doch waell reden vund billick fuege te setten sonder Key: Mat: hoecheit daer aen te mijsdoen, hebben solde in cracht seeckere posses van mijne alden molenwerff inden kerspell van Echtelt gelegen und alnoch tegenwoirdich leecht und genoempt is den moelenwerff vund alsoe geheyten hefft ad multos annos xx, xxx, xl, l, lx, lxx, lxxx vund meer jaeren, alsoe dat geen memorie van menschen contrarij en gedenckt Hebbe ick oick vund myn voirzaeten rouwelick possessoin van xl, l, lx, lxx, lxxx, lc ende meer jaeren soe vern sich memorij van menschen erstrect van eenen rosmolen tot Echtelt als buyten den bedryff van Isendoren gehadt ende alnoch hebbe ende possedier Nyet twivelende u. w. ende l. in stadt hoechgedachter Key: Mat: mij then behoirlicken lantrecht stellen ende by vurg. myne rustelick posses handthalden und verblyeven laeten Soe doch syne Mat: vund alle voir regierende heeren vund fursten sulx enen ideren geconfirmiert vund genedelichen geloefft hebben te onderhalden Aengesien oick ick geen wyndtmoelen geset dan alleenich een rosmolen woe van alts hergebracht, waer durch men ommers nyet en kan pretendieren dat ick in vercleynong synre Mat: hoecheit sulx gedaen te hebben befonden kan werden, noch aen mij nyewerlt befynden sall dan altijt gemeicht die hoecheit (woe ick doch des weges schuldich bin van doen) mit mijnen geringen vermoegen te onderbrengen vund voirstendich te zijn persistierende als boven dat u. w. ende l. mij then geboirlick landtrecht laeten ende stellen sullen vund hem supplicant aldaer then rechten te staen presentier Een Godt almechtich die u. w. ende l. in hogen staet ende goed regiment gespaeren will Gescreven opten xxiij den July anno 15 vijfftich

U. w. ende l. gans onderdenige Jasper van Wye

(144) 1551 FEBRUARI 11

Ick Olifier van Meeckeren gezwoeren scholtis ind Richter tot Ysendoren tuyge openbaerlick dat voir my ind gerichtsluyden hiernae beschreuen erschenen is Pellegront Deijs die daer met besaeting ind dwang des rechten then instantie van Herman Pieck heere tot Ysendoren toegebracht is, ind heefft met opgestreckte vingeren lyfflich aen godt ind sijnen heyligen gezwoeren, den Eedt ick Richter voirs. oirconde der gerichtsluyden hem volcomelicke gestaefft ind affgenomen heb ind heefft getuijcht ind gesacht, woe dat hij gesien heefft dat Joest van Zweeten wylen Ampman in Nederbetue quam ryden metten schauwe van Ochten wes bouen dair die heerlicheyt van Ysendoren aengeet, und reedt aldair aff ind beneden buijten der heerlicheijt voirs. nest den leygraeff reedt wederomb op. Hier waeren ouer ind aen als gerichtsluyden Jan Deijs van Voirn ind Cornelis Aelbertsz Wantmen dan schuldich is der wairheijt getuygh to geuen bysonder alsmen dair duechtelick toe versocht wordt, ind wij dair duechtelick toe versocht synde soe hebben wij richter ind gerichtsluyden onse segelen aen deesse certification gehangen Gegeuen inden jair ons heren duysent vyffhondert een ind vyfftich den elffsten Februarij

(146) 1552 APRIL 28

Ick Johan Jansz indertyt durch absentie des gezwoeren Richters Richter tot Ysendoren doe kondt ind tuyge openbairlicke by den Eede ick der heerlicheyt Ysendoren als Richter eertyts gedain hebbe, dat voir my als Richter woe vurs. ind voir gerichtsluyden naebeschreuen gekoemen syn Dierick Jansz die smitt ind Herman Lomppen, die dair mit besaet ind dwange des rechten then versueck Herman Pieck heren tot Ysendoren toegebracht syn, ind hebben op dat interrogatorium byden vurs. heren van Ysendoren ouergeleuert by haeren Eede, den welcken ick Richter vurs. hair volkoemelicke oirkund gerichtsluyde naebeschreuen gestaefft ind affgenoemen hebbe, met opgestreckte vingeren lyfflick godt then heyligen gezwoeren, ind getuycht then yersten, dat wairafftich is dat sy Claes Vyge nu op Asschenwoensdach verleden tschiepp nae Eldick gefuertt hebben, ind dat die vurg. Claes Vyge then seluer maell tuschen wegen tegen der heerlicheyt Ysendoren ind kerspell van Leuwen inden Waellstroem, doch den oeuer vander vurs. heerlicheytt nairder dan Leuwen, dair die vissers van Ysendoren salm korff heffende waeren, wair van die vurg. Claes Vyge froen eyssten, dwelcke die vissers vurs. weygerden tho geuen, off tho loenen Dan erboeden sich dat froen onder den gerichte van Ysendoren tho leggen Ind wes Claes Vyge van dijren, off van anderen saecken op hair tho seggen had aldair als inden gerecht, dair die salmkorff tegenwoirdich lagen then rechten the stain, off indien hem des nyet en belieffden wolden sij gern tot Tiell koemen, ind aldair rechts verwachten ind dat die vurs. Claes Vyge nyet tegenstaende der vurg. erbiedonge die vurs. vissers korff selffs onstucken sneett, ind dreychden die vissers tho vangen ind verhantplichten den eenen nemptlicks Huybert Joesten genant, ind den seluen alsoe gedrongen tho koemen tot Ochten tho koemen, ind verburgen aldair the Kessteren then rechten the stain In noch tuijchden die voirg. Dierick Jansz die smitt opt interrogatorium des heren van Ysendorens vurs. by synen Eede als vurs. dat hy nije werrelt gesien, off van synen alderen, off ander alde visseren heefft hoeren zeggen, dat men enige salm, off der gelycken vissen tho vangen plach tegen der vurs. heerlicheyt, vutgesondert nu omtrent nesste acht off negen jaeren, Hier syn ouer ind aen geweesst als gerichtsluyden Johan van Ysendoren ind Alert van Ysendoren Wantmen dan schuldich is der wairheyt getuych tho geuen bijzonder alsmen dair duechtelicke toe versocht wardt, ind wij dair alsoe toe versocht synde hebben wij Richter ind gerichtsluyden vurs. elck onsse segell witlick aen dese certificatie gehangen Gegeuen inden jair ons heren duysent vyff hondert twee ind vyfftich den acht ind twentichsten dach in den Aprill

(147) 1554 SEPTEMBER 2

Wy gemeyn nabueren inwoenders ind ondersaeten der heerlicheyt Ysendoren doin kondt ind bekennen mets deesen apenen brieff voir ons onsen erven ind naekoemelingen, dat alsoe die Erentfest ind vroem Jacob Pieck wgbr. heer tot Ysendoren ind Karl Roemsch k. mat. des furstendombs Gelre zg. inder tyt syn lieffden der vurs. heerlicheyt van wegen synre zelige huyssfrauwe joffer Maria van Balveren gebruyckten, ons off der selve heerlicheyt van menigerleij bezwaernissen ind noden omsoe dich ind lang te verhaellen beschermpt ind voirgestain heefft, ind nochthants van ons nyt eenige scattonge geeijst noch begheert, dan ons waell van sommigen scattongen, die der ondersaeten des Ampts van Nederbetuwe gegeven hebben verdedingt, ind die bewillichde pennongen der ander onderheeren oir onderdaenen affgefordert hebben, quytgescholden heyft, ind syn lieffden zoon Herman Pieck nu onsse geboeren natuerlicke erffheer tot Ysendoren oick ons van sommige beswaernyse beschudt heefft, sonder dat wy syn liefden op syn huldong, off in syn huylicx vergaedering off kinder doep enig geschenck, scattong off vererong gegeven hebben, Soe bekennen wij dat van huyden datum deesses brieffs op derselver haerer beyder lieffden aenge[nom] met gemeyner Buerspraeck op eenen Sonnendach nae de houchmys tyt eendrechtlicke consenteert, bewillicht, ouergegeven ind beloefft hebben, consenteeren, bewilligen, ouergeven ind beloeven mets deessen openen brieff dat der vursz. Herman Pieck heer tot Ysendoren heffen, bueren ind genieten sall syn levenlanck van elcke ton bijrs der inder vurs. heerlicheyt omb gelt te koep getapt sall worden van alt dubbel fuer ysser off twer stuiver ind enen oirt stuivers gefalueerts gelts vuer dat vurs. fuer ysser, ind van allen byer vaten groeten ind clijnen nae [adermant] te betaellen, welcke vursz. fuer ysser der vurs. heer van Ysendoren sall mogen van den Teppert off  Tepperse uut peynden gelyck andere des heren tynssen ind broicken uut gepeynt ind gewonnen worden sonder enige pandtkeronge dair tegen mogen doin off laeten geschieden, ind off enige pandtkeronge dair tegen geschieden sullen nochtans van geenre weerden syn ind blyven sonder argelist Des to eyner getuyge der waerheyt ind meerder vestenisse, soe hebben wy gemeyn naebueren met Buerspraeck als vurs. eendrechtelick gebeden Jan Jans ind Thomas Roeloffs onsse buermeysteren, ind oick Joest van Tyell ind Willem Jacobs der olde, Johannes Wolters ind Jan Duys van Voirn Jan die Haes Peters in Jacob Jans onsse met naebueren deessen brieff van ons her weegen te willen besegelen, dat wy Jan Jans ind Thomas Roeloffs buermeysteren, Joest van Tyell ind Willem Jacobs, Johannes Wolters ind Jan Duys, Jan die Haes Peters ind Jacob Jans ter eendrechtelicke begeerte onsse zemtlicke met naebueren geern gedaen hebben, ind hebben elck onsse segell van wegen ons selffs ind der gemeyn naebueren onder aen deesse apenen brieff gehangen Gegeven ind Jair ons heren duyssent vyffhondert vier ind vyfftich den tweeden dach Septembris

(148) 1554 NOVEMBER 3

Ik Olifier van Meekeren Rigter tot Ysendoorn tuyge openbaarlijke dat voor my en voor gerechtsluijden na beschreven verschene zijn Evert Hillebrants, Elis         en Jan Hartschboll en daar met behartinge en bedwange des regten, en voor sulk van den Erentveste en vroome Herman Piek Heer tot Ysendoorn toegebragt zijn, en hebbe met opgestrekte vingeren lijfflijk aan God en Heylige geswooren, den welke Eed voorpr: ik Rigter voogs     dat gerichtsluyden volkomelijk afgenomen hebben, en hebben getuygt en gesegt dat zy met haar met hulpen en medeplichtge Dirck Elis voorgn zoon, Alart Henrikz en Jan Thomasz bij tijden der Erentfeste en vroome Jacob Pieck heere tot IJzendoorn boven een hoeff land van IJzendoorn toebehoorende an de heere van IJzendoorn aen de Waalstroom een schuyt gevonden hebben die versonken was, die zy aan stukken sloegen en met malkanderen deylde zonder voorweeten of believen das heeren van Ysendoorn voorgz dan als zyn     des voornoemt zo hebben zij deposanten, daar over moeten lyden, en van den heerlijkheijt van IJzendoorn scheijden en van anders niemand. Everd voorz segt dat het hem is vergeeven, Elis voorsz heeft voor dat misdaat seeven en twintig duyzent steens, boven op ’t huys moeten kruijen met een kruijwagen, en hy zegt dat hy nog ethielt andere arbeyt en onkosten daar meer voor gedaan heeft, en Jan voorsz zegt dat hij twintig dagen daarvoor gearbeyd en nog andere onkoste gedaan heeft, ende de andere haarer methulpere hebbe ook geleide naar geleegentheyt haarer zaaken, en Evert voorsz tuygd voorder dat op een tyd bij tyden Jacob Piek heer tot Ysendoorn voorsz Jan van Harman een deel       want gaet gevist en den voorsz heer van Ysendoorn halff te huijs dede haale. Hier waare over en aan als gerigtsluyden Henrick Alartsz: en Jan Huybertsz: want men dan schuldig is der waarheyt getuyg te geeven byzonder als men daar eenigte toe verzogt word en wy daar eenigtelijk toe verzogt zynde, zo hebben wy Rigter en gerichtsluyden voorsz elk ons segel onder op spatm van      gedrukt, gegeven in den Jaare onses heeren duyzend vyfhondert vier en vyftig den derden dag van novemb.

(149) 1557 DECEMBER 20

Ick Herman Pyeck, heer tot Isendoren, lehenheer, doe kondt allen luyden und bekenne openbaerlicke, avermits deesen apenen brieff, dat ick in tegenwoirdicheijt mijnen mannen van lehen naebeschreven ther beggeerth und bede van Jan Jansz in sijne merckelicke noeden und om sijne meerderen schaede to scutten off to voircommen gegunt, consentiret und belieft hebbe, gunne, consentire und believe mitz deesen to moogen versetten aen Gherit van den Steenhuijs und sijnen erven achtyen golde ryder gulden siars by Hartouch Kairl van Gelre, hoechloefflicher memorit gesclagen, elcke ryder guete ny golde und genocht zwair van gewicht in den offt sich [be   ], dat die ryder gulden nae datum des brieffs hoeger off leger liepen und gesat worden soe sall Jan Jansz vursz off sijnen erven alle jair den ryder gulden betaillen met vier und twentich guude gefaillinerden Brabantsche stuvers guet Hollants off Brabants payment gange und gans in elcke tijt der betailonge the betaillen und alle jair die achtyen golde ryder gulden commervry the leveren, vry van heeren schattongen vry van heeren off van vrauwen beden, vry van inwaedige dycken, vry van oirloch jaren und van allen onraett nyhe offte alde gewoentlicke vry und voirt van alles vry dat minschen erdencken offte sprecken konden ind die neeste renthe jairlicx gedragende achthyen golde ryder gulden sall Jan Jansz off sijne erven betaillen aen Gherit van den Steenhuys off aen sijn erven op sunte Anthonis dach nemptlich den seventhyensten dach Januarii alsmen schrijven sall duijsent vyff hondert negen und vyfftich und soe voirt aen van jair tot jair tho betaillen und commervry te leveren als voirsz uyter omtrent thyen morgen lants geheyten (sunte Jans) altair zuytwart Olifier van Mekeren und Claes van Avezaet, westwart Alairt van Isendoren und Jan Jansz vursz und noirtwart over den Broeckdyck die Broecxdell off soe wie dair all rontomme met recht gelegen und gepaelt is. Ende Jan Jansz vursz heefft voir mij lehenheer und mijnen man van lehen nabeschreven met sijnen vryen wille overgegeven voir hem und sijnen erven dat bij gebreck van quader betaelonge der jairlicxe renthe vursz die vurg Gherit van den Steenhuys und sijnen erven die achthyen golde ryder gulden siaers vursz therstondt nae die betaeldagen vursz alle jair sall moegen die uytdom peynden uyter die vurg thyen morgen lants als uyter sijn rechte onderpande, gelijck men des heeren tyns und bruecken und binnen jaerschen pacht uyt wint und peynet nae lantrecht und gewoentheyden der herrlicheyt Isendoren und alsdan soe sall Gherit van den Steenhuys vursz off sijne erven op die vurg thyen morgen lants voirtaen met recht moegen procedieren und vervolligen soe lange hij dat guet vursz verwonnen heefft. Und kan hij Gherit vursz off sijne erven mit die thyen morgen lants vursz verlijen und belehenen die Gherit van den Steenhuys off sijne erven allsdan an sijn gebruyck behalden sall ther tijt toe und soe lange als hij off sijne erven sijne pennongen, die hij then achteren is mit die gerichtscosten weder heefft, voirbehalden dat Jan Jansz vursz und sijnen erven jairlicx und alle jair die vursz achthyen golde ryder gulden siaers vursz erfflick und ewelick op betaildagen vursz sullen moegen quytcopenen und lossen met drie hondert golde ryders gulden den ryder van prysse woe boven gescreven is und met allen verschenen renthen off scult dair bij. Und als Jan Jansz off sijne erven lossen willen dat sullen sij Gherit van den Steenhuys off sijne erven yerst een halff jair voir den dage als Jan Jansz off sijne erven lossen willen gerichtelicke off schrifftelicke op leggen, und weert saecke dat Jan Jansz vursz off sijne erven alsdan op aengestembde dage die hoefftpennongen metter verschenen renthen off schult nyet en betaillden off en losten soe mach Gherit van den Steenhuys off sijne erven die pennongen vursz met alle schaede der hij dairomme gedain off geleden hedde semptlicke doin uytpeynden und winnen insgelicke war vursz. Und want Jan Jansz vursz dit allet wat vursz verwillekoirt und overgegeven heefft voir hem und sijnen erven heb ick lehenheer voirsz dit aldus beliefft und ther begheerte van Jan Jansz consentiert. Hier sijn bij aen und over geweest mijnen man van lehen der heerlicheyt Isendoren vursz Jan Deys van Voirn und Jan die Haes Jansz und alle dinck sonder arch und list des toe eenen oirconde der wairheyt soe heb ick Herman Pyeck Heer tot Isendoren und lehenheer vursz mijnen segell met mijnen werten aen dessen apenen brieve gehangen. Gegeven in den jair ons Heeren duysent vyffhondert und seven und vyfftich op den heylige apostell Sanct Thomas avont.

(151) 1559 OKTOBER 1

…………..Ten ersten zal Henrick van IJsendoren als altzste zoon van zyn quote van vaderlyke en moederlijke goederen erflyk hebben dat huis hof cingel getimmer graeffen graften mitten bogaard soo vader en moeder dat gehad en bezeten hebben binnen IJsendoren met hoendere en tynse tot het huys gehoorende tot Oechten en IJzendoren gelegen, noch twelfftalffen morgen lants te IJsendoren op die Woerde en twee hofsteden by de Woerde gelegen. Welcke guederen vurs. om tocomenden twyst te vermyden voert een erfelick leengoet zyn en blyven sal des huizes en heerlykheit van IJsendoren en voorder niet gelyk sulks met opgemelte heer van IJsendore tegenwoordig verdragen is. Alsoo dat Henrick van IJ en zijn erven opgemelde goederen voertaan van der heerlykheit van IJsendoren te leen ontvangen. En dan zal Henrick v IJ nog hebben int IJsendorense broeck den Groeten Gheer zes margen en den Cleijne Gheer vierdalve morgen. Noch den Bloem Camp vierdalve margen en dat Cleyn grasbroeck ook vierdalve morgen. Ende hiertegen zal Henrick v IJ aan thyns te betalen jaarliks commer hebben. Te weten aan den pastoor van IJsendoren ses en dertich stuyver, noch den pastoor voers. ene gulden en den coster ene halve gulden. Noch der kerken van IJsendoren drie schepel raapzaat en noch der kerk twee gulden inde armen drie Philips gulden alles jaerlyksen tyns. Ende hiertegen sall heer Adriaen van IJ voors. voor zijn lot hebben den Worm camp tot IJsendoren vierdalve margen, noch den Andries camp vierdalven margen. Johan Huberts camp vierdalve morgen, noch Ariens hofstad met bogart en des Metzellers hofstad. Des sal heer Adrien voors. joffer Maria zijn zuster van dit lot geven tuisschen dit en Kersmis anderhalf honderd gulden brabantz valens. Item die vrouwe van Ubbergen weduwe van Boenenburch soe sy twee duyzend gulden in huwelyksvoorwaarden te voeren ewich heeft soe sal zy daertoe hebben dat Grasbroek zes morgen en dat hoy kempken derdalffen margen dess sal sy oer suster van Croenenbch daer af uitrichten tien gulden sjaers met derdalffhondert gulden brab val of die weerde daer voor te lossen. In gelyken zoo Anthoenis van Amstel end van Mynden met joffer Anna syn huisvrouwe ter medegave gehad heeft vyftien hondert brab val gulden soe sal hy daartoe hebben den Hoycamp vierdalve morgen noch dat Evert van den Zande bruikt vierdalve morgen en dan tot dit tien gulden sjaers voors. uit het lot van oer zuster van Boenenburch voors. Joffer Maria van IJ zal hebben te IJsendoren op die Velouwe oever den Broekdyk negen morgen Noch die twee Biescampe zeven morge Noch vierdalve morgen die Josten die Haes bruyckt en daartoe noch die anderhalff hondert guld eens die se van heer Adrian oer broeder zooals voors. boeren zal. Item Joffer Digna van IJ zal hebben beneden die Melckstege Lyntkens hofstad vierdalve morgen noch drie Nonnen kempkens vijf morgen noch Coemens lant elf hont noch dat Cleyn Bloem kempken drie morgen noch Bongen kempken derdalven morgen noch Arien die Wiertz kempken drie morgen………..

(155) 1562  NOVEMBER 1

Wy Johan Peters die Haess und Dederick Janssen leenmannen des huefes unde der herlicheit van Isendoern Doen kundt und bekennen in unde oeuermitz desen apenen Brieff, datt wy huedt dato der Edell Erentfest unde frome Henrich van Isendoren genant Bloeys her tho Lathum unde Stockhem in unse tegenwurdicheit voer dem huis tho Isendoren gecompariert is und hefft dairselffs aenden rynck vander porten geruert, presenterende und begerende syn huis genant dat Hoff tho Isendoren tho lehen tho untfangen sulcker gestalt wie synne voersaten tselve Hoff hebben untfangen gehadt, sonder ennich versuym darin tho geschien Unde wairt dan ditselff, als vors. voor vurs. mannen van lehen geschiet is So hebben wy obgenanten heren van Stockhem dessen [schin] mitt tho deillen van rechts weegen nitt gewust tho verweigeren In oerkunde der wairheit hebben wy Johan Peters unde Derick Janssen lehenmannen vors. elck unsen segell beneden aen desen Brieff gehangen die gegeven is den irsten dach novembris Anno twee und tsestich

(156) 1563 NOVEMBER 2

Wij Hanrick van Yssendoren ende Jouffrou Sophia van Stommel echte huysffrouwe Hanricks vurs. denselven Hanrick mijnen echten man gekoeren tot mijnen momber doin kondt allen luyden ende bekennen ouermitz dessen apenen brieff voir ons ende onssen eruen, dat wij mit onssen vryen moetwille ende goeden voerberaet vercoft ende opgedraegen hebben, vercopen ende opdragen mitz dessen, Gherit die Roever ende sijnen eruen vier ende twintich Carolus Keyer gulden siaers goit van golt ende gerecht zwair van gewicht ad twintich stuuer Brabants gefaluweert tstuck gerekent, off ander goet golden off silveren Brabants off Hollantz payment van gelijcker weerden daer vur in elcke tijt der betaelinge vrygelt van allen zaicken het weer van des heren scattingen ende pennongen oerlochjaeren waterjaeren offte ennigen anderen onraitz gelden, woe sulckx ennichsins tot enniger tijt genoempt offte gesetz mocht worden niet daer van uutgesceyden in zijn vry seker behalt ende gewalt binnen der stadt Tyell te leueren op onssen angst kost ende arbeyt, sonder yetwes dairvan to moegen korten niettegenstaende enighe publicatie offte ordinantie van den fursten ende heren des lants van Gelre ter contrarie van dien wter een stuck lants gelegen inder heerlicheyt van Yssendoeren haldende omtrent vier morgen lants genoempt den Bloemcamp dait oestwaert naest gelant is heren Adriaen van Yssendoren mit den Wormcamp, zuydtwaert Herman van Loe mit Lyngens hoffstad ende het cleyn Bloem kempken noirtwaert wij echte luyden vurs. mitten Groten Gheer ende voirts wie dair all omme mit recht naest gelant mochten zijn voirts uuter allen onssen eruen ende guederen reede ende onreede die wij echte luyden vurg. nu tertijt hebben off naemaels vercrijgen moegen in der heerlicheyt van Yssendoren gelegen, alle jair den vurg. Gherit die Roever ende zijnen eruen op sinte Martens dach in den winter als thynsrecht is daeruut to boeren daer die yrste renthe ende betaeldach van verschenen sall zijn op sunte Martensdach in de winter anno vijfftienhondert vier ende tsechtich ende soe voirt jaerlicx op Martini in den winter te betaelen ende commervry te leueren vrygelt als vurs. Ende dat voir een somme gelts die ons Gherit die Roever vurg. all waell tot onssen wille ende danck  vernuecht voldaen ende betaelt hefft den lesten penninck mitten yrsten daer van wy ons bedancken goeder betaelonge Ende hebben daer op verhalmert ende vertegen mit hant halm ende mondt ende vertyen daerop mits dessen apenen brieff alsoe dat wij echte luyden vurs. ende onssen eruen van den vier ende twintich Carolus gulden vurs. siaers onterfft ende ontrechticht sijn ende dat Gherit die Roever vurg. ende sijnen eruen daer ain mit recht geerfft geguedt ende gerechticht sijn ende blijven zullen erffelicken ten ewigen dagen toe sonder yemants wederseggen offte wederdom. Voirt soe geloven wij Hanrick van Yssendoren ende Jonffrou Sophia van Stommel echte luyden vurs. voir ons ende onssen eruen als principaell saickwolden ende wij Christina naegelaten weduwe Johan Alertss zelyger ende Dijrck Janss den vurg. Dyrik mijnen lieuen soen gekoeren tot mijnen momber in desser zaicken gelouen mit hoir als guede erffwairborgen ende mede als principaell saickwolden voir ons ende onssen eruen ende dat onsser elcx een vor all den vurgemelten Gherit die Roever ende zijnen eruen die vurs. vier ende twintich Carolus Keyser gulden siaers te vryen ende to waeren jaer ende dach ten ewigen dagen toe voir ende tegens allen denghenen die des ten rechten koemen ende stain willen uuter tvurs. erff ende lant als uuter een vry eygen erff ende goit dijckvrij thynsvrij ende erffpachtvry. Ende alle voircommer ende voerplicht daer van aff to doin ende daer op doin vertyen alle dieghenen die mit recht sculdich sijn daer op to vertyen als erffcoeps jairrenthen recht ende gewointe is na den lantrecht. Dair voir wij Cristina, weduwe ende Dyrck Janss vurg. tot een onderpant ende ewige waerscap setten omtrent vijff mergen lants gelegen in der heerlicheyt vurs. op ten Legen Weert, genaempt die Ganswey oestwaert die ghemeyn straet zuydtwaert ende westwaert die weduwe Joest van Tyell noirtwaert Johan Block ende voirt allen onssen eruen ende gueden reede ende onreede die wij nu ter tijt hebben off noch vercrijgen moegen in der heerlicheyt van Yssendoren gelegen. Ende weert zaick dat die jaerlixe renthe vurs. alle jaer opte vurg. betaildach alsoe vry niet betailt ende geleuert en worden, woe vurs. steet, zoe mach Gherit die Roever vurg. ende zijnen eruen off enichsijns gewaerde boede sulx dan terstont soe waell die affterstedige renthen als die binnen jairsche verschenen rente mit allen hynder ende scaden gerichtelick ende ongerichtlick dairom gedain ende geleden zijnde uut doin peynden uyt eenen gesworen scholts tot Ysendoren ain ende unter den onderpande ende warscappen vurs. ende voirt uuter aller goits reedts ende onreets vurgemelt als men binnen jairsche pacht des heren thyns ende brueken uutwint ende peynt nae lantrecht erff mitten alder cortsten ende geboerlicken rechten to verhalen ende uut tforderen dair men onssen persoin off onsen gueden alltijt onser elcx een voir all wie vurs. mit recht bekoemen kan. Sonder eenighe pantweringe off enigerhande bescudde off voirfanck mit ennigen rechten daer voir off tegens tdoin off laeten geschien in geenderwijs ende gescieden hier en bouen yetwes ter contrarie dat en sall nochtans van geender weerden sijn dan onbundich ende machteloss in allen rechten wesen ende blijven. Mit dijser vurwairden toegedain dat wij echteluyden vurs. ende ons eruen vurs. vier ende twintich Carolus gulden sjaers alle jair opten vurg. betaildach aff sullen moegen lossen ende leggen mit vierhondert Carolus keyser gulden payments vurs. hoifftsgelts mit allen verscenen renten dair bij des haluen die loesse altyt den gemelten Gherit die Roever ende zijnen eruen een vierdell jair tvorens scrifftlick off muntlick opseggen. Allet sonder argelist in oirkonde der waerheyt hebben wij Hanrick van Ysendoren ende Jonffrou Sophia van Stommell echte luyden vurs. als principaell saickwolden ende wij Cristina weduwe ende Dyrck Janss vurg. als guede erffwaerborgen ende mede als principaell zaickwolden elcx onsen zegell am dessen brieff gehangen. Gegeuen int jair ons Heren vijfftienhondert drie ende tsestich den tweeden November.

(157) 1563 DECEMBER 22

Item Herberens Wouters landtschrijver ende Jacob van Werdenburgh scholtus als geschickte ouermits crenchte des Erentfesten ende Vromen Clais Vijgh Amptman in Nederbetuwe Instat ende van wegen Co: Ma:t tho Hispanien Enggellandt etc, onsses aller genedigsten heeren als hartoch tho Gelre ende Grave to Zutphen Ende Otto Goossens als volmechtich des Erentfesten vunde Vromen Herman Pieck heer tho Isendoren Spreken aen mit recht mit eener talen Steven Willems, unde seggen dat een tijtlanck geleden is dat hij eenen burger van Tijel omtrent die Isendorensche sluijs aenden Bandijck heeft vinden liggen slaepen, welcken burger hij sijnen buijdel met den gelde affgesneden heeft, unde in gelijcken daernae noch eenen genuijmpt Dirck vanden Bergh eenen sack genomen int Uchtensche Merckschip (waarbij een vechtpartij ontstond, 1 regel ontbreekt) luijt sijner eijgen belijongh ende inholt t signaets, omwelcke oersaecken ende dieverijen voers die Aenleggers voergen seggen dat die voorgen Steven Wilhems bij desen D. Gericht mit oirdell ende recht erkant sall werden dat die voergen. Steven ther Banckenende examinatie des Scherprichters gelachtende nae dergelijcken ende meerdere misdaden pijnlicken vorder gevraecht ende versocht sall werden ende seggen dat het recht is, ende gesinnen des Gerichts een recht antwoort. Actum den xxij dach Decembris Anno etc lxiij

(164) 1571 – 1574

Melchior Schetz, heer van Rumpt, als echtgenoot van Anna van Stralen beleend met het Koezand en de Ochtsense waard, procedeert tegen de heer van IJzendoorn. Inzet van de strijd is het eigendom van een aanwas onder IJzendoorn. Het dossier bevat 3 stukken, waarvan het eerste hieronder is afgedrukt. Het gaat om een getuigenverklaring van (vermoedelijk) ambtman Claes Vijgh  ten behoeve van Melchior Schetz, en gericht aan Cantzeler en Raden van Gelderland. Als gevolmachtigde van de heer Schetz treedt op Johan die Roever, burgemeester van Tiel.

Onderstaand stuk is gericht aan Cantzeler en Raeden, geschreven in Tiel en ondertekend met “Uw dienstwilliger”. In de kantlijn staat met kleine letters Klaes Vijgh. In een begeleidend schrijven verklaart de auteur zijn getuigenverklaring te hebben geschreven op verzoek van de heer Schetz, die hem ook had uitgenodigd om op de betreffende dag aanwezig te zijn in IJzendoorn.

Voor Memorie opgeteijkent

Opten IIe Mey XVc LXXI is Johan die Roever van weegen ende als volmechticher des strengen erentfesten unde fromen heeren Melchior Schetz, Ridder, heer tot Rumpst en Schoeten, ende gecompareert vor scholtus ende gerichtsluijden die opten Koeijsandtsschen weerdt biiden waeter die bank gespannen hadden totter befaringen des sandts, gelegen boven aen Alardt van Isendoirns sandt (sonder diept off eenich waeter tusschen Alardt van IJsendoren ende die sellfde sandt gelegen) unde tegens heeren M. Schetz [toe]hoerige landt, soo nae water recht gebruijckelick weer, daer opg~ volmechtiger bij clummender sonnen (zoo den waegen mit messen gelaeden tegewoordich stondt) den obg~ scholtus ende gerichtsluijden gesonnen heefft, nae waeter recht idt zelffde zandt gelegen, als voorz te befaeren, zoo zulix nae costuijm und water recht behoorden. Daerop opg~ scholtus een vanden geseetenen gerichtsluijden idt yrste vondenis aff gevraget heefft, wat daer van rechtz weegen aff behoorden.

Daer op doen ter tyt tegens gecompareert ende sich verscheenen hebben, Jelis ende Claes Pieck gebruederen, als curatoren ende mombaeren der kinderen van za. Harmen Pieck, heeren tot Isendoin. Ende hebben gesacht dat men Johan die Roever van weegen zijnen heeren principaelen niet gestaeden off toelaeten solde die befaronge, ouermittz die befaeronge die heer nijet gesonnen weer alst recht weer, oock van sheeren weegen die weet nijet geschyet zoo recht weer, daerom dat Johan die Roever in qualiteijt voors, te vroech op weer, ende nyet soll zyn[d] ontfanckelick begerende daervan, een voor oordeell.

Johan die Roever volmechticher voors heefft nae als voor den scholt ende gerichtsluijden tot Isendoiren (aldair sittende) gesonnen rechtz, ende hem in qualiteijt voors die befaronge gestaedet soll werden, sacht oock dat hy van weegen zijnen heeren principael mitten heeren tot IJsendoiren nyet te doen, noch den gerichte tegens hoer L. hadden laeden, dan den gerichte gefordert ende gelaeden zoo recht weer, op zynen kost, om die befaeronge te doin nae waeter recht behooren, zoo hy volmechtig die befaringe gesonnen ende voorgenoemen had, ende den weet daer van had laeten doen in aller gestaldt als Alardt van IJsendoeren gedaen ende voergenomen had, blijckende by die weet die Roever den gerichte verthoonden, ende leesen liet, Oock zoo die heeren van IJsendoiren nergens daer omtrent by off nae eenige weerden liggen hadden, booven noch beneden, Ende want schoen die heeren van IJsendoiren eenige recht tot middell zanden mochten hebben (des hoer L. nyet hebben doen blijcken, nochmen oock nyet vermoeyt eenich recht tot zulx te hebben) Soo en is dit selffde zandt doch geen middel zandt, Oock sacht obg~ volmechtiger dat die heeren van IJsendoeren noch nijemandtz solde doen blycken eenige anderen costuijmen noch weeten van befaringe inde heerlickeyt van Isendoiren geschiet te sijn dan dese befaringe voergenoemen worde, daerom dat men hem volmechtig van weegen sijnen heeren principaelen (nyet tegenstaende yemantz contradictien) gebueren ende toe solde laeten om zyn loon ende die befaringe alzoo geschyet zynde, Indem dan die heer van Isendoeren off ymantz anders daer tegens te seggen, off aen idt zandt eenige possessie off recht te spreecken hadde, mochten zy dan zulcx voornoemen ende beforderen, als haeren goeden raet gedroech, soomen nyemandtz rechtz en behoorden te weijgeren, off by alldijen dat hem volmechtig van weegen zyn heeren voorg zulcx nyet en mocht wederfaeren, woll daer apentlick van geprotesteert hebben, voor den gerechte ende gantsschen omstandt, zulcx gesonnen te hebben. Ende by weijgerong van dyen te kennen te geven, daer sulcx van noode, ende hem tprofitelicxt weesen soll.

Die curatoiren ende mombaeren der heeren van Isendoiren hebben oock gesacht, nae als voor dat die befaeringe nyet geschijen soll, ouermidtz die heer die befaringe nyet gesonnen, noch van sheeren weegen die weet inder kercken geschyet weer, zoo recht weer, ende daerom begerende een voor oordeell, oock by alldyen dat die volmechticher des heeren van Rumpst, mit haer nyet en wolde [ oir  deren] ende sich ten voor oordell begeven, solde opg~ heer tot Rumpst versteecken weesen van zyn befaringe te doen, oock van allen rechtz ende toe seggen, mitz oock gecondemneert in alle costen, mede seggende solde die heere van IJsendoiren off eenen curatoiren hoer differentie tegens die gesonnen befaronge nyet moegen genijeten, wat men dan behoeffden kercken spraeck ende anders daer van te doen.

Johan die Roever persisteerde als voor van weegens zijns heeren principaelen, ende sacht mitten heeren van IJsendoiren nijet te doen te hebben, Ende gesonne den scholts ende gerichtsluijden rechtz om zyn loon.

Waer van obg~ scholtus den gerichtsluijden gefraeget, wat van rechtz weegen behoorden ende sich langzwylich beraeden hebbende hebben erkendt, die wyll die curatoren ende mombaeren vande minderjaerige ende onmundige kinderen des heeren van IJsendoiren gesustineert, dat die befaringe nyet geschien soll, ouermidtz die heer de befaringe nyet gesonnen, ende van sheeren weegen die weet inder kercken nyet gedaen en was zoo recht weer, daer van begeerende een voor oordell, Und Johan die Roever volmechticher voors daer tegens gesacht, dat hy mit die heeren van Isendoeren nyet te doen, noch ten vooroordell daer van sich begeven noch tegens haer luyden in recht treden wolde : sullen daerom die curatoiren voors van weegen die heer van IJsendoeren wachten ende waeren, nae waeters recht behooren.

Die wyll nu in maeten als voors dese befaeringe affgeslaegen worden, zoo dat Roever volmechticher voors solde tegens die curatoiren mit een voor ordell hebben moeten wedden etc wordt byden vrunden geraeden, dat Roever volmechticher voors idt gericht om te befaeren vallen solde laeten soo der scholtus ende gerichtsluijden alle te saemen under die heerlickheyt van IJsendoeren woonachtich, ende stercke mannen van leen, ende als tynsgenoeten vereedt ende daeromme ondientlicke tegens haer in recht te treeden Sachten oock die curatoiren voorbehalden te hebben haer voorder exceptien, als opte volmacht ende anders wairom Johan die Roever volmechticher voors mit zynen voorspraeck den scholtus ende gericht, als dyen voors dach, die befaronge ge[v]ordert vallen liedt Ende begeerden vanden scholtus een nieuw befaersdach ter gelegenter tyt (als hij sijnen heeren principalen allen zijn wederfaeren ouergeschreven ende te kennen gegeven had) gestelt ende aen geteykent te hebben om zyn loon : midtz dat damptman van Nederbetuwen als [weesen~] van Co-e Ma-t weegen gequalificeert hallff over die institue crimineell, ende die heer van IJsendoren halff, dat daerom damptman heren Claes Vijgh bij ende totten nieuwen aengesteemden befaerdach mit zoe sterck van Ritterschap in Nederbetuwe geefft van Co Ma-t weegen, belast ende daer toe voors moegen werden byden scholtus ende gerichtsluijden tot Isendoiren zoo sterck int getall te setten, ende daer over [indicieren] moegen als die gerichtsluyden aldaer om dat die befaringe geschien mach, zoo recht zij ende geen partydicheyt in gedraegen mach worden.

Dese woorden aldus geschiet zynde hebben die voorg curatoiren gesacht dat damptman ende den geerffden Adell in Nederbetuwe tot die befaeringe nyet setten off beroepen sullen worden, dan obg~ volmechtiger mach zijn befaronge voornemen zoo recht zij. Men solt hem in die heerlickheyt van Isendoirn mit scholtus ende gerichtsluyden rechtz doen alst behoort.

1574

Melchior Schetz contra Herman Pieck, heer van IJzendoorn. Spolie, 1574. Hieronder volgen twee getuigenverklaringen, de eerste afkomstig van Jan van Dolder ten behoeve van de klager (Schetz), en de tweede afkomstig van een groep bejaarde inwoners van de heerlijkheid, opgetrommeld door de verweerder, de heer van IJzendoorn dus.

Item Jan van Dolder alt omtrent tzestich jair tuycht ten gerechtelicke versueck van Arndt van Wees volmechtich heeren Melchior Schetz, heer tot Rumst Schoten etc woe dat hy getuyge bewairsman is geweest omtrent soeven jair vanden weyde ende goet genampt het Koezant gelegen inde heerlicheyt van Ysendoren, ende Ochtensche weert inden kerspell van Ochten gelegen, ende dat gebuert is in anno XVc tzoeventich doen Willem van Herwarden die Koezantsche weyde solde beginnen te weyden, dat Jan die Roever Burgermeister der Stadt Tyell die manier van getuyn die toe bevoerens tegen heeren Melchior Scheyts Koezantsche weyde binnen den weerdyck gestaen had durch hem getuyge ende Cornelis ende Joost Henricxen gebroeders, Gysbert Willemsen ende Jan Henricxen om hoir dachuyr und loen heeft laten tuynen buyten den weertdyck drie voet op erff und gront des heere van Rumst Koezantsche weyweert, ende heeft obgemelte getuyge mit die andere vurg~ arbeyders aenden selven thuyn geplant willigen poten om alsoe den tuyn te vaster voort qnasse vanden water te moegen staen, dewyell den vurs thuyn alsoe op des heeren van Rumst Koezantsche weyde geset is geweest, ist gebuert dat der jonge heer van Isendoren, mit zynen broeder, ende mit Gerrit zynen baumeister omtrent acht dage vuer die Mey int vurs jair tzoeventich allessewall twee sw[in]ter runder indes heer van Rumpst Koezantsche weyde gedreven hebben, om te weyden, twelck hy getuyge Jan die Roever vurs toe kennen gegeven heeft, dwelcke hem getuyge heeft geordonniert und bevel gedaen, dat hy deposant die selve wederom vuytjagen ende inde selve heer van Rumst weyweert vurs nyet lyden en solde, soe den selven thuyn nu optes heer van Rumst weert ende gront stonde, twelck hy getuyge heeft nagecomen ende die selve runder vuytes heer van Rumst Koezantsche weyde gejaegt, Doen dit nu soe gescheyt is geweest, soe heeft Herman Pieck die jonge heer tot Isendoren mit zynen broeder und boumeister vurs die selve runder wederom ongefeerlick eenen dach dair nae inde selve heer van Rumst Koezantsche weyde gedreven, twelck hy getuyge wederom Jan die Roever vurs te kennen gegeven, dewelck hem getuyge wederom bevel gedaen die selve runder vuyt toe jagen, und voort soe dyckwels sulcx geschieden, twelck hy getuyge wederom nae gecomen, ende die selve runder vuyte vurs weyde aenden dyck gejaecht, Doen ist dair nae wederom gebuert dat die vurs heer van Isendoren mit zyn broeder ende boumeister vurs die selve runder wederom indes heeren van Rumst Koezantsche weyde gejaecht hebben, ende tegen hem getuyge gesacht dat hysulx nyet meer doen solde, ende die runder gaen laeten, off hy mocht sien wat hy mit hem te doen hadde, ende soe als hy getuyge tot Jan Jansen die opt Koezant woende gecomen is, ende die vurs runder wederom vuyt jagen wolde, heeft den selven Jan Jansen tegen hem getuyge gesproken, dat hy su;x solde laten staen, want hy den heer van Ysendoren hadde horen seggen waert hy getuyge die runder wederom vuyt jaechden solde zy hem in zyn gefanckenis leggen, wairomme hy getuyge die runder heeft laten gaen, ende om des dreygens will nyet dorven wederom vuyt jagen.

Juranerunt vuer den volmechtigen van heeren Clais Vygh Ritter Amptman in Nederbetuwe und gerichtsluyden Thonis Bor und Arndt Gysbertsen ten versuecke als boven den xvij Martz anno lxxiiij (ondertekend door de landschrijver in Nederbetuwe). Nr C2

Ick Laurens Gheritssen ghezwooren richter des heerlicheits Isendoren doe koynd allen den ghenen die desen openen brieff van certificatie sullen sien off horen lesen, dat tot mij richter voors und gerichtsluyden hier nabescreven gecompareert und erschenen zyn, Goert Hillebrandtz alt omtrenth sovenundtzoventich jaren, Dirck Vastricxsen alt omtrent drieentsestich jaren, und Johan Deijs van Voorn Wilhemsen alt omtrenth eenentsestich jaren (als zij sachten), tho Isendoren gheboren, gefuijth, und bis nu toe gewoonth, die daer tusschen besath und ontsaeth ende dwanghs des rechten ther instantie und versuijck van den Erentfesten und vromen Jhelis Pieck vuijth den naem ende tot behoeff zijns L. zellige broeders Harman Pieckx (in sijnen leven heer tho Isendoren) naegelaete kijnderen toegebracht worden, und hebben mith opgestrecte vinggeren lyfflick aen Godt und allen synen lieven heilighen volstaeffs eedt ghezworen, welcken eedt ick richter voorsz oirkonde gherichtsluyden hier naebescreven haer luyden volkomelick ghestaefft und affghenomen hebbe, und hebben ghetuijght, als dat oir well kundigh is inde omtrent gheleden voortich jaren, dat Johan vanden Steenhuijs den alden als momber ofte testamentoir van zellighe Dirck van Stralens kijnderen heeft mith sijns selffs gehuerde knechten und maechden doen bauwen het geheele Koesant und dat der tijth den heer van IJsendoren zellighe Zeger van Balveren in die Koezandtze weyde gheweijth heeft twee rinderen, und dat daer nae Hanrick Johanssen end zijn soon Goissen Hanricksen dat neerste Koesanth in pachten ghenomen hebben vanden voorz Johan vanden Steenhuijs als momber voorsz und den heer van Isendoren insgelycken die rinderen all dor geweijth und dat nae dode zellige Zeger van balveren Jacob Pieck als heer tho Isendoren oick die rinderen gheweit heeft ther plaetzen voirsz, bij tijden Melchior Schetz als man und momber sijnder huijsfrouwe, und voortz Harman Pieck insgelycken, und nae dode Harman Pieck sijne erffgenaemen ongemolsestiert van ijemanden, und dat die voorg~ heeren tho Isendorens alltijths mede ingeslagen hebben nae dat die ghebruijckeren des Koesandts oire beesten in die voorg~ weijde geslagen hadden, ende dat zij noidt gehoirt hebben, dat die heeren tho Isendorens voersz van die voorg~ rinderen enighe verdraghen ofte compositien mith Melchior Schets ofte sijne voirsaeten ofte pechteren den tijthoires ghedenckens gehalden hebben, Soe dith gheschieden waren hier bij over und aen als gerichtsluyden Johan Block Kornelissen ende Hanrick Alerssen, wandt men dan schuldich is die waerheit ghetuijch tho geven [etc] Gheschiet inden jaer ons lieffs heren duijsent vieff hondert drieentzoventich den soven ende twintichsten dach Septembris, onderstondt des rechters und gerechtsluyden voorsz zegelen pluaetz ghewijes in groen was daer op gedruckt. Extract ondertekent door Otth Gousens van Herwarden, secretaris des heerlicheits Isendoren. Nr D

Het dossier bevat verder o.a. bijlagen E, F, G en H: soortgelijke attestaties uit dezelfde tijd en met dezelfde strekking. In G beweren de getuigen dat zij nooit gezien of gehoord hebben dat Claes en Jhelis Pieck enige runderen in de betreffende weide gedreven hebben. Uit nr H begrijpen we dat het overste Koezand in het jaar 1547 31 morgen baulants bevatte, en het nederste Koezand 17 morgen baulants “dat all nu binnen corthen verleeden jaren in die weij gelacht is”. Uit de papieren van de klager (Schetz) de volgende bijlagen: A. leenbrief d.d. 4 september 1518 (zie daar), B drie pachtcedulen van het Koezand uit 1549 (zie daar), 1555 en 1570; C2: bovenstaande getuigenis van Jan van Dolder.

(165) 1571


Buerwerk ende onraeth de anno LXXI op het binnenfelt tho Isendoren

Inden ijrsten Linggen ende weteringh tho vegen heeft ghecost elff gulden gesa~

Item van honders gelt ende scrijffgelt aenden ampman Vijghg vier gulden gesa~

Item op die loffschau vanden bandijck end op die voll erdtschau des selvigen dijckx verteert iij gulden gesa~

Item Wolter Dircksz elff daech in die straeten geerbeijth des daechs vieffhalven stuiver een deijth

Item Zeger Dirckxz elff dagen in die straeten geerbeijt des daechs als voorsz.

Item Ghiesbert van Wijchen elff dagen in die straeten geerbeijt des daechs als voorsz.

Item Jorden Petersz negen daech in die straeten gearbeijth des daechs als voorsz.

Item Goessen Hanricksz negen daech in die straeten geerbeijth des daechs als voorsz.

Item Johan Deijs iij dach in die straeten geerbeijth des daechs als voorsz.

Item die graeff aen den kerckmuer heeft gecost vuijth to graven in als xxxvij stuiver gesa~

Item Dirck Johansz gedaen elff slieth ende ses bussen ries die bezijden den die voorgenoemde graeff gebesicht zijn / op dat den modder nijeth weer in die graeff sacken soll, daer voer hij hebben sall ses stuiver gesa~

Item Gherit Cornelisz ende Thonis die Kemp iiij stuiver gesa~ beloifft dat zij die Pottemsche straeth een reijs beslagen hebben

Item den gemeijnen dijck to maken heeft ghecost vier gulden een blanck gesa~

Item den scholtus buermeisteren ende den scrijver vieff horns gulden

Item den kerckwech gehoicht durch Peter Cornelisz, Wouter Dircksz, Zeger Dircksz ende Jorden Petersz tot xxvi roeij toe ijder roeij ij stuiver 1 * stuiver facit [  ] gulden xvij stuiver i blanck

Item bij Anthonis van Homens een gath durch die vloeth in die straet geschoort, dat bestraijt is om weder op to fullen voor xxiiij stuiver gesa~

Item Goort Hillebrandtz, Zeger Dircksz end Jorden Petersz elcx sess stuiver van die Pottemsche straeth to beslagen

Noch aen die Pottemsche brinck gebesigt vier willigen rijns inde heer van Ysendoorns pas gehaelt ijder willich ende van het knoten ende dragen ses stuiver

Item bij dath punth stondt in margine, dath sall die gemeijnt weder geven

Item Wouter Dircksz ende Gheritt Johansz elcx ij dach in den kerckwech geerbeijth des daechs vier stuiver facit xij stuiver gesa~

Item Roeloff Johansz een dach huer inde kerckwech verdienth ad vier stuiver

Item Peter van Homen twe daech in die straeth geerbeijth bij sijns vaders huijs ad acht stuiver to samen

Item den Linggen man noch beloifft van nijwerck op die Linggen – xxv stuiver gesa~

Item die buermeisteren ende scrijver doe zij mith die arbeijders rekenden ende dese opteijkenongh lieten doen verteert ses vanten facit xij stuiver gesa~

Suma sumarum ses end feertich gulden viiij stuiver gesa~

Noch aen Johan Artss drie vanten die vaen ij stuiver i deit facit vieff stuiver min een deit lopens

Suma lateris beloipt een ijder morgen van gemeijnen onrath dordalve stuiver gesa~ des loipt daer ouer drie gulden min drie stuiver gesa~ diemen to volsten hebben sall tot ener sluijsse die gelacht sall worden in toecomende somer daer die gemeijn straeth aen sgrevens bonggardt

Buerwerck dat den broecken ende die greeffen binnen den broeckdijck aentrefft

Inden ijrsten den gemeijnen broeckdijck boven nest den bandijck beloipt sich xij roeijen, und die roeij bestaijth voir xvi stuiver gesa~ facit to samen negen gulden ende xij stuiver gesa~ die Gerit Johansz ende Peter Petersz boren sullen

Item Hanrick Artss ende Johan de Cuijper den gemeijnen broeckdijck die – houels gemackt, daer zij elcx i dach huer voir hebben sullen den dach als voorsz.

Item Wolter Dircksz, Zeger Dircksz, Ghiesbert van Wijchen ende Jorden Petersz elcx een dach huer om die affwech vanden broeckdijck to maken des daechs als voorsz., facit xviiij stuiver gesa~

Item Dirck vanden Berch heeft aengenomen den gemeijnen broeckdijck aenden molen to maken die roeij voer xi stuiver i blanck, ende zijn xi roeij facit ses gulden ende drie stuiver i * stuiver gesa~

Noch i roeij ad ses stuiver min i doijt

Dat allet voorsz. is nijwerck ende beloipt xvij gulden vier stuiver i * stuiver gesa~

Item Bernt den Metzeler ende Johan de Cuijper oick twewerff mit eenen aeck aenden broeckdijck geweest aen die slachsze cuijll ende aenden molen, dair voir zij hebben sullen onder oir beijden ses stuiver gesa~

Item Cornelis Roeloffs, Peter Petersz ende Gherit Petersz, elcx een dach huer als voorsz. facit xiiij stuiver min een deijth gesa~

Item Dirck Johansz mit zijnen lerssen mith gewaden ende eenen balck van Aerdt Drijssen gehaelt ende aenden broeckdijck gebracht omb die to beslaen, ende xvi paelen opten broeckdijck gedaen ende mede mitten aeck geerbeijt tho samen xij stuiver gesa~

Item Peter van Homen i dach huer opten broeckdijck ad twe stuiver

Item Claerbolt Willemsz een dach huer dat hij ende zijne soon den affwech bij Jan Arienss vuijtgeruijmpt heeft dat [men den] gebruijcken mucht mith peerden ende wagen, so den selvige mitten groten water bestopt was, ende voirt hoifft een gath geschoirt was

Item op die ijrste schau opten broeckdijck verteert twintich stuiver gesa~ durch den scholtus, buermeisteren ende den scrijver ende ter selviger tijth hebben die buermeijsteren mith genomen Johan die Haes Petersz als alde buermr. ende daer voir affgesproken vieff stuiver gesa~

Item Rijck Hanricksz, Gherit Cornelisz ende Claerbolt Wilhemsz elcx twe stuiver om den broeckdijck to helpen halden int grote water

Item Cornelis Roeloffsz twe dach ende Peter Petersz ende Gerit Petersz elcx i dach huer opten broeckdijck des daechs iiij stuiver i deijth

Item Johan van Tijell twinchtich buchs rietz gedaen om den broeckdijck daer mede to beslaen facit xviij stuiver gesa~

Item Dirck vanden Berch to jaer twe voeder messen aen die slachsze cuijll gefuijrt ende nu dat jaer LXXI twe voeder, ijder voeder vieff stuiver eenen gulden gesa~

Noch Dirck vanden Berch mith zijnen selffs volck drie schuite messen aenden broeckdijck doin brengen omb die daer mede to beslaen ijder schuijth i gulden facit ij gulden gesa~

Noch Dirck vanden Berch ses off soven willigen ries gedaen omb den broeckdijck aenden molen daer mede to beslaen facit acht stuiver gesa~

Item Wouter Jansz een es op laeten hauwen aen zijnen hofstadt daer men paell van maeckten vier stuiver

Item Peter Hanricksz twe schuijten messen gedaen aen den broeckdijck facit xiij stuiver gesa~

Item Peter Petersz twe stuiver van slieten aenden broeckdijck gedaen

Item Johan die Haes Petersz vier roeijen tuijns gedaen omb den broeckdijck daer mede to beslaen, ende wadt palen tho samen vier stuiver

Suma sumarum xxvi gulden xix stuiver  i  braspenninck

Item het dordendeell  van die leijgraeff tho vegen ende van graven beloipt twe gulden xvij stuiver i * stuiver gesa~

Noch van een hordt ende twe dach hueren aen die slachsze cuijll van het dordendeell viij stuiver een oort stuiver

Item Otth Goessensz acht stuiver voir zijn dubbelt scrijvens

Suma een ijeder mergen vier stuiver een oort stuiver des loipt daer ouer xxv stuiver min een deijth totter volste der sluijsse aen sgreven bongardt

Buerwerck dat die geerfden int felt alleen dragen ende gelden moeten,

Item die koegraeff to vegen heeft gecost vier gulden ende vieff stuiver, daer die van Uchten het dordendeell aff gelden moeten tho wethen xxviij stuiver i oert stuiver gesa~

Item Wolter Dircksz, Ghiesbert van Wijchen ende Jorden Petersz elcx vi dach opten weterincxen wall geerbeijt des daechs als voorsz. facit to samen drie gulden xvi stuiver vieff penninck gesa~

Item Zeger Dircksz vieff dagen ende Goissen Handricksz vier dagen opten weterincxen wall geerbeijt des daechs als voorsz. facit vlij stuiver een doit gesa~

Item Arien Johansz heeft gedaen om die Pottemsche kae te beslaen, hoeij messen, willigen rijes ende oock sijnen erbeijth daer hij voor hebben sall xv stuiver gesa~

Item Anthonis Roeloffsz ende sijn knecht elcx een dach huer, Claerbolt Wilhelmsz een dach huer, Peter Hanricksz mit zijn schuijth twe dach hueren, Dirck Johansz ij dach huer ende elcx daechs vier stuiver facit xxvi stuiver gesa~

Item dese voorsz. abeijders beloifft twe vanen die zij tot scholten verdrocks hebben die vaen 2 stuiver lopens, daer voir zij ouer oir tijt geerbeijt hadden

Item Goissen Handricksz i dach huer als voorsz.

Item Jhelis Pieck zijne L., Anthonis Roeloffsz, Claerbolt Wilhelmsz ende Otth Goossensz tho Uchten ouer den Hounink gegaen, omb die van Uchten oiren waterganck to besichtigen ende verteert in als ses stuiver

Item die scholts buermeisteren ende den scrijver die damen besichticht ende geschaut und verteert eenen gulden gesa~ . Item desen voorsz. gulden sall op het erff komen binnen den broeckdijck

Item Peter Hanricksz een dach huer opten weterincxschen wall ad iiiij stuiver een deijt

Suma sumarum elff gulden xij stuiver i penninck gesa~

Dit nabescreven is op die Uchtensche kae gedaen, omb die to beslaen, ende onsse buer-meisteren voorsz. doen maken,

Item ijrsten Jelis Jansz kijnderen durch mesten, hoeij, erbeijth ende oir schuijth to samen verdient ende verdrinckt voir ij gulden gesa~

Item Dirck Johansz ses paell gedaen ijder paell i stuiver facit ses stuiver

Item Peter Handricksz mith sijnen arbeijth ende zijnen schuijth gehuijrt op die voersz. Kae voir i gulden gesa~

Item Anthonis Roeloffsz van messen ende schooff aen to fuijren mit sijnen wagen ende arbeijth to samen i gulden

Item Claerbolt Wilhemsz i vierdell schooff gedaen ad vieff stuiver gesa~

Noot: waar een asterisk staat gelieve te lezen een klein rondje.

(166A) 1573 APRIL 7

Edele Erentfeste goetgunstiger Joncker und vrundt, U L missieff aen mij gesonden in data den xxviij en dach Martij ijtziges jaers heb ick ontfang(en) und het inholt van dijen well verstaen. Und en kan U L daer op ther guetelicker andtwoirdt nieth bergen, then ijrsten, So ick verstae dat U L eener gheapperhendeert hebben ghenampt Peter Gheritssz, wesende enen wever zijns Ampts, den selffste all hier binne(n) Isendoren een vrou persoon doidt gesteken soll hebben, daer van U L begeren tho weten in wadt ghestalt die daet geschiet zij : &tc. daer op laet ick U L voir die waerheit weeten, wie dat den selvig(e) Peter die wever, die daet all hier binnen der heerlich(eit)z Isendore(n) voors. oneerlick ghedaen heeft (en(de) strackx ginck lopen vuijter heerlicheit) vermogens loffwerdige conschappen die ick U L  the volsten en(de) om die justitie voir te staen, op huijd(en) heb doen [vernenwen] en(de) U L extract daer van by dese toe voeghe, So die sungnaten oms desen turbell des tijts geflucht en(de) mitter ijell nieth tho become(n) zijn gheweest, daer in men claerlick befijnden soll op wadt tijth dattet geschiet zij, und dat ick het schijn daer van gehaelt heb nae recht behoren, und dat den man vander vrouwe (die doidt gesteken was) den selvigen handtdediger clechtelick beclaecht heeft, seggende dat hiet nieth anders achten en kust dan voir moirdt, Edoch well het gericht daer van laeten erkennen, so zij dat befynden sollen nae recht te behore(n), und belangende dat den dediger secht, dat die selvige vrou mith toverie beruchticht geweest solde zy(n) &tc.: is dat selvige noidt meth recht doen blycken off aen komen, dan die selvige vrou is durch den dediger ende den synen alleen daer van sulcx oversacht, als U L oick vuijt die selvige conschappen voors. hebben tho verneme(n), Heb oick den pastoir tho Isendoren daer van vermaenth den selvig(e) daer van geaffirmeert heeft by zy(n) priesterschap, dat hij anders van der selviger vrou (die doidt gesteken is) nieth en wust dan dat het een vroom eerlicke vrou geweest und van niemandt anders beruchticht is, dan alleenlick vand(en) selvig(e) dediger un zy(n) huysgesinn, dan hebben sulcx noidt gerichtelick willen gestandt doen (daer men op die persoon to hefftiger heeft tho letten) Dith selvige heb ick U L  ter guetelicker andtwoirdt en(de) oms die waerheit voir te staen nieth willen verzwyghe(n), metz befelongh der almechtig(e) die U L langh vrolich en(de) gesonth gespaer, ijlenth vuijth Isendoren den xxxj en dach Martij Anno &tc. drieentzoventich

U E L goetgunstiger diener und vrundt

Laurens Gerrytssz scholtus tot IJsendoren

Extrackt

Tusschen besaeth ende ontsaeth und dwanghe des rechten ther instantie und versuijck des Richters tho Isendoren, Tuijghen Wilhem Rutgerssz en(de) Goert Goessenssz, goet synde van fame und namen Als dat zy daer by gestaen hebben op dage Assumptionis Marie Anno Tweentzouventich lestleden, dat Peter Geritssz den wever mitten voerg. Wilhem Rutgerssz die clooth heeft geschothen binne(n) der heerlicheit Isendoren om het dorp, unde ter selviger tijth is daer kome(n) gaen een vrou persoon ghenampt Rijck Artz dochter aende(n) affwech des bandijckx, und den selvig(e) Peter die wever sacht tegens die voorg. vrou, wacht u ghij toverster, daer op die vrou sacht wadt segt ghij Peter, daer weder op den wever sacht, staet ick salt u seggen, und tooch strack synen opsteker vuijth en(de) stack die vrou in oir luchter borst dat zij ter erden viell und den dediger ginck strackx vuijth den dorp voors. lopen und die vrou worden daer nae, nae huijs geleijth unde is gestorven opt(en) negentiensten dach Augusti des morgens omtrent tho soven uuijren, des selvig(en) jaers voors., und zij getuijge voors. hebben noidt van die selvige vrou sulcx van niemandt anders horen seggen, dan alleen vand(en) voerg. wever en(de) zy(nen) huijssgesin, die tselvig(e) (oircons weetens) nijeth gerichtelick gestandt hebben willen doen.

All dus bezworen voird(en) Richter Laurens Gheritssz en(de) gerichtsluijd(en) Otth Goessenssz van Herward(en) en(de) Johan Claessz, opten xxxj dach Martij Anno &tc. drieentzoventich

Otth Goessenssz van Herward(en) sec(retaris) der heerlich(heit)z Isendore(n)

(168) 1575 NOVEMBER 12

Ick Laurens Gheritsz ghekoeren Richter binnen der heerlicheit van IJsendoren, Doen kondt ende tuyghe apenbaerlicke auermitz desen apenen brieff dat voir mij Richter voirs. ende voir gerichtsluijden hier naebescreuen verschenen is Otth Goissenss van Herwarden volmechtich des erentfesten und vromen Harman Pieck heer tho Isendoren und heeft mij Richter voirs. aengesacht ende to kennen gegeuen, wie dat Alardt van Isendoren bespijconghe ende vercortinge dede, ouermitz dat hij sonder befaronge nae stroomrecht ende sonder inluijdinghe nae landtrecht den heer van Isendoorn voors. verhijnderonge dede aen een middelsandt ofte drape, tseluige duckg. heer van IJsendoren nae water ende stroom rechten befaren ende possessie daer op verworuen hadde, vermogens goede acte hij mij daer van verthoenden ende lesen lijedt. Daer en bouen sall sich Alardt van Isendoren hebben laeten lusten des heeren van Isendorens gestick op tho trecken, und andere rijseren (sonder enighe manier van rechten als voors. steeth voir tho nemen)  weder daer inne ghesteken ofte doen steken, mij Richter voors. ghesummende dat ick hem als volmechtich ende tot behoeff des heeren van IJsendorens voerg. in zynen befaren ende opghereessen middelzandt ofte drape und possessie van dijen halden, die onggewairde hanck aff doen unde ruijminghe van den voerg. Alardt van IJsendoren sijns ghesteckx doen ghewerden ther tijth ende so langhe den heer van Isendoren voers. nae landt ende stroom rechten daer vuijth ghekoemen weerde alst recht is. Des vraeghde ick Richter voors. een vondenis, wes ick hem van rechts weghen schuldich soll wesen te doen, daer op die gherichtsluijden nabescreuen wijsden voir recht (nae dat ick hoir sulcx affgevraecht hadde), dat ick ruijminge van des voors. Alardt van Isendoern sijns ghesteckx doen und den heer van Isendoren in zijnen vorighe befaronge ende possessie handthauen solde, ter tijth ende so langhe zijn E daer vuijth gesloeten weer nae landt ende stroom rechten alst recht is. Soe heb ick Richter voers. durch ghesummens den volmechtige des heeren van Isendoern vorg. und in bijwesens der seluer gerichtsluijden naebescreuen ruijminghe gedaen vanden voors. Alardt van Isendoern zijns gesteckx, und den volmechtige voirs. heeft ther seluiger tijth tot behoeff des heeren van Isendorens voorg. in tegenwoirdicheit mij Richter voors. und der gerichtsluijden hier nae bescreuen tot continuatie sijnder possessie andere rijseren op dat voirs. middelsandt ghestoken. Doe dith geschieden waeren hier bij ouer und aen als gerichtsluijden Johan Foijert, Reijer die Haes Corneliss ende Peter Hanricks. Des tho eenen rechten ghetuijge der waerheit so hebben wy Richter ende gerichtsluijden voors. elcx onssen zegell mith onsser rechten wetenheit hier onder aen desen apenen brieff ghehangen Geschiet inden jaer ons lyeffs heeren duijsenth vijff hondert vijffentzouuentich den twelffsten dach des maentz Novembris

(171) 1578 FEBRUARI 19 en 23

Bij Herman Pieck, Heer tot Isendoorn, Anthonis Pieck, Alardt van Isendoorn, Alardt Jansz, volmechtich Joncker Hanrick van Isendoorn und mith van wegen hem selffs, Laurens Gerritsz Scholten, Claerbolt Wilhemsz und Dirck Hermensz, als buermeesteren binnen dijckx, Jacob Wilhemsz und Reyer die Haes Cornelisz als buermeesteren op ten Wordt, und van wegen der gemeyn nabueren Cornelis Jacobsz, Wilhem Cornelisz, Anthonis Kornelisz ende Otten Goissz van Herwarden secretaris, is vuytgeseth und beraempt comende May ingewillichde schatpenninghen der twe hondert dusents gulden durch Bannerheeren, Ritterschappen, groith und cleyne steden ingewillicht ende beloipt die taxe deses heerlicheits vier hondert guldens und 27 st gefalueerts den gulden ad twinthich stuyvers und hebben die voorg. setters tho weten Herman Pieck, Anthonis Pieck und Alardt van Isendoorn gelijckelick gehalden bij den eedt oir L. Con. Majesteit onsen Landtsvorsten und Heeren gedaen hebben und des Scholtus, buermeesteren ende secretaris voors. bij den eedt zij den Heer van Isendoorn und der selver Heerlicheyt gedaen hebben und die andere voorg. personen gehalden bij oiren eedt, welcken eedt den voorg. richter haer luyden volkomelick gestaefft ende affgenomen heeft. Als dat zij die smaeldeylong oprechtich doen, und nyemandt verschonen, bezwaren off verzwijgen und oick van tgenighe hier gehandelt nyemandts to belasten off ongunst to maken wetende oire vors. summen. Und hiervan hebben die een den anderen oir gerichtsluyden geweest und hoir betuycht gegeven opten 19den February anno 1578.

Item den 23sten dach February anno ut supra hebben den Heere van Isendoorn voors. mith Herman van den Poll, amptman tusschen Maes und Waell, Alardt van Isendoorn, Merten van Isendoorn, den scholtus, buermeisteren ende secretaris voors. dese settinge weder overhalden, und zijn daer bij gebleeven, mitz dyen dat die bauluyden ende inwooneren des heerlicheyts op oire bruycklon ende beesten mede beraempt ende geseth zijn volgens cedelken hier bij bewaerth, actum ut supra.

Thoo selviger tijth is Otth Goissz secretaris van die Joncheren voir zijn scrijvens toegelecht ses gld. gefalueerts.

Inden yrsten Melchior Schetz …14 gulden 18 stuyvers 1 blanc

Alardt van Isendoorn… 26 gld.

Joffrouw Maria van Isendoorn, weduwe zal. Jan Mom… 6 gld. 17 st.

Ende die Proist van Oldemunsters tyn(s)en… 26 gld. 13 st. 10 st

weyelandt halff… 10 gld. 13 st. 10 st.

Den Heer van Isendoorn und zijn l. suster… 32 gld. 10 st. 1 bl.

Den Heer van Puderoyen… 2 gld. 2 st. 1 bl.

Ghilis Pieck …15 gld. 14 st. 1 bl.

Hanrick van Isendoorn voir hem selffs ende inden vijfftendeell zijns broeders den domheer… 23 gld. 8 st.

(In margine:) Hier tegen heeft Reyer die Haes gegeven 27 gld. min 1 st. overgeteld

Die kynderen van Bonenburch mit oir quota des domheeren… 5 gulden 1 braspenning

Herman van den Poll, man und momber zijns l. huysfrouwe mitten domheers versterff… 11 gld. 14 st. 1 bl.

Herman und Otth van den Poll gebruderen… 16 gld. 16st.

Joffrou Digna van der Loo mitten des heers versterff… 16 gld. 17 st.

Die kinderen van Cronenburch mitten domsheeren versterff …5 gld. 1 braspenning

Cracht van Camphuysen …40 gld.

Den Grave van den Berchs tynden …3 gld.

(In margine staat:) Aen simpel betaling tot verteeringh

Joist van Tyels erffgen…. 8 gld.

Goissen Hanricksz erffgen…. 26 st. 1 blanck

Jacob die Leuwe als vernem hebbende op zal. Antonis Roeloffs hoffstadt…3 gld  4 st.

Claerbolt Wilhemsz… 2 gld. 1 blanck

Otth Goisz van Herwarden… 32 st.

Peter Petersz van wegen zijnder huysfrouwe… vier gld. 12 st. 1 st.

Cornelis Jacobsz ende sijns broeders kynderen… 5 gld. 6 st. 1 bl.

Crijn Jansz … 2 gld. 6 st. 1 st.

Beert Roeloffsz … 44 st. 1 oert st.

Dirck Roeloffs erffgen…. 2 gld. ende drie st.

Peter Hanricksz … tien st. 1 blanck

Johan van Kell Hubersz… 7 st.

Beel Hanrick Gerits dochter van den Toetervincxen wall … 5 st. 1 ort.

Die erffgen. van z. Hanrick Jansz … 26 st. een blanck

Die erffgen. van zal. Dirck Jansz … 5 gld. ende 19 ½ st.

Die erffgen. van zal. Johan Jansz … 2 gld. 8 st. 1 bl.

Wilhem Johansz … 17 ½ st.

Reijer die Haes van wegen sijnder huysfrouwe ende sijnder huysfrouwe kynderen… 5 gld. 17 st. 1 oert st.

Reyer die Haes voir zijn patrimonium ende zyn kyndt vercregen bij Nyes Rutger Doys dochter, … 5 gld. 8 st. 1 oert st.

Den pastoir van Isendoirn mit Sinte Ewolts altaer… 6 gld. 13 st 1 o. st.

Peter die Haes Jansz… 28 st. 1 o. st.

Hubertge Jansz…3 gld. 6 st. 1 bl.

Steven Stevensz van Huyssen … 37 st. 1 o. st.

Peter die Haes Cornelisz … 32 st.

Hanrick die Haes … 16 st.

Cornelis Hey … 10 st. 1 blanck

Menken Jacob Wolters dochter… 33 st.

Herberen Ariensz behalve zijn hoffstadt …21 st. 1 o. st.

Hanrickxken Jacob Woltersz weduwe …2 st. 1 blanck

Die weduwe van zal. Jan Block Kornelisz …7 gld. ende 1 o. st.

Anthonis Kornelisz … 2 gld. 11 st. 1 o. st.

Anna Thonis Roeloffs dochter … 10 st. 1 blanck

Die geluesener huysfrouwe van zal. Roeloff Aelberts … 32 st. 1 ost

Die vrou van Braeckel … 38 st 1 o st.

Giesbert Hanricksz kyndt … 32 st.

Adam van Eyck … 24 st. 1 bl.

Dirck Hermensz ende suster van oors zal. vader hoffstadt Langelandt …3 gld. 4 st.

Johan van Aelst man ende momber sijnder huysfrouwe ende zynder huysfrouwe kynderen … 19 ½ st.

Gherit Tonisz … 9 st.

Cornelis Cloeck … 62 st. 1 bl.

Claes van Avezaets erffgen. … 32 st.

Gherit Loir Gerritsz … 21 st. 1 o st.

Johan Tonisz erffgen. … 15 st.

Jacob Geritsz … 11 st. 1 o st.

Gerit Woltersz erffgen. …  11 st. 1 o st.

Arien Jansz cum suis … 32 st.

Johan Foyertsz erffgen. … 21 st. 1 o st.

Rijck Hanricksz … 11 st. 1 o st.

Dirck Vatricksz … 11 wt. 1 o st.

Steven Artsz … 18 st. 1 o st.

Cornelis van den Sandt … 1 ½ gld.

Cornelis die Kemp … 1 ½ gld.

Cornelis Geritsz erffgen. … 16 st.

Margriet van Homens erffgen. 16 st.

Jenneken Wilhem Jacobsz weduwe und oire kynderen … 4 gld. 16 st.

Arien Cornelissz … 32 st.

Jacob Wilhemsz … 2 gld. 1 braspenninck

Grietge Ariens van Ehe … 8 st.

Reyer die Kemps erffgen. … 16 st.

Wolter Hanricksz erffgen. … 26 st. 1 o st.

Hanrick van Beynheren als vertom (?) hebbende op vieff mergen landts opt Wordt gelegen die Woltersz zal. toe te behoren plach … 2 gld. 13 st. 1 o st.

Hanrick Jaspersz erffgen. … 32 st.

Peter Dircksz tot Uchten … 42 st. 1 bl.

Den pastoir tot Uchten … 3 gld. 14 st. 1 bl.

Die kerck tot Isendoren … 4 gld. 8 st.

Sinte Johans Altaer … 3 gld. 17 st. 1 o st.

Sinte Matheus Altaer … 28 st.

Die costeri … 37 st. 1 o st.

Hoffsteden ende hoffstedekens binnen Isendoirn

Johan van Mekerens hoffstadt cum suis … 11 st. 1 o st.

Johan Artsz zal. hoffsteden … 16 st.

Anthonis van Homen erffgen. … 11 st. 1 o st.

Johan van Wijck … 11 1 o st

Alith Branden … 8 st. 1 o st.

Herberen Avees hoffstadt … 11 st. 1 o st.

Thonis Hanricksz … 8 st. 1 o st.

Gherit Zegersz erffgen. … 8 st. 1 o st.

Geertgen Ariens … 8 st. 1 o st.

Steven Wilhemsz … 5 st. 1 o st.

Antonis Artsz erffgen. … 4 st.

Ghelis Tonisz erffgen. 8 st. 1 o st.

Meth Cuypers … 8 st.

Keyte Claesz … 8 st. 1 o st.

Geert Hillebrandts erffgen. … 11 st. 1 o st.

Jacob Sanders erffgen. … 8 st. 1 o st.

Johan Dircksz erffgen. … 5 st. 1 o st.

Giesbert van Wijchers erffgen. … 5 st. 1 o st.

Mencken Artz … 4 st.

(172) 1580 FEBRUARI 8

Wy Reyer die Haes ende Antonis vanden Berch tynsgenooten van den strengen Edelen Erentfesten ende fromhen Henrick van Isendoeren heer tot Stockum, Lathum, Vaessen etc., tynsheer des hoffz ende richtzhoffz tot Isendoern, doen condt allen luyden ende bekennen auermitz desen apenen brieue dat voer ons tynsgenooten voors. gecomen is Jan Corneliss man ende momber Marij sijn echte huysfrouwe, met haeren will ende belenonge als een rechte eerfgenaem van Gerrit Segerssen haeren zoon zaliger und opgedraegen hebben ende quytgescholden alle oere recht ende toeseggen zy hadden aen een huys ende hoffstadt lantz, daer die andere heelfft aff toe behoert Henrick Aertss zoo groot ende cleyn die rechte helfft van outz met recht geleegen is aen handen Henrick van Isendoern tynsheeren voors. ende synen eerfgenaemen daer ostwaert ende noortwaert naest gelandt is waelgemelte tynsheeren suytwaert die Keyserstraet westwaert die ander helfft van die geheel hoffstadt die nu ter tydt Henrick Aerts toebehoort ende gebruyct, ende Jan Corneliss ende Mary echteluyden voors. hebben op die halff hoffstadt verhalmert ende verteegen mit halm handt ende mondt (etc etc), und 200 jaerlicx wt der voers. geheele hooffstadt gaende is drie golden hartoch Philips burgomsche gulden eerfpachtz des jaers genumt voor data des principaelen thynsbrieff de data dusent vyffhondert vyff ende dartich den darden dach inden merte, tbetaelen op Sunte Martens daege inden wynter. Sall voerg. tynsheer ende synen eerfgenaemen die gerechte helfft van die drie hartoch Philips gulden eerfpachtz ende die rechte helfft van die drie cappoenen eerftyns jaerlicx op hem neemen ende behalden [nien~] ten eewigen daegen (etc etc). In oorconde der waerheijt soo hebben wy tynsgenooten voers. ter bidden ende begeeren van die echteluyden voors. met will belenonge ende consent waelgemelten tynsheeren elcx onssen segell aen desen apenen brieff gehangen. Gegeuen int jaer ons heeren dusent vyffhondert tachtentich den achsten february.

Wij Johan Corneliss ende Mari Jansdr echte luyden wonende tho Lienden ende erffgenamen van Gerrit Zegerss begeeren demoedelick ende vruntelick op Reyer die Haes ende Anthonis van Berch dat sij voor ons ende in onse plaets willen bezegelen alsulcken erffcoopbrief als gepasseert ende van ons vercoft is van een halff huys ende hoffstadt als wij echte luyden voors. mit onsen vrijen moetwill vercoft hebben mijnen Ed Joncheer Henrick van Isendoorn gelegen in die voors. heerlickheyt. Belouende voor ons ende onsen eruen dat selue dat van den voors. tynsgenoten voor ons besegelt wort voor vast stadich ende onwederroepelick te zullen houden ten ewigen dagen ende alles gheen te approbieren, lauderen ende ratificeren, dat in deese saecke onsenthalue van haer gedaen wort. Oerconde der waerheijt soe hebben wij gebeden Goort Berntss van Wagheningh, onsen costerende gesworen notario, dit voor ons te willen onderteyckenen. ’t Welck ick Goort voorsz alsoe gedaen heb. Actum den IX July anno LXXXIIJ

(W. g.) Wageningh Nota: Pub: 1583

(175) 1584 MAART 8

Laurens Geritss gezworen richter en dyckgreeff des heerlicheits Isendoren, sall als huyden ouer veertien daghen nementlick den 22 dezes maents martij, met zynen gezworen heemraeden des werdts, besitten die still waerheit opten ongeheerden werdt dyck, daer bouen naest gedyckt liggen den Edelen end Erentfesten Arndt van Bonenborch genampt van Honsteyn man en momber zynder Ed. L. huysfrou cum suis, en beneden z. Jan Deijssen erffg. en z. Coen Gysbertss erffg., Allen den ghenen die opten werdt geerft zyn, die komen op daghe voirg. binnen den kerspell en heerlickheid van Isendoren, en brengen oir zegell en brieven met alle bescheyt zy van oire goederen moghen hebben, betreffende des werdts voorg. off allen denghenen der geerffden voors. die op daghe voorg. niet en komen en oir zegell en brieven niet met en brenghen, die dencken die gezworen voorg. in dem zy den dyck niet geboezemen ende kunnen aen oir tho keeren en tho boesemen met alsulcken onraeth als daer op staet, hier moet sich een ijder der geerffden opten werdt voors. nae tho richten en schutten oiren schaed.

Gepubliceert inder kercke tot Isendoren nae het Sermoen op Sonnendach den achsten Martij Anno vier endtachtentich, dat betuige ick Otth Goissensz van Herwarden.

(176) 1584 JUNI 11

Tusschen besaeth und ontsaeth und dwange des rechten, ter instantie und versueck van den Edlen und Erentfesten Hermen Pieck heer tot Isendooren tuijchden Anthonis Peterss alt omtrent ses und tsoeventich jaren, Aellet Branden alt omtrent tsouventich jaren, und nae dat zij dartich jaren alt was – bij z: Goert van Sandt tot Uchten ongevuerlick twaelff jaren gewoont, Herberen van Emteren alt omtrent tsechtich jaren, Rijck Hanricks alt omtrent vijfftich jaren, Geurt Janss und Jan Jordens elcx alt wesende ouck omtrent vijfftich jaren, und t merendeell oures levens binnen Isendoren gewoent, und daer omtrent verkeert (als sij sachten) dat zij oures gedenckens noit vernomen en hebben noch van ouren alderen horen seggen, dat die gedijckten des Ampts van Nederbetuwe, boven den Isendorensche aenschou~ gelegen, enig eerdt gehaelt hebben vuijtter des heeren van Isendorens hoij kempken tegen den vurs dijck over den tochgraeff gelegen, wie waell wole fuerseggen van hogingh und opvullingh des vurs. dijcks, bij ouren gedenckens gevallen und gedaen.

Aldus bezworen voir den Richter Laurens Gerritss und gerichtsluijden Jan Willemss und Jan van Mekeren, opten x-ien junij Anno lxxxiiij.

(w.g.) Ott Goissens van Herwarden

secretaris des Heerlickheid Isendoorn.

(177) 1584 AUGUSTUS 16 Nieuwe weerdbrief .

Dewijl den twelfsten ijtziger maents die aenwesende und t merendeel der gemeijn in eend uijtheijmsche geerfden op IJsendoren tusschen den ban und weerddijck met den Heeren tot IJsendoren Herman Pieck, neffens gedagten Herman Pieck twee uijt den uijtheyms wonende geerften, nemptlick Jelis Pieck und Johan die Rover van wegen der Vrouwe van Rums und voir den inheyms und bijwonende geerfde naburen Reyer die Haes und Cornelis die Kemp doer den Heer van IJsendoren hebben doen nominieren und kroen om den ijts voergevallen mis verstand op den wertdyk und wat constich verrijsen und opstaen solt mogen contrarie den alden wertdijkxbrieff geschied dat selve bij ordonnantie und redelicke middelen voir te comen und hengerleggen mogen worden tot dyen eijnde volgens [da    ] articulen te uncipieren und nestcompstige sonnendag den sesteenden ’s maents Augustij in desen jare vier und tachtentig bij den aenwesenden geerfden aen te horen und wat met beteren reden te veranderen goed gevinden mede af und toe ’t doen und voirts onverbrekelijk te halden und na te leven.

1. Sal ijrstelick den alden wertdijkx in dato 1438 pancratz dag in goeder weerde blijven und onderhalden worden uijtgesondert wat volgens by desen verandert sij und compstig oick bij den meest geerfden orbarlick und nodigst sol te bevunden werden tot ordineren diemen in gelijcker weerden und macht underhalden sal als den alde brief mede brengt und verder vursien sal kunnen werden und alle brouken in volgenden gestalt verdeylt t werden.

2. Item den wertdijck sal men aen den bandijck boven beginnende tot beneden weder aen den bandijck op sijn alde und gewoenlijcke breijdte van vijf voet und die gebuirlijke  huigt  deen den anderen gelijk met eerde opmaken op behuirlijke schaudagen na wertdijken regten.

3. Voirts om allen wijderen verloop van oncosten als ijets vurgevallen und verder solt mogen ontstaen doer misbruijck dat geen bescheyd ofte schijn voirhanden vanden dijkcedullen ofte deijling als den alden dykbrief mede brengt, sal men ter ijerster gelegentheyd alle den geerfden vurbescheijden mit oir brief und zegel by eedt verklaring om te mogen ervaren tot enig berigt daer toe dienende und neffens die een verdeijling der dijcken op eens ijders erf in gelijkformigheijt macht und vrijheyt als den voergeruerte dijkbrief mede brengt maken op peen und boete daer in bescheyden het eendeel toet behoef des Heeren tho IJsendoren het ander tot die teer costen der gesworen het derdedeel tot behoef der huijsarmen binnen IJsendoorn und sullen hiervan twee dijkcedule gemaekt daer van der Heer van IJsendoren een hebben und die ander die dijk gesworen bewaren daer in elks met sijnen doopen toenaem vurts syn dyk und land benaemt sal staen und so enich goed verkoft wurde of aen andere vererfde sal tot allen drie jaren in vuriger gestalt daer in geschreven wurden und so wie van den dijk genoten copie van der dijkcedule begerte sal men hun om gesinlick loon niet weijgeren.

4. Die gesworen sullen op de gewoonlijcke schaudagen voir oir teercosten to samen hebben twee gulden und tien stuver brabants so veer daer geen bruicken vallen als vurs.. und of enige dijkgenoten der dijkschauwe een in ’t syn niet genog en deden of na quamen und sig by eede konden ontschuldigen geen weet over al daer van gehad und sunst by andere kentlijke wertsaeken konden ontledigen sullen sij genieten binnen die neste veertien dagen die onkosten vurs. und t’geens den dijk gecost heeft to make betalende, soo oock die gebruijker sunich weer tot costen synes landsheren ofte desselvigen volmegtigen hem den weet daer van te doen als ook den dijk te goeden tijd te doen maken und repareeren sal den pechter off gebruijker die onkosten und broeken in allen maten als vurs. afdragen und aen sijne guederen uijtgepijnt worden.

5. Of ook by ijmands eenige dijk op gebeurlyke schaudagen niet gemaekt waer als ’t behoord, sal gelijker wael die schau voorts doir gevoert worden und op ijerstenempstigen sondag daer na die ongemaekte dijk of dijken in der kerke gevijlt worden te bestaden vur den minsten penning op ten afslag binnen veertien dagen te maken, dan die Heer voir spreken sal na voldoening und omgang der veertien dagen om sijnen weerpenning, het derdedeel meer als den dijk gecost heeft uijt te pijnden aen alle gerede und ongerede guederen samt offte elx bysonder als den dijckgenoten (den die ongemaekte dijken voors. toekomen) hebben of krijgen mogen in der alinge Heerlijkheid van Yzendoorn.

6. Item by hogen watersnooden sal den Heer van Isendoren aen sijn gesworen den alden gebruijk und behoren na met sijnen clockenslag alle mogelijke behulp doen und laeten geschien om den wertdijk digt te moogen halden op dat den werdt met den water niet overlopen und voirts ’t gansche dorp van IJzenderen met der nabuerschappen doer die quelling niet bedroeft und bedorven worden, und soo wat gereedschap dat men van holt, messen stroo und anders nootwendig uytgesonderd die eerd tot bewaring des dijks vors. behoeft sal niemandt insonder die dijkgenoten mogen weijgeren dan volgen laeten und tot taxatie des Heeren samt twe van uijtheymsche und twe vanden bijwonende geerfden vurs. in der uijtsettinge betaelt worden so men die selvige materij niet duegent weder geleveren kan.

7. Sullen ook die bijwonende nabuer dijckgenooten in sulken val tot den dijk mede dienstlik und behulpsaem wesen so sij nijet doir anderen clockenslag ofte noitweer op oir eijgen bandijk te doen hebben, dat elx und allet op ter peen in den alden werdtbrief begrepen te verdeijlen als vurs. und verhael van schade und interes so by foute van desen enigsints ontstaen mucht.

8. Of ’t oick geboirde doer groot gewalt und overval des waters dat God verhueden wil die dijken vurs. schouden wadigh worden ofte geweldelijk overliepen dat men ’t niet keren of weren muchte und die werd also met water bestolpt und vervullet worde, sal men ter ijerster gelegentheyd und als bald mogelijk die beringong doen und den dijk beslaen und maken so van auts und na dijkregt omher gewinslijk is om den beschedigten van den water te mogen verligten und ontheffen dog wat gereedschap behalve die eerd daartoe van noden sal men gebruijken halen en betalen mogen als voorgemeld ook op gelijke peen und verhael und als men den dijck voirts ten hoifde wil op maken sal openbaar omher in der kerke doen uijtroepen en bestaden om den minsten pennink op ten afslach so sulks den Heer und ’s dijks geworen bij oiren eede het nutbarlijcxt bevinden sullen. Item of in ’t opmaken die wadige of geschoirde dijken korter of langer gevielen dan hij voorhen geweest sullen die dijkgenooten dien voors. dijk bevorend toebehoorden na advenant genieten und misgelden te onderholden.

9. So ook die quellong opten werdt grote schade und koorngewas verdrunken doit sal men voir ijerst alle graven die uijt den graif onder den werddijk to veldenwart inlopen, toevullen met een dam van vijf breed, so hoich die gemeijn wallen sijn, und die leechste wallen sal men uijt den graef gelijck die hoge opmaken und die selve allancx vier voet breed laten leggen, sonder die te sligten of te mogen afeeren, sullen den dammen und wallen van boven af met die eerschau op gelijke brueken beschauwet worden, insgelijken oick die beringong der binnendijksche wade und wat die Heer van IJsendoren met geerfden als voirs. tot sig genomen tot behued und heijlong van die quellinge nodig und goed gedaen vynden op gelijcke peen und brucken mogen ordineren.

10. Voirt om bequemer tot den obg. dijkcedulle of lotung te geraken dat ook den dijk voirts opgemaakt mag worden sal den Heer van IJsendoren den idtwistigen dijk op den minste penninck bestaden te maken sonder weerpenninck und die costen in den dijkrekening consumeert worden.

11. Want oick den geerfden vurs. toegelaten allancx onder den werddijk een roeij breedte met wagen en ploeg te gebruijken sal deselve in gelijk metighige oer voerbehalden blijven metsdien dat nijemant enige beesten dryven hueijen ofte weijen sal op und door den weg vurs. bij verbruik van een Keysers gulden tot elke reijse ’s daegs half ten behoeve des Heren van IJzendoorn und d’ ander helfte ten behoef des eijgeners of dem hij daertoe stellende, word und inde nagt of bij ontijde op dubbelde peen als vurs., und so wie van den geerfden geboirlijkerwijse den weg als vuirs. to genieten begeerd zal den gebruijker ofte den waersman die hekken open gedaen to werden bevoren und in tijd aenseggen und oick toeverzigt doen dat aen gebruijker gene schade en geschiede und so wie aen d’ een of aen de ander sijde hier toe onwillig ofte luijmig weer sal tot elke reijs verboren in mate vurs. met restitutie des schadens den gebruijker und grondheer desfals eenigsints aengekomen.

12. Sal voorts nyemants op ten werd tussen und bij eens anderen koorn op gruppelen ofte wallen enige beesten mogen huijen ook geen gras snyden of meien op verbuerte van vier gelderse snaphanen ’s daeghs in elike reijs und ’s nagts dubbelt een deel tot behoef des Heeren het ander der gebruijkers und ’t  derde deel die it vermeldet of betuijgen kan sal ook niemand door die ban ofte leygrave die beesten drijven jaegen of vuren op gelijke peen vurs.

13. Daer toe sullen die Heer und gesworen vurs. alle tog(t) und leijgraeven nae nooddrufs doen repareren veegen und schoon halden und soo yemandt ongewoonlijker wijse die selvige met potinge of anders benauwet und geënget ofte tot nadeligheydt und in schade der geerfden die wallen gesligt met doervarens drijvens und jagens van beesten die wallen afgevuert vertreden und lege gemaekt hadden voir ijerst und ditmael alleen in vrundtschappen te versueken dat sulke beletsel uijtgeroeijt repareerd und vergudet mach werden bij wijgeringh elks van dien met den nesten und opvoedeliksten reghten voir te nemen om tot derselver erstadig te mogen geraden und volgen op ten huichsten hier inne aengetogen peen und bruicken doen onderhalden insgelijken te doen so bij ijmand gewijgert word die eerd tot volmaaking des dijks te haalen nae volgen den alde wertdijks brieff und in gelijkmesicheyt der gecompromitteerde uijtspraak onlancx gedaen und den inhalt van desen.

14. Dewijle ook aan ’t  bovenste eijnd den veelvuldige reparatie des ban und weertdijks die soijslagen of dijkdellen daer men altijd und bis aen her die eerd gehaelt also diep uijtgegraven sijn dat men voert meer niet veel eerde daer uijt bekomen kan insonder als die wateren hoog wassent sijn, is daerom in vriendschappen geconsenteerd van Jelis Piek in naem als voir und den nabenoempsten elx in sijn respect und qualiteit dat men den graef tussen den Tielwech en den Rutenbosschen kamp uijtgraven sal op sijn geboirlijken wijt so diep als men enigsints bekomen kan und ’t elken reijs die eerdt nest den lamp geheel opschieten und daervan op ten gemeijnen wertdijk ijerstdaegs doen vueren om also in hoichte und breijd to verstercken, dat ’t water niet gering daer voer lope mag, want het by hoge wateren in grote gevaer steet, dit allet toegelaten met desen voirbehalt dat die Heer van IJsendoorn met allen ernst na besten gelegendhijd procederen sal, und die hand daer aen halden dat het gepoot und gewas des vurs. gemijn dijks weder reduceert und gebragt word tot sulken gebruijk und vrijheyd als den alden dijk brief inhelt, und dat selve punt volkomelijk te doen onderhalden und nakomen op alle peen und broiken daer und hier in begrepen.

15. Und sullen tot bevrijdung und schutz der goedwillige die Heer van IJsendoorn met den gesworen alle desen voer und nabeschreven punten und articulen sampt wat vorder de alde dijk brieff meede brengt vast und onverbrekelijk in goeder trouwe und eedstant na volgens onderhalden und doen onderhalden sonder ijmands daer in aen te sien und den broikhaftigen met den spoedelijksten regten dwingen und uijtvorderen peenen en boeten daer in vermeldet verdijlende dieselven na inhalts van desen of selver daer voir vast staen und genoeg doen in manieren vursz. insgelijken sullen sij alle gemijn werken in der kerke omher doen veijlen und voir den minsten penning bij den afslag bestaden gemaekt to worden onder borgtogt, voorts goede rekening te doen und bij oire eede alle vuirsorch dragen dat die gemeen erven und ’t land doir oire versuijm ofte moetwille in gene schade en geraeke, ofte derselver te recompenseren na bekin op peen der peijnden woe boven.

16. Voorts vermits den wert vurs. dukmaels leyden doer overvloet van sware regen und quelwateren beladen daer van bequeem und spoediger ontlast te mogen worden is men volgende gestalt veraccurdiert met den erntfesten Arnt van Bonenburg genaempt Honsteijn als man ende mumber van juffrou Cornelia van de Pol mede sich sterkmakende voir oir L. broeder Otto van de Pol und Johan Nassart als volmechtig juffr. Maria van IJsendoorn duwagiere und wed. wijlen Hermanus van de Pol za:

17. To weten die geerfden des werdts vurs. sullen tot oire beste gelegentheijt een steenen sluijs doir den werdtdijk in gedagter Arnt van Bonenburgs und zijner vrundschaps weijde die Willem Cornelisse nu bruijkt  mogen doen maken drie voer wijt und hoich binnen en buijten met een schotgebijnd tot bewaernis und versekertheijd der sluijse voirs.; boven den sullen die gemijn erven vurg. samen seven roeden dijks boven en beneden, metz daer die sluijs inliggen sal, tot sig nemen bewaren, und erffelijk afdragen und daer aan sijn vast, und tho waer staen, dat die grundheeren vurg. durch die sluijse und aengenomen dijk tot particulier niet beschadigt worden of ’t selvige tot vier onpartijdige vromen mannen seggens te vergoeden und recompenseren bij peen der peijndinge als vurs.

18. Voerts sullen die geerfden van der sluijse binnen waerts tot den ijersten dwars grave mogen doen graven eenen graeff van negen voet wijt so diep als ’t tot profijt des werdts nodig bevonden sal werden und van daer voirts tot die leeg runnekens van gelijker diept und weijdte ter bester und bequeemster gelegendheyd und sal die eerdt aen beijde sijden und die willigen uijtgegraven worden insgelijks buijtendijks tot in den strank toe tho graven undt alle die eerd uijt den grave komende sal men tot sterking des aengenomen dijks und bewarung der sluijse mogen gebruijken voir die ijerste reijs, dese grave dijk uns sluijse sal den Heer van IJsendoorn tot behoef und op kosten der gemeijn erfden vurs. doen bewaren vegen ruijmen verdiepen und bevrijen voirbehald den grundheren op die kanten va die graven knootwilligen te mogen doen poten und genieten sonder die grave enigsints beënget te mogen worden.

19. Want dan op huijden den sestienden augusti anno utsup. Herman Piek Heer tot IJsendoorn mede als collator der pastorij, vicarijen und kosterij tot IJsendoorn und sich sterk makende voir sijn suster juffr Maria Piek, Jelis Piek mede intredende voir sijn kinderen, Arnt van Bonenburg genaemt Honsteijn man en momber sijnder huijsvrouw juffr. Cornelia van der Pol und als verder vuirs., Johan Nassart volmechtigh joffr. Maria van IJsendoorn vurg., Johan die Rover volmechtig joffr. Anna van Stralen weduwe z. Melchior Scheijts, Bernt Hackforts met syn suster Sandrina Hackforts weduwe z. Gerrits van Linden, Peter van den Berch pastoir tot Uchten, Johan van Tijell, Cornelis de Kemp und Johan Gorissens tegenwurdige buurmeisteren des werdts vurs., Johan van Tijell vurgn. met Tonis van den Berg und Johan Willemss gesworen kerk und buurmeistern des dorp IJzendoren, Cornelis Goossens, Jacob Jacobsen, Luijth weduwe z. Jacob Willemss, Lubbert Bartenss, Beel Jaspers, Jenneke Willem Jacobs Willemke Bloke, Albert Albertss wegen sijnden huijsvr. suster Arien van den Geijn, Laurense Gerritss scholtis und Otto van Herwarden secretaris der Heerlijckheijt vurg. als principael und meeste geerfden een ijder in sijn hebbende gerechtigheijd des voirgen. werdts die een den anderen voir ons unsen erven und nakomelingen in goeder trouwe und kragt deses voir den Heer van IJsendoorn und gerichtsluijden nabeschreven vrijwillig uijtgegaen und beloift hebben alle puncten und articulen vurs. met oeren aenkleven onverbrekelijk te voldoen und halden bij peen der peijndonge als voir verhaelt hebben wij semptlick gebeden den genen die schrijven kunnen voor ijerst oire gewointelijke handteijkeningen in oirkond der waerheijd te bevestigen dat ook volgens welgedagten Heer tho IJzendoorn met den gerichtsluijden Arnt van Bonenburg und Johan van Tijell onder oir L. zegelen bezegelden brief hier van te doen maken ’t welk wij vurg. also gern in regten kennisse gedaen onder voirder te doen belooft op dach und dato lest hier in benoemt.

20. So dan opten sestienden vurs. mangel voorgevallen der leij und togt gravens halven sal men sich erforschen welken graven op ten weerdt voirs. daertoe ’t nutst und oirbaerlicxt solte mogen dienen und d’een den andere gelijkmatig doen onderhalden op peen und boete als vurs. und voirts mede doen registreren.

21. Dewijle doenmaels ook moveert wierde dat die examinatie und oversienong der zegel und brieven der vurs. gecoren vijven elx bysonder mede berueren mag sullen sij in sulken gevalle als dan daer van gaen und gelijkfals een ander in oir plaets geset worden, heft sich tot dier mijnung Jelis Pieck in qualite vurs. ijerstelijk erboden und op ten aenbestenden dag alle syne brief met zegelen die van erf met den dijk vurs. spreken ofte inhalden mogen met eedtverklaring als boven geruert daer te stellen om derselven na und wat vorder op gemelte wertdijksbrief mede brengt tot syn und sijnder kijnderen last und goede nabuerschap af te wachten mets den beschijd dat men den weertdijkbrief in ’t geheel ofte deels und volkomentlik sonder imants praejudictie nakomen und beleven sal, sampt den inhalt van desen, waer toe sigh ook die aenwesende geerfden mede getuijgd und versproken hebben, stellende den dag van dien brief met zegelen etc. in te brengen op ten vertienden dag nestcompstige maendts septembris in to komen und voirts volgens daegs die rekenong der wertdijks oncosten na behuir af te doen und passeren waertoe Jan van Tijell und Cornelis van de Sandt Gaertsen bij gestelt sijn in voriger qualiteijt und sullen des gelijken van den uijtheijmsche geerfden daer bij mogen komen den het belieft und best gelegen mag sijn.

22. So oock clagens voorgekomen dat bij sommige die heijndongen van tuijn, hecken und graven niet behoorlijk und na alden gewoonten onderhalden und gemaeckt worden sal by sulken geval den Heer van IJsendoren ofte rigter in plaets des Heren van den onwilligen of versumende het lot wachten und tot vermaninge enige den genen die door gebrek und in schade sold mogen geraken ijrst dages om den minsten penninck bestaden und op het spoedelijkst om allen schaden und verloop voir te komen doen volmaken, und so wat hij bewijsselijk aen arbijdsloon und materie van holt und anders daer voir belooft op dubbelt geld mogen doen uijtpeijnden als hier voor hen aengetogen steet, und so wie ook met opset moetwil und fortse ijmands sijn heijndong vurs. beschedigten verletsen nadelicheijdt und schade aandeden door hem selven ofte ijmand anders sullen die beijden voor d’ijerste reijs verbroicken ses alde golde vranckrijksche schilden met restitutie als boven verhaelt voir d’andere reijs arbitralicke gestraft to worden tot exempel van anderen. Actum ut sup.

Herman Pieck voor mijselven,

Jse: Pieck

Johan die Roever

A. Boeijnnenborichee gnat va Hoensteijn

In fidem copia L. van Axele secretaris in IJzendoorn

(180) 1586 SEPTEMBER 23 en 25

Brief A

Unser freundelych groyt und allet gudes tho bevorens vylgunstyger lieuer ohem, hede ist mijch Arnt von Boynenbork hertzelych leijde gewesen dat ich EL myt dye beysten dye EL unhalt syndt nycht behulpelich hebbe konnen wesen, Wyders also wy EL geschreven belangendt dye saycken Johan van Tyell und dye guderen myt de schryfften tho Isendoren staende, hebben wy aen den drosten tho Genep gelyckfals geschreven in dem hy neyt comparirt sullen wij procederen int visitiren der schryfften myt dem dat dar ahn dependert in syn absentie stellende gerychtelike commissarien in syn platze und in der saycken vortvaren uns so EL up unsere schryevens geyn antwort geschreven hebben, sal ick Henryck van Boynenborck noch eyn dach offte twe dar up wachten, Wyders unse mon int Loe unde unse nycht Amstel wederumb in haeren kranckheyt ingefallen und syndt beyde ser kranck, Godt wyl sey sterken, Wyders also uns neve van Gendt geweijst ist umb eyne frundlekken dach myt uns halden wat EL dar inne gemycht syn tho doen, gelyckfals verstendygen wij dat wy hem myt eyn guede besceyt begegenen, myt empfelonge des almechtygen, Datum den xxiij Septembris anno lxxx

EL vylsgelyffte neven A. Boeijnnenboricke gnat van Hoensteyne, Henrych von Boynenborck genant Honsteyn.

Lyeff ohem wylt doch bestellen dat myn Henryck von Boynenborchs tynden affgedorst moegen worden ter erster gelegenheyt und op EL solder gelacht moegen worden, ick salt hede wederumb verdyenen

---------------------------

Brief B

Die Edele Erentfeste wyse ende voirsichtige Arndt van Boennenburch Heer tot Ubberghen, Raedt end Gouverneur tot Arnhem van wegen sijne Extie ende Henrick van Boennenburch beide gnt van Hoenstein gebruiders, mynne insonder goetgunstige lieve neven.   Tot Arnheim

Edelle Erentfeste insondere goedgunstige lieve Neve. Ick heb u L brieven ontvangen. Erstlick betreffende Jan van Tijell van het verwijn, soe hy op mij suster Maria van Isendoeren weduwe van Pol guederen tot Isendoeren gehad heeft. Ben ik tevreden den verdrach voor hen gehalden tusschen mij suster zel, en Johan van Tiell myn anspoel nae te coemen, Soe wer die ander Erffgn. en u L insgelyken doen, Ook wolde Jan van Tyel die los daervan gunne die wijl tlandt te middel in onser aller ernstfall gelegen is, solde mij wel raetsaem en goe duncken te zijn, soe ander nyet muchte u L daarin doen na gelegenheyt. Ick had Willhem van Isendoeren geschreven dat hy my gelt solde doen presenteeren door Ott Goesen, wie u L en andere erfgenamen van mij zel. suster van den Poll, dan wolde voer dat mael idt verdrach niet na comen wat nu geschieden zal, mueghen u L vernhemen. Betreffende die gerede guederen eendeels als holtwerck, yserwerck, timmerwerck en coepwerck dat u L van wegen der Erffg. sulx solde willen vercoepen, en die penninghe emploijeren tot betalungen der schulden ben ik te vreden dat sulx geschiede toch wyders nyet. Soe veel aengaet dat u L die schrijftuyren willen visiteeren, kan myns erachtens nog niet geschieden, die wyl myn suster van de Loe soe seer cranck is, end ick oeck niet reysen mach van huis, soo lang tleger hier nae by ligget, ook hier geen convoy is te crigen, die een veilig overbrengt. Dan begher noch, dat sulx mach bliven staen ter tijt toe, dat men wat veillighe over come can, want ick daer gerne selve by solde zyn.

Soo u L my schryven, dat myn suster vande Loo en myn nicht Amstell seer kranck sint, ist my van hartte leydt, en schick deesse boede aldair om te besien wie het met oer L ist. Aengaende mij neve van Gendt dat syn L gesint is eenen vriendelicke dach te halden, wier ik zeer wel te vreden, soe het oerden en plaetzen geschieden kunde, daar ik sonder gevaer van crychsvolck mucht coemen, en vry reyssen. U L willen soe wel doen en verhelpen, dat deesse boedde mach sonder gevaar op huis ofte int Loe coemen, daer mij suster cranck light. Sulx alles heb ik U L te guetlicker antwort niet kunnen berghen en bevele tselve hier met dem Almachtigen heeren. Actum Vaesen den 25 Septembris Ao 1586 U L goetgunstighe Oehm H. v. IJsendoern a Blois

---------------------------

Brief C

Den Edlen Erentfesten Wysen en voirsichtige Arndt van Boennenburch gnt van Hoenstein, Heer tot Ubborghen, Raedt des Furstendombs Gelre en Graeffschapz Sutphen, en Gouverneur tot Arnhem, mynne insunderen goetgunstige lyeve Neve   tot Arnheim

Edelle Erentfeste insonder Lieve Neve nach vruntlicke verbindungh aen u L en u L huisfrouwe, kan ick u L nyet berghen wie dat ick u L seer bedancke dat u L mij die eere aendaen en bidden mij met my kinderen op die bruiloft van u L dochter en wunsche u L dochter en haer toecoemende man veel gelucks, Ick ben vast swackelick gebreck hebbende van de teronge en seer quaede borst nevens dem die wech is soe seer onveyligh, dat ick mijn kynderen dair nyet wel schicken en derff, want gisteren avont noch sestien ruiteren tusschen scholtenhuis en mijn huis gecoemen sint, en tegens mij soen geroepen opt Walsch: tue, tue en huyden Deventer korn wagens oer lieden beroevet en alle dage veel insolentie vant chrysvolck geschiedt, alsoe dat ick sy oik nyet op die jacht derff schicken. Soe balde het een weinich is dat men tvelt gebruycken mach sullen mij Soen uytgaen metten jacht, oick mij wilt schut vuyttrecken en wat wy becoemen kunnen werde ik u L toeschicken. Mocht soe wel doen ende seggen u L broeder dat ick Goesen Arnts voir langher heb gewesen een plaetz op mij huis, daer hij syn L tiendt saet leggen sall en sol hem seggen, dat hijtt aff laet dorssen, Wilt my vruntlicke gruet doen aen myn cleyne nicht Johanne van Boenenburch u L dochter. Ick heb oick gespraucken wen dat graven gelt des Amptz van Eepe die van vanen soe balde sy ummer tgelt byeen kunnen crigen sint sy willich te betalen en sint alreetz in verdieningh, Dan vermedtz des crychsvolx verlope die landen zeer. Sulx alles heb ick u L in gaeder meinungh nyet kunnen berghen. Met bevelungh des Minachtighen Heeren. Actum Vaisen den 25 Septembris 86 u u L gaetgunstiger Oehem  H. v. IJsendoren a Blois

Lieff neeff wie waell ik een salveguarde heb van sijns Ex-ie hebbe die ruyttere die beeste gehalt. Bedanckende u L van dat u L daerna heft doen vernemen. Ick saeck ock twee pair velt honer ent my suster vander Loe twee pair om dat ruyttre end knecht so uyt loope rove kan mij volck na wil braet niet uyt trecke sus solde ik u L meer verzoecken

(184) 1587 JULI 13 – 1590 SEPTEMBER 6

De kwestie wordt in eerste instantie voor het gerecht van IJzendoorn uitgevochten, en in een later stadium voorgelegd aan het Hof van Gelre, dat in deze uitspraak doet in 1592. Het dossier bevat een tiental attestaties uit de jaren 1587-1592, waarvan ik enkele heb getranscribeerd. Ze zijn op datum gerangschikt.

13 juli 1587. Attestatie ten behoeve van Willem van Isendoorn

Wij Antonis Jacops, Cornelis Janss, Geridt Schey, Herman Geritz, bekennen bij onse man waerheijt und bij ede toe willen verclaren als wij mit recht guetlick daer toe versocht warden, dat wij, uijt bevell des Edelen Erentfesten und vromen Dederich Vijgh heer tott Zoelen op den darthienden Julij deses jaeres soeven und tachttenttich, tot Isendoren gekomen sijn, om Willem van Isendoren toe confoijeren, om die tijnde maeltijt toe laten doen nae alde gebruyck, Alwaer Aelbert Alberts opten dyck staende hefft geroepen: datt die heer van Isendoren alle die naeburen dede gebien ionck, alt, arm und rijck totter tijnt maeltijt toe eten, und Albert Alberts vurs sacht alsoe hij wolde die taeffell rontomstoten und daer nae stont Herman Pieck h tott Isendoren op omtrent ter halver maeltijt und geboedt alle die naburen hem toe volgen off hij wolsse daer voer aen sien, und alsoe stonden sommige naburen mit den gemelten heer van Isendorn op, und id meestendeell is blijven sitten, und soe lang gegeten und gedronken alst hen lusten, und want wij attestanten vurs daer als vurs steett gehoert und gesien, daer bij aen und over geweest sijn hebben wij sementlick und elck besonder onse gewoentelicke handtteyck hier onder gesteelt. Actum Anno vyffthienhondert soeven und tachttenchttich den darthienden dach July.

16 juli 1587. Verkondiging in de kerk van IJzendoorn door Herman Pieck

Den Edlen und Erentfesten Herman Pieck heer tot Isendooren heeft beset met Laurens Gerritss gesworen Scholtus des heerlickheyts Isendoren, alsulcke tyenden als die heeren van Aldenmunster Tutrecht hebben binnen der heerlicheyt van Isendoren als voir een hondert summe cronen ter goeder rekeninghe, ter oirsaeken dat sij die tientmaeltijt binnen Isendoren niet gegeven hebben nae behoir, und voirden schade. Met recht dair van laten sijn L den weet kundich doen alst recht is. Orkond die naburen. Gepubliceert inder kercke tot Isendoern mae het sermoen op Sonnendach den xvi den Juli stilo veteri Anno 1587 dat betuijge ick Jacop van Bylandt.

28 juli 1587. Ondervraging, op verzoek van Willem van Isendoorn, voor schepenen van Tiel ‘om de gedaegde Derick Hermans und Alert Janss hierop te verhoren ende hoer rechte conschap der waerheit toe geven’.

Vraag 1: hoe oud bent u? Derick Hermans: 55 jaar; Alert Janss: 37 jaar.

Vraag 2: is het altijd de gewoonte geweest in de heerlijkheid IJzendoorn dat allen (jong, oud, arm en rijk) verplicht waren om naar de tiendmaaltijd te komen? Twye deposanten op dit vraechstuck getuygt hebben dat die tyt hares levens tot Isendoren sulcx niet geschiet en is haer weeten.

Vraag 3: ‘off Jan Goessens met kock ende dranck genoich op die tanthen (tairthen) heeft gebrocht, om die thient maeltijt daer mede vertering nae alder gebruyck.’ Antwoord: zolang zij daar waren, kregen ze genoeg te eten en te drinken.

Vraag 4: de gang van zaken, zoals in bovenstaande getuigenverklaring weergegeven, wordt nog eens punt voor punt doorgenomen: Herman Pieck stond halverwege de maaltijd op, en daarna de scholtis, ze riepen iedereen op om op te staan en de heer van Isendoorn te volgen “off hy woste wat hij met hoer toe schaffen hadde”. Een deel stond op, een ander deel bleef zitten “ende soe lange gegeten und gedroncken alst sie lusten”. Antwoord: “Dit vierde pundt doe sij getuigen gestandt alsoe geschiet te zijn.”

29 juli 1587. Attestatie, op verzoek van Willem van Isendoorn.

Cornelis Jansen en Lubbert Bartten, naburen tot Isendoorn en Echteld getuigen dat zij gezien hebben dat Geert Janssen Simpel maandag l.l. in de namiddag met een wagen is gekomen “waeren thient garft (garst) gelaeden hebbende, die hij tot Isendoorn gehaelt hebbende, Alwaer hem Antoenis van den Berg die een korttelas aen synen halss had hanggen bejegent is. Ende vraegden Gerritt Simpell waer hij dat thient koern gehaelt hadde. Daerop hem Simpell antwoerden Die heb ick tot Isendoren op den vicarijen hoff gehaelt, op Gerrit Loerren hoff, ende op Geert Neutten hoff. Doe dacht Thoenis van den Berch. Dat koorn op Gerrit Loerren hoff dat koempt mijn moeder toe. Dair en will ick geen thient wt gehaelt hebben. Off ick will ’t myt een kortte las in vier stucken hauwen. Ende toech die kortelas wt ende sloeg nae Gerrit Simpell alsoe dat hij in sijn nues gequetst worden.” De getuigen ondertekenen met hun handmerk.

Een soortgelijke verklaring, d.d. 6 maart 1590, maar met betrekking op het jaar 1587

Gerrit Thoeniss getuigt op verzoek van Willem van IJzendoorn “dat ick met mijnen vennit Johan Willems inden verleden jaere xv c soven und tachtentich van Willem van Isendoren gecoft hebbe gehadt den wijnts garft thiendt op Isendoren int selve jaer vurs vallende und dat ick der tijt gehuert hebbe eener genampt Lubbert Bartenss om met zijn peerde(n) ende waegen mijn helfte des garfthientz van het velt inde selver tho vueren. So ist dat de heere tot Isendoren den selve Lubbert Bartens doe hij voer om de garfthient tho halen sijn peerde(n) wtten wagen heeft laeten spannen und die selve in sijn L behuisingh und gevalt laeten brenghen. Wesfals den vurs garsthient die ick met mijnen vennit voer achtundtsoventichsten-halve carolus gulden gecoft hadde, durch behijnderins des heeren tot Isendoren, dat wy des niet muchten te huijs van tvelt vueren, ganschelick opten velde bedorven und tho niet gemaeckt is worden, wtgesondert dat daervan genomen is een halff hoet off vier malder garsten, twelck wij Willem van Isendoren in affslach der vurge coop phenninghe vercoften voer sestien carolus gulden.” Gerrit Thoniss ondertekent met zijn handmerk.

22 augustus 1587. Gerecht van IJzendoorn.

Wij onderschreven attestieren bij onse adelicke eer und manne waerheijt, dat wij daer bij aen ende oever sijn geweest opten 22 Augusti deses jaars 87 in die heerlickheit Isendoeren, alwair den Scholt Laurens Gerrits die banck heeft gespannen om to richten tusschen Herman Pieck heer tot Isendoeren ter eenre, und Willem van Isendoeren ter ander sijde, und dat alsoe het gerecht gevarst is geworden, wes oever viertien dagen.

Johan van Boeynnenbourch gnt van Honsteyn.

Henrych von Boynenborck genant Honsteyn

5 september 1587. Gerecht van IJzendoorn

Op huyden den v den septemb anno xv c vxxxvij is voir uns, als gerichtsluyden na bescreven (..) verschenen Wijlhem van Isendoren, und heeft so vor hem selve, als vervangende Willem van Ittervorst tsammen pachters der Prostien thiens en thijnsen van Oudmunster t Utrecht, gelegen tot Echtelt, Isendoorn, Oij & Maell mitten omhanc van sinnen, und versuekende, datt wy Herman Pieck, als inden vurs thijnden beseytt hebben aan parthie handen van [   ] & waarvan hij de thinsen schooff mit die negen der selve schouen thuijs gefuert heeft aff wilden vragen, off hij den vors Wijlhem van Isendoorn in die qualite vurs, den vurschreven thinsen schooff aver trecht van de thient wedderom souden wijllen [bueren] ter plantzen, dair hij die van daer gevoert heeft, Ende in gevall van weygeringh, vijlerij offt vuijtstell, so trefft (etc). Tekst zeer slecht leesbaar.

 

13 juli 1588. Attestatie ten behoeve van Willem van Isendoorn

Willem Zas scholtis en Johan van Maesacker getuigen “dat wij opten dertienden Julij deses jaers 88 tot Echtelt geweest sijn alwaer Willem van Isendoren vurs die tiendtmaeltijt heft laten richten, und oeck genoech te eten und te druncken heft laeten bestellen, und niet tegenstaende hebben die huijsluyden het getapte bier met kannen in lege tonnen voll gegoeten, oeck in korven, stoppen und roempotten. Und want wij dit gesien und gehoert hebben.”

 

6 april 1590. Attestatie ten behoeve van Willem van Isendoorn

Ick Sebastiaen Arijens doen kont ende Jenncken Thijss doin kondt & attesteren bij desen, dat wij koemen sijn mijt den thient waegen, om den thient tho haelen in der heerlickheyt van Isendooren in Dirck Harmans koern, alsoe dat wij hebben op gelaeden van het tgeen dat wij daer hebben gevonden. Ende hebben nijet enen hoep gevonden dair het sall aen was. Ende hebben in het selve stuck tho kort gevonden drije veerdeel gerven die genoemen waren & die verkens opgegeten hadden. Ende dat ter orsack dat den heer van Isendoren Mathis Groein ijrrstelick verboden had om den thient tho haelen unde nijet vuijt die herrlickheijt tho voiren. Noch bekennen wij vors datter enen camp haeveren is geweest tho behorende Peter die Haes tot Ochten daer ick Sebastiaen Arijens ende Mathis Groein myt den waegen zijn koemen om den thient tho haelen. Alsoe dat wij hebben gevonden het korn tsaemen bedorven van beesten den thient, alsoe dat wij dat hebben laten liggen & anders nijet dan stroeij & was soe datter waell een halff hoet haeveren schaede gedaen was. Soomen dan schuldich om getuygenis der waerheijt tho geven soe men dat mijt recht toe versocht woert willen wij het selvege mijt eede affirmeren. Oorkondt ons eijgen handt & merckt. Actum opten sesten dach Aprilis Ao 1590 stilo veteri. Ondertekend met een kruis (Seb Arijens) en een liggende streep (J. Thijss)

29 juni 1590. Twee attestaties ten behoeve van Willem van Isendoorn

Ick Goert Corneliss doe kond attestere ende tuijghe ouermitz dese waerachtich tho zijn, dat ick huiden data [sic] deess durch Herman Pieck heer tot Isendoren met sijn L. scholtus Johan van Meeckeren ende gherichtsluiden Willem Corneliss ende Gheurt Arienss, gerichtelick versocht zij gheweest, om bij eede tho verclaeren, dat aenden Langwandtschen tijent, den Hogenweert ende garstentient op Isendooren die ick deses jaers tnegentich van Willem van Isendooren vermogens die vorwaerden, the coop ingeset heb, niemant met mij enich aendeell, paert off gerechticheijt aen en hadde, twelck ick also durch dwange des rechten heb moeten verclaeren. Oock heeft den vurg. Heeren tot Isendooren voerden selven Scholtus ende gherichtsluiden mij verboden dat ick binnen sijner heerlicheijt niet langer metter woon sall blijven, dan mij daer wth vervueghen, und dat ter oersaecken, dat ick enighe thienden vanden vurs. Wilhem van Isendooren ingeset ende gecoft had. Want dan tgene vurs. mij also geschiet ende wederfaeren is, heb ick Goert Corneliss in oirconde van dijen ten gerichtelicke versueck van Wilhem van Isendoren in bijwesen als twe getuigen Anthonis van Well Arntss ende Dirck Goertss dese onderteijckent. Geschiet den xxix en Junij stili veteri Anno XVc tnegentich.

Wij Aelbert Aelbertss ende Peter die Haes Janss doen kond, attesteren ende tuijgen aouermitz dese waerachtich tho zijn, dat wij huijden data deses durch Herman Pieck [etc.] gerichtelick versocht sijn geweest, om bij eede tho verclaeren dat wij geen aendeell, paert, noch enige fgerechticheijt en hadden aenden Langhwantschen, den Hogenweerdtschen ende garsten tient op Isendoren die Goert Corneliss deses jaers tnegentich van Willem van Isendoren vermogens de vorwarden the coop ingeset ende gecoft had, twelck wij also durch dwange des rechten hebben moeten verclaeren [etc.]

13 juli 1590. Gerecht van IJzendoorn.

Op huiden data deses heeft Johan van Meeckeren scholtus tot Isendoren, Willem van Isendoren den weet voor hoeft gedaen, om op dijnsdach den xxi den Julij tho Isendoren opten gerichtsdach te comparieren tegens Hermans Pieck heer tot Isendoren, tusschen besatingh en ontsatingh, welcke weet den gemelten Willem van Ysendorn niet en heeft aengenomen. En referiert sich tot sijne ontsatinghe ende daer bij gedane presentatie en protestatie, als oock daerop gevolchte ordonnantie ende confirmatie bij de alinge Lantschap binnen Tijell opten lantdach den xi den Julij stilo veteri geresolviert. Also dat den vurs Willem van Isendoren ongeholden is tho Isendoren op partidich gericht tho comparieren en ten rechte te staen. Dan presentiert sich voor Hove van Gelderlandt ofte der Kesterensche gerichtsbancke, als wesende onpartidighe Richters – protesterende nae als voer van alle ghewelt, hijnder, en schade, die hem boven recht aengedaen soll mogen worden. Acte voer Gerichtsluiden Dirck Hermans ende Ghoirt Cooll, den xiij den Julij stilo veteri Anno xv c tnegentich. Johan van Mekeren.

21 juli 1590. Extract des signaets der heerlickheyt Ysendoren

Jacob van Bylandt als volmechtige des heeren Deekens ende Capittelen van Oudemunster t Utrecht, und Wilhem van Ysendoren heeft aen gerichte vertoont copie van seeckere missive by den almger Landtdach affgesonden, waerbij den vurs persistiert, seggende dat zijne principalen vurs ongeholden syn alhier in recht tho treden tegens den heeren tho Isendoren, Ende dat buijten kracht van vurs ordonnantie, dan presentiert sich voor ompartydigen Richters ten rechten tho staen nae luijth der ordonans, daervan openlyk protestende. Geextrahuert by my onderst secr Aelbert Lam.”

Richter: Johan van Meeckeren. Gerichtslieden: Aelbert Aelberts en Anthonis van den Berch.

29 juli 1590. Attestatie t.b.v. Willem van Isendoorn

Jacob van Bylandt attesteert dat hij zich op 21 juli j.l. als gevolmachtigde van Willem van IJzendoorn aan de ‘gerichtsbanke’ te IJzendoorn vervoegt heeft en daar voorgelezen heeft “copia van der resolutie opte ongehoerlickheijt den heeren tho Isendoren met syne naburen, vanwegen der tientmaeltijt”, verwijzend naar de landdag te Tiel. En hij vervolgt zijn verslag: “Op welcke ordonnantie ende schrijvens den heeren tho Isendoren und sijne naburen met en achten dan deden haer selffs genuegen en welgefallen waervan dat ick alsoe opentlich protesteerden nae behoren, mij in qualite vurs begerende tho referieren tot die vours resolutie en ordonantie sonder mij aldaer enichsints met recht in te laeten. Dan presentierden haere pretendierde actien tho wederstaen voer onpartidighen Richters, ende heb oock insgelijcken den heeren tho Isendoren verhantreijckt eene missive durch den heeren Amptman van Nederbetuwe aen hem gesonden bij dewelcke sijn E L hem waerschouden dat hij sijne onbehoerlickheijt van de thienden soll affstellen op dat hem doer dyen niet euvels en ouerquaem. Waer op den heeren to Isendooren oock met en heeft geacht, seggende den heeren Amptman soll het sijne verdedighen und doen so het hem goet ducht, hij woll insgelijcken oock doen in sijne gebieden. Want dan tgene verhaelt, alsoe waerhaftich geschiet is, heb ick vurs attestant ten versueck van Willem van Isendoren in orconde van dijckrecht onderteijckent. Acte den xxviiij Julij stilo veteri. Anno xv c tnegentich. Jacop van Bylandt.

6 september 1590.

Arijen Janss en Jan Hanrichs doen kond en attesteren op verzoek van Mathis Schroein, dat hij schade heeft geleden in zijn koorn-tiend binnen de heerlijkheid IJzendoorn “omtrent een hoet haveren dat die ruijters hadden gedorst unde dattet verdorven op het land lach.”

(186) 1588 MAART 4 – 1592 OKTOBER 10

Charter A – 1588. Wij Cornelis Cornelissz ende Maria Jans dochter, echte huysfrou Cornelis voers., den voers. Cornelis mijnen echten man, gecoren tot mijnen momber ende Cornelis Cornelisz den jongen, doen kondt allen luden ende bekennen met desen openen brieff voir ons ende onssen erven, dat wij met onssen vryen moetwille ende goeden voerberaet in enen vasten stedigen ende ewigen erffcoep vercoefft, overgegeven ende opgedragen hebben, vercopen, overgeven ende opdragen mets desen: Wilhelm van Isendoren ende sijnen erven een huys ende hoffstadt met den bongaert ende enen acker lants daeraen met eggen met tynden met alle sijn rechten ende toebehoeren, haldende omtrent enen halven mergen lants, doch so groot ende cleyn, dat van olts ende met recht gelegen is in die heerlicheyt van Isendoren, daer oestwart naest gelant syn Wolter ende Adriaen Janssz, gebroeders, westwart ende suytwart Joncker Henrick van Isendoren, heer van Stockum, ende noortwart die gemeynstraet, off wie daer all omme van outs ende met recht naest gelant mach syn. Ende dat voer een somme gelts, die ons waell tot onssen will ende danck, vernuecht ende betaelt is den lesten penninck met den yersten, daer van wij ons bedancken goeder betalong ende hebben daer op verhalmert ende vertegen met hand, halm ende monde ende vertyen daer op met desen openen brieff, also dat wij vercoperen voers. ende onssen erven van dat voers. huys, hoffstat, bongaert ende lant onterfft, ontguet ende ontrechticht syn ende blyven sullen ende geen rechts noch toeseggens daer voerts meer aen en hebben noch en behalden in geenderwys ende dat Wilhelm van Isendoren voers. ende synen erven daer aen met recht geerfft, geguet ende gerechticht syn ende blyven sullen ende dat hen dat vast ende stede wesen ende blyven sall erffelicken ten ewigen dagen tot ten lantrecht des heerlicheyts Isendoren ende des amptes van Nederbetuwe ende ten allen rechten sonder yemants wederseggen off wederdoen. Gelovenden als principaell saeckwolden voer ons ende onssen erven den gemelten Wilhelm van Isendoren ende synen erven tvuers. huys, hoffstat, bongaert ende lant te vryen ende to waren jaer ende dach ten ewigen dagen tot voer ende tegens allen dengenen die des ten rechten staen ende komen willen als voer een vry eygen erff ende goet, dyckvry, thynsvry ende erffpachtvry ende allen voercommer ende voerplicht daer van aff te doen ende daerop doen vertyen allen dengenen die met recht schuldich syn daer op te vertyen, als erffcoops recht ende gewoente is nae den lantrechte des heerlicheyts Isendoren ende des amptes van Nederbetuwe. Ende offt saeck waer Wilhelm van Isendoren voers. off synen erven tot enniger tyt gebreck viell off geschieden in enigen puncten der waerschappen vertichgenisse ende voercommer aff te doen daer Wilhelm van Isendoren voers., off synen erven enigen hynder, schade ende gebreck daeromme cregen, deden offte leeden in ennigerwys, allen den hynder, schade ende gebreck mach die voers. Wilhelm van Isendoren off synen erven off enich haer gewaerde bede ons vercoperen voers. ende onssen erven met allen gerichtelicken ende ongerichtelicken onkosten daerom gedaen off geleeden uut doen panden met enen gesworen richter offte pander des heerlicheyts Isendoren offte van Nederbetuwe aen ende uuter alles goets vesde ende onvesde wy voerg. vercoperen nu hebben offte naemaels sampt ende elcx bisonder crygen moegen in die heerlicheyt Isendoren offt in den kerspell van Echtelt voerts inden alingen ampte van Nederbetuwe gelegen gelycken binnen jaerschen pacht der [hun    ] thyns ende besten uutwint ende peynt nae den lantrechte des heerlicheyts Isendoren ende des ampts van Nederbetuwe off met den alder kortsten ende geboerlicksten richten te verhalen waerop gen. Wilhelm van Isendoren ende synen erven ons voerg. vercoperen onsse personen ende goederen, onssen erven, haer personen ende goederen ende dit alles elcx een voer all wat [heern   ] landen, steden, dorpen offte enige jurisdictie te water ende te lant becomen kunnen sonder ennich waren offte wederseggen. Alles sonder argelist Dan dit geschieden waeren hier aen ende over als geerffde getuygen die edele erentfeste ende vromich Johan van Bueren ende Wilhelm de Roever. In oircont der waerheyt hebben wy vorg. vercoperen met den geerffden voerg. van ons fruntlick daer to gebeden elcx onssen zegel aen desen openen brieff gehangen. Gegeven int jaer ons heren vyfthien hondert acht ende tachtentich den 4 Martii stile alteren.

Charter B – 1592. Wij Wilhelm van Isendoren ende Ariken Broenis, echteluiden, denselven Wilhelm van Isendoren, mijnen echten man vurs. gecoren tot mijnen momber, doen kond ende bekennen overmits desen openen transficxbrieff voer ons ende onssen erven, dat wij met onssen vrijen welbedachten wille ende goeden voerberaede in eenen rechten, vasten ende steden erffcoop vercoft, overgegeven ende opdraghen metz dese Jorden Zegersz ende zijnen erven eenen erffbrieff met huys ende hoffstadt, bongart ende eenen acker lantz, daer aen gelegen in de heerlicheyt Isendoren ende in den vurs. erffbrieff gespecificiert ende voortz met allen inholt und gerechticheyt desselven brieffs daer desen onssen tegenwoordigen transficxbrieff doergestoken is wesende een vrij eygen erff ende goet, dijckvrij, thijnsvrij ende erffpachtvrij, uutgescheyden den Broeckdijck daer met recht toebehoerende. Und dat voer een zeeckere benvenide somma van penninghen, die ons vurs. echteluiden tot onssen will ende danck den lesten penninck metten yersten voll ende all well vernuecht ende betaelt zijn, bedanckende ons daer van goede uutreykinghe ende betalinghe und schelden den coper ende zijnen erven daervan vrij, los, ledich, quyt ende allen den ghenen, die des quytscheldens behoeven. Und wij echteluiden vurs. hebben voortz opten vurg. erffbrieff met huis, hoffstadt, bongart und eenen acker lantz met haeren toebehoren ende oock op allen inholt ende gerechticheyt desselven brieffs verhalmpt ende verteeghen met handt, halm ende monde und vertyen daer op overmitz desen apenen brieff, als wij nae lantrecht des heerlicheytz Isendoren ende des amptz van Nederbetuwe schuldich waeren te doen. Also dat wij ende onsen erven daer van ontguet, onterft ende ontrechticht zijn, [gee  ] dat Jorden Zegersz ende zijnen erven nae lantrecht vurs. daer aen geguet geerft wederseggen, allet sonder argelist. Des in oirconde hebben wij Willem van Ysendoren ende Aricken Broenis echteluiden vurs. voer ons ende onssen erven met Johan van Meekeren ende Johan Lambertsz, als twee geerffte getuigen van ons hier toe begeert elcx onssen zegels witlick hier onder aen desen apenen transficxbrieff gehangen. Geschiet in den jaer ons heeren duisent vijff hondert twee ende tnegentich den thienden dach Octobris.

(188) 1589 JUNI 10

Wij onderschrevene nabueren und inwoenderen der heerlicheyt Isendoren certificeren vermitz dese onse onderteijkende naem, dat wij op huijden metten anderen gegaen zijn, um te besichtighen wat landerien tegenwoerdigh onbesedet zijn bliven liggen, daer die heren van Aldemunster tot Utrecht hoer gerechtigheit der thienden hebben und dat ouermitz die huyssluiden [door die] van Nijmmegen hoer peerden ontnoemen waeren, und zij armen halven niet macht en hadden anderen toe koepen.

Voer irst hebben wij befonden op Isendoren

Opten hoghen weerdt                                                                          xviij morgen lantz

Op die Pottum                                                                                              xxxiij morge

Opten Aelsem ende tuschen die twee stegen                                                    xij morge

Echtelt

Opte Hull                                                                                                           xx morge

Op Sanderijen en Oeyter inten                                                                          1e morge

Den halven moelschen thient                                                                       xxxvi morge

Wilmer                                                                                                             Lj morgen

Op Westeringen                                                                                             Liij morgen

In de Bempt                                                                                                     Liij morge

Op het Hoechvelt                                                                                              Lx morge

Op Latesteyn                                                                                                xxxvi morge

Dese vurs. margentaelen hebben wij bij gissongh na onse echte wetenschap ouerslaegen, ons bedunckunghs eer mher dan mens morgentalen mit vurs. onbeseede morgen befonden zullen worden voer dit jaer 1589. Aldus besichtichett opten x Junij Anno vurs. durch forderoms Willem van Isendoren ende Anthonis van Doirnick vanwegen ende uten nhaeme des heren tot Solens Amptmans, die personen zijn geweest mijns wetens Dirrick Hermanss en Jan Willemss tot Isendoren.

My tegenwoerdigh als secretaris A. Doirnick.

(189) 1590 MEI 5

Ick Maria Piecks in dezer zake tot myn momber gekozen hebbende den Ed. Erentf. Johan van Meeckeren myn zwager doe kond ….. van goeder wittaftigter bekander schuld wel en deugdelyk schuldig te zyn Roelof Jansz van Lichtevoirt ….. de som van acht hondert vyf en twintich kar. guldens ad 20 stuvers brabants den gulden, welke voors. som ik hem in voegen belove te betalen, in 6 toecomende terminen achter den ander volgende, namelyk op Paasdag in 1591 37 gulden 10 st, op Paasdag 1592, 1593, 1594 en 1595 elke keer 37 g. 10 st. en op Paasdag 1596 637 g. 10 st, oft 14 dagen na elken termyn onbegrepen, zonder eenige langer vertreck. En oft de betaling op de vurs. termynen niet en geschiedde zoo en zullen de verlopen termynen niet verjaren. Ende tot zekerheid der voorg. som versegele en veronderpande ik by dezen 14 morgen lants zoo als die van ouds gelegen zyn in de heerlykheid van IJsendoren op den Aelssem vry eigen onbecommert erf, niet zynde thyns dyk of erfpachtgoed, daar Oostw. naast geland een bouwinge genaemt die Potthum, Zuidw. de gemeene Keizerstraat, Westw de kinderen van Hendrick en Cornelis Goosens gebroeders ende Noordw ik Maria Pieckx voorn. met 6 mergen lants die Thonis Cornelisz in pandschap gebruikt ende voorts uit alle myne goederen reed en onreede zoo ik tegenwoordig hebbe ofte namaals verkrygen mach in der heerl. IJsendoren end alengen Ampte van Nederbetuwe gelegen, geene daarvan uitgezondert, Zonder dat ik of mynen erven iets aan de vs. termynen zal mogen korten ter cause van eenige kryg, oorlog, of waterjaren. Ende oft die betaling op dagen alsboven niet en geschiedde, zoo zal Roeloff v. L. of by gebrek zynder, zyne erven of den houder van dezen, als vurs., de verschenen onbetaalde penningen sampt alle schaden en costen, ….. mogen doen uytpeynden met een scholtis inder tyt als sheeren breucken nae costuyme der heerlikheid Ysendoren end landrecht van Nederbetuwe aan en buiten die vurs. onderpanden en goederen vurs. sonder eenige onschult pandtweringe voorganck oft doodehand daarvoor te doen ofte genieten in eeniger rechten. End geschiede hierentegens iets ter contrarie sulcx sal inden rechten onmachtig en van onweerden gehalden werden Renunchierende tot dien einde van alle privilegien ende vryheden die my hierin eenichssins behulpich syn mochten. Allet sonder argelist, des toirkunde heb ik mynen kristelyken naam hieronder gesteld en myn zegel er aan gehangen. End gebeden mynen voorn. zwager en momber, ook mynen neve Alardt van Isendoren ende Anthonis vand. Berch, om oire zegelen aan desen brieff te willen hangen, ’t welk wy Johan v. M., A. v. I. en A. v. B., ter bede alsboven geerne gedaan edoch ons vurs. onsen erven sonder schaede. Gegeven op huyden den 5 May 1590 naeder olden styll.

Achterop staat: Roelof van Lichtevoorts schuldbrief 1590.

(192) 1591 NOVEMBER 25

Ick Herman Pieck heere tho IJsendoren Doe kondt eenen yegelicken die dese verthoint zullen worden, dat thot mij gecomen is Willem van IJsendoren inden naeme und van wegen des Gestrengen Edelen und Erentfesten Henrick van IJsendoren genant Bloijs Ridder heeren tho Stochom etc. tho kennen gevende woe dat zijnen Principalen vurn. met drije sonen begnedicht, und tmeerendael zyner selfde Ed L soe patrimoniael als aengecomen guederen lehen sijnde, daer inne onder zijne kinderen nae gelegentheyt gaerne wolde disponieren Versocht derhalven daertoe aen mij als leenheere dese mijne brieven van consente daerbij zijnen Principalen toegelaeten mochte worden, die guederen in IJsendoren gelegen mij als heere tho Isendoren tot Zutphenschen Rechten lehenruerich, op zijner Gestr Ed L jongste soon Wolter van IJsendoren gestalt, om daermit beleent the mogen worden, Soe ist dat ick tvoorn versueck redelick bevindende geconsenteert heb, und consentere mitz desen als lehenheere dat zyner Principalen vurn. daerinne sal mogen disponeren, tzij hy testamente off anderssintz tot sijner Gestr Ed L waelgevallen, Beheltelick mij lehenheere vurn. und eenen iederen in alles zyns gueden Rechten, Allet sonder argelist, Des toirkunde heb ick Herman Pieck heere tho Isendoren myne zegel witlick aen desen openen brief gehangen, Gegeven int jaer ons haeren XVc een ende tnegentich den XXVen dach des maent Novembris stylo antiquo Voor leenmannen joncker Alardt van IJsendorn ende Adam van Tyell, my leenschryver present Ael. Lam

(193) 1592 FEBRUARI 17

Op conditien naebescreven so heefft Alert Janss gepacht van Wilhem de Roever eenen camp weijlants so groot ende cleijn die in die heerlicheijt van Isendoren gelegen genoempt den Bloemcamp also hij denselven in cracht seker voll verwinsbrieven van Joncker Henrick van Isendoren is besittende een iaer lanck to hoeijen offte to weijen aengaende op Petri ad Cathedram deses iaers XV.C negen ende tachtentich, voer die somma van twelff Carolus gulden ad twentich stuver brabants faluweert ijederen gulden voers. gerekent vrij gelt van alle saecken to betalen op dach Martini inden wijnter naestcomende sonder ennich langer vertreck dan inne voer to weijnden off bij faulte van dijen so mach Wilhem de Roever sulcx terstont met den alder kortsten ende geboerlicksten rechten op Alert Janss sijne persoon ende goederen verhalen waer hij die in wat heren landen, steden, dorperen offte enige jurisdictien to water ende to lant becomen kan, niet tegenstaende enige vrijheijden van iaer offte weeckmerckten die noch sijne persoon noch sijne goederen hier vor niet to staden comen en sullen dan op to leggen ende to betalen als voors. sonder ennich weren offte wederseggen. Allet sonder argelist. In kennisse der waerheijt hebben principaell saeckwouden dit ver~ met haer eijgen hant beteijkent Actum den i Maij 1589 stilo veteris

(w.g.) Alart Jansz

Ter presentie van Henrick de Jongh

Also zeeckeren twist ende misverstant verreesen is tusschen den Edelen und Erentfesten Wolter van Isendoren genampt van Bloijs, volmechtich sijns E. L. vader Hanrick van Isendoren genampt van Bloijs Ridder ende heere van Stockum etc. als oock Willem van Isendoren insgelijcke volmechtigher ter eenre, und Alardt Janss als pachter vanden gemelten heeren tho Stockum, ter anderer zijden, Belangende van etzlicke haeren pachten voer data deses verscheenen, van zeeckere huisinghe, hoffstadt, erven, tijnsguederen inde heerlicheijt Isendoren gelegen, als denselven Alardt Janss vanden vurg. heeren to Stockum in pachten heeft, So ist dat opge. beijde parthijen in qualite vurs., haeren vurg. twist ende misverstant, vast, stedich, ende onwederroepelick gecompromittiert ende gestelt hebben, tot decisie ende wtspraeck van Ghijsbert vanden Gheijn, Johan Hoeff ende Wolter Janss als ten beijden zijden hier toe ghebeden ende geroepen compromissarien, Demnae hebben vurg. compromissarissen eenhellig wtgesproocken, ende wtspreecken bij desen, dat Alardt Janss op Paesdach naestcomende, edoch binnen die ijersten veerthien daghen daer voer ofte nae onbegreepen aen handen van Willem van Isendoren volmechtich vurs. betalen sall, die somma van hondert und vijffundsoventich Carolus gulden, tweijntich stuver brabantz falueertz ijederen vurs. gulden gereeckent vrij gelt sonder enighe cortinghe, wtgesondert alsulcke sesundvijftich gulden twelff stuver als hij betalen sall aen Adriaen Arntss, Noch aen Martten van Buchell achtien rijder, Noch aen die weduwe van za: Willem die Rover vier und tweijntich gulden, Noch aen Wolter van Isendoren vurs. twee gulden, Und noch aen Johan Huberts cum suis ses und tsestich gulden, dien welcke aende vurs. somma gecort sullen worden und die andere alinghe reste tho betalen aen Willem van Isendoren vurs., Item die verteringhe hier op gedaen nemptlich darthien Carolus gulden ende ses stuver die sall Alardt Janss betalen ende daer van die helft cortten moghen, Ende hier mede sullen alle voergaende jaeren pachten ende den pacht op Martini Anno XV.C een und tnegentich verscheenen, als oock alle het gene wes parthijen vurs. hier inde, niet daervan wtgesondert off woe sulcx genuempt mucht worden totten selven daghe vurg. metten anderen te doen gehadt, doodt ende te niet zijn, ende blijven, sonder die een opten anderen dijenthalven weder tho moghen spreecken noch vorderen, Allet sonder enoghe contradictie ende argelist die een den anderen in tgene vurs. te voldoen, onder tverbont van haere parsonen ende guederen then allen landt ende stadtrechten soe waer die selve gelegen ende benomd sullen worden gheen plaetsen noch vriheijd(en) wtgescheijden. Des in oirconde hebben vurg. parthijen met die vurs. compromissarien in qualite vurs. dit onderteijckent. Geschiet den xvij en februarij Anno XV.C twee und tnegentich

(w.g.) Wolther van Isendoren a Bloijs

Wilhem van Isendoren

Alart Janss

Gisbert vanden Gheijn

Johan Hoeff 

Wolter Janss

(194) 1592 MEI 30

Opt versueck Henrickx de Jonghe als volmechtighe Joffrouwe Roevers tegens Alardt Janss, ordineren de heer ende gezworens, dat Alardt Janss het verwonnen goedt nyet en zall gebruycken ten zij mit consent ende will van de weduwe, mitsdyen dat hij in sijne vorighe pachtong bij zel: Willem de Roever gemaeckt zal blijven ter thijt ende wijlen thoe de weduwe daer buyten gesleten zij nae landtrecht, off haer verwin te vollen betaelt, ende dit totter thijt thoe beter bescheyt iden gerechte gethoont zall worden dan alnoch gebleecken. Actum in judicio den XXXsten May 1592 stylo antiquo

Geextraheert by mij secretaris onderschreven Aelbert Lam

Op huyden dato onderschreven soe heeft Anthonis van den Berch als volmechtige des gestrengen edelen und erentfesten Hendrickx van Ysendoren genoemt Bloys, ritterheeren tho Stochum ende voor den richter Mekeren und naebenoembde gerichtsluyden, Coen Blocx (als gepacht hebbende van Joffr. Ysabella van Braeckell, weduwe Roevers, de Bloemkampkens by haer L. verwonnen) doen voirlesen die erkantenisse des gerichts tho Ysendoren tusschen opgemelte joffrouw ende Alardt Janss, als pechter derselver kampkens, opten 30 May 1592 gegaen, waernae opgenante volmechtiger sich dachte tho reguleren, und den vurg. Alardt Janss in zijne vorige pachtonge tho halden und handthaven (mehermalen gepresentiert) alnoch mitte vurg. Joffr. tho rekenen ende tho korten vermogens d’ordonnancie van den lantschap, und wat nae gehaldene rekenong achterstedich bevonden worde tho erleggen. Protesterende van allen costen, hynder ende schaede zoo hij volmechtige alreede durch d’ongebruyck derselver kampkens gekregen und geleden und noch toecompstich wijders daerbij sal mogen krijgen oder lijden om deselve tho verhalen. In thijden ende wijlen daer ende zoe hij tho rade bevynden sal. Actum voir den richter, gerichtsluyden Johan van Aelst ende Aelbert Lam.

Geextraheert by mij secretaris onderschreven Aelbert Lam

(195) 1592 JULI 28

Ick Herman Pieck heer thot Ysendoren doe kondt ende bekenne auermitz desen apenen brieue voer my ende mynen eruen und nhae comelinghen heeren thot Ysendoren, dat ick als lehenheere oirkund mannen van lehen hiernae beschreuen vuyth cracht van seeckere brieuen van octroy in dato den XXVen dach Novembris anno XVc een und tnegentich ende op versueck des Gestrengen Edelen und Erentfesten heeren Hendricken van IJsendoren genant Bloijs Rittern haeren tot Stockum etc. myns lieven Neven verlydt ende verlehent hebbe verleyde ende verlene craft deses synen Str Edl jongsten zohen Joncheren Wolthern van Ysendoren genant Bloys die huijsinghe genaemt Thoff mit bongaerden ende mit synen alonghen toebehoren gelyck tselve eertyts van broedrscheydonghe hergecomen, mij lehenhaere vurs. thot Zutphenschen Rechten lehenruerich zonder eede und noch thyen merghen landts mit eggen mit eynden mit syn rechten und toebehoren gelegen opt Langewant inder heerlicheydt Isendoren daer oistwaert die vicarye van St Johans altaer Westwaert Joffr Mom ende andere geerfden Zuydtwaert Gerit van Wyck ende Jan van Buren Ende noordwaert auer den Broeckdyck die gemeyne Broeckstraet naest gelegen tho besitten thot eenen rechten Zutphenschen erfflehen, tho verhergewaden mit eenen pondt goedts gelts zoo duck, ende menichmael dat ledigh wordt, ende des nooth gebeurt, op welcke lestgernierte lehen opgenante Joncker Wolther van Ysendoren my lehenheer vurg. gedaen heeft hulde ende eedt van trouwer, und belooft tho doen allet dess eenen vassall zynen lehenheeren tho doen schuldich, Beheltelick mij lehenheer vurg. und eenen yderen synen goeden rechten Doe dit geschiede waren hierbij auer ende aen als leenmannen by gebreck mijner beleende man des Edelen Erentfesten Joncher Alardt van Ysendoren genant Bloys die alde ende Adam van Thyell beyde des furstendombs Gelre ende graeffschaps Zutphen lehenmannen. Sonder argelist, des toirkunde heb ick lehenheer vurs. mynen zegel witlick aen desen apenen brieue gehangen. Gegeven inden jare onses lieffe haeren duysent vyff hondert twee ende tnegentich den XXVIIJen dach des maents Julij – stylo prisco

– my leenscriuer present Ael. Lam

(198) 1593 JULI 7

Alsoe den edele und erentfeste Herman Pieck Heere thot Ysendoren als collator mitten inwoenderen derseluer Heerlickheijt thot eenen predicant ader pastoir der kercken alhier aengenomen und gestalt hebben den weerdigen aendechtighen heeren Cornelius Jansen van Duersteden, omme de selue pastorys werck ende getrouwelick tho bedienen gelyck een goedt getrouw sielbesorger und pastoir schuldich ende tho doen gehalden is, Daerbouen zijn W. jaerlickx zijn leven lanck gedurende, ende soe lange hy deselue patorie bedienen sall thot onderhalt & salaris toegelacht ende gelooft is de somme van twee hondert karolus gulden ad xx stuiver brabants tstuck tho betaelen jaerlicx in vier termijnen, nemptelick ten allen vierendeel jaers tgerechte vierendeel vande zelue twee hondert gulden, allet commer vry goedt van alrehande saecken mits dat opgemelte pastor sich der pastoryen ende vicaryen renthen und guederen nyet en sal onderwynden oft bekroeden, dan alleenlick de waem ofte pastoryen huysinge ende hofstadt aenden kerchoff gelegen die zyn W. bouen de twee hondert gulden vurs. zyn leven lanck ende den dienst gedurende bewonen, genietten & onderhalden sall, des zullen de kerckmeijsterrs deselue huysinge zyner W. dackdicht wantdicht mit doeren & vensteren gerepareert leueren by den aenvanck, voor welcke ii c gulden opgemelten pastori goede gewisheyt & versekertheyt gedaen zolde worden, daer zyn W. mit recht aengehalden Demnae zoe gelouen wy Jan Lambertss & Anthonis vanden Berch die vurs. twee hondert gulden jaerlicx in manieren vurs. tho verrichten ende tho betaelen, ende by den aenvanck tleste vierendeel jaers vanden iersten jaere aenstondt tho erleggen, waelverstaen dat zoe veern tware deir verloop van ruijter & knechten, of deurbrieck van inwadige dijcken in eenigen jaere vander pastoryen & vicaryen renthen & guederen soe vele nijet geproffitiert ende genoten konde worden, dat in den geuall betaelt werden sal naer dien ant dat vande guederen genoten werdt, thot welcken eynde den heer und naburen ons belooft de pachten & incomen derseluer guederen durch de pachteren & rentgeueren totter vurs. somme thoe tho laten bekennen ende betaelen, Und oft geuiel dat inder betalonge der vurs. pennongen op dagen ende in manieren voren verhaelt versuym ader gebreck viele soe sal & mach opgemelte pastor oft zyner W. eruen die verschenen ende onbetaelde termynen moghen verhalen aen onze of onser erven gereede und ongereede gued in alre mathen alsmen des heeren thyns und brieuen t jaerschen verschenen landtpacht peyndt & vuythwint nae landtrecht ende costuyme der Heerlicheijt Ysendoren Zonder eenich weeren of wederseggen, sonder argelist des toirkunde hebben wy Jan Lambertss ende Anthonis vanden Berch vurs. dese mit eygende handen betekent op huyden den sevensen dach July anno xv.c drye ende tnegentich stylo antiquo, ende sal hiervan deerste jaer ingaen ten halff Oigst in desen tegenwoirdigen jaere vurs. Actum in presentie des waelgemelten heeren tho Ysendoren, Aelbert Aelbertss, Laurents Gerits, Aelbert Lam und meer andere dese neffens ons betekent hebben als geachtsluyde

(Was getekend): Johan Lambertss, Anthonis vanden Berch, Herman Pieck, Aelbert Aelberts, Cornelis Janss van Duerstede, Dirck vanden Berch, Alaert Janss. en Aelbert Lam (secretaris). Met hun handmerk ondertekenen Alard Kerchoffs en Reyer de Haes.

(199) 1594

Inden Iersten compt den armen thot Isendoren jaerlicx drye Philips gulden, daervan opten XXIIen Decembris anno 1593 affrekening bij Aelbert voors. gedaen is.

Noch ten selven mael affgerekent van zes ende veertich stuyvers jaerlicx der kerke voors. competerende vuyt Jan van Meertens hoffstadt mittet landt haldende omtrent thien hont landts, vermogens zegel ende brieven, gelegen opte Woerde daer Jorden Zegers op gewoont heeft daervan die ierste rente weder betaelt sal worden op Petri 1595.

Noch compt der kercke voors. vuyt den Weteringschen Wall, ouermiten wisselinge by den Heere tot Isendoren zel: gedaen negen pondt wasse jaerlicx, hiervan sell die ierste rente wederom verschijnen op dach Martini hyemalis 1594.

Noch compt der pastorye jaerlicx XXXVI st lopens gelts.

Noch aen den pastoir eenen gulden lopents jaerlicx.

Noch aen den custer thien stuyvers lopents.

Noch IJ gl lopens aen de kerckenpriesters tot Isendoren.

Noch vuyt Henneken Aelberts hoffstadt voorden pastoir eenen lopende gulden jaerlicx.

Dese renthen solden wederom verschijnen op Petri anno 1595.

Noch aen St. Matheus altaer vuyt omtrent neghen mergen landts genant Jan Alaerts hoeff daer Thonis van den Berch zel: op gewoont heeft, drye Rijns gulden.

Die affrekening is gehalden bij Aelbert Aelbertsz vurn. mit Willem van Isendoren ende Thonis van den Berch als volmechtigen des Heeren tot Stochum zel:

(201) 1595 MAART 20

Edele, erentfeste, groetgunstige lieff neeff, voergaende mijner vruntelicke erbiedong dient deesse om v E L to scrijuen hoe wij met godes hulp den werdijck ongeschoert behalden hebben, dan die quellingh heeft het lant daer binnen blanck van water gemaeckt, vund en kunnen ouermets die Betusche doerbraecken het water doer die sluijs in den bandijck liggende niet aff laten lopen. So hebben wij aen Wilhem van Isendoren versocht om te moegen duersteecken den wertdijck tegens een wielken, daer eertijts bij leuen za: Hermans vanden Pol, vund mijn oemeren als mijn mombers met die geerffden des werts versproecken was een sluijs to leggen, dan vermets deesse troubelen tot noch toeu verbleuen, vund waer wael hoech noedich dattet in effect gebrocht worde, waer doer die lenderien grotelick verbetert sollen worden,  vund v E L nicht die jonghvrau van Vbburgen principalick want haer E L guederen mede van die leechste sijn, daer alle het water her moet, vund staen noch diep onderwaters daer tmerendeel van dander droech is. Is daerom mijn vruntelick begaen dat v E L als momber willen consentieren dat den dijck daer duer gegrauen mach worden, men sal hem wederom ten vollen opmaecken, niet dat ick dat tot mijnne profijt begeer, mijn lenderien sijn bijna droech, dan mij immers den pechteren, die daer so grote gebreck bij hebben, want sy en weten met haer beesten nergens to blijuen, vund wantet niet duergestecken en word, is to besorgen dattet goet voer sint Jan niet gebruijckt en sal kunnen worden, v E L willen die gelegent(heijt) vund het vordel van v E L nicht aensien, want alst niet gebruijckt en word, en can men niet geuen, vund ick bevijnd oeck hoech noedich tot vordel van haer E L dat die sluijs gemaeckt word,  want tottet goet voel dijckx gehorich is, vund als die wateren wassen word hij altijt affgegrauen om twater to stueijtten, so datter altijt dijckens ten affteren sij, vund daer om wenich van die guederen compt, als die sluijs gemaeckt waer, so cost men wt vund in laten lopen, vund sollen voel oncosten (die anders daer daechelickx op commen) vermijt worden. Indien v E L totter sluijssen gesint sijn mochtmen ter gelegener tijt daerop bij malcanderen commen : v E L willen middeler tijt gunnen tot waeluaert onsser nichten vund der ermer pechteren dat den dijck doergegrauen mach worden, vund mij daer van schriftelick verstendigen bij brenger deesses, vund mede van die maeckong der sluijssen, om ons daer na to richten – v E L erentfeste, groetgunstige lieff neeff, hiermet wil ick v E L in schuts des almechtigen bevelen vund in die goede gratie van v E L Alert van Isendoren, den XXden Mertij, anno 1595 stilo veteri

Vwer E L dienstwilliger neeff Herman Pieck

(203) 1596

Hieronder volgen twee stukken, het eerste, genummerd met de letter F is een belastende verklaring, afkomstig van de Staten Generaal te ’s Gravenhage, en gericht aan Cantzeler en Raden van het Hof te Arnhem. Het tweede stuk, afkomstig uit het verweer van de aangeklaagde, en genummerd B, is een ontlastende verklaring van Willem van IJzendoorn, pachter van de tienden van Oudmunster te IJzendoorn.

F: Edele Erentfeste, hoochgeleerde, vrome, wyse ende zeer voorsichtige heeren, besundere goede vrunden, Wy zyn sekerlyck bericht dat Herman Pieck, heer tot Isendorn hem heeft laten gelusten binnen der Stadt Grave te accorderen met Johan van Grootvelt, ontvanger van wegen des vyants, ende vanden selven te pachten de helft vande incompsten der thienden die de vyandt is pretenderende, toecommende die vanden Collegie van Oudemunster binnen Utrecht gelegen in Nederbetuwe, daervan rechte pachter is Wilhem van Isendoren, Ende alsoo wy alnoch verstaen in conformite van ons voorgaende scryven aen U.E. vanden Xen deses in gelycke sake ouer de pachtinge die gedaen hadde Reynier van Dorth, dat dese, ende gelycke procedueren niet en behooren gedooght, veele weyniger yemanden toegestaen te wordden, als zynde van te zeer quade, ende sorchelycke consequentie, ende streckende tot nadeel, ende preiuditie van den welstant der Vereenigde Nederlanden, Soo versuecken, ende begeren wy daerom nochmaels ernstelyck dat U.E. gelieve publicq te maken, datmen sulcke procedueren desadnoyeert, by soo verre U.E. sulcx voor henen niet gedaen en hebben, doende den voors. Isendorn de voors. verpachtinge ouersulcx renunchieren, ende dus niettemin tegen den selven procederen, als na rechten anderen ten exemple, volgende U.E. instructie, daerane sullen U.E. die landen dienst ende ons een aengename sake doen, Waerop derhalven ons verlatende sullen desen eyndigen, ende den Almogende bidden, Edele Erentfeste hooghgeleerde, vrome ende seer voorsichtige heeren, besundere goede vrunden, U.E. te houden in syne heylige protectie, Vuyt Sgraven hage den XXVXen Junij 1596

U.E. goede vrunden Die Staten Generael der Vereenichde Nederlanden

B: Ick onderschreven bekenne, dat alsoo ick eenighe blocken thienden in die Heerlickheijt Isendoren gelegen, int gebruijck hebbe, waervan den eygendom competiert die Proostie van Oudemunster binnen Utrecht, dewelcke ick desen tegenwoordigen jaere wederom verpacht hadde, aen verscheyde parcelen, doch ouermits die kercke weten, als verscheijde dreijgsbrieven, van Johan van Grootvelt ontfangen, uten Grave geschreven, hebben die huisluijden die selve niet dorven aenfuerren, noch gebruijcken, ende daer ouer mij hair pacht, voor schepenen van Sandtwijck, weder op gesacht, Wt welcke oorsaecke ick de selve met comisij binnen [der] stadt Thiell hebbe moeten aenfuerren, waer inne mij door den Heer van Isendooren gene behinderongh is gedaen, Maer eer door zyn Ed. mij vergost, ouer zyn landt te vaerren, om de selve thienden met beter commoditeijt inde stadt te crijgen, In oorkonde, hebbe dese attestatie beteijkent Den XIIJen October XVc sesendetnegentigh  (w.g.) Wilhem van Isendoeren

(206) 1596 DECEMBER 12 – ca 1668

Register van die thinsen tottet hoff thoe Isendoorn gehoorende, gemaeckt den 12 decembris 1596

Die thijnssen hier naebeschreven mijt mijn handt geschreven, sijn accordierende mijt seeckere copien autentiq, wt the leegerboecken onder den heer van Stockum x berustende, geextrahiert & durch Johan Bussel van Assten, notarium publiq geauthentieert, quod attestor ego secretaris Isendoorn subsignatus A.Lam

Dat des nabess. copia authentique der naevolgende thynsen mijt mijn handt gesc. uit sheeren copien autentiqe – door A. Lam secretaris van Isendoorn gecopieert, & onder den heer van Indoornick berustende, van woerde tot woerde, is accorderende : attestiere ick onderss. Marten van Heijden Notarius Publiens. By den Ed. Hofe van Gelderlandt geadmittiert.

Die dachmoet iij stu: brabants

Ideren pennongh een doit

Een [L/V?] hollants een blanck

1 Philips gl: xxv stu:

Den horns gl: xij stu:

Den schilt xxx stu:

Aldus ontfangen een ider sijn gueden rechten onvercort

Op de eerste (niet genummerde) bladen zijn enkele zittingen van de tijnsgenoten genoteerd: in 1596-1601, 1640 en 1646. Hieronder volgen enkele transcripties

Op huyden den 12 december 1596 heeft Anthonis van den Bergh als volmachtighe des Edelen & Erentfesten Jonkers Wolter van Isendoorn, genampt Bloijs bij thinsgenooten naebeschr., nae voorgaende verkondongh inder kercken thoe Isendoorn & Ochten op een ontfanck vanden tinsen geseeten & en voor eerst een voer orde gebracht, off hy volmachtighe voorn. ter gueder tijt erscheenen waeren om den tins te besitten daerop Johan van Meekeren scholtis, als een tinsgenoot der heerlicheyt Isendoorn, & Johan van Dolder, als een tinsgenoot thoe Ochten wijseden jae. Und heeft volmechtighe voorg. naerder sonnen onderganck den thinsgenooten voers. noch een vondenis gevraegt, off hy de thins beseeten hadde langh genoegh naer den sonnenschijn, alst recht is, daer op geweesen worden, jae. Noch vraegden hy volmechtighe voors. een vondenis, hoe voele die gheene, die niet en waren gecompaniert, & oeren thins en hadden betaelt, gebroeckt hadden, daer op geweesen warde van thinsgenoeten voors. daerop gevraegt, dat de selve des anderen daegs betaelen solde dubbelden thins, vermoegens thins & erfpachtregt. Actum bij thinsgenoeten voors: die ut supra. Mij thinsscriver der heerlicheijt Isendoorn present A. Lam.

Op huijden den xv Decemb. 1597 heeft Anthonis vanden Bergh als volmechtighe als vooren geseeten opten ontfanck der thinsen bijnnen Isendoorn bij thinsgenooten Johan van Meeckeren & Jan van Aelst, und heeft die voorordelen & ordeelen hier vore verhaelt gevraegt, daer op thinsgenooten voors. geweesen, dat hij volmechtigcher voors. thoe gueder tijt den thins voors. beseeten & gevraecht [of staat er gewacht?] hadde, als recht was, & dat die gheene die niet & waeren gecompaniert & ouren thins betaelt, des anderen daegs dubbelden thins thoe betaelen schuldich sullen sijn, naerder dien de verkundigonge daervan thoe goeder tijt geschiet were. Actum bij thinsgenoeten, als boven. Mij pnt. A. Lam.

Op huijden een lesten Novemb. ao 1598 heeft Jor. Wolter van Isendoorn a Bloijs op een ontfanck der thijnsen bijnnen Isendoorn bij thinsgenooten Johan van Meeckeren, & Anthonis vanden Bergh, und heeft die ordelen & voorordelen hier voor verhaelt gevraeget daerop thinsgenoeten voors. gevraeget off hij thinsheer den thins voors. beseeten & gevraecht, als recht was & dat die gheene, die niet & waeren gecompaniert, & haeren thins betaelt, des anderen daegs dubbelden thins thoe betaelen schuldich sullen sijn, nae dien de vercondigonge thoe gueder thijt geschiet.

(folio 99) Anno 1620 Op huijden den xxiiij novemb: 1620 heeft Peter van Dronecq volmechtiger des wel Ed: Erentfesten Margareta van Voorst, weduwe des heeren thoe Lathem zel: thot Isendoorn opten ontfanck der thijnsen opt hoff geseeten de ordelen gevraegt & gewijst bij thijnsgenooten Herman Berents Noijtman & Aernt Lamberts [Flyssarts]   Mij present A.Lam

----------------------------

Ordinantie om een heerlijcken thins in te winnen, & in te maenen

Item een thinsheer, die sijnen thins maenen & inwinnen will naeden thinsrechte van sijnen thinsgenooten ofte den thinsgenoete niet & betaelde opten dach dat hij schuldich weer, soe is die thinsheer schuldich te nemen twe van sijnen thinsgenooten, ofte sijns heeren, opten dach alsmen hem schuldich wort sijnen thins to betaelen, bij schinender sonnen, & vraegen een ordels, off saeck waere, dat imants van sijnen thinsgenooten hem sijnen thins niet en betaelden opten dach, als hij schuldich weer, wat die thinsgenoet dan gebrueckt sal hebben, daer op wijsen die thinsgenooten voer recht sulcken bruecken, als daer op staen, dat is, des anderen daegs, dubbelden thins, indien hij des Sonnendaegs te voorens onder missen nae thinsrecht heeft doen eijschen.

Item laet die thinsheer dat daarbij, & vordert daer niet op naeden thinsrecht, soe sal den thinsgenoot des anderen jaers betaelen voor een verjaerden thins, dubbelden thins nae wiesonge der thinsgenoeten, & daer thoe sijnen eenvoudigen thins en hij alsdan schuldich gevonden is, dat sijnt drievoldigen thins.

Item wil die thinsheer sijnen thins voort in winnen & heeft dat ordel gevraegt & bededingt naeden thinsrecht gelijck voors: soe mach hij des anderen daegs off wanneer hem dat belieft peinden vuijten gericht voorden dubbelden thins, aen sijnen thinsgenoot, & doe dan sijnen thinsgenoot die weete daer aff, compt de thinsgenoot dan niett bij schinender sonnen nae der weeten buijten nootsaecken, & beschuddet sijn pandt uijt dubbelden thins, & mijtter den gerechtelijcken schaede, soe dubbelt de thins voort alle daegen. Isset huijden twe, morgen vier, & voort etc. Wes die thinsgenoot betaelt heeft, off dat het onderpant verwonnen is, daer men aen gepeint heeft.

Item versuijmpt de thinsheer dat hij sich niet & bewaert mijt eenen ordeel op sijnen rechte, dat hij schuldich is, gelijck voorsz., soe can die thinsheer niet voorder winnen, off maenen, dan jaerlicx eenvoudigen thins naeden jaer dat men achtersteedich schuldich is gebleven. Sonder argelist etc. daer mach hij voor peinden.

Thijnssen tottet hoff thoe Isendoorn

(folio 1) Item wt Jan de Smijts hoffstadt op Petri drie hoorns guldens & twe cappoenen, nu ter tijt Jacob Jans, & nu wederom aent hoff aengecoft.

(folio 2) Item tot Jutte Gerrits hoffstede een Ph: gld: & een capauijn, een Wilhemus st:,  nu ter tijt Mette Kuijpers, naederhant Gerrit Jans & op Cathedram Petri betaelt een Phill: gl: tegen xxv st: & een Wilhelmus st: tegen een st: brab: verscheen anno 1596, een ider onvercort, rest een capuijn.

1597 idem, 1598 idem, 1604, 1605, 1609 Gerrit Jans, 1610, 1616 Aernt Lamberts, 1618 Aernt Lamberts aan de weduwe van Ewijk, 1619 Aernt Lamberts, 1620 Aernt Lamberts aan Dronecq, 1621 Aernt Lamberts aan mij, 1622 Aernt Lamberts, 1631 Aernt Lamberts aen de heer van Indoornick

Inden jaere 1640 den 25 februarij is dese hofstadt door den heer van Indoornick aengecoft voor de somma van vijff hondert guldens. Daermede dan desen tijns is gemostificeerdt, ende aent hoff tot Isendoorn aengecocht.

(folio 7) Item tot Thomas hoffstade drie Philippus guldens & drie capoenen, nu ter tijt Henrick Arnts.

Dijt is halff aen’t hoff aengecoft, & heeft Henrick Arnts ij Phlps. guldens Martini 96 betaelt tegens xxv st:. De Phlps. guldens ider onbecort. Rest ij capoenen.

1591-1604 betaelt. Aernt betaelt de geltpacht ao 1604 Martini verschenen. Aernt & Jan betaelt de geltth: ao 1608 & drie hoender ao 1609 incluijs.

1609-1613 Arnt & Jan,

1616-1617 Aernt, Jan & Jacob,

1617 Aernt Lamberts,

1618-1619 Aernt, Jan & Jacob,

1620 Aernt & Jan Hendricx & Jacob Cornelis hebben betaelt de gelt thijns op Martini 1620 verschenen mijtter hoenders aen Peter van Dronecq,

1626 Aernt & Jan Hendricx & Jacob Cornelis,

1631 opten xiij Meij XVI C een ende dartich soe heeft de heer tot Indoornick mijt Aernt Henricx, Jan Henricx & Jacob Cornelissen affgereeckent, & sal den thijns op Martini een ende dartich weder verschijnen,

1635, 1638, 1640, 1642 Aernt ende Jan Hendricx ende mede voor Jacob Cornelissen, 1644 den 13 november 1644 wegens Jacob Cornelissen ontfangen 2 capuijnen,

1650 Jacob Corneliss heeft sijn thijns betaelt tot Martini 1650 incluijs, ende heeft die helfte van sijn hofstee vercocht anden heer van Indoornick – die andere helfte hadde hij in tocht – dairvan is nu eijgenaer Jan Roelofs – die daervan moet den ijersten tijns betalen die verschijnen sal Martini 1651. Item is Jan (ende Aert) Roeloff erffgenaem van Aent end Jan Hendricx die daer van die verschenen tijns oock betalen moet.

1653 Den 28 April 1653 van Jan Roelofs ontfangen den halven tijns wegens Jacob Cornelisz tot Martini 1652 incluijs. Item den halven tijns van Aent ende Jan Hendricx door Roelofs betaelt tot op Martini 1652 incluijs. Den 29 April 1653 heeft den heer van Indoornick van Jan Roelofs gecocht die andere helfte van Jacob Cornelissen hofstee. Aert Roelofs heeft sijne hofstee vercocht aen Roeloff Otten schipper tot Tijell – die den dubbelde thins ende gerechticheit van segelen betaelt heeft op den 5 julij 1661. Jan Roelofs is schuldich van 1653 tot 1660 incluijs 8 jaren thijns ……. ,

1664 op den 21sten November 1664 met Roeloff Janssen, Sander Janssen ende Cornelis van Kessell als erffgenaemen van Jan Roelofsen, soo van haer selffs, als voor de onmundige kinderen afgereeckent ende sijn schuldigh tot Martinij 1664 incluis thien gulden, ende drie en een halven capuijn,

1667 Sander Janssen, Cornelis Rutgers en Roelof Jansen,

1668 Op den 12 November 1668 ontfangen de thijns gaende tot Jan Thomasz hofstede toe behorende Sander Jansz, hiermede is de thijns van het jaer 1668 Martini incluijs betaelt.

(folio 13) Item tot Gisbert Golts hofstadt iiij gl: & een orth & drie capoenen : dijt aengecoft aent hoff.

(folio 14) Item vuijth St. Jans hoffstadt xxvij stuijvers ende een capoen, nu heer Henrick, nu totter costerijen gelacht, geleegen tusschen Jan Lamberts ende Gerrit Jans. Betaelt Martini 96 deur Jan Lamberts als pachter. Rest den capuijn. 1598 Jan Lamberts.

Nota: desen tins blijft staen tegens andere tins off uijt ganck die de kercke pastorij, ofte custerij tot Isendoorn wederom uijt die goederen aent hoff hebben to eijschen.

(folio 16) Item vuijth Jan Egenss hoffstadt ij schilt, den schilt gereeckent op xxxij stuijvers brab: gefalueert, & een capoen, nu Jan Lamberts & betaelt durgh Jan Lamberts een schilt tegens xxx st: gereeckent onbecort een ider sijn gerechticheijt. Rest den Capuijn.

1596-1600 Jan Lamberts,

1609, 1612, 1619 Jan Lamberts,

1631 Den xiij Meij XVIc een ende dartich soe heeft den heer tot Indoornick gereeckent mijt Peter Jans van wegen die onmundige kinderen van Herman van Thiel van anderhalve schilt, eenen capuen den schilt gereeckent tot 32 stu: den capuijn tot 6 stu:, dijt alles sonder prejudicis, den ontfanck tegen elff verscheenen jaren afgetoegen; blijft noch schuldich vijff gl: 14 st: & sal den thijns gl: XVIc een end dartich weder verschijnen. Dese bovenstaende resterende 5 gl: 14 stu: hebbe ick van Peter Jansen ontfangen den 16 Martij 1632 opten hoff tot Isendoorn,

1633-1640 Grijtjen die dochter van Herman van Tijell,

1641-1642 Cornelis van Tijell,

1646 Den 30 junij 1646 heeft Jan Roelofs mijt [holden] vant segelen ende dubbelden tins ende den tins betaelt tot Martini 1644 incluijs,

1647-1661 Jan Roelofs, daarna Roelof Jans & Sander Jansen & Cornelis van Cessel. 1667 Op den 27den November 1667 met Mr. David Hollingerius, als getrout aen de weduwe van D. Molitor in leven gewesene predicant tot Isendoorn als de hofstede aen de andere zijde geroert toebehoorende, naar verclaringe dat de gerechtigheijt vant segelen aen den heer van Indoornick best: hadden affgereeckent ende bevonden dat hij van de jaren 1665, 1666 en 1667 tot Martinij incluijs wegens den 1 ½ schilt gereeckent op 32 st: versthaen………

1668 Op den 12 November 1668 ontfangen van P. Bisschop predicant tot Isendoorn 8-4-0 hier mede is betaelt den thijns van Anno 1667 Martinij incluijs. Noch hier mede 1668 incluijs betaelt.

(folio 21) Item Albert Henricx hoffstadt iij gl: iij stu: & drie capuenen, naederhandt Henrick Alerts, nu Oth van Herwaerden & Johan van Meeckeren daer van Meeckeren maer een capuen betaelt. Den geltthins betaelt & capuijnen van de jaeren 96 & 97.

1598-1602 Loept eenen thins in vier jaeren 98, 99, 1600 & 1601 aen enkelen gelde elftehalve gl ende tweff capunen, hier van sal Meeckeren betaelen iij gl: iij st: ses capuijnen, hier is noch bijgereeckent een geltthins van iij gl: & iij st: die Martini ao 1602 verschienen sal, loept dan het geene die weduwe van Otth van Herwaerden aen Henrick Rijcken mijnent weegen betaelt heeft elftehalve gulden

1603-1604 Henrick Rijcken,

1605-1619 Thoenis Coenen, 1631 Opten xiij meij XVIc eenendartich soe heeft de heer van Indoornick gereeckent mijt Cornelis Roelofsen van thien jaer thijnsen, gaende wth Thoenis Coenen hoffstat int derp daer van het leste jaer verscheenen is XVIc negenentwintich, de ontfanck daer tegens afgetoegen, blijft hij noch suijver schuldich dartich gl:

1632 Den 14 october 1632 van Jerf. Henricx dese bovenstaende 30 gl: ontfangen. Jerefaes Henricx heeft dese hofstede gecocht ende heb ick hem den koop gegost, ende mijn segel aenden opdracht brieff gehangen.

1634 Van desen omstaende tijns vuijt Aelbert Henricx hofstadt heeft Olifier van Mekeren tot deser tijt toe gemoeten betalen een capuijn vuijt een gedeelte in den selve hofstadts genoempt s’Hartsenbol, ’t welck nu getransporteert is aen Laurens Thomasz, secretaris in Isendoorn ende is dese capuijn tot het jaer 1634 betaelt. Sal aldus verschijnen op Martini 1635.

Henrick Janssen heeft van Jerefaes Hendricx wederom gecocht een gedeelte van die omstaende hofstadt, daerop hij tot sijnen last heeft genomen eenen capuijn. Desen koop heb ick geapprobiert, ende mijn segel daer aen gehangen.

1635 Jerefaes Henricx heeft den gelt tijns, [   ] die 2 capuijnen den 17 Junij 1635 met mijn afgereeckent tot den jaere 1635 op Martini incluijs.

1640 Den iersten July 1640 heeft Neeltjen Henricx, die weduwe van zal: Henrick Jansen mit Jan Henricx haeren soon betaelt vijff jaren tins te weten eenen capuijn jaerlicx ende dat voer de jaeren 1636, 1637, 1638, ende 1639 Martini incluijs ende dat vijfde jaer is den dubbelden tins voer dat sij to broick sijn gecomen. Item Neeltjen betaelt Martini 1640.

1640-1645 Laurens Thomas 1 capuijn jaarlijks,

1635-1642 Jerefaes Hendricx 3 gulden 3 stuiver en een capuijn jaarlijks,

1641-1644 Neeltje Hendricks 1 capuijn jaarlijks,

1645-1660 Jan Hendricx zoon van Neeltje Hendriks.

1653-1661 Jerefaes Henricx heeft sijn hofstee verbuijt met sijnen neeff Jan Otten, die den dubbelden thins ende mijn jura vant segelen betaelt heeft op den 4 julij 1661, ende heeft sijnen thijns sijnde jaerlicx 2 ½ gl 2 ½ st: ende enen capuijn off 1 gl: daer voor betaelt vant jaer 1653 tot 1660 incluijs.

1667-1668 Jan Otten

1660-1661 Laurens Thomas secretaris tot Isendoorns erfgenaemen hebben sijn gedeelte van de voors. hofstee genoempt s’Hartsenbol vercocht aen Peter Abraham Indal, bode tot Isendoorn, die mijn den dubbelden thins ende die jura vant segelen nae presentatie van den voorcoop betaelt heeft, ende heeft sijnen thijns sijnde jaerlicx eenen capuijn betaelt tot Martini 1660 incluijs. Item betaelt 1661.

1667 De bovenstaende hofstede van Peter Abrahams genaempt s’Hartsenboll gecoft door Jan Adams ende heeft voor het zegelen ende een jaer dob. thijnsen betaelt 2 gl: 10 st: sulcx dat noch resten tot Martini 1667 incluis vijff capuijnen die hij oock belooft te sullen betaelen.

1661 Jan Hendricx weduwe genoempt Jenneken gevende jaerlicx een capuijn heeft opden 5 julij 1661 haer thins betaelt tot Martini 1656 incluijs. Rest Martini 1659 ende 1660.

1668 Jan Claessen gevende jaerlijcx een capuijn heeft betaelt tot het jaer 1668 Martijni incluijs

Act. 1668 den 12 Novemb.

(folio 25) Vuijth Sgreven hofstat, naederhant Jacob Pieck, nu joffer Maria Piecx van Enspieck drie hoerens gulden

1596-1612 Rijck Henricx

1613-1619 Henricx Rijcken

1620-1630 Opten xiij meij XVJc een ende dartich heeft den heer tot Indoornick gereeckent mijt Jerefaes Henricx als pachter van Sgreven bongaert om thien jaeren thinsen, den ontfanck daer tegen affgetoegen, blijfft Jerefaes schuldich 14 gl: viij st: & sal den eerste thijns wederom verschijnen op Martini een & dartich

1631-1635 Den 14 junij 1635 noch mit Jerefaes Henricx gereeckent van 5 jaren tins van 3 hoorns gulden, ijder sonder consequentie genomen op 12 st: bourg: jaerlicx 36 st:

1636-1654 Aernt Dercx

1660 Die gewesene eijgenaers van s’Greven bongaert hebben den selven bongaerdt vercocht aen Jenneken weduwe van Jan Henricx die den dubbelden thijns ende mijn jura vant segelen, ende naer voorgaende presentatie vanden voorcoop mijn betaelt heeft ende heeft den thijns sijnde jaerlicx 3 hoorns gulden ijder ad 12 st: betaelt tot Martini 1660 incluijs

1668 Jan Claesen heeft sijnen thijns van s’Greven bongaert betaelt tot het jaer van 1668 incluijs Martijnij

Act. den 12 Novemb. 1668

(folio 30) Tot Erms lant 3 hoender jaerlicx. Hierop ontfangen van Thonis Coenen van weege de weduwe Gerrit [West] vj gl:. Op reeckenschap Jan Gerrits betaelt Martini 1616.

Den 12 Maij 1643 mit Willem de Haes Jans geaccordeert dat hij mijn voor alle achterstedige tinsen tot Martini 1642 incluijs sal betalen eenen rosenobel ad elff gl: ende een paer goede hoinder ende sulcx tegens St. Jan ierstcommende.

Den 21 julij 1643 heeft Herberen Gerrits mijn betaelt die elff guldens

Den 14 November 1655 betaelt 8 hoender door Willem de Haes. Op dito door Jan Gerrits betaelt 11 hoender.

1661-1668 Willem de Haes en Jan Gerrits

(Folio 33) Vuijth Henrick Aerts hofstadt mijt dat erve daeraen, twe malder weijts, drie pont gelts, drie pont was, zeven schillingen, een capoen & drie pennongen erfthins, nu de erfgenaemen Derricx vanden Bergh.

Desen thins is versett voor hondert [d   bl] & is die tijt van losse Martini ao 1612

1612 11 november 1612 is de losse ofte versettinge gecontinueert, vermogens de aenteijckeninge opten rugge vanden brieff daervan sijnde.

1631 Op desen brieff heeft de heer tot Indoornick het gerechte sestepart afgelost als die weduwe & kinderen van zaliger Derricx vanden Bergh, het welck Derrick vanden Bergh Derricxss heeft ontfangen opten xiiij Maij 1631

1632-1638 Dirck vanden Bergh voor zijn 1/6 deel

1638 Op huijden den 22 October 1638 heeft den heer van Indoornick die resterende vijff seste part afgelost bedingende die penningen 125 gulden, daer van bij Dirck Jansz vanden Bergh ontfangen sijn 104 gl: 10 st: ende bij Dirck Thoenisz vanden Berch 17 gl: 10 st: daermede die pantpenningen ten vollen afgelost sijn – ende is den pantbrieff gecanceliert ende aenden heer van Indoornick overgelevert.

Staet to noteren dat die hofstadt daer desen tins vuijtgaet, groot is vijff mergen lants, daer aen geerft sijn dese naevolgende 6 persoonen

1. Jorden vanden Pavort                               6 hont

2. Derck Dercx vanden Berch                      5 hont

3. Derck Jansz vanden Berch                       5 hont

4. Jantjen vanden Berch                               5 ½ hont

5. Die kinderen van Jantjen vanden Berch   5 hont

6. Derck Thoeniss vanden Berch                  3 ½ hont

(fol. 111-112) Jorden vanden Pavort als eijgenaer van 6 hont lants in Henrick Aerts hofstadt moet volgents die verdeylonge jaerlicx op Martini geven 6 spijnt weijts, ende aen gelt 15 stuijvers ende sijn aenpart in eenen capuijn jaerlicx

1639-1661 Jorden vanden Pavort

(fol. 115) Derck Derckss van den Berch eijgenaer van 5 hont lants in Henrick Aerts hofstadt, moet volgents die verdeylonge jaerlicx op Martini geven 5 spijnt weijts ende aen gelt 12 ½ st: ende sijn aenpart in eenen capuijn jaerlicx

1639-1660 Derck Derckss van den Bergh

(fol. 119) Derck Janssen van den Berch eijgenaer van 5 hont lants in Henrick Aerts hofstadt, moet volgents die verdeylonge jaerlicx op Martini geven 5 spijnt weijts ende aen gelt 12 ½ st: ende sijn aenpart in eenen capuijn jaerlicx

1639-1661 Derrck Janssen van den Bergh

1667 Jan van den Bergh

(fol. 123ev) Jantjen van den Berch eijgenaer van 5 ½ hont lants in Henrick Aerts hofstadt, moet volgents die verdeylonge jaerlicx op Martini geven 5 ½ spijnt weijts ende aen gelt 13 st: 12 penningen ende haeren aenpart in eenen capuijn jaerlicx

1639-1660 Jantjen van den Bergh, Dirck Jansz van den Bergh betaalt voor zijn zuster Jantjen

1663-1667 D. Petrus Molitor, predikant te IJzendoorn en daarna zijn weduwe, hertrouwt met meester David Hollingerius

1668 Bartholomeus Bisschop, predikant tot Isendoorn

(fol. 127ev) Die kinderen van Jantjen van den Berch eijgenaer van 5 hont lants in Henrick Aerts hofstadt, moet volgents die verdeylonge jaerlicx op Martini geven 5 spijnt weijts ende aen gelt 12 ½ st: ende sijn aenpart in eenen capuijn jaerlicx

1639-1642 de kinderen van Jantjen van den Bergh

1643-1646 Thijs Janssen

1653-1667 Ariken Thijssen, 1660 getrout sijnde met Cornelis Dercx (eenmaal betaalt Jan Thijssen, in 1667 betaalt Cornelis Dercx)

(fol. 131) Dirck Thoenissen van den Berch eijgenaer van 3 ½ hont lants in Henrick Aerts hofstadt, moet volgents die verdeylonge jaerlicx op Martini geven 3 ½ spijnt weijts ende aen gelt 8 st: 12 penningen ende sijn aenpart in eenen capuijn jaerlicx

1639-1644 Dirck Thoenisz van den Bergh

1645 Jan Gerritsz als gewesene eeman van Aeltjen vanden Berch zal:

1646-1661 Jan Gerritsz

(folio 37) Vuijth het lant van St. Martens altaer thien hoender erflijcken heerlijcken thins jaerlicx. Desen thins is ao 1599 lest betaelt, hier van Jan Gerrits betaelt acht jaer.

Nota: desen tijns blijft staen tegens anderen tijns offte uijtganck die de kerck ofte pastorij off custorij wederom uijt de goederen vant hoff to eijsschen hebben.

(folio 39) Vuijth Johan de Haezes hoffstadt thien hoender, naederhant Olifier van Meeckeren & sijnen erven, nu Johan van Aelst cum suis, jaerlicx thien hoender, daer van Johan van Aelst drie hoender & Gerrit van Wijck seven hoender aff betaelt.

3 hoenders: Jan van Aelst, Coen Blockes, Jan van Aelst, Herman Berendst (1608-1614), Coen Blocken, Jan van Aelst.

7 hoenders: Gerrit van Wijck (tot 1614).

1618-1620 Herman Berents betaelt drie jaeren t’weten 1618 & 1619 aen de weduwe Jan van Ewijck & een jaer drie hoender aen Dronecq Martini 1620 verschenen.

1621-1622 Den xij November 1622 heeft Herman Berents gebracht ses hoender voor drie jaeren 1621 & 1622 op Martini verschenen, die verkoft sijn aen Marija Roloffs voor xv stu:, bij mij ontfangen, aen de weerdinne vercoft, & aldaer mijtten thinsgenoeten verteert in bier.

1630-1635 Den 17 Junij 1635 van de weduwe van Herman Bernts ontfangen 36 st: daermede den tijns tot Martini 1630 incluijs betaelt is, edoch alles sonder prejudice – daer sij to weten dat dese weduwe jaerlicx geeft 3 hoender ende die resterende 7 hoender worden betaelt van Lijsken van Wijck, die haeren tijns tot Martini 1630 incluijs mede betaelt heeft.

1638-1660 Jan Hermans (3 hoender)

1638-1642 Alart van Wijck (7 hoender)

1643-1660 Dirick Jansen van den Bergh

1667 Op den 27e Novemb: 1667 met Jan van den Bergh als last hebbende van sijn swager Willem Hendricksen getrout aen de dochter van Dirck Jansen van den Bergh, ende volgens die possessie is van het onderpant aen de ander zijde geroert, afgereeckent wegens de soven hoenderen jaerlicx, welck opgelt gereeckent sijnde tot Martinij 1667 incluijs, verstaende ijder hoen op vijff st:, soo wort bevonden Willem Hendricksen suijver schuldigh te zijn ter somme van twintigh gl:

Jan Hendricksen als gecoft hebbende huijs ende hoff, hebbende toebehoort Jan Hermansse, betaelt voor t segelen, ende een jaer thijs drie gulden, moet de hofstede jaerlicx betaelen drie hoenderen, ofte 5 st: voor ijder, actum den 27e novemb: 1667

---------------------------

(folio 134) Uijt de hoffstadt van Jerefaes Hendrix modo Ott Jansen Tap s’jaers 2 gl: 12 st: 8 penn: en een capoen 1721 Martini avent verschenen (etc)

(folio 136) Uijt de hoffstadt van Peter Abrahams gent Hertoghboll geldt Peter Janssen van Breda s’jaers een capoen of een gl:, is een gedeelte van voors: hoffstadt, de capoen 1721 Martini avent verschenen (etc)

(folio 138) Uijt de hoffstadt van Jan Claesen modo Gerrit Pansier s’jaers een capoen. 1723 bij Van Setten ontfangen (etc)

(folio 140) Uijt s’Greeven of Ruttenborghs boomgaerdt jaerlix 3 hornsche guldens ad 12 st. het stuk is een gedeelte van Jerfaes Hendricx hoffstadt modo besitter Thomas Jansen 1724 betaelt met 1 – 16 (etc)

(folio 142) Uijt 6 hont lants op de Woerdt geldt Geurdt Cornelissen backer en Wessel Martens ider 3 spint weijdt en 7 ½ sch: modo besitter Willem Wessels voor ¾ part en ¼ bij Jan de Roij 1723 (etc)

Noch 5 hont lants op de Woerdt teegenwoordigh beseeten bij A: de Beijer in Hen: Artsen hoffstadt geldt jaerlix 5 spint weijdt en 12 ½ st: 1/6 in een capoen.

Ider noch de ½ van 3 hoenders of 5 st: voor ider mijt de ½ van 5 hont lants gent: t’Ermenlandt waer van de weder ½ betaelt Willem de Haes. 1724: Cornelis van Koeten (pachter) betaalt voor A. de Beijer (etc)

(folio 148) Uijt 5 hont lants op de Woerdt in Hend: Artsen hofstadt geldt jaerlix 5 spint weijdt en 12 ½ st: 1/6 in een capoen. Possessor modo scheepen Biscop (1723)

Uijt 5 ½ hont etc eveneens scheepen Biscop

(folio 152) T hont lant staet op den naem van Jantjen en Ariaentjen Cornelissen. 1724 door Cornelis Hendricks betaald.

Uit 3 ½ hont Sander Jansen

Uijt de hoffstadt van Jan Hermense modo possessor Derck van den Berg geldt ’s jaers 3 hoenders. Betaelt 1724.

Uijt het landt voor de Hoofse poort op het Lange wandt jaerlix 7 hoenders. Possessor Cornelis Hendricx smit 1721 betaelt.

De pachters thoe Ochten (1596).

Dit deel is niet verder uitgewerkt

1.      Wessel Gerrits hoffstadt. Naderhant Wilhelm de Kempt erven & Peter de Muller, nu syn erfgenamen.

2.      Wessel Huyberts hoffstadt. Naderhant Wilhelm Jacobs weduwvrouw & Jenneken van Boeninghen, nu de jonge Thonis Jans.

3.      Dibbouts hoffstede van Moelen. Naederhant St. Nicolaus hoffstadt, & Mr Steffel, nu de vicarie van St. [    ]

4.      Henrick Stevens hoffstadt. Naderhant Jan van Dolder myt syn adherenten, nu de jonge Jan van Dolder.

5.      Henrick Loijen op Meerwijck. Naderhant Menis van Meerwijck, nu Jan Vermeer op Meerwijck.

6.      Jan Wessels hoffstede. Naderhant Henrick Duijs, nu ter tijt Adriaen Deys.

7.      Gisbert Wessels hoffstadt (pachtsom gaande uit Vrouwe van de Gheyns olde hoffstadt).

8.      Wilhelm Jans hoffstadt. Naderhant Willem Derckx en Jan Willems, nu Henrick Henrix Pels.

9.      Wilhelm Duijs vuijth een passche. Naderhant Jan de Wrede, nu Jan Gerrits.

10.  Jans olde hoffstadt van Woerinchem. Naderhant Jacob Willems.

11.  Ste Melaens hoffstede waer heren Luijcken te woenen plach. Naderhant de pastoir tot Ochten, noch de pastorije.

12.  Willem Henricx 3 morgen land (Helmichs kamp). Naderhant Adriaen van de Gheyn & Willem van de Gheyn, nu Rijck Sanders & Willem van de Gheyns erfgenamen.

13.  Jacob van Weerdenburgh gebruyckt een hoffstadt die tegen de capellen van Eldyck licht. Naderhant Derrick Loijen, nu in gebruijck hebbende Jan Henrickxs.

 14.Beert Pelgrims, nu ter tyt Ghisbert Shaeck (bezit niet nader omschreven).

(208) 1597 (of 1599) FEBRUARI 6

Ick Johanna Woltersdochter weduwe Johans Goosens mit Peter die Haes Jansen mynen gecoren momber in desen zaecken voor mij selven ende my mede sterckmaeckende voor mynen onmondigen kijnderen, ende ick Margarita Jans Goosens vurs. ende Johanne Wolters alste dochter mitten selven Peter de Haes myn gecoren momber in deser zaecken und Ick Johan van Wyck Aerts voor mij selven ende mede verbangende ende my sterckmaeckende voir myne onmomdige kinderen bij zal: Cornelia Wolters doen kond en bekennen dat wy opgedragen hebben den Edelen end Erentfesten Jonckeren Wolther van Ysendoren genant Bloijs een huijsinge ende hoffstadt landts gelegen in der heerlicheijdt IJsendoorn opten Woerde daer oostwert die erfgenamen Duerckx vanden Berch, zuijdwert die Keijserstraet, westwert ende noordewaert die erfgenamen des heren tot Stockum zel: naest geerft ende gelandt zyn mit alle bepotingen daerop staende ende voorts mit egge mit allen syne rechten ende toebehoren vercoft voor eene sekere benoembde somme gelts die opgemelte Jonckher Wolther van IJsendoren ons opgemelten vercoperen voll ende all vernuecht ende betaelt heeft den lesten penninck mitten iersten Und wij dair hem ende zyn erven daervan goeden betalongh scheldende deselve daervan vry los ende ledich quijt (Het goed is vrij van lasten behalve) alsulcke rente oft jaergelt als den pastoir offte vicarien tho IJsendoren daer jaerlicx vuyth competeert ende noch twelff gulden jaerlicx als den erffgenaemen van zel. Joffrouw Maria van Ysendoren jaerlicx daer vuyth alnoch mogen competeren, ende voorts gemeyn dyck ende wetering mit recht daerthoe gehoren. Anders allen voercommer ende voirplicht soe wy vercoperen oft onsen broeder Gerit van Eck zel. oft myns Johans van Wyckx huysfrouw zel. daerop gesath solden mogen hebben daervan aff tho doen (etc).Gegeven den sesten februarij in t jaer ons heren vijffthien hondert negen ind tseventich

Noot: het hierboven genoemde jaartal 1579 is een verschrijving. De vermelde heer van Stockum zaliger is Hendrick van Isendoorn a Blois, die stierf in 1594. Zijn jongste zoon, Wolther, erfde de bezittingen te IJzendoorn.

(210) 1601 MEI 19

Wy Herberen Adriaenss van Westrienen und Catharina Cornelis dochter, echteluyden denseluen Herberen mijnen echten man gecoren thot mijnen momber, doen kond und bekennen auermits desen apenen brieue voor ons ende onsen eruen, dat wy mit onsen vrijen moetwille ende goeden waelbedachten vurberade vercoft, auergegeven ende opgedragen hebben, vercopen, auergeven ende opdragen dem edelen und erentfesten Joncheren Woltheren van Ysendoren genant Bloys (ende) zyner Ed eruen thyen thynshoenderen gaende vuyten acht honten landts, toebehorende de vicarye van St. Matheus altaer in der kercke thot Ysendoren gelegen onder den Musschenthiendt daer oistwaert Gerit und Rheyner Herberenss cum suis, suidtwaerdt over den Bandijk den Heere thot Ysendoren, westwaert de vicarye van St. Ewolte altaer ende noordtwaerdt de Keyserstraet naest geerft ende gelegen sijn, welcke thien thynshoenderen wy echteluyden vurn. eertyts aengecoft hebben van waelgemelten Heeren thot Ysendoren, mit noch zes gelycke thynshoenderen vuyth omtrent vier hondt landts by Gerit ende Rheyner Herberenss vurn. cum suis van der voors. vicarye aengecoft boven naest die vurn. acht honten gelegen. Van welcke sesthien thynshoenderen vurs. den alden erffbrieff onder ons blyft berustende thot bewys onser resterende zes thynshoenderen voore verhaelt, die in desen coop ons blyuen vuytbescheyden und anders nyet. Welcke vurs. thien thynshoenderen wy vercoft hebben om een seeckere benoembde somme gelts, die wy echteluyden vurn. thot onsen will ende danck voll ende all bekennen tho hebben ontfangen, den lesten penninck mitten eersten, bedanckende ons daeruan goeder betaelingh, scheldende waelgemelten Joncheren Woltern van Ysendoren daeruan vrij, los ende ledich quyt. Und wy echteluyden vurn. hebben op de vurs. thyen thynshoenderen vurn. verhalmt ende vertegen mit halm, handt ende mondt ende mits desen apenen brieue, alsoe, dat wy echteluyden vurn. daeruan ontguedt und onterft ende waelgenante blijuen sullen erffelick ende ewelick ten ewygen dagen thoe. Und sal den thyns Martiny anno sesthien hondert lestleden verschenen by walgemelten coper ontfangen worden und voorts alle volgende jaren. Voorts soe gelouen wy echteluyden vurn. voor ons ende onssen eruen syner Ed und derseluer eruen die vurs. thyen thynshoenderen tho waren ende tho vryen jaer ende dach ende ten ewigen dagen thoe van allen voircommer ende voorplicht, wy vercoperen vurn. daerop gesath solden mogen hebben, oick dem waelgemelten Heeren thot Ysendoren, als deses thyns gewesene thynsheer tho doen renunchieren ende vertichenis doen van allen recht ende gerechticheyt syner Ed daeraen eenichssins soll mogen pretenderen. Ende dit allet onder verbanth onser gerede und ongerede goederen reede und onreede geene vuytgesondert wy tegenwoordelijk hebben ofte naemaels vercrygen mogen inder heerlicheyt Ysendoren und alonge Ampte van Nederbetuwe gelegen oft waer deselue gelegen oft tho becomen sullen syn tzy mit peyndommen oft besatommen oft sunst eertsten gebeurlicken syner Ed oft derseluer eruen gelieuen sal sonder eenich weeren oft wederseggen. Sonder argelist des toirkunde hebben wy echteluyden vurgen. onse segelen onder aen desen apenen brieve gehangen ende thot meerder vestenis gebeden Anthonis van den Berch ende Johan Lambertss om desen openen brieff neffens tho willen besegelen als thynsgenoten hierby auer ende aen geweest synde, twelck wy thynsgenoten vurn. ter beede vurs. geerne gedaen. Gegeuen op huyden den negenthienden dach in Mays anno sesthien hondert ende een

(211) 1602

Wort overgebracht dat de goederen van de pastorie ende vicarien tot Isendoorn welcker tytelen onbekent, gebruyckt worden by den here van Isendoorn tot onderhoudt van de pastoeren soe wanneer dieselve daer sijn.

Inde cedel van de gheestelicke goederen van Ochten wort overgebracht dat de pastorie van Isendoorn tot Ochten heeft ses merghen lants die Cornelis de Kemp gebruyckt 

------ vj merghen

St. Mathijs Altaer / Wort overgebracht inde cedel van de geestelicke gooden tot Echtelt, dat St. Mathijs vicarie tot Isendoorn binnen Echtelt heeft elleff merghen lants die Goort Gijsberts in gebruyck heeft

-------- xj merghen

(212) 1602 JUNI 17

(Copia) Alsoo zeeckere questie ontstaen tusschen die Ridderschap des Ampts van Nederbetuwe ter eenre, & die here van Isendoorn met die geerfden derselver heerlickheijt anderdeels, belangende seeckere executie op eenige geeijschte extraordinaris maenden van d’ander zijde, oncosten ende terongen dienthalven gedaen, daer van Derck Verhuit den ontfanck is hebbende, als oock van seeckere wtgesette ampts schulden daertoe Guert van Benthem ontfanger gestelt is, bedragende in alles de somme van vierhondert & elff gl: 12 st: 8 pn:, daerinne die heer van Isendoorn & geerfden voorsz. pretendeerden ongehalden te sijn, ende soo die selve in die betaelinge van dien gebreeckelick & naelaetich gebleven, is derwegen bij Derck Verhuit ontfanger voornt: daer over aen die Landtschap gedoleert, die oversulcx appoinctement van executie gedecreteert, & deselve aen respective officien belast te doen, Edoch om alle onvrundtschap die daer door soude mogen worden ontstaen te verhoeden, & alle eenichheijt & naebuerlicke vrundtschap met malcanderen voortan te houden, hebben aenwesende Ridderschap & derselver geerfden van beijde bovengementioneerde somme voor ditmael quijtgescholden een somme van een hondert een & sestich gl: thien st: 8 pn:, sulcx dat dieselvige van Isendoorn daervan niet meer draegen sullen dan 250 gl: ad xx st: hollants gevalueert t’stuck gerekent, de welcke zij luijden op dach Lamberti naestcommende aen voorn. Derck Verhuits handen betaelen zullen, sonder dat dese quijtscheldonge in eenige consequentie sal mogen getogen worden, Ende sal de voorn. heerlijckheijt van IJsendoorn van nu voortaen metten Ampte van Nederbetuwen in alle amptslasten & costen die tot beschermisse van dorpen & inliggende heerlickheijden int’ gemeen sijn vallende, & gedaen moeten worden, draegen & contribueren, als die heerlijckheijden in andere Ampten doende sijn, Aldus gedaen inde vergaederonge der aenwesende Ridderschap des Ampts van Nederbetuwe ende die Edel & Erentfeste Herman Pieck, heer tot Isendoorn & Wolter van Isendoorn inden naeme & van weegen de heerlickheijt & semptelicke geerfden voors: Tot Dodenweert opten XVIJ Junij Ao XVJc ende twee

Ambtmannelijk bevel tot panding van IJzendoornse goederen d.d.1611 augustus 26

(Copia) Aengesien die van den heerlicheijt Isendoorn ende die vanden Marsche tegenstaende verscheijde vruntlijcke aenmaeninge, bij mij ende die Ridderschappen henluijden dickwils gedaen, in gebreecken blijven van te betalen hun resterende quote vanden Ampts schulden den xviie Martij anno 1605, als oock die vanden tweeden Aprilis Anno 1609, ende die van den vierden Julij Anno 1611, bij Amptman ende Ridderschappen wtgeseth, ende omgeslagen ende dit al boven ende weder die respective Recessen vande Landtschappen Quartier annis XVIc ende ses ende binnen Nimmegen aen genomen, Soo ist dat ick wt kraghte vanden selve recesse, als daer toe specialijck geauthoriseert sijnde, (als mede wt kracht vande sententie vanden Hove deses furstendombs den xxien Julij Ao 1610 gegaen) gecommitteert hebbe ende committeere mits desen Roelof van Steenwijck ende Dirck Willems Crauwel t’samentlijck ofte elcx van hun luijden besonder, om met den scholtis daer d’executie valt (bij aldien deselve belieft hun assistentie te doen) die voors. wtgesette penningen te executeren, gevende hunluijden volkomen Commissie, soo daer resitentie valt, om tot hun te nemen assistenten incompetent getal, om die executie te doen, ende die panden binnen Tiel te brengen ende voorts alles daer inne te doen, off ick alomme tegenwoordigh weere. Des t’oirconde desen bij mij onderschr. opden xxvien Augustij anno XVIc ende elve (niet ondertekend)

(213) 1603

Puncten ende actienten wuer op Jonker Wolther vuijtgedaen end verpacht hefft enige sijen E landerien tho Isendoren gelegen, Nae ommeganck sine pacht, soe Antones van den Berch nu hefft, aen den selven tho gebruken. Dit sal ingaen Martini ao 1603.

Het Boulant

Toenes van den Berch sal alle lant soe sijen El hefft op die Woert end opt Lange Want ten halven bouuen, wal tracteren end begaden nae boumans kuer, alle mest ader tredding soe he maecktes op des Jonkeren end nimant anders lant voeren des Jonkeren helfft, mede binden, meien end indes Jonkeren schuer vueren laten. Des sal sien E een schater daer bij doen, Soe het vuer opt lant vercofft wort sal sulx geschee~ nae gewoente der heerlickeit int punt vorsz.

Alle karrong van vaerenden wallen end anderes ant vorsz lant noedich sal sijen E die stekers loenen end Tones die karren end leiders daer tho doen.

Alle groppen soe daer opgegraven behoren tho wesen end graven, sullen sijen E end Tones halff end halff laten doen.

Die vracht van tunen sal Tones doen end die willigen aent lant gehorich daer tho knoten. End den olden tuen voer het setten des nien behalten.

Dat beseide mergen gelt, contributie end onraet soe oft vorsz seij lant geset sal worden den tuet van dese pacht gedurende sal bi sien E end Toenes halff end halff gedragen worden.

Hier tho sal Tones hebben hoff end bongart daer he nu woent met den Broeckdick tot het lant gehorich. End het bongartien bi Jordens, met die 3 deel des bongartz daer Toenes Vos woent, des sal Toenes den tiet siens pachtz die husonge daer Vos woent, end ook soe sien E eetwes doer Toenes begeren op d’ander hoffste leet staen buten sien E costen onderhalden, end ongelt soe daer op geset wort betalen, end die mest soe in dat huis daer Vos woent gemackt wort sal op die ste bliven.

Des sal Toenes ook alle mest soe he nu hefft end voer inganck sijens pachtz mackt op sien E lant gebruken.

Belangende het weilant tho weien end niet tho breken

Toenes sal van sijen El hebben Lenties hoff, den Worm kamp, den groten ende den kleinen Geer, het middelste weiken met den wetering wal. Daer voer sal Toenes jaerlix geven –160– gulden kommer vrij gelt van alle saken.

Des sint vorwaerden dat soe Toenes een quota van die Schetse weerden in pacht helt dat sien E sal mogen holden den groten Geer end het middelste weiken, mitz kortende Tones aen desse pennongen jaerlix – 76 - 5- .

End soe sien E voer vuijtganck der pacht jaren quaem tho heilicken ende dese vorige aensichs haldong niet waer gescheet sal sien E die Grote Geer mogen aen sich nemen mitz kortende – 47 – 10 - .

Van die wononge opt hoff

Tonis sal opt hoff trecken komstige Victoris [st victorsdag = 10 oktober] off als mien neeff daer aff tucht, End sal die woononge, bouhuis, kelders, gres end les soe mien neeff gehat hefft, hebben, vuijtgesondert die kamer daer mien jonge neeff in gewest is, die welck sien E voer sich behelt, end het toernien dat ledich sal bliven voer die gene soe sien E off Tonis sol mogen versuke als ook het kelderken onder het toerntien dat sien E voer sich behelt, End platz int bouhuis voer sien perde tho setten, hui end korn tho leggen.

Des sal Tones van die nie sael een kamer maken end die olde kuken ook op maken, dat hi sich daer in kan behelpen, vair tho sien E hem die tuen ris end staken vuijt den Drutense weert aen dessiet die Wael sal leveren, Ende het holt daer tho nodig wisen, dan sal Tones die rest doen op sine kosten.

Sien E sal (ingevoegd: Toenes sal) sien E berch bi Tonissen doen breken end aent hoff setten laten (ingevoegd: staede op sijne kosten), dit sal sien E aen een timmerman besteden End Toenes sal het daer voerren End soe Toenes noch enen berch daer wil hebben sal he op sien eijgen kosten daer setten.

Soe sie daer een schuer doen setten off eetwes anders nodiges doet maken, sal Tones die kost end zijen E het loen geven.

Noch sal auer die sael end olde kueken een solder gelegt worden waer van Toenes die helfft sal leggen end sien E d’ander helfft. Des sal Toenes d’eene helfft ales he afftogt soe he gelegt hefft weder mogen affnemen.

Soe Toenes enige soldaten off ruter tho belet worden sal he van het hoff onderholden.

Soe sien E quaem tho heilicken alsoe dat he selffs opt hoff hues wolde holden sal Toenes in sullicken val sien E dat hoff met gres les rumen end afftrecken.

(214) 1603 JANUARI 2

Ick Johan van Meeckeren richter der heerlicheydt Ysendoren in stadt ende van wegen des Edelen und Erentfesten Herman Pieck heeren thot Ysendoren, doe kondt ende tuyghe apenbaerlick mit desen, dat voor my ende nhaebenoembde gherichtsluyden, durch besatonge und dwange des rechten, ter instantie ende versueck des oick Edelen und Erentfesten Joncheren Wolthers van Ysendoren genant Bloys gecompareert, und erschenen is Ryck Hendrickxs, alt zoe hy getuyge verclaerde omtrent vyff ende tseventich jaeren, und heeft solempuelick mit opgestreckten vingeren volgestaeffz eedt getuycht waraftich tho zyn, dat hy waell gekent heeft zelige Johans van Ysendorens weduwe des producents gewesene bestemoeder, opt Hoff  tho Ysendoren datmael wonaftich, ende dat hem getuijge vurg. noch wael indechtich, dat opgemelte Joffrouw van Yzendoren, ende oerer Ed. huijsgesin, oiren kerckweg plachten tho hebben van tcleyn brugshen buijten den hoffschen graeff duer de bongaerden voor thoff vurs. aen zuydtzyde gelegen, naerde Woerde, ende zoo voorts naede Keyserstraet, und  heeft daermit zyne contschap gesloten, Doe dit geschiede waren hierby ouer ende aen als gerichtsluijden Johan Cloeck ende Hendrick Ryckenss, und wantmen dan der waerheyt getuychnisse behoirt tho gheuen mit recht behoirlicken daertoe versocht zynde zo hebben wy richter ende gerichsluyden vurz. in oirkonde der waerheydt onse zegelen onder het opt spatium deses gedruckt op huyden den tweeden dach Januarij anno XVIc ende drije stylo antiquo. (w.g.) Aelbert Lam, secretaris.

(215) 1606 circa

Memoriael aenteykening van die incompste der guederen van die pastorie tot Isendoirn, onder protestation dattet sal sijn onvercort van mijn gerechtichheijt

Inden irsten van huijs met een cleijn bongartken daeraen, rontom aen een straet liggende, welcke verleden somer verpacht is voor tien gulden, daer tegens het huijs te decken gecost heeft vijfftien gulden, vund het betuynen vande bongert sal wael tien gulden costen, om dat die soldaten den tuijn gebrant hebben, vund dair geen willigen rijs blijven staen.

Item noch een bongartken aen Egbert Dirckx verpacht voor xxviij gulden vrij gelt.

Item vierdenhalven morgen lants verpacht aen Anthonis Hoemen voor sestien gulden vrij gelt.

Item to Ochten souven mergen verpacht aen Cornelis de Kemp vor xxxvj gulden vrij gelt.

Item op de Isendorenssen hoochgen wert anderhalven mergen verpacht aen die weduw van za: Anthonis van den Berch voor negen gulden vrijs gelts.

Item een koe met een kalff weijers in weijerwert.

Item een darden deel van twe mergen lants int Velt, welcke twe morgen lants voor tien gulden iaerlicx en geld~ van die ander twe deellen compt het een deel tot sunt Matheus altair vund het darde die costerie.

Renten daer toen gehorich

Inden irsten ut den rijswert nu toebehoerende den iongen heeren tot Soellen iaerlicx vijff [   ] gelts, to betalen met xxxxv stuijver gefaluweert.

Wt die hoven (nu toebehoerende Peter die Haes, vund Bart Lubberts) vijfftienhalven lopende gulden.

Wt Derck vanden Berchs huijs cum suis, op Dams hoff staende, iaerlicx negen lopende gulden.

Wt Dirck Hermanss hoffstat twe rijders gulden iaerlicx.

Wt Hendrick Rickers hoffstat twelff stuijver.

Wt den [wunum]acker enen rijder gulden.

To Leuwen wt een goet Gerrit van Beijnhem toebehoerende twelff postulaet gulden, daer van in [welk] iaeren niet gecommen [   ] vund niet en heb dorven vorderen vermoegens den quaeden dijck toen gehorich, besorgende niet alleen die som met den verkoep/verloep te verliessen, dan oock mede als collator scade in mijn anderen guederen te lijden.

Beswaernisse vund wtganck van die guederen

Den pastoer tot Echtelt compt van wegen die affscheijdong des kespelts Isendoren van die kerck van Echtelt als die parochij kerck ses loot silvers [   ] loet te betalen met vijfftien stuijver.

Aen Dirck vanden Berch cum suis tachtentich gulden [vlek] hantgeld~ met vijff gulden vijff stuijver.

Item vande halff seijdijckx [  ] aen des heeren tot Soellens rijsswert, welcke eertijts schaerdijck sijnde op sommige iaeren wael gecost heeft hondert daler, vund leet noch aen die scaerdijck, welcke aen [souvaren] vund [soi   ] somtijd~ wael tien daler iaerlicx cost.

Aenteijckening der vicarien guederen vanden [form  a] et iure

Inden iersten tot sint Johanis altaer behoeren souven mergen, gepacht aen die weduwe vanden Berch voor xxxxij gulden vrij gelt.

Item een bongartken van vijff of ses appelbomen, daer Wolter van Isendoren iaerlicx tot tijns wt heeft dartich stuijver.

Sint Ewolts altaer

Een bongarthen welcke dit toecommende iaer durch Gellius den lesten predicant met mynen consent verpacht heeft aen Wolter Arienss voer tien gulden.

Item een weijken van twe morgen, twelcke ick mijnen scholtus ondergelaten heb om sijn cleijne kijnderen daer met op to voeden.

Item drie mergen lants op den Isendorenssen hoochgen wert verpacht aen Herberen Arienss voor xvi gulden vrijs gelts.

Sint Matheus altaer

Anderhalven mergen lants verpacht aen [G    ] Janss (genoempt weest) voor elff gulden vrijs gelts.

Item dat darden deel vant weijken in die pastorie vermaent.

Item elff mergen to Meel, daertoe behoren ij roij quaij dijck waer op Johan Blanck aen [ vervolg in margine moelijk leesbaar ]  

Tot der costerie

Drie mergen lants verpacht voer xxj gulden.

Die appelbomen opt kerckhoff verpacht voor twelff gulden, allet vrij gelt.

Item het derde part van die meergeruerte twe morgen daer [helt hijscheel vort].

(216) 1607 en 1608

Op voorwaarden en conditien hier na beschreven zoo wil die Edelen Erentfesten Jonker Wolter van Isendoorn en Bloys, heer tot Lathem, in laten zetten om te verkoopen aan zekere perceelen, Zijn E. korengewas, dezes jaars 1607 by Jan van Ewick alhier in den heerlijkheid Isendoorn ten halven gebouwd.

In den eersten zal Zijn Ed. een ieder die lust zal hebben eenig perceel in te zetten doen langen eenen teller om daar onder te mogen schrijven de somma waarvoor hij zulks begeert in te zetten en die die hoogste somme geschreven zal hebben zal ’t inzet genieten en zal hebben van ieder perceel eenen gulden in die hand, indien het verhoogd wordt en zullen wezen van ieder perceel twee vanen in ’t gelag.

D’inzet zal geschieden met guldens ad twintig stuivers het stuk.

En die d’inzet krijgt zal het verhogen hebben, doch gehouden zijn adelijk te doen.

Men zal hogen met slagen van vijf gulden den vijfden penning tot gew/min, en van ieder slag zoo gehoogd wordt zal in ’t gelag wezen en van biers ter verstad~ van wie na advenant zal w

Wie den slag van eenig perceel of percelen bekomdt zal gehouden zijn dadelijk aan den verkooper bij den slag toe tellen tien gulden en de resterende penningen op Victorie edoch Martini na betaald dezes jaars 1607 te verstaan van ieder perceel waarvoor de slaghouder goede borgen stellen zal hier binnen de heerlijkheid Isendoorn geërfd daarmee de verkoper te vreden en aangehouden zij die                    zich nevens de principale elk een voor al daar voor verwonnen zal geven naar recht der heerlijkheid voorn. zonder eenige exceptie of contradictie de geloofde penningen aan handen des verkooper of zijn Ed. gecommitteerde tot             des slaghouders.

Van ieder perceel zal wezen een halven gulden tot een Godspenning en een halven gulden tot schrijfloon.

Wie de slag behoudt van een perceel zal geven in ’t gelag twee vanen.

Alle onraad voorverhaald zal blijven bij den slaghouder en betaald worden dadelijk naar verder gewoonte zonder ontgeltenis des verkoopers.

Zoo enig perceel of perceelen niet genoeg mogt gelden zal het verkooper vrij staan  aan zich te behouden zonder hierop gemin Godspenningen of eenige onkosten, uitgezonderd een gulden van inzetting, alwaar ook de kaars daar op uitgebrand.

Verkooper zal zich ook mogen houden aan des eersten tweeden of derden hoogen tot Zijn Ed. keus zonder iemants bekroen of den slag geven zoo hij wil.

Het eerst perceel

De helft van 8 akker weit liggende op die Lage Woerd naast malkander en aangaande nevens Wolter Jans land.

Ingezet by Henrik Rykers voor vijfentwintig Carolus gulden en bij inzette gehoogd een slag Hendrik Rykers, hier van den slag behouden en tot borgen gesteld hem zelven en D.                              Herman Piek jr to Isendoorn

Oorkonde afschrijving acte 12 Julij 1607. Herman Pieck +. Dat is ‘t meste van Henrick Rijkers.

Het tweede perceel

De helft van de twee lange akkers daarnaast gelegen met nog de helft van weit, erwten bonen bis aan die Molenstraat, die dit perceel krijgt zal den verkooper geven een half malder graanen [benten].

Ingezet by Herman Pelgrinus voor twee en zeventig gulden en halven slag gehoogd en heeft hiermee de slag behouden en tot borgen gesteld Anthonie Coenen.

Verkonde onderschrijving acte Isendoorn den 12 Juli 1607. Herman Pelgrinus van

Het derde perceel

De helft van de zomergarst op de hooge Woerd ingezet by Rynder Herberensz voor zestig gulden, niet gegund heeft uit perceel voorn. verkoper aan zich behouden Acte bis. Dit heeft Jan van Ewich voor 66 gulden.

Het vierde perceel

De helft van de seven dreven haver op ’t Langewand ingezet bij den jonge Heer tot Isendoorn voor 36 gulden en heeft daarmee den slag behouden. Acte den 12 Juli 1607 heeft tot borg gesteld Henrik Ryckers.

Herman Pieck Dit + is ’t meste van Henrick Ryckens.

Op heden den 12 July 1607 voirs hebben slaghouders en borgen voorn zich in de beloofde kooppenningen naar inhoud de voornoemde verwonnen gegeven voor Richter Mekeren en gerichtslieden Evert van Wijk en Dirk van den Berg, waarvan acte in prima op ’t signaat des Heerlijkheid Isendoorn geteekend zal worden. Acte bis teste nu secreth. subg. A. Lam

Uw Ed. neef de Heer van Isendoorn betaald 10 gulden voorn. neef nog 40 gulden ten vollen betaalt. Ontvangen van Hermen tien gulden. Nog 50 gulden. Henrick Rycken betaald 10 gulden betaaldnoch 10 gulden. Rest 245 ongv. Jan van Ewick 10 gulden.

4. Heer tot Isendoorn   36   50

3. Jan van Ewick          66   10

2. Herman Pieck          74   60

1. Henrick Rycken       29   11

                                   205

-------------------------

Conditien en voorwaarden waarop de Edele en Erentfeste Jonkheer Wolter van Isendoorn en Bloijs Heer tot Lathem too koop wil laten inzetten en meest daarvoor biedende alzulke perceelen van koorngewassen als Zijn Ed. liggende hebben binnen de heerlijkheid Isendoorn daarvan Johan van Ewijck voor zijn lantre(cht) de wederhelf competeert.

In den eersten willen Zijn Ed. ieder perceel bezonder laten inzetten met Carolus gulden van twintig stuiver Hollands landschw             ’t stuck, en wie onder zijnen teller ’t meest geschreven zal hebben, zal inzetter zijn, en zal voor zijn inzetting hebben eenen Carolus gulden ten [prop~] als boven, die hem bij den slaghouder dadelijk aangesteld zal worden.

Indien twee evenveel geschreven hebben, zullen dezelven zich daarin vergelijken, of zal men dezelve perceelen opnieuw mogen laten inzetten, zonder              van iemand.

Item zal op ieder perceel alzoo ingezet zijnde, gehoogd mogen worden met slagen van vijf Carolus gulden,                     een slag  en op ieder slag een vaan in ’t gelag halven naar advenant.

Of daar in ’t hoogen ook twee gelijk geschreven, zal men dezelve perceelen ook opnieuw laten hoogen tot dat men ’t hoogen onderscheiden kan.

En zal van ieder perceel een slag gegeven worden, bij uitbranding der kaarsen op heden dato dezes onderschreven.

Bovengenoemde Heer verkooper zal zich mogen houden aan den eersten, tweeden of derden hooge en ten laatsten aan zich zelven, mits betalende een gulden van inzetting zonder gemin.

Indien de kaars uitwaaide, uitgeblazen of omgestooten wordt, zal men dezelve wederom opnieuw mogen ontsteken zonder                   van iemand.

De slaghouder zal gehouden zijn op ieder perceel tot een inzetting te betalen twee vanen in ’t gelag tot een Godspenning tien stuivers en voor den schrijver beloven op ieder perceel een gulden zonder korting van kooppenningen [ver   ], met nog tien gulden gereed aan verkooper voorn, mits kosten dezelve aan kooppenninge voorn.

De verkooper zal dezelve gewassen vrijen voor ruiters en knechten tot dat er de zicht

[   ] zij, mits dat koopers voorn. zich in ’t maayen niet verzuimen, dan maaien als andere boven en beneden.

De slaghouders, ieder in ’t zijne, zullen gehouden zijn to stellen twee sufficiante borgen, binnen de heerlijkheid Isendoorn genoegzaam geërfd, dewelke benevens de slaghouder beloven zullen (elk een voor al en niemand voer of over denen mit zijn aanpart af te mogen staan) de kooppenningen te betalen op dag Victorie eerstkomende, in dezes jaar 1608 Martini daaraan volgende ten langste waar betaald, waardoor de slaghouder en borgen, in den [gevoorsz] zich verwonnen stellen geven, op ’t signaat tot overen koste, zonder korting.

En waarom iemand hoorde daarin suimt of nadelig viel, zal dezulke van zijn inzetting en gewin verstoken zijn en zal men als dan dezelve perceelen wederom opnieuw mogen over hoogen, geldt dan dezelve meer zals tzelve weten tot profit des verkoopers, geldt die minder, zal men ’t gebrek van dien mogen uitpeinden allen des koopers gereede en ongereede goederen waar die gelegen zullen zijn naar landregt zonder eenig weren of wederzeggen.

Tot voldoening deser voorwaarden hebben voorgemelde verkooper ter eene en inzetters ter andere zijde  beloofd alle punten hiervoor verhaald te zullen voltrekken en na te komen bij poene van peinding, arrest, besating of gedaging of sunst ten kortsten gebeurentse rechten den Heer verkooper gelieve[ ] zal om alle gebrek, koste, kommer, hinder en schade daarbij krijgende of lijdende te mogen verhalen aan des nalatigen gereede en ongereede goederen, waar dezelve gelegen of te bekomen zullen zijn met  

Van alle exeptien en landswijs van rechten dezen contrarien en bijzonder van de exceptien zeggende generale                         van onwaarde te zijn, zonder voorgane speciale doch ook eene recht dat andere niet hinderlijk zijn zal in generale wijs, beloven hiertegen niet te zullen doe of laten geschieden in generale wijs, zonder argelist.

Eerstelijk de helft van vijf akker weit benevens ’t gasthuis, boomgaard groot te zamen ongeveer 14 honten lands, doch zoo groot en klein deze en nabeschreven perceelen aldaar gelegen.

Jan van Ewick heeft deze perceel van koorngewas voorn. ingezet voor twee en zestig carolus gulden en heeft daarop gehoogd een slag en heeft welgemelde verkooper  hem inzetter voorn. hiermet de slag gegund.

Oorkond [onderstaande] beschrijving Acte op 11 Juni Jacobs dag anno 1608.

Jan van Ewijck

En heeft slaghouder voorschr. op eerste perceel betaald 10 Carolus gulden en afkorting der kooppenninge voorschr. Jan van Ewick betael als ook van verleden jaar.

Eenen mergen ernten en anderhalven morgen boonen, nevens den Hofschen boomgaard op de Woerd gelegen, half dit blok zal leveren een half malder ernsten zonder korting van de kooppenningen voorn.

De Edele en Erentfeste Jonker Herman Pieck heer tot Isendoorn den jonge en Sander Kerstens hebben dit perceel steeds koops van bovengemelde verkooper gekocht voor vier en veertig Carolus gulden en een gulden in ’t gelag zonder korting alles op voorgaande condities.

Oorkond onder[ tiging] Actum 26 July 1608

Herman Pieck   Sander Kerstens

Op dit perceel hebben koopers voorn. in afkorting van de kooppenninge voornt. aan bovengemelde verkooper betaald thien Carolus gulden, acte 26 July 1608. Nog van sander ontvangen op rekening tien gulden vijftiendehalve stuiver. De jonge heer tot Isendoorn heeft zijn helfsden alonge kooppenningen voorn. ten volle betaald.

Nog de helft van ‘t stuk haver [   ] in den boomgaard gelegen strekkende tot aan den Broekdijk met nog twee lange akkers daarneven aangelgen, groot tezamen omtrent vier mergen.

Rutger Joests heeft dit blok ingezet voor twee en vijftig gulden en heeft daarop gehoogd een halve slag.

En heeft Goetz voorn. hiermee de slag behouden.

Oorkond overschrijving. Actum op heden den 26 dag July Anno 1600 en acht stylo antiquo.

En hebben koopers voorn. op dit perceel betaald in afkorting der kooppenninge voorsch. tien Carolus gulden. Rutger met de sijnen hebben ten volle voldaan.

No de helft van 7 akkers haver en een akker boven op de Woerd naast Wouter Jans land gelegen, groot te zamen omtrent vier mergen.

Aalbert Lam heeft deze perceel ingezet voor vijftig gulden en heeft hierop gehoogt een slag en heeft meergemelde verkooper hem inzetter hiermee de slag gegeven. Oorkond overschrijving A. Lam

Hierop heeft den slaghouder op den 26 July betaald thien, blijvende de rest daar noch vier en veertig gulden.

Den leste [  overb   ] hierop ten huize van Anthonis gegeven

Hierop betaald twintig gulden

(217) 1608 MEI 5

Die Gecommetteerde Heijmraden und Jonckheren, to visitatie und beslichtongh die questie van die Isendoirnsche sluijs liggende duer den Bandieck tott Echteltt, daer auer datt enige geerffden desjenige dorps geclaecht, under tghoene daer aen dependeert van bepatonghe und afgraevinghe der walle en zielt wangen daer twater commende duer die sluijs langhs uijth lossen moet, tott in die landtweteringh daar auer datt die heer van Isendoren geclaecht hebben oer E achtervolgende oer Commissie up den 29den aprilis lestleden bij d’Amptman und semptelicke Ridderschappe tott Ingen gegeuen, up huijden dato onderschreuen die besichtigongh van tghoene vurs. gedaen, [so] vuell die afgraevinge der wallen und zieltwangen voergerueertt betrefft, sall by oer E daerinne geordonneert worden tho beheeren, und aengaende die sluijs hebben oer E gesche[ ] und gelast datt punie legium die van Isendorn und die geerffden van Ochten uyten Weerdt, by Grave Reinalt Grave van Gelre verlehent und gegeuen, end vorts dattghoene die heer van Isendorn tott versterkongh datselue ingebrocht waaruijth oer E nieth hebben kunnen verstaen en vernhemen die tegenwordige getekenisse der sluijse mytt datt punie legium to accord~. Sall daerom sijn E watghoene hy weders [e ] naerder daer van is hebbende, uythen aenstaende Rechtdach die Gecommeteerde vurs. ten handen stellen, um volgens daer inne gedag to worden, [so] oer E bevunden sullen acte tott Echteltt up den 5den Maij ao 1608.

Ter ordonantie van oer E

(naam van de landschrijver in Nederbetuwe).

(220) 1612 MEI 19

Extract vuytet gerechtelicke signaet der heerlickh. Ysendoren

Gesien d’aenspraeck, antwordt replicq ende duplicq mitte respective bewysstucken aen den gerichte tot Ysendoren tusschen peyndonge ende pandtkeronge overgegeven by Herman Pieck heer ter booen. plaetsen, aenlegger eens, tegens Dierck vanden Berch verwaerder anderdeels belangende de breucke van geweygerde diensten, ende alles geconsidereert, dat in deesen te considereren stonde, ende sonderlinge gelet, dat den aenlegger nijet heeft bewesen, dat hem in craft van speciale prvilegie, off immemoriale possessie recht ende dwanck van diensten tegens den verwaerder is competerende, doende recht verclaert te gericht met voorgaende advys van rechtzgeleerden, dat by den aenlegger ter booen. oersaecke gedaen is den quaede peyndonge, ende by den verwaerder den goede pandtkeronge.  Actum in judicio xix May 1612 stylo prisco.

Extrahiert vuyt ’t gerechtelicke signaet vurs. by my onders. secre. Alb. Lam

(225) 1626 OKTOBER 25

Op huyden dato onderschreven soe is den Edele Joncker Herman Pieck heer tot Isendoren opte volle aerdtschauw vanden Bandyck gegaen mit Jan Adriaensz, ende mitten Richter Olivier van Mekeren, ende Buyrmrn Herman Berntsz Weytman in plaetse van Jan de Haes buyrmr absent, ende mit Oth Hendrickssen in plaetse van Jherefaes Henricksz zyns broders, oick absent Jan van Wyck ende meer goider luyden, ende hebben besichticht de raey tusschen Jan Adriaensz voors. erffve ende die Waede Slorpen, alwaer Jan Adriaensz hadde een graeff doen graeven, edoch buyten wetenschap des heren, Ende alsoe die Waede Slorpen daegelycx meer & meer mocht verlanden ende Jan Adriaensz tlandt soude moghen vervoegen tottet waeter thoe, Soe is nae vele redenen, ende weder redenen eyndtlick tusschen syn Ed: ende Jan Adriaensz verdragen, dat Jan Adriaensz mit syn erffne geen voirder gerechticheyt voortaen zal moogen pretenderen dan totten graeff  thoe, ende soe voort[vlek] totte bommebiesten thoe, gelyck die raey mit ryskens affgetekent worde & voirder nyet blyvende het onlandt ter Cuyltbaert is behorende totte Waede voors., daermede parthyen voors., ende haeren erffn. te vreden sijn, & blyven sullen, soe dat deen op dander geen vorder gerechtich~ sall hiernamaels pretenderen. Actum voor den Richter, & gesubssitueerd Buyrmeysteren voorschreven, ende meer goeder luyden, op huyden den vyff ende twentichsten Octobris sesthien hondert ses & twentich.

Extrahiert by my secre. onders. vuyten signaet tot Isendoren Alb Lam

(227) 1630 circa

Die kerck tot Isendoorn

Die kerck tot Isendoorn heeft uyt mynen Weterings Wal jaerlicx 9 pont wasch ende noch uyt Jan van Mertens hofstat haldende omtrent thyen hondt landts op die Woord gelegen 46 loopende stuijvers jaerlicx dit is van myne schoonmoeder betaelt tot het jaer 1622 incluys – ende ick heb op den 13 maij 1631 met Willem Dercx ende Derck Thoenis vanden Berch als kerckmeysters gereeckent dat ick tot het jaer 1630 incluys aende kerck schuldich blyf 52 gl – 3 – st ende sal het ierste jaer ao 1631 wederom verschijnen. Dese bovenstaende 52 gl 3 – st heb ick belast aen Derck vanden Berch dat hij die kerck sal betaelen op naestcommende victoris

Armen tot Isendoorn

Den armen van Isendoorn competest jaerlicx drye philips gulden uyt myne goederen tot Isendoorn loopende jaerlicx 3 – gl – 15 – st dit segt Derck vanden Berch dat het lest betaelt is het jaer 1624 – so dat het jaer 1625 het ierste wederom tot mynen last verschenen is – ick heb belast aen Dirck vanden Berch om dese [noten] to betalen aen de armen dan het den heer van Isendoorn sal goet maeken

Die pastorij tot Isendoorn

Die pastorij tot Isendoorn compt uijt myne goederen tot Isendoirn jaerlicx 36 – stuijvers lopents gelts noch uyt die selve eenen gulden loopents gelts ende noch uyter Henneken Aelberts hofstat eenen gulden loopends gelts jarlicx – dit is door mijn schoonvaeder sal: afgereeckent den 11 Augusti 1615 ende oock voldaen

Nota / die predicanten tot Isendoorn hebben tot het jaer 1629 incluijs jaerlicx ontfangen 2 – gl 10 – st –

Custorij tot Isendoorn

Die custorij tot Isendoorn compt uyt myne goederen 10 – stuyvers lopende gelts jaerlicx hyr voor sal dit rentjen tot ao 1630 incluijs betaelt sijn ende sal het jaer 1631 ierst wederom verschijnen Dese 4 gl sal ick Derck vanden Berch belast te betalen aenden Custos

Vicarij tot Isendoorn

Den kerckenpryster tot Isendoorn compt uyt myne goederen tot Isendoorn jaerlicx 2 – gl loopende gelts dit is door mijn schoonvader afgereeckent den 11 August 1615 – ende betaelt – wat naerderhandt verschenen is dairop is niet betaelt noch gereeckent

Item compt Matheus altair uijt omtrent 9 mergen lands genaemt Jan Alens houffste drye Rijns gulden jaerlicx – waer tegens myn wederom compsten uyt het lant van S Mattheus altair jaerlicx 10 hoender tyns – noch compt mijn uijt S Johans hofstadt 26 st 8 [onleesbaar] ende een capoen jaerlicx tyns

(228) 1630

Ick Herman Pieck, heer tot Isendoren, als lehenheer, doe kundt ende bekenne overmits desen openen brieff dat voor mij ende mannen van lehen hier nae beschreven in eygener personen gecompareert ende erschenen is Joffrou Maria van Juperel, huysvrou van Joncker Johan Walcourt met Laurens Thomassz, haren gecoren momber in deser saken, met believen haeres ejemans, volmacht hebbende van haren man voor de magistraet der stadt Luyduck opten 20sten dach van Augustus 1630 gepasseert, die mij lehenheer verthoendt is ende heeft getransporteert ende opgedragen aen Joncker Handrick de Ruever eenen rentebrieff van achtien golde Ryder gulden siaers by hartogh Caerl van Gelre, hoechloffelijker memorie geslagen, verschijnende sinte Anthonis dach met alle verschenen renthen verschreven vuyter omtrent thien mergen landts geheijten die Hoeve gelegen in der heerlijcheijt van Isendoren, mij lehenheer vursz lehenruerich, daer doen ter tijt naest geerft waren, oestwardt sunte Jans altaer, suydwardt Olivier van Mekeren ende Claes van Avesaet, westwardt Alerdt van Isendoren ende Jan Jansen, nordtwardt over den Broeckdijck, die Broeckxdel gevesticht door Jan Jansen aen Geridt van den Stheenhuys ofte sijnen erven in den jare duijsent vijff hondert seven ende vijfftich met consent des lehenheers vermogens den rentenbrieff daer desen transportbrieff door is gestoken. Ende Gerridt Herberensz van Westrienen des toircunde heb ick Herman Pieck, heer tot Isendoren, lehenheer voirnt mijn segel wettelijck aen desen openen brieve gehangen op huijden den 18den Augusti 1600 ende dartich, stilo vertri.

(230) 1633 JUNI 26

Ick Herman Pieck, Heer tot Ysendoren doe kondt ende bekenne voor mij ende mijne naecomelingen, Heeren tot Ysendoren: Dat voor mij ende leenmannen naebeschreven gecomen is die weledele Joffrouw Suffhia van Ysendoren Abloys, Vrouw tot Indornick ende Lathum mit Laurens Thomassz haer ehe gecoren momber, die haer ehe met believen haeres ehemans met vondenis der leenmannen daertoe verleent worden, als recht is ende heeft Joncker Diderick van Stepraet, Heere tot Indornick ende Lathum getocht in alsulcke lheenguederen als haer weledele is haldende vanden huyse ende heerlicheyt Ysendoren ten Zutphenschen rechten met alsulcken vuerbehalt: Indien daer kyndt ofte kynderen van haer weledele waeren ende den welgemelten Joncker Diderick van Stepraet, Heer tot Indornick sich wederom qaem te hilycken sall alsdan de tocht [ oot] ende [t ] niet zijn ende mij, als leenheer, versoeckende, dat ick soedaene tocht bevestigen will, soe ist dat ick ter bede vurs. dese tocht bevestiget hebbe vuyt cracht deses, beheltelyck my Leenheer vurnoemt ende een yder synes goeden rechten. Doe dit geschieden waeren hier over ende aen als leenmannen Dirck vanden Berch Thoniss ende Jerefaes Hendrickss. Des t oirkonde heb ick Leenheer vurnoemt myn segel wittelyck aen desen openen brieve gehangen int jaer ons Heeren duysent zes hondert drie ende dartich opten 26sten Juny alden stilo.

Ick Olivier van Mekeren, Richter der heerlicheyt Ysendoren in stadt ende van wegen Joncker Herman Pieck heer tot Ysendoorn doe kondt ende tuyge, overmits desen openen brieve dat voor my en de naebenoemde gerichtsluyden der heerlyckeit vurs. gecompareert ende verschenen syn den WelEdelen Joncker Diderick van Stepraet, heere tot Indornick ende Lathum ende Joffrouw Sufhia van Ysendoren a Bloys, echteluyden, met Herman Pieck heer tot Ysendoren haeren weledelen gecoeren momber in deser saeken, die haer van my Richter voors. met believen haeres Ehemanes ende met vondenis der gerichtsluyden nae beschreven daertoe gegeven worden als recht is ende hebben met haeren vrijen moetwil ende rypen welbedachten sinnen voor huerre rechte lyfftocht nae landrecht van Nederbetuwe ende Costuyme der Heerlicheyt Ysendoren in alle alodiaele ofte eygen guederen binnen den vurs. heerlyckeit gelegen soe wael hebbende als vercrygende ende welgedachte Joncker Diderick van Stepraet ende Joffrou Suffhia van Ysendoren, heere ende vrouwe tot Indornick ende Lathum metten gecoeren momber voors. hebben daer alle soe veel toegedaen dat het vondenis der gerichtsluyden wysden voor recht naer onssen alden gewoenten, dat die vurs. lyfftocht den genen die van hun beyden in den lesten lyve ende leven blyfft nae doode desgenen die gestorven waere vast ende stevich wesen ende blyven sall aen hun beyden het langst leeft tot allen tochten nae landrecht van Nederbetuwe ende costuyme der heerlyckeit Ysenderen, sonder iemants becruyen ofte wederseggen. Doe dat geschieden waeren hierby over ende gerichtsluyden der heerlycheit voornoemt Dirck van den Berch Thoniss ende Jerefaes Hendrickss, In oorkonde der waerheit soe hebben wij Olivier van Mekeren, richter vurs. ende gerichtsluyden vurnoemt onsse segelen aen desen openen brieve gehangen int jaer ons heeren duysent seshondert drie en dartich opten XXVIen Juny alden styls.

(234) 1636 JUNI 12

Die wel Edele Joffrouw Hijlwich Vygh weduwe Jo.r Herman Pieck Douagiere des huyses & heerlycheytz Isendoren laet weten allen gedyckten inden bandyck der heerlicheyt dat opte loofschoeuw lestleden, dese selve dyck [papier weg] und denselven Dyckgraeff & hemeraden gecierdt is volle aertschouw naesvolgende te maecken de leech[ten nae de] houchten, den afslach aen te vullen op syn behoorlicke breyte van vierentwintich voeten, und daer het [hoge water] ouer gelopen heeft vermogens die aenteykenong by het hoge water sall gehoecht worden doorgaens twee voet op syn lyff & voorts doorgaens daer het hoge water niet ouergelopen heeft sall gehoecht worden eene voet op syn lyff, [vorder] is gecierdt by Dyckgraeff & hemeraden eene berm te maecken in Johan Adriaenss ende Dirck vanden Berch Dirckss haeren Dyck eenen berm van ses halff roy [breyte] beneden aenvangen ende steyll op te maecken op vier voeten nae soe hoech als den voors. bandijck & de lengte te maecken vermogens aenteykenong by het hoge water, die ouerhangende tacken willigen ofte bomen aff te houwen op de verbuerte van yder tack willigh ofte boom soe veel alst van een roede ongemaeckten dijckx, een yder sall synen Dyck & queldamen des tyts maecken want de [volle] Aertschouw sall hier van eertyts gevoert worden, hier van wordt den weeth gedaen alst recht is.

Aldus gecondicht den 12de Juny anno 1636. Dat tuygh ick onders. Alb. Lam

Die Buirmeysters deser heerlychz. Isendoren binnendyckx willen te maenendach ter huyse vanden Secretaris den gemeynen dyck bestaden te maecken naer behooren. Iemandt gadingh daer inne heeft mach hem vervoegen ter plaetsen voors. & nemen denselven aen. Den eene segget den anderen voorts.

Aldus gecondicht den 12de Junijs anno 1636. Dat tuygh ick onders. Alb. Lam

(235) 1636 DECEMBER 4 

Ferdinand byder gratien Godts Infant van Spagnen Stadtholder Gouuerneur ende Capiteyn generael vande Nederlanden, ende van Burgundien etc.

Allen den genen die dese tegenwoordige briefuen sullen worden gethoont, salut, Doen te weten dat wy om goede redenen ons daertoe mouerende genomen hebben, ende nemen midtz desen in onse besondere bescherminge, ende sauuegarde de borgmesterenen, schepenen ende innegesetenen vanden dorpe van Isendoren gelegen inde Betuwe, midtzgaeders alle derseluer huysen, houen, schueren, stallen, bestraeten, bruchten, graeuen, ende andere haere roerende, ende onroerende goederen geene vuijt   gesondert die sij, ende elck van hun aldaer syn hebbende, ende noch sullen mogen brengen, den seluen geuende volcommen consent, omme hunne lantbouwerye vry, ende ongemolesteert te mogen doen, midtz dat sy voor sulcken vrydom sullen betaelen die hoochste contributie van die gene die hierbeuorens syn betaelt geweest ten prouffyte van syne Ma.t, ende dat inde handen vanden Ontfanger daer toe gecommitteert, ter plaetsen synder residentie. Behaudelyck oock dat sy niet en sullen attenteren dat tot ordinerst van syne Ma.t, oft van syne landen, ende goede ondersaeten eenichssins soude mogen strecken, Ende dit alles sonder yet te imoueren opt stuck van declaratie gedaen van syne Ma.t wegen in materie van [retorie], ende sonder prejudicie vant gene dat er sal mogen resulteren vuyt de voordere resolutien hier inne te nemen. Ontbieden, ende beuelen ouersulcx alle Gouuerneurs, Ouersten, Colonellen, Ritm(eeste)ren, Cap.nen, beuelhebberen, ende volcke van oorloge, ende allen anderen inden dienst ende onder de gehoorsaemheyt van syne Ma.t wesende, dat sy de voors. innegesetenen rustel~, ende vredel~ doen, ende laeten genieten t’effect, ende inhoudt van dese onse brieuen sonder daer tegen te doen in eeniger manieren, op pene daer ouer gestraeft te worden anderen ten exempel. Ende tot meerder versekerheyt der seluer innegesetenen van Isendoren voors. hebben wy geconsenteert, dat sy sullen mogen laeten doen publicatie van dese, ende onse wapenen opslaen daer, ende zoot hun dienl~ sal wesen. Willende dat het vidimus, ofte copye autentycke deser van sulcker macht gehouden sal worden als de principaele. Ende dit voor den tyt van sesse maenden t’eynde welcken termyn de voors. innegesetenen gehouden sullen syn van ons nieuwe sauueg.de te impetreren. Ende niet te min verstaende, indien sy in gebrecke blyuen hunne maentelicke contributie te betaelen, dat sy sullen wesen veruallen van het benifitie van dese. Gegeuen tot Brussel den vierden Decembris duysent ses hondert ende sessendertich

(Ondertekend)

(237) 1637 JUNI 26

Aenden Ed: hove van Gelderlandt

Gebiedende heeren,

Geeff reverentelyck te kennen Joffr. Helena Vijgh weduwe ende lijfftochtersche van za.r Jo.r Herman Pieck, in sijn leven heer tot Isendoren, dat de Buijrmrs. haers betochtichde heerlyckheyts op versouck van Johan van Plettenborch Drost tot Culemborch, van U. Ed. & W. sijn ge[ci]teert  tegens den 15. J deses lopende maents ten inganck van  rade naden middach te compareren gelyckx annexis te sien, het is nu sulcx dat d’ voorn. buirmrs. haer supplte. daer van kennisse gedaen hebbende, sy wt het narre van requeste speurende is, dat het versouck & de procedueren daerop te volgen, niet alleen souden strecken tot naedeell haers betochtichde heerlycheyts, nemaele grote consequentie geven & maecken aen particuliere andere geerffde meer inde voors. heerlycheyt & voorts inde gehele Ampte van Nederbetuwe, die sulcx van gelycken souden doen. Ende gemerct dan de saeck ten pnale. is van grote insichte & dat sy supplte. simpelick gelyck U. Ed & W. bekent is lyfftochtersche die nootsaeckelyck de successeuren int recht der voors. heerlicheyt daer van heeft te demunteren, gelyck sy volgens dien, alhoewell partye by syn requeste sulcx niet en heeft laeten stellen, [gedaen] heeft, ende dan dieselve successeuren tegens den voors. corten dach niet cunnen naebehoren gevath syn : Versouckt daeromme supplte: reverentelyck U. Ed & W. believen den voors. dach te prolongeren ende wt te stellen wes nae het eerstcomende hoochtyt van Paeschen   Twelck doende

In margine staat:

R 13 mart 1637 Thoff omredenen in desen verhaelt verleent de Supplnte uytstel tot den thienden des aenstaende maents maij des namiddaegs mits dat soo well de tegenparthie als de heeren gedeputierden vant Quartiers van Nijmegen, ende de heere Raetsheer Welderen hier van tytlycke insinuatie gedaen worde & blijvende ondertusschen alles in staete, Actum t’ Arnhem den 13 martij 1637

Ick onders. bode van Ed. hove van Gelderlandt relatere dat ick in absentie vande Deurwaerder Swaen het bovenstaende apostall geinsinueert hebbe Doctor de [onleesbaar] als volm. van drost Plettenburch, die sulcx aennam & copie versochte die hem gelevert is, Actum te Arnhem den 13 martij 1637   Reijn Gerrits

Dese Copie is bevonden te accorderen met haer principale van woorde tot woorde, teste me Secretaris Laurens Thomas

(238) 1637 JUNI 26

Ick Joffrouw Hylich Vijgh, weduwe zaliger Joncker Herman Pieck, douagiere in der tyt des huyses ende heerlickeyt Isendoren doe kondt ende bekenne overmits desen openen brieve voor mij ende naecomelingen heeren tot Isendoren, dat voor mij douagiere des leenhuyses ende heerlickeyt voors. ende mannen van leen naebeschreven gecomen is Joncker Diederick van Stepraet, eer tot Indornick ende Lathum als vader ende momber sijner onmondiger kynderen by zal: Joffr Souffia van Isendoren ende Blois, vrouwe tot Indornick ende Lathum geprocureert voor mannen van leen Dirck van den Berch Thoenissen ende Jerephaes Hendrickss heeft te leen ontfangen terstelyck dat adelijcke huys ’t Hoff, dese naebeschreven leenguederen mitte leenen van outs daertoe gehorende in mijner heerlyckeyt voors. opte Woerde gelegen mitter lediger handt ende sonder eedt, noch een stuck landts van omtrent thiendenhalven mergen genaempt Jan Alardts hoff in der heerlyckheyt Isendoren voors. opt Langewandt gelegen daer oostwaert Vicaryen landt, suydwaert Merens landt, westwaert haer Weled douagiere voors. ende d’erffgenaemen van zal: Joncker Alardt van Isendoren ende noordtwaert die gemeyn straet naest gelandt ende gelegen sijn tot mijnen hoegen huyse ende heerlycheyt leenruerich tho besitten tot eenen rechten Zutphenschen erffleen te verheergewaden met een pondt goet gelts soo duck ende menichmael hetselve ledich wordt ende des noots gebuert ende heeft die voors. Joncker Diederick van Stepraet, heer tot Indornick ende Lathum voors. opt selffde leen gedaen hulde ende eedt van trouwe ende voorder geloofft te doen allet dat een leenman nae leenrechten sijnen leenheer schuldig is te doen beheltelyck mijn douagiere in der tyt voornt. und eenen ideren sijnes goeden rechten voorbehalden alsulcken tocht als voor den Weled. Heer tot Isendoren zal: anno sestien hondert ende drie ende dartich den ses ende twintichsten dach Junyus gepasseert is. Doe dit geschieden waeren hier by over ende aen als leenmannen Dirck van den Berch Thoeniss ende Jerefaes Hendrickss. Des t oirkunde heb ick douagiere vurnt. mijn segel wittelyck aen desen openen brieffue gehangen int jaer ons Heeren duysent zes hondert seven ende dartich geschiet den vijfthienden dach Martii alde stijls

(was getekend) Heylwych Vych weduwe Pyck

(241) 1638 JUNI 15

Wij Barbara Pieck Weduwe za.r Poll ende Theodora Pieck weduwe Vijgh za.r beijde Vrouwen der Heerlickheit IJsendoorn etc. doen kondt ende verclaren bij desen alsoo Gerrit Segers hemeraedts [bode] des Ampts Overbetuwe van ons als t’ recht van collatie hebbende der drie Autaren, mit name St. Ewolt, Johannis ende Mathei in der kercke van onses Heerlickheit Ysendoorn vors. bij onse za.l edele Voorouderen gefundeert, ende dienstl. versocht heefft, sijnen soons Michiel Gerrits, tegenwoordich in de latijnsche tale, off studie geinstrueert wordende, mit he~ gebruick vandien, toe subsidie van deselve sijne studie, te willen beneficeren, ende hem voor vicario aennemen, ende geconsidereert de trouwe dienstl. van den selven Gerrit Segers, als oock de goede [axxarentie] ende lope van continuatie in studie van gemelte sijnen soons, Soo ist dat wij den voors. Michiel Gerrits bij desen, ten einde als boven mi t’ gebruick der geseide Vicarie goederen bekennen gebeneficeert, & voor Vicario aengenomen ende [ge verkeert] te hebben doende sulx mits & in cracht deser, mits dat hij niet alleen sijne studie sall continueren, maer oock dat hij vicarius iaerl. tot d’opcompste der voors. goederen sall wtkeren ende laeten volgen aen den Predicanten onser heerlickheit voors. eene somme van eenhondert guldens, gelijck dieselve tot nochtoe alle iaer daeruit genoten & geproffiteert heefft Oorcont onse [handen], Actum Isendoorn den 15. Junij 1638

Barbara Pieck wedue Poll

Theodora Pieck weduwe Vijgh

(243) 1640 (circa)

Register van eenige brieven, Belangende eenige aengecochte landerijen, ende Rentebrieven des Heren tot Isendoirn, als oock de hoge heerlickheijdt, & desselffs gerechticheijdt concernerende.

A.     Inden ersten een brieff van twee campen landts op Isendoirn het Gresbroeck den eenen, den anderen het Verckens weijcken genaemt beijde groot 7 ½ mren van Jo.r Johan van Bonenburgh aengecocht den 29. maij 1622. genotert Litt. A

B.     Item een brieff van huijs en hoffstadt van Thonis Roeloffsen, & Ariken Ariens aengecoft den 4. maij 1629. Sign. lit B.

C.     Item twee brieven den eenen van Jan Jans, & den anderen van Jacob Jans Cloeck, en Jurien Henrickx elx slaende op de respective helfte van een Boomgartien, & willigen pas met den strangh, & wertdijck daertoe behoorende gekocht den 6. Augusti & 17. Decemb. 1630. Sig. lit. C

D.     Item een brieff van 2 ½ mren Bouwlandts op t Lange Want tot Isendoirn gelegen van Jan van Wijck & Aeltien Bruijnis aengecocht den 21. martij 1635. Sig. lit. D

E.      Item een renthebrieff van 29 gl. jaerlix slaende op Jan Lamberts Gulman gedatert den 20. feb. 1619, waerop den lesten maij 1629 twee hondert gul. Albert Jans voir hem & de resterende 200 gl. Oth Hendrickxen tot sijnen last heeft genomen als blijckt uijt het gevidorsserde op den voors. brieff. Sig E.

F.      Item een renthebrieff slaende op Jerephaes Henricks van 30 gl. jaerlix gedatert den 23. Aprill 1639 Sig. lit F.

G.     Item sekere acte van permutatie, over twee Weijdecampkens, het eene genaemt Joffer Digne Campken tevorens toebehoort hebbende Jo.r Carel Vijgh, & een Campken van gelijcke groote, [eerns] omtrent gelegen gelijck den Heer tot Isendoirn van Jo.r Johan van Bonenburgh aengecocht heeft gehadt, gent. het Verckensweijcken Sig. lit g

H.     Item een acte van wisselinge over twee Weijcampen, tusschen Dirck van Stepraedt, heer tot Indoornick, ende den Heer tot Isendoirn, in de welcke den 29. maij 1629. den Heer tot Isendoirn 575 gl toegeeft sig. H.

J.       Item een request in ao 1603. den hove van Gelrelant geschibeert, clagende dat de 7 gevers vermeijnt waeren I s Heerlickheijdt Isendoirn in den dijck te geven. Sig J

K.     Item een cataloge der geenen die den Here tot Isendoirn ingewillicht hebben den accijs mits datter reynard genomen souden worden, om die kannen te teijckenen den 14. junij 1576 Sig. K.

L.      Item gerichtelicke acte van Joost van Sweeten Amptman en Dijckgreeff in Nederbetuwe ao 1537. gepasseert, waerbij verclaert wort, dat de seven gevers de Heerlickheijdt Isendoirn in den verlopen dijck willende geven, ’t selve door authoriteijt van de Raden Carlls Hertogen toe Gelre, als overlheenheer belet is. Sig L

M.    Item proces van [bevell] tusschen Jaspar van Wijhe Aenlegger, instineerende restelike successie van t gemaell tot Echtelt, soo van windt als rosmeulen te hebben, ende Adriaen Dircks verco. den 12. januarij 1569. costeloos geabsolveert is.

N.     Item extract van eenen brieff de ao 1332. in de welcke die van Isendoirn toegestaen wort bij inbreuck vanden weertdijck, soo haest die bevangen is, het water te mogen lossen, door de sluijs van: Bandijck. Sig N.

O.     Item gerichtelicke attestatie gedateert anno 1533. in de welcke verclaert wort, dat noijt gehoort is, dat die Amptluijden van Nederbetuwe oijt eenige weet in de kercke tot Isendoirn hebben laeten doin veel weiniger, dat sij buijten de heerlickheijt oijt eenige horden, oft paelen hebben verbrocht. Sig O

P.      Item getuijgenis waer in Willem soon tot Egmont, & Broeder tot Gelder, de Heerlickheijdt Isendoorn ast beleent heeft volgens compromis van Jacob van Isendoirn, de selve Heerlickheijdt wederom overgevende aan sijnen getrouwen vrundt Jacob van Riemsdijck ao 1440. Sig P.

Q.     Item condtschap voir Borgemr:, schepenen en Raedt der stadt Arnhem gepasseert waer in Joost van Sweeten verclaert, soo langh hij Amptman geweest is noijt geene gerechticheijdt op de Waelstroom tegen de Heerlickheijdt in visserijen nochte elders gehadt te hebben & alleenlicken tot het halve lijff in de Heerlickheijdt gerichticht geweest te sijn. Sig Q.

R.     Item sekere attestatie voir respective scholtissen van Lijnden ao 1551. den 16. januarij gepasseert. Sig. lit. R.

S.      Item sekere attestatie voor Olivier van Meekeren Richter tot Isendoirn in ao 1552. op St. Andries avondt beleijt, verclaerende dat Claes Vijgh Amptman in Nederbetuwe sekere inwoonders van Isendoirn op de Waelstroom tegen over Leeuwen vischende die selven Corven om tween heeft gehouwen, om datse hem het froon weigerden & die selven boven recht gepooght heeft voor de Banck van Kesteren te gedagen. Sig S.

T.      Item een Brieff van 10 hondt Landts op den Isendoirnsen weert gelegen van Gijsbert van Boitzelaer 4en maij 1612. aengecocht Sig. T.

V.     Item een vrundtlick accord over t halden vanden deurgebroocken weertdijck ao 1583. getroffen sig V.

W.   Item missive vanden 4.en februarij 1587. waerin Den Amptman van Nederbetuwe versoeckt, dat die Heer van Isendoirn will gedogen, doir sijn eijgen Richter excecutie op Jan van Aelst, die om d’excecutie in Nederbetuwe te ontgaen sich inde Heerlickheijdt Isendoirn hadde neergeslaegen Sig. W

X.     Item twee attestatien, dat de Amptluijden van Nederbetuwe haer noijt met de schouw over de Dijcken in de Heerlickheijdt Isendoirn bemoijt hebben maer plegen boven, daer de heerlickheijdt begint aff te rijden, ende beneden daer se scheijt langhs de Leijgraeff op te rijden. Sig. X

Y.     Item seker extract des signaets van Isendoirn ener affirmatie, waerbij te sien, dat de Heerlickheijdt Isendoirn, soo veel het lijff aengaet, eensdeels raekt den hertog van Gelre, anderdeels den Heere tot Isendoirn, en daer enboven alle hooge en leege Jurisdictie alleen excerceert blijckende uijt seker Instrument de dato 1398. Sig IJ

Z.      Item copie van Octroij, waerbij Jacob van Isendoirn noots halven vergunt wort, het huijs en Heerlickheijdt Isendoirn aen Jacob van Riemsdijck te vercopen, met noch twee copijen van Lheenbrieven den eenen bij hartog Adolph, & den anderen bij Jas Pieck Raedt en Amptman, sampt stadthouder van de Lheenen in Gelderlandt, ten behoeve van die van Riemsdijck verleent. sig Z.

1.       Item sekere attestatie waer in verclaert wort dat die van Echtelt & Oij voir desen tot Isendoirn ter meulen hebben gehoort & dat Claes van Tellicht Ouders het veurmalen aldaer plegen te hebben: Sig. N. 1.

2.       Item beswooren attestatie van Philips de Gielen tijdens Andts van Buren, & Joost van Sweeten Amptluijden in Nederbetuwe, gecosen scholtus, verclaerende noijt eenige weeten in de kerck tot Isendoirn gedaen te hebben, gelijck hij andere durpen op de Waelstroom voir die schouw gewoon was te doin. Sig. 2.

3.       Item sekere attestatie waer bij blijckt dat die van Isendoirn noijt meer als seven goltgulden tot 28 st gereekent in [   die] jairsgelt tot Tiell hebben betaelt, wair aff den sevenden tusschen die van Tiell & Isendoirn gedeijlt, oft vertert is gewest, ende datse in geene bolle oft burghweiken voedersplichtich sijn geweest. Sig 3

4.       Item noch een beswooren attestatie waerin verklaert wort ao 1500 dat geen weeten bij scholtissen van Nederbetuwe aengaende enige schouwen gedaen sijn geweest. Sig 4.

5.       Item copie authentiq waer in beslooten is, de missive originele van Hartogh Carell van Gelder, waer in hij den Amptman Buren met ernst belast sich aen de Heerlickheijdt in geenderleij wijse te sullen kennen, & de handt vande selve Heerlickheijdt te sullen breken. Sig. 5

6.       Item contract tusschen Jacob Pieck ende Jan Mom, nopende het ampt tusschen Maes & Wael met eenige stucken daer toe gehorende. Sig 6

7.       Item een brieff van hertog Reynold bij de welcke heer Willem van Isendoirn toegestaen wort een wijndtmolen op Isendoirn te setten, sonder dat iemand aldaer, noch in den kerspel van Echtelt, noch datter onder gehoort, met alle sijn toebehooren, eenige wijntmolen magh setten, beheltelick, dat de vorst, soo hij wilde eenen dair neffens soude mogen setten, van welcke gereserveerde presentie bij Hartoch Carell van Gelder in ao 1533. gerenuncieert is. Sig. 7

8.       Item seeker hijlicxvurwaerden tusschen Jelis van Riemsdijck, & Maria van Isendoirn ten overstaan des Broeders van: Hartoch van Gelre & den Heer van Brederode, neffens anderen ao 1437. opgericht. Sig. 8

9.       Item twee leenbieven in een jaer ter selffder daege beteijckent, doch den eenen ampelder als den anderen slaende alls blijckt op Herman Pieck Sig 9

10.   Item een leenbrieff, waer door Roedolph van Rijmsdijck tot behoeft sijns broeders Jelis van Rijmsdijck beleent wort met huijs & Heerlickheijdt Isendoirn, in ao 1489. Sig 10

11.   Item approbatie van seker testament gemaekt bij Joffer Maria van Balveren om te kennen geven, van haeren soon Herman Pieck geratificeert, waerin te sien de natuijr vande Balverense werden, mitten [aen]leven vandien, soo op Dreumel in den Stroom als meer van den Eijerwert daer tegen over gelegen in ao 1554. Sig 11

12.   Item noch eenen Leenbrieff ten behoeve van Herman Pieck Hermans, waermee den selven beleent wort met huijs en Heerlickheijdt Isendoirn, ten 2. met de werden & sanden aen & in den Waelstroom gelegen tegen Dreumel, ten 3. met het halve veer tusschen Tiell en Wamel gelegen. ao 1562. Sig 12

13.   Item Octroij van 1570. waerbij Herman Pieck Hermans vergunt wort te mogen disponeren over sijn Lheen, & eijgen goederen, als te sijen no. 13.

14.   Item een Leenbrieff daer Herman Pieck Heer tot Isendoirn met die Heerlickheijdt beleent wort Sig 14.

15.   Item een Lheenbrieff, waer bij de Heer van Isendoirn in plaets van ses mergen landts bij het leen hoff vrij gemaeckt, weder ses mergen op Isendoirn gent. den Parck leenplichtich gemaeckt. Sig. 15.

16.   Item seker besegelde brieven off Instrument waer uijt claerlick blijckt, dat bij de Heren van Isendoirn altijt in t politijck volcomen excercitie vant [merum imperum] in de Heerlickheijdt hebben geexcerceert, ende in t crimineel ten overstaen van den Amptman & sijnen Richter ijmandt ter doot veroordeelt sijnde, binnen de Heerlickheijdt geexecuteert is geweest Sig. 16.

17.   Item eenen besegelden open brieff, waer in Hertogh Eduwart belooft Heer Wolter van Isendoirn te houden in sijn Gericht tot Isendoirn hoge en lege uijtgenomen het halve lijff gedateert ao 1369. Sig. 17.

18.   Item seker vertichenisse bij Jelis van Riemsdijck op de Heerlickheijdt Isendoirn gedaen ten behoeve van Seger van Balveren, die deselve ten leen ontfangen heeft ao 1505. Sig. 18.

19.   Item eenen Lheenbrieff vant huijs en Heerlickheijdt Isendoirn bij Jelis van Riemsdijck ao 1473. Sig. 19.

20.   Item een Lheenbrieff gedateert ao 1345. waerbij hertoch Reijnoldt beleent Heer Willem de Kock van Isendoirn, met het huijs t Isendoirn, & t gericht vanden dorp t Isendoirn hoge en lege, & met 300 mren landts in de selffde Heerlickheijdt gelegen, mitsgaders eenige Tienden uijt eenige dorpen sig. 20.

21.   Item eenen Lheenbrieff d ao 1465. waer in Hertoch Adolph beleent Jelis van Riemsdijck met de Heerlickheijdt. Sig. 21.

22.   Item seker accord tusschen hertoch Carll ende Jelis van Riemsdijck, als onder lheen heer over den hoff Pottum, door versuijm vervallen, opgericht Sig 22

23.   Item seker besegelingen, waer uijt te sien soo de Heerlickheijdt Isendoirn gekommen is op die van Rijmsdijck Sig. 23.

24.   Item extract uijt het signaet der Heerlickheijdt Isendoirn bij geerffd Inwoonders & naburen voors. verdraegen, waer in vervat datmen niemandt inde Heerlickheijdt metterwoon sall laeten kommen ofte in cameren sall laeten woonen, sij waeren eerst vroom, & de Heerlickheijdt miterkent, & sij eerst haere nabuirschap met eenen gulden Schilt halft tot profijt des heren tot Isendoirn, & halft tot profijt van: gemeijnen geerffden geworven. Sig. Den 27. Augusti 51. N. 24.

25.   Item copie van t frivool te kennen geven des Amptmans in Nederbetuwe de ao 39. waerbij de selve soeckt de gerechticheijdt vande Heerlickheijdt Isendoirn bedraegende de dijckschouwen te [impugneren]. Sig. 25.

26.   Item een Tocht & mombers brieff der vrouwe van Isendoirn de Dato 1380 Sig. N. 26

27.   Item een besegelde brieff gedateert in ao 1387. waer in bij diverse geloofweerdige getuijgen, gedeposert wort diverse excecutien het leven concernerende bij den Richter van Nederbetuwe, en der Heerlickheijdt Isendoirn sijn uitgevoert, waer in mede te sien, dat seker delinquant t lijff verbeurt hebbende, & daerenboven  gepisdonuert sijnde, breuck betaelt heeft aen de Heer van Isendoirn, & mier aen: Amptman. Sig 27.

28.   Item eenen Coopbrieff, waer bij Jacob Pieck koopt van Anthoni van Loenresloot tien morgen landts, op de weerdt gelegen genoemt den Sandeweerdt, leenroerich aen t huijs Isendoirn Sig. 28.

29.     Item eenen openen besegelden brieff, ten versoeke Heer Willems van Isendoirn verworven, waer in sekere pregorative der heerlickheijdt Isendoirn te sien, gedateert ao 1389. Sig 29.

30.   Item 3 besegelde brieven in parckement, & vier beswooren condtschappen in pampier, wair doir belesen wort die gerechticheden van bevaren, sanden, vonden en visserijen, te saemen bij een gebonden, & van buijten. Sig. N. 30

31.   Item ses beswooren attestatien, & besegelde brieven dien ende om te weeren allen indracht, die den Amptman van Nederbetuwe in de dijckschouwen deser Heerlickheijdt soude mogen voirnemen Sig 31

32.   Item een besegelden brieff bij Joost van Sweeten Amptman in Nederbetuwe den Heer van Isendoirn verleent waer in te sien, dat Isendoirn in gein dijcken gegeven magh worden Sig. 32

33.   Item een attestatie bij Joost van sweeten Amptman in Nederbetuwe verleent waer in hij met ede verclaert ten tijde sijns bedieninge noijt gein weet van schouwen gedaen te hebben. Sig. 33

  1. Item een attestatie van Bales pastoor tot Isendoin ende Jacob Pieters, Vicarius aldair, waerin te sien is, Dat de Heerlickheijdt Isendoirn voor desen te lheen ontfangen is van ’t Rijck, & naderhandt om dat sich de Heeren van Isendoirn hair niet konden beschermen tegen t geroelt van eenige naburige hair om dese reden hebben gegeven onder die van Gelder, die sij mede, om beschermt te worden het halve lijff in: Heerlijkheijdt hebben overgegeven, & daernae de heerlijkheid van die van Gelder [verso] te leen ontfangen. Sig. 34.

35.   Item noch seker open besegelden brieff de ao 1398, wairin te sien, dat de Heeren van Gelder & den heeren van Isendoirn in saeken het lijff aendraegende elcx door hairen Richter recht hebben doin administreren & in saeken ’t leven niet aengaende de Heer van Isendoirn alleen die Jurisdictie gehadt heeft Sig 35.

36.   Item noch een open versegelde Tinsbrieff, diewelcke Willem Pieck Amptman tot Beest vercocht, en opgedraegen heeft Uedele Jo.r Herman Pieck Heer tot Isendoirn d. ao 1611. Sig. 36.

37.   Item noch eenen vertichenis brieff van Joffer Geert van Middachten, die tot Groll is geweest in t klooster Sig. 37.

38.   Item eenen certificatiebrieff gegeven van Jacob Pieck Heer tot Isendoirn, alsoo Geurdt Hoeffs aldt sijnde 95 jaren getuijgenis heeft gegeven, dat op Echtelt binnen sijnen gedencken geenen Rosmeulen geweest is, gedateert ao 1548 Sig. 38.

39.   Item eenen besegelden beswooren certificatie raekende de Dijckschouwen der Heerlickheijdt Isendoirn, waer van Geurdt Hellebrandts tuijgt, als dat de Amptman Albert van Ermelen is kommen rijden in de Heerlikheijdt Isendoirn & hem voors. beschouwt heeft ende durch den Heer van Isendoirn wederom belet werdt, gedateert ao 1541. Sig. 39.

40.   Item een Copie uijtter eenen Erffbrieff, dat Reijnoldt Grave van Gelder, & van Zutphen vercocht en opgedraegen hebben Willem van Isendoirn & alle geerftden op den Isendoirnsen weerdt, soo van Ochten, als van Isendoirn, om hoeren watergangh te leijden, & een sluijs te leggen inde Bandijck, & het water te lossen inde weteringe gedateert ao 1332. Sig. 40.

41.   Item noch een besegelden brieff, hoe dat Johan Trant Amptman van Nederbetuwe Jacob van Isendoirn met sijne gerftden van: Isendoirnsen weert overkommen sijn een ordon~ te maecken hoe men den weertdijck maecken cijren en schouwen sall & volghens den watergangh geordonneert van den voors weerdt gedateert ao 1438. Sig. 41.

42.   Item eenen besegelden brieff van Keijser Carll met eenen grooten roden hangenden zegel daer aen gehangen, waer met belooft hebbende Jacob Pieck de privilegien & vrijheden und goede gewoonte te doen halden, gedateert ao 1547. Sig. 42.

43.   Item een besegelden Brieff van getuijgenis, waerin verclaert & getuijght wort van Heijmerick van Drueten Heer Claes soon, Henrick van Puijffelick, datter eenen dieff op het Coesandt gericht is die verckens gestolen had, & getuijgen, dattet halve lijff, den Hertoch van Gelre, & d’ andere helft hebben gehadt de Heeren van Isendoirn, actum anno 1398. Sig 43.

44.   Item eenen brieff van Jacob Pieck, wairin hij schrijft aen sijnen soon Herman Pieck, hoe en in wat voegen hij soude in cleijne criminele saecken procederen. Sig. 44 (in de kantlijn: ao 57.)

45.   Item eenen openen besegelden brieff bij Hertog Reijnoldt in ao 1410. die van Soelen en Avesaet verleent, waer in hij dese, soo sij in doodtslagh vervielen, boven eenige andere dorpen in t Ampt gelegen privilegiert, & ander te sien is, op wat plaitse voorgaende behooren verkondinge, & hoe dickwils den Amptman in Nederbetuwe, in t jair zall claren. Sig. 45.

46.     Item een gewinsbrieff de Dato 1378 van onrechte pandtkeringe. Sig. 46.

47.   Item een schultbrieff van Peter Jacobs & Mechtelt Jansdochter, waerin sij bekennen Jacob Pieck uijtter haer huijs & hoffstadt schuldich te wesen een gulden ad 20 st jairlicx, welcke huijs en hoffstadt sij vercoft hebben aen Arnt Duijs & Dirck Cornelis dochter die den gulden jairlicx te betaelen genomen hebben, als blijckt uijt brieff & transfixbrieff. Sig. 47.

48.   Item een maechescheijdt tusschen Herman Pieck Anthoni en Jacob Pieck gebroederen & Maria Pieckx suster saementlicke erffgen: zalr. Herman Pieckx & joffer Barbara van Middachten echtel~ op den jare 1576 opgericht. Sig. 48.

  1. Item een missive Jacob Pieckx de dato 58. aen sijn soon Herman Pieck, waerin te vinden groote strubbelinge soo den Amptman Claes Vijgh de Heerlickheijt aengedaen heeft, als meer te sien, wat & wie de Heeren van Isendoirn buijten becroeijnen van amptluijden in Nederbetuwe voor vrij geleij in de heerlickheijt gegeven hebben. Sig. 49

50.   Item een chijronge op de landtweteronge gedateert ao 1565. waerin te sien, hoeveel roeden de Heerlickheijdt Isendoirn & andere Dorpen in Over en Nederbetuwe te ruijmen hebben. Sig. 50.

51.   Item copie authenticqe van een maechescheijt tusschen Seger vanden Poll, & sijne kijnderen opgericht in anno 1468. Sig. 51.

52.   Item de hijlicxvurwarden tusschen Adolph Heer tot Nuwervelt, & Joffer Maria Pieck, 1586. opgericht en

53.   Item copia van huwelicxvorwaerden Diderick Vijghs & Theodora Pieckx den 4. Junij 1598 opgericht Sig. 53.

54.   Item contract van permutatie van eenige goederen tusschen Herman Pieck Heer tot Isendoirn, ende Willem Pieck Amptman van Beest opgericht, raeckende eenige parcelen haer van Arndt Schenck van Nijdeeken, als joffer Isabella Pieck aenbestorven, de Dato 30. Junij 1593. Sig. 54.

55.   Item sekere reformatie van de Leenprocessen bij Keijser Carel gemaeckt ao 1547. op den 10. Septemb. Sig. 55.

56.   Item een coopbrieff d. A.o 1522. bij de welcke Zeger van Balveren verkocht wort van Anthonis de Haes 13 hondt landts, gent. de Krelt Sig. 56.

57.   Item noch een open besegelde brieff bij Buijrspraeck geconcipieert, & ao 1554. den 2. septemb. gedateert, waer bij die ingesetenen tien reijnarde dat sij weinich ofte geen recognitie aen wijlen Jacob Pieck, & Herman Pieck gedaen hebben, die haer van versecheijde lasten hebben bevrijt, sij geconsenteert hebben Herman Pieck haeren heer van ijder ton biers, die in de Heerlickheijdt getapt wort, te geven den dobbele vuijrijser, als breder te sien N. 57.

58.   Item opdracht der Heerlickheijdt & sloote van Isendoirn met sijne manschap, & toebehooren bij Jacob van Isendoirn gedaen, ten behoeve des Ed. JonckerWillems soons tot Egmondt, en Broeders tot Gelre de Dato 1435. Sig. 58.

59.   Item seker confirmatiebrieff van Hertoch Willem waer bij bevestigt, alsulcke brieven, als Hertoch Eduwart aen heer Wolter van Isendoirn vergunt heeft, de Dato 1378. Sig. 59.

60.   Item eenen coopbrieff, waerbij Zeger van Balveren gekocht heeft van Peter de Haes & Lijsbeth van Brenck echtel~ 2 dardepartten in eenen camp landts groot omtrent 2 mergen ao 1526. Sig. 60.

61.   Item noch seker beleensbrieff waer Hertoch Reijnoldt beleent Vrouwe Elsabe Heer Splinters dochter van Lonreslot huijsvrouw van Heer Willem van Isendoirn met 70 mergen landts gelegen aen t huijs te Loenresloot de Dato 1408 in maij sig. 61.

62.   Item eene openen besegelden brieff, waer in die van Isendoirn verclaeren dat sij die Krelt tot timmeringe van haer kerck in’t jaer 1439. verkocht hebben. Sig. 62.

63.   Noch eenen coopbrieff waerin Zeger van Balveren, heer tot Isendoirn ao 1517. van Dirck van Meerwijck, scholt tot Ochten, koopt een stuck landts, met granen ende bepotingen op den Graeft aen beijden zijden daertoe gehorende, in: Heerlickheijdt Isendoirn gelegen buijten dijcx, suijdtwaerts streckende aen het Steencampken. Sig 63

64.   Item copie authentiqe van Hijlixvurwarden tusschen Herman Pieck en Barbara to Middachten opgericht ao 1549. Sig. 64.

65.   Item copie authentiqe van Cantzelaer & Raden den 5. maij 1570. aen Claes Vijgh Amptman in Nederbetuwe geschreven, waerin Cantzelaer & Raden voors. in eenen moordadigen terecht te stellen begeren, Datse alsoo well des Heeren van Isendoorns, als Conincklijcke mts. gerechticheijdt gepretesenteert worden. Sig. 65.

66.   Item seeker besegelde bekentenis, waerin bij Cornelis Gerritsen, Arien Cornelisen dochter echtel~, een huijs & hofstadt landts, op den weertdijck staende, met noch 3 mr. landts op den hogen Isendoirnsen weerdt gelegen vanden Heer van Isendoirn aengecoft hebben, bekennen dat soo sij, ofte haeren naecomelingen het vorige huijs hoffstadt & 3 mergen landts vorder quamen te vercopen dat als dan den voorkoop den Heer van Isendoirn, ofte sijnen erven geboden sall worden sig. 66

67.   Item sekere consultatien, advijsen van rechtsgeleerde attestatien, interpretatien van Gerichten, des Ampten ende steden, als Nijmegen, Tiell, Nederbetuwe, Maes & Waell, Tielerweert, waerbij geinterpreteert wort off onder het woordt het lijff, oock begrepen worden die straffen, die alleenlick aen een lith van t lichaem ende niet aen t leven geschieden, als breder uijt die bij een gebonden stucken. Sub. N. 67.

68.   Item eenen leenbrieff van Philips Coninck van Hispanien gedateert den 1~ decemb. 1556. slaende op Herman Pieck, waer in hij vernieuwt den eedt van het sloth & het Gericht tho Isendoirn beijde hoge enlege. Sig. 68.

69.   Item eenige reformatie vanden Olden weertdijck brieff in Dato 1438. waerbij in den jaer 1584. bij aenwesende geerffden eenige articulen, om de doens voorgevallen misverstandis, & die toekomende verrijsen mochten, voor te kommen. Sig. 69.

70.   Item een besegelde certificatie, waerin verclaert wort dat Berendt Janss sonder becroodens Otto van Wijhe tot Echtelt een rosmolen aldair gestaen hebbende vercocht heeft aen Zeger van Balveren voir eenen camp weijlandts van 5 mergen, & 40 Philips gul~. Sig. 70

71.   Item eenen besegelden vercoopbrieff, waerbij Jan de Haes, Willem de Haes, & Jenneken Gerritsen Willems Huijsvrouw vercopen Zeger van Balveren Heer tot Isendoirn alsulcke versterff, als haer van Catharina de Haes hair moij aengeerft was de dato 1529. Sig. 71.

72.   Item seker besworen attestatie waerin verclaert wort dat die van Echtelt tot Isendoirn ter meulen hooren & wanneer sij daer kommen, om haer coorn te doen maelen, alsdan niet arrestabel sijn. Sig. 72.

73.   Item sekere aenteijkeningen van schriften die voir desen tot processen tegen die van Nederbetuwe dienstich opgesocht, dewelcke in t toekomende noch dienstich souden konnen wesen Sig. 73.

74.   Item Reces van: ~ Landtschap anno 1539. waernae menichvuldige attestatie, & olde besegelde brieven tot des heeren van Isendoerns gerechticheijdt dienende, verstaen wort, dat het louen voorde Dijcken, t welck den Amptman in Nederbetuwe bij de Heeren van Isendoirn instineerden te moeten geschieden, in suspens geholden sall worden Sig. 74.

75.   Item sekeren Losbrieff gegeven in ao 1455. waer mede Jelis van Riemsdijck heere tot Isendoirn affgelost ende gekocht heeft van Wolter van Isendoirn ende Bele van Isendoirn Wolters voors. kijnderen diverse Thijnsen, als te sien uijt den originele. sig. 75.

76.   Item eenen vercoop, ende transportbrieff bij de welcke Arndt Duys bastart & Dirck Cornelis dochter echteluijden, overgeven, en opdragen Peter Jacobs, & Mechtelt Jansdochter, een huijs, en hoffstedeken, als het selve gelegen is aen: achterstraedt, onder de Heerlickheijdt Isendoirn, bepaelt oost aen plesken waters met eene gemeijnen wegh, suijd. de pastorie Noort de Keijserstraedt, voorbehalden den Heer van Isendoirn sijnen jairlicxen thijns, te weten eenen olden Boddrages, ende de pastorie tot Isendoirn 27 brabandsche st. Sig. 76.

77.   Item bekentenisse van Peter Deijs, ende Digna Pomp dat sij een erff thijns, & erffpacht hebben, twee kleijne hoffsteden, neffens den andere gelegen, daer jairlicx uijtgaet eenen Cappuijn, ofte twee smalhoenders, ende noch eenen golden ouerlandschen Churfurster Rijnse gl. & een deel was voirde Perck, tot behoeff van de pastorie. Sig. 77.

78.   Item quitantie van Jan van Mekeren waerbij hij sich bedanckt van betaelingen van een 3. part vande tijnsen op Isendoirn. Sig. 78.

79.   Item copie van collatie van 2 vicarien in t jaer 1436 bij Jan van Balveren tot Bemmell gefundeert, in welcke fundatie hij begeert, dat de collatie van die op sijn erfgen: sullen succederen. Sig 79.

80.   Item seker maechescheijdt tusschen Herman Pieck Heer tot Isendoirn, & sijne respective kijnderen met een transfix brieff bij den stadthouder vande Lheenen van Gelrelandt gecorroboreert den 12. februarij 1606. Sig. 80.

81.   Item eenen Leenbrieff Jacobs Heere van Isendoirn van tien mergen gelegen in de Hoeve, dair Oost en Zuijdt naestgelegen is, die gemeijne straedt, Noort den Broeck dijck, & Westwaerts Wolter Smits hoffstadt de Dato 1437. Sig. 81.

82.   Item seker verdragh tusschen Herman en Jelis Pieck, door tusschenspreeken haerer Vader Jacob Pieck overkommen, als naementlick dat den Aelsum groot tien mergen landts soude blijven leenroerig den …… huijse tot Isendoirn, met een paer witte handts….en te verheffen, ter tijdt en wijle, dat bewes… ..oude worden, die voors tien mergen geen lh…. sijn. Sig. 82. (gat in papier)

83.   Copie van Dijckgift daer die seven geveren in de Heerlickheijdt gelast hebben, & bij die fursten, & vier stoelen, dair wederom uijt geklaert is Sig. 83.

      (246) 1645

Het Hoff ende die goderen tot Isendoorn daer toegehoerende syn den 11 decemb. 1645 verpacht jaerlicx aen gelt vry gelt – 750 –

Noch 200 pont botter

3 beesten often [sharen] weyden

3 tonnen winterappelen

2 dousyn schapen keesen

Item moet sonder costen betalen dese verleye lasten gaende uyt het hoff tot Isendoorn:

Aenden pastoor van Isendoorn – 2 – 10 –

Aend. erfg. van Melchior de Roever 29 – 13 ½ st

Aend. erfg. van Henrick de Roever 20 – 2

NB dese voors. lasten moet Dirck vanden Berch volgents pactcedul betalen sonder costen.

Dese andere uytgaende lasten comen tot last van den eygenaer vant Hoff tot Isendoorn

Die kerck compt jaerlicx 46 – loopende stuijvers ind 9 pont was, welcke twe uytgangen jaerlicx betaelt worden met 6 – 10 – 4

Dit is betaelt tot Martini 1645 incluys.

Die armen tot Isendoorn compt jaerlicx 3 philippus gl en 15 st loopt 3 – 15 –

Dit staet te betalen van ao 1625 maaris door Dirck vanden Berch alleen op afcorting dairop betaelt 11 gl die reste is men die armen noch schuldich

De custos tot Isendoorn compt jaerlicx 10 loopende stuyvers bedragende - - 8 – 12

Dit is betaelt tot 1631 incluys.

Den kercken pryster tot Isendoorn van t S. Matheus Altair compt oock [thyns] uyt die goederen vant hoff doch sulcx is lange tyt ongereeckent blijven staen tegens 2 tijnsen die tot het hoff gehooren ende gaen uyt het landt van S Matheus altaer den eenen thyns van 10 hounder jaerlicx den anderen thijns uyt S Jans hofstadt van 26 ½ st. ende 1 capuijn jaerlicx – so dat dit tegens den anderen blijft staen. – memorie

Dit alles voorsc. is te vijnden int olde groote reecken bouck dair die pachtcedul ende afreeckeningen met Dirck vanden Berch in liggen alsmede die aenteykeninge vande uytgaende lasten – dit bouck light ordinaris opt Loo int toorntjen onder in myn kleyn castjen.

Nu [speteren] noch tot het Hoff tot Isendoorn verscheyden thinsen tot Isendoorn ende tot Ochten uijtwijsende het thinsbouck dat gemeynlick light opt Loo op myn slaepcamer in myn cantoor.

Item compt myn noch die hofstadt van Aert Lamberts erfg. door myn [aenge    ] die verpacht is jaerlicx op meij voor 19 – gl

Noch compt myn noch die tocht uyt sommige goederen [                                               ]

Den zal. Heer van Ballegoy placht noch uyt die goederen tot Isendoorn te hebben een rente van 36 keysers gulden jaerlicx.

Dese rente hebben mijn zal. Huysfrouwe Sophia van Isendoorn ende ick afgelost.

Doch daertegens hebben wij met zal. Herman Pieck heer tot Isendoorn verbuijt den Langen Camp synde 3 ½ mergen – ende daertegens ontfangen die Verckenswey groot synde 2 mergen ende hebben aen gelt toe ontfangen omtrent 600 gl. Daermede sal die bovenstaende rente off capitael aenden Heer van Ballegoij hebben afgelost. Memorie

Den besten tins gehoorende tot het Hoff tot Isendoorn gaende uyt Henrick Aerts hofstadt ende dat erve daeraen synde jaerlicx twee malder wyts, drye pont gelts, drye pont was, soeven schillingen een capuijn ende drye penningen erfftins was van de 3 soonen, ende eene dochter vanden olden zal. Heer van Stockem verset off verpant voor 150 – gulden.

Den 13 maij 1631 heb ick met mijn zalige Huysfroue Sophia van Isendoorn het sestepart vanden verpanden tins gelost.

Noch den 22 octob. 1638 door myn gelost die andere vyff sesteparten van de voorsc. verpanden tyns - memorie

(249) 1654 JANUARI 21

A: Attestatie d.d. 27 juni 1653 ten behoeve van Adriaen de Haes

Ick Jerephaes Handricks scholtus ende gesubstitueerde Richter der heerlickheijt Isendoorn, doen hiermede kondt hoe dat op dato onders. door instantie ende versoeck van Adriaen de Haes Jans durch besatonge ende ontsatonge ende dwanck des rechten voor mij Richter voornoemt ende nabenoemde Gerichtsluijde in eijgener persoonen gecompareert ende erschenen sijn met namen Dirck vanden Bergh Thonis, Willem Jans ende Jan Hermans hoe dat ick scholtus ende Richter voors hem comparanten voors. op seekere navolgende vraegstucken geexamineert ende verhoort om dienvolgens een gerechte condschap der waerheijt getuijgnisse te geven.

Eerstelick comparanten getuijge elx bijsonder gevraecht haeren ouderdom Dirck vanden Bergh verclaert out wesende ongeveerlick 63. Jaeren, Willem Jans getuijcht out ongeveerlick 46. Jaeren, Jan Hermans getuicht out sijnde ongeveerlijck 45. Jaeren.

Item haer Getuijge gevraecht ofte haer wael kennelick is dat Adriaen de Haes gebruijcker is geweest van Cornelis van Werckhovens goederen genaempt den Aelsem. Verclaren Deponenten getuijgen eendrechtelick Jae, en oock noch gebruijcker van het selve Landt.

Item ofte v. Getuijge wael kennelijck ende indachtich is dat Adriaen de Haes in het geexpireerde Jaer van Anno sestienhondert acht ende veertich, mitsgaders inde Jaere daer naest volgende tot het Jaer van anno sestienhondert een en vijftich incluijs door doorbrake van Dijcke in de boven Betuwe geschiet van verdrenckonge van Wijntercoorn (in de kantlijn: verclaeren deponenten getuijge 450. gulden ut in textu), mitsgaders vande groote water Jaeren als van quelwater ende geduirigen regen inde voors Jaeren gevallen wael tot schade op de Landerijen heeft geleden soo weijlanden als oock saijlanden ter somme tot vijffdehalff hondert gulden, behalven het ongeluck dat door onganssicheijt op sijn beesten ter oorsaecke vande voors. natte Jaeren sijn gestorven ende tot mercklijcke schade geraeckt, ende de beesten doen int schoonste vanden Somer uijt de selve weijde heeft moeten ruimen.

Deponenten getuijge voors. verclaeren van alle het geene voors. Jae ut in textu, ende hebben getuijge elx bijsonder dese voors. condschappen voor mij Richter voors. ende Gerichtsluijden Reijer van Wijck ende Willem de Haes Jans met eede solemnelicke met opgestreckte vingeren formelijcke bevesticht. Omdat dan t geene voors. wairaftich is Soo wij Richter ende Gerichtslude voors. tot een waeren oorconde elx onsen segel nevens onderteickenong op spatium deses doen drucken, op huijden den seven entwintigsten Junij ao 1653. ende was onderteickent Jerephaes Handricks, Reijer van Wijck, Willem de Haes Jans.

Het Hof spreekt op 4 februari 1656 uit dat de declarant (De Haes, die vermindering van pacht eist vanwege geleden schade) voor schade vanwege de doorbraak van dijken 50 gulden gekort wordt in de te betalen som, “hem sijnen verderen eisch van schade ontseggende ende oversulx condemnerende die geeyschte negenhondert negen en vijftich gulden ses st met den toepacht aende debattante te voldoen.”.

B: Pachtcedule van De Aelsem anno 1642

Op Conditien en Voorwaerden nabes: heeft de E: Cornelis van Werckhoven Raedt ende Vroetschap der Stadt Utrecht verhuijrt aen en ten behoeve van Adriaen de Haes seker stuck landts gelegen tot Ysendoorn ghenaemt den Aelsem, groot ontrent drieentwintich Mergen, so weijde als boulandt, sulx hij t’selve voor deesen in ghebruijck heeft gehadt & noch is hebbende, voorde tijdt van ses anden anderen volgende Jaren Inganck genomen hebbende Petri sestienhondert tweenveertich. Jaerlix & alle Jaer voor d’somma van driehondert sessentwintich gl. ad twintich st. hollants den gl: gherekent, & daerbeneffens noch jaerlix tot toepacht hondert pondt Meijboter, & soo hij schapen hout vijftien schapen keesen. To betaelen d’een helfte der voors. pachtpenningen Martini A° sestienhondert drieenveertich, & d’ander helfte Corsmisse daer naest anvolgende, & so voorts van Jaer tot Jaer d’voors: ses Jaren uijtgeduijrende, & dat gansch vrij gelt geenderhande saecken uijtgesondert, so wes datter enichsins soude mogen opcomen, so van anstaende verpondingen als andere, soo die genaemt souden mogen worden, daervan niet te corten in t’groet ofte cleijn, sonder datmen oock om enigerhande saecken eenighe quijtscheldinghe sal doen of moghen versoecken, uijtgesondert openbaren Oorloch, dat men de Landen niet en can ghebruijcken & deurbraeck van Dijcken, in welcken gevalle men dog sal als boven & beneden van diergelijcke Landen na [ghemenen] Ordonnantie. Item t’eijnden dese ses Jaren nieuwer huijren sal den huijrder gheen beterschap hebben eijschen moghen : maer sijn handt vande voors. landerijen aftrecken, & d’selve vrij weder overleveren. Item sal den huijrder gehouden sijn het Landt wel & na behooren te messen, & altijdt wel te graeven & gruppelen, ten eijnde het waeter bequaemelijck can lossen & afloopen, oock het selve wel te heijnen & tuijndicht t’onderhouden, alles op sijn eijgen costen sonder in t’minste daervoor ijts te pretenderen of moghen corten. Item sal den huijrder niet vermoghen eenich weijlandt te hoyen of breken : maer t’selve alleen ghebruijcken om te weijden. Oock sal den huijrder goede toesicht draegen dat het Landt in sijn grootte, breette of lenghte geensints vermindert of afgetogen wordt, op pene vanden afbreuck & schaede op hem te verhaelen. Oock sal hij huijrder niet vermoghen eenighe uijtweghen over het selvige Landt, sonder consent vanden verhuijrder, an ijmanden te vergunnen. Onder voldoeninghe van deese boven ges: Conditien heeft den voorn. Adriaen de Haes verbonden, ghelijck hij verbindt mits dese sijn persoon, Erfghenaemen & goederen, roerende & onroerende, nu hebbende & noch vercrijghende, gene uijtgesondert, om na ijder termijn & betaeldach de voors: pachten & voorwaerden te voldoen, sonder dat d’selve pachten sullen moghen verjaren noch bedaeghen maer t’allen tijden, soo wel d’achterstedighe als binnenjaersche pacht te moghen executeren & uijtpanden, alsmen des heerenthins & binnenjaersche pacht uijtpandt nae landtrecht van Neder-Betuwe. Alle d’selve submitterende onder t’bedwanck vanden hove van Gelderlandt, Hollandt, Utrecht, den Aedelijcken Gerichte van Kesteren & voorts allen anderen heeren hoven, Rechten & Gerechten, met renunciatie van d’exceptie van divisie, excussie & discussie, mitsgaeders oock te verrichten alle costen, schaede & interesse, als den Verhuijrder of sijnen Volmachtichden daerom ghedaen & gheleden hadden, sonder pandtkeringhe of contradictie daer teghen te doen of laten geschieden. Alles sonder arch of list. In oircondt sijn hiervan twe cedullen eens inhalts geschreven & bij parthijen met eijghener handt onderteeckent.

(ondertekend door) Adriaen de Haes Jansz

(250) 1654 SEPTEMBER 15

Margaretha (Grietjen) Dircx, weduwe van zaliger Rutger Cornelis, wendt zich tot de scholt van IJzendoorn, Jerephaes Hendrickx, in zijn hoedanigheid van peynder (zeg maar deurwaarder), en laat beslag leggen op de levende have van Aert Gerrits Hack, burger tot Tiel. Deze laatste verschijnt de dag erop in IJzendoorn om zijn levende have, het gaat om een tweejarige rode stier te “relaxeren”, door met een redelijke borg voor het beest op de proppen te komen. De reden voor de inbeslagneming is mij niet duidelijk, maar Hack moet schulden hebben gehad bij de weduwe ofwel borg hebben gestaan voor een derde partij. Wanneer hij verschijnt voor het gerecht laat de scholt hem echter ook “arresteren” met als eis dat hij condtschap der waerheijt doet omtrent zijn eigendomsrecht van genoemde stier. Hack evenwel weigert onder ede te verklaren, omdat hij dan ook opdraait voor de gepeperde rekening van de inbeslagname van het beest en de proceskosten tot nu toe.

De zaak loopt al gauw uit de hand. De gevolmachtigde van de weduwe, Reijer Willem de Kemp, laat beslag leggen op de gerede en ongerede goederen van Hack, Reijer van Wijck en Ariaen Vijgh, die gezamenlijk borg staan, in de heerlijkheid IJzendoorn, en laat ze veilen. Hack legt zich er niet bij neer, en probeert in hoger beroep zijn gelijk te halen en onder de hoge rekening uit te komen. Alleen…..het gerecht van IJzendoorn kent geen mogelijkheid tot appel, en al helemaal niet voor een andere rechtbank. Er kan alleen sprake zijn van “revisie”, d.w.z. dat de zaak opnieuw aanhangig kan worden gemaakt voor het gericht van IJzendoorn zelf, in de persoon van richter Hendrick Emmingen, geassisteerd door twee schepenen en de secretaris van de rechtbank, Frans Versteegh.

Aert Gerrits Hack doet nu een vreemde zet. Hij probeert de zaak in hoger beroep door te drukken voor de rechtbank van IJzendoorn in afwezigheid van de richter, en doet daartoe “aenspraek” bij Jerephaes Hendrickx, die als scholtus o.a. fungeert als gesubstitueerd richter. De woedende Versteegh, de secretaris van de rechtbank, weigert de acte van appel te registreren. De eveneens verontwaardigde richter van de heerlijkheid IJzendoorn, Van Emmingen, wendt zich vervolgens tot het Hof te Arnhem en klaagt Hack aan wegens het onterecht (“frivool”) in beroep gaan.

Op 10 maart 1656 heeft voor het Hof een “debath” plaats tussen het gericht van IJzendoorn (de gerequireerden) en Hack (de requirant). Daarin komen we te weten dat het gericht van IJzendoorn het appel van Hack heeft afgewezen, onder andere om de volgende redenen:

-          het gericht van IJzendoorn erkent geen hogere instantie

-          appel kan alleen worden gedaan voor het gericht van IJzendoorn zelf, en moet worden aangevraagd ten overstaan van de richter in aanwezigheid van twee schepenen

-          de scholtus is niet geauthoriseerd om gerichtelijke acten te laten passeren, tenzij hij daartoe bevoegd wordt door de richter zelf

-          bij het “provoceeren off beroepinge tot claronge” dient de appellant 15 gulden in te leggen “daervan nochtans den requirant in gebreecken is gebleven, soodat alsmede dies aengaende het versoeck van claronge is nl & van geender weerden”

De requirant voert ter verdediging aan dat hij van de 15 gulden inleg geen weet had; verder zegt hij het vreemd te vinden dat de rechter van IJzendoorn in Tiel woont en niet alle dagen in IJzendoorn vertoeft en dus niet altijd aanwezig is; tenslotte insinueert hij dat de rechter boven zijn salaris een extra vergoeding (“daghgelt”) eist, hetgeen tegen de regels zou zijn. Uiteraard wordt deze laatste insinuatie resoluut van de hand gewezen! En dat een richter altijd in zijn ambt moet wonen is ook al een “absurd voorgeven”, want Tiel en IJzendoorn liggen immers dicht bij elkaar, en ook in het richtersambt Westervoort resideert de richter elders. Bovendien woont de requirant zelf in Tiel, dus waar heeft hij het over! Tenslotte wordt erop gewezen dat het geen zin heeft om alsnog die 15 gulden in te leggen, want het appel is immers al afgewezen.

Bijlagen:

No 1: declaratie van costen aengewent bij Reijer Willem de Kemp als volm-r van Grietien Dercks Weduwe van wijlen Rutger Cornelis tusschen arrest & verborgenis (het gaat om ca 40 gulden, uitgegeven aan het “arresteren” en “sluiten” van het beest, het arrest van Adriaen Aelerts en Aert Gerrits Hack, de bijeenkomsten van het gerecht etc.)

Nos 3 en 4: extracten uit het gerichts signaat van IJzendoorn (zie de nrs 170 en 189) waarin o.a. aangetoond wordt dat het gerecht van IJzendoorn geen appel toeslaat bij een hogere instantie.

No ? Verklaring van Ariaen Vijgh “van weegen den aenspaeck” waarin we lezen dat Reijer Willem de Kemp vanwege de 40 gulden onkosten die hij reeds gemaakt had beslag laat leggen op de gerede & ongerede goederen van Adrien Vijgh in de heerlijkheid IJzendoorn, waarna hij een richters verwinbrief haalt bij richter Emmingen, in aanwezigheid van de gerichtslieden Arijaen de Haes en Dirck vanden Bergh Tonis, waarna hij genoemde goederen (wrsch. vee, er is sprake van “schudden”) gerichtelijk te koop aanbiedt “met sijnen coopman Peter Sluijsken”. De “coop” wordt gepubliceerd in de kerk van IJzendoorn “op sonnendach na gedane predictie anno 1655 den 29 Julij door mij custos ouergegeven ende was onderteijkent Henr. Wessels”.

No K1: copia van een acte d.d. 29 aug 1655 van Henrick Emminghen, richter, voor de gerichtsluijden Adriaen de Haes en Peter Sluijsken, waarin hij verklaart een richters verwinbrief in handen te hebben gesteld van Reijer Cornelis de Kemp.

No K2: attestatie van Jerephaes Hendrickx, scholt d.d. 14 september 1655, waaruit blijkt dat hij niet geauthoriseerd is om zelfstandig rechtzaken af te handelen, dan na uitdrukkelijke toestemming van de richter zelf.

No K3: Copia: “Doctor Henricus Emmingen, richter (etc), doet besatinge t’allen rechten met den scholtus Jerifaes Hendricks als gesubstitueerde richter aen soodanighe regte als Willem Tijnagel opt [C]oelant heeft om daeraen te verhaelen de somma van duijsent guldens ende reparatie van d’eer welcke Willem Tijnagel voorsz. met sijn infuriuse woorden inde gerichtsbanck voor t’volle gerichte den richter tot Isendoorn heeft gelediert. Hier ondt gerichtsluijden Peter Sluijsken ende Laurens Thomassen. Hiervan wordt de weet gedaen als recht is. Leger stondt gepubliceert in de kercke tot Isendoorn op den 28. Juli anno 1650. door mij custos Henr: Wessels.

No L: Reijer Willem de Kemp als volmachtiger (etc) heeft metten Ed. Doctor Emmingen (etc) in plaetse van den scholtus alle rechten gepeynt aen alsulcke gereede goederen als heeft Reijer van Wijck in de heerlickheijt voorsz. omme daeraen te verhaelen d somme van eenhondert & dertich gulden, hercomen van een jaer pachten van seker fruijt uijt een boomgaert gelegen inder heerlickeijt van Isendoorn, so Aert Gerrits Hack van voors. Kemp uijt crachte van verwin hadde gepacht, waervoor de voorn. Reijer van Wijck nevens Adriaen Vijgh onder de clausule van elcx een voor all sich heeft als borghe gestelt & verobligeert & te betaelen belooft vermoegens de conditie daer van zijnde die in kas van oppositie [  ] dienende in inditio sall worden getoonth / seijnt mede voer costen & schaede met recht allen ter goeder reeckeningen. Actum voor gerichtsluijeden Jan Reijers van Westrienen & Jan Otten Tap den 3. Decemb-r ao 1655. Was onderteekent Hen: Emmingen.

No B: relaas van de gebeurtenissen op 16 september 1654. Hack wil zijn stier ophalen en daar een borg voor stellen, maar wordt dan zelf  “gearresteert” om “condtschap der waerheijt” te doen, hetgeen hij weigert omdat hij weet dat hij dan instemt met het betalen van de rekening van het in beslag nemen van de stier.

No C: attestatie van Frans Versteegh, secretaris van de rechtbank van IJzendoorn. Hij was op 18 juli 1655 naar Tiel getogen ten huize van Hack. Deze wilde appel doen, en vroeg aan de secretaris naar de voorwaarden waarop hij dat kon doen “waerop ick attestant hem antwoorde dat het most geschieden inde heerlickeijt voorden Richter ende Heer & schepenen, ende dat het morgen voer den middach den 20sten dito noch conde gedaen worden. Waerop den voers. Aerdt Gerrits Hack seijde dat ick den Richter soude seggen daer op ’t huijs te willen blijven, om s’anderendaechs met malcanderen naer Isendoren te gaen, t welck sijn E. aen nam te doen.” Wanneer de secretaris zich de volgende ochtend komt melden bij Doctor Emmingen weet deze van niets. Waarop beiden de conclusie trekken dat Hack “achterbax & stilswijgens naer Isendoorn (is) gegaen & den Richter tevergeffs hem laeten inwachtig.”

(251) 1655

Reeckeninghe vande tijnsen ende erfpachten tot het adelike huijs het Hoff genaempt in Isendoorn gehoorende, ontfangen door mij Henrick Emminghen als volmachtiger vanden hoogh~ geb. heer Diderick van Stepraedt heer tot Indoornick

Ontfanck    Onder Isendoorn

Den 17 Decembris 1655 ontfangen door Roloff Otten van wegen Aert Rolofsen elff guld. vijff stuij waer met den tijns van Aert Rolofsen tot het jaer 1652 incluijs betaelt is                               – 11 – 5 – 0

Den selffden dito ontfangen van Jan Otten wegen Jerephaes Hendrixen ses en dartigh guld. vijff stui: waer met iij guld: ende iij stuij met eenen capuijn jaerlix, den capuijn tot eene guld. gereekent tot het jaer tweeenvijfftigh inclusive betaelt sijn                                                                                  - 36 – 5 – 0

Die Weduwe van Jan Hendrixen heefft in Ao 1655 twee cappuijnen door Derck vanden Bergh volgens desselffs verclaringe opt Loe gesonden.   P Memorie

Den 16 Novemb 1654 van Aert Derxen op reeckeninghe ontfangen eene guld. 16 stuij                1–16–0

Den 10 Decemb. 1655 van Aerdt voorsz ontfangen negen guld                                                – 9 – 0 – 0

Item den 17 dito van Aerdt Derxen noch ontfangen twee guld. acht stuij                                    - 2- 8 - 0

-----------------------------------

Lateris – 60 – 14 – 0

Waer met d’affreeckeninghe ter somma van negen guld. twaelff stuij: ende de jaeren 53 ende 54 jaerlix drie hoorns guldens ijderen tot twaelff stuij: betaelt sijn     P memorie

Jan Gerritsen ende Willem de Haes Jansen hebben geloopen jaer twee darde parten vande drie hoender jaerlix ut ermelandt aen hoenders in specie opt hoff te leeveren. ende met Herberen Gerritsen veraccordeert voor een darde part tot het jaer tweenvijfftigh incluijs voor twee guld acht stuij. sonder consequentie, geschiet den 15 Novemb. 1654

dit P memorie

Den 16 Novemb 1654 van Derck vanden Bergh Jansen op reeckeninghe ontfangen vierde halve gulden                                                                                                                 - 3 – 10 - 0

Den 22 Maij 1655 van Derck vanden Bergh Jansen twintigh guldens waer met den tijns tot het jaer vierenvijfftigh incluijs met d’affreeckeninghe den 28 April 1653 gehouden betaelt is            – 20 - 0 – 0

Den 28 Novemb 1655 heefft Derck vanden Bergh Jansz sijnen tijns tot het jaer vijffenvijfftigh incluijs betaelt P memorie, doch was twijffelachtigh offte hij die 7 hoenderen opt hoff heefft gebrocht offte dat hij mij die in geld betaelt; indien in geld aen mij betaelt sijn sal deese reeckeninghe met vijffendartigh stuij vergroot worden.

Den 5 Novembris heefft Jan Hermensz sijn tijns tot 3 hoenderen opt hoff gebrocht ende heefft daer mede het jaer 53 betaelt P memorie

Den 16 Novembris 1654 heefft Jan Hermensz sijnen tijns vant voorsz jaer met vijfftien stuij betaelt                                                                                                                           

- 0 - 15 – 0

 -------------------------------------------

Lateris – 24 – 5 - 0

Den 28 Novemb. 1655 van Jan Hermensz ontfangen voor 3 hoender vijfftien stuij: waer met den tijns tot het jaer 1655 incluijs, edoch sonder consequentie betaelt is                                                - 0 – 15 – 0

Den 24 Octob. 1653 heefft Jorden vande Pavord op sijn affreeckeninghe geleevert opt hoff volgens het seggen van Derck vanden Bergh ses schepel weijths. P memorie

Den 16 Novemb. 1654, Idem opt hoff geleevert ses spint weijts volgens het relaes als boven P memorie

Den 14 Novemb 1653 heefft Derck Derxen vanden Bergh sijnen weijt opt hoff betaelt ex relatione ut supra, ende aen mij dartiendehalve stuij:                                                                                  - 0 – 12 – 8

Den 16 Novemb 1654 heefft Derck Derxen voorsz sijnen weijt opt hoff betaelt ende aen mij dartiendehalve stuij                                                                                                                   - 0 – 12 – 8

Den 28 Novemb. 1655 heefft Derck Derxen voorsz betaelt dertiendehalve stuij, ende beloofft 5 spint weijts die gesackt stonden opt hoff te brengen.               Kompt alhier                                    - 0 – 12 – 8

Noch heefft Derck vanden Bergh Derxen den jongen verclaert twee cappuijnen van Derck Derxen den ouden ontfangen ende opt Loe gebrocht te hebben    P memorie

Den 14 Novemb. 1653 heefft Derck vanden Bergh Jansz d’affreeckeninghe de dato den 28 April 1653 ter somma van drieentwintigh guld. twee stuij acht penningen betaelt                                     - 23 – 2 – 8

Den 15 dito heefft Derck vanden Bergh Jansz den tijns tot het jaer 53 incluijs betaelt den weijt opt hoff geleevert ende aen geld dartiendehalve stuij                                                                             - 0 – 12 – 8

----------------------------------------

Lateris – 26 – 7 – 8

Den 16 Novemb. 1654 heefft Derck Jansz vanden Bergh sijnen tijns tot het jaer 1654 incluijs betaelt ende eenen capuijn den capuijn tot eene guld gereeckent kompt alhier                                    - 1 – 12 – 8

Den 28 Novembrij 1655 heefft Derck vanden Bergh Jansz betaelt dertiende halve stuij ende beloofft 5 spint weijts opt hoff te brengen waer met den tijns tot het jaer vijff en vijfftigh betaelt soude sijn                                                                                                                           

- 0 – 12 – 8

Derck vanden Bergh Jansz heefft d’affreeckeninghe met hem van wegen sijn suster Jantien vanden Bergh den 28 April 1653 gehouden ter somma van eenen veertigh guld. vijff stuij betaelt ut gesondert het gedeelte vanden capuijn                                                                                                       - 41 – 5 – 0

Den 14 Novemb. 1653 ontfangen van Cornelis Derxen op d’affreeckeninghe met Ariken Tijssen den 28 April 1653 ter somma van 27 guld. ende haer gedeelte inden capuijn, gehouden, seeven gulden dertien stuij                                                                                                                                - 7 – 13 – 0

Den 16 Novemb. 1654 vanden selven noch ontfangen een pistolet tot negen guld                   – 9 – 0 – 0

Den 10 Decemb. 1655 vanden selven ontfangen op bovenstaende affreeckeninghe tien guld. seeven stuij. waer met die 27 guld. betaelt sijn                                                                                     - 10 – 7 – 0

Rest haer gedeelte inden capuijn

Den 16 Novemb. 1654 heefft Jan Gerritsen sijnen tijns in geld ende weijt over de jaren 53 ende 54 betaelt den weijt opt hoff gebrocht ende den geld betaelt achtiende halve stuij item twee guld. voor twee capuijnen. Kompt alhier 

- 2 – 17 – 8

-------------------------------------

Lateris – 73 – 7 – 8

Onder Ochten

Den 29 Novemb. 1655 van Cornelis Tonisen ontfangen ses en dartigh guld waer met d’affreeckeninghe den 29 April 1653 ter somma van 36 guld betaelt is                                                                 - 36 – 0 – 0

Den 16 Novemb. 1653 heefft Jacob van Beinhem sijnen tijns Martini 53 vergheeven, te weeten eenen halve stuij: betaelt                                                                                                                       – 0 – 0 – 8

Den 29 Novemb. 1655 heefft Jacob van Beinhem sijnen tot het jaer 55 incluijs betaelt kompt alhier eene stuij                                                                                                                                        0 – 1 – 0

Den 29 Novemb. 1655 heefft Ernst Hendrixen het vierde part vande daghmoeten ende penninghen tot het jaer vijffen vijfftigh, beloopende ses stuij betaelt                                                                  – 0 - 6 – 0

Den selven dito heefft Cornelis Tonisen die andere drie vierdeparten vermogens affreeckeninghe de dato den 29 April 1653 ter somma van tien guld. betaelt                                                          - 10 – 0 – 0

Den 16 Novemb. 1653 ontfangen hondert nooten. welcke omgedeijlt sijn P memorie

Den 16 Novemb. 1653 heefft Abraham Waningh sijnen tijns sijnde een blanck jaerlix, vanden jaere vijffen veertigh tot drieenvijfftigh incluijs betaelt                                                                       - 0 – 6 – 0

Den 29 Novemb. 1655 noch van Abraham Waningh ontfangen twee blancken waer met den tijns tot het jaer 55 incluijs betaelt is                                                                                                        - 0 – 1 – 8

Den 1 Maij 1654 van Hendrick Hendrixen ontfangen op sijn affreckeninghe sestien guld

- 16 – 0 – 0

-----------------------------

Lateris – 62 – 15 - 0

Den 11 februarij 1656 noch ontfangen van Hendrick Henrixen vier guld. waer met d’affreeckeninghe den 29 April 1653 gehouden betaelt is                                                                                       – 4 – 0 – 0

Den 1 Maij 1654 ontfangen van Jacob Joosten Renselaer op sijn affreeckeninge den 29 April 1653 gehouden, twintigh guld                                                                                                            - 20 – 0 – 0

Den 22 Junij 1655 noch ontfangen van den selven twee guld. ses stuij                                      - 2 – 6 – 0

Den 10 Decemb. 1655 van Jacob Joosten voorsz ontfangen seeven guld. tien stuij: waer met den affgereeckenden achterstand ter somma van vijffentwin guldens ende voorts den alden schilt; tot 2 stuij gereeckent, tot het jaer vijffenvijfftigh incluijs betaelt is                  - 7- 10 – 0

------------------------------

Lateris  - 33 – 16 – 0

------------------------------

Somma totalis – 281 – 5- 0

Utgiffte

Den 15 Novemb. 1653 volgens last van sijn hoogh~ den heer tot Indoornick met tijnsgenooten Derck vanden Bergh Tonisz ende Jerephaes Henrixen het tijns recht beseeten die vooroirdelen ende alles bedongen als recht is ende verteert met die tijnsgenooten in eeten drincken, slaepen alse eenen nacht moste ut weesen, vijff guld. twalff stuij:                                                                                    - 5 - 12 – 0

Den 16 dito tot Ochten mede het tijns recht beseeten met tijnsgenooten Derck vanden Bergh Tonisz ende Abraham Waningh, die vooroirdelen ende alles bedongen als boven ende verteert aldaer met tijnsgenooten drie guld dertien stuij ende eenen halve                                                              - 3 – 13 – 8

-----------------------------

Lateris – 9 – 5 - 8

Een peerd twee dagen gehad sdaeghs eene guld. tien stuij                                                         - 3 – 0 – 0

Item betaelt aen die kusteren tot Isendoorn ende Ochten voort publiceren elx twee stuij          - 0 – 4 – 0

Den 15 Novemb 1654 wederom tot Ochten sittdagh gehouden ende alse niemant sonderlinghs quam ut sien hebbe aldaer vertoofft tot den avond ende verteert in eeten drinken ende hoij voort peerd twaelff stuij                                                                                                                                            - 0 – 12 – 0

Den 16 dito tot Isendoorn sittdagh gehouden ende verteert voor eten drincken slapen ende voijer voort peerd eenen daelder                                                                                                                  – 1 – 10 – 0

Beijde die respective kusteren voor die weeten te doen betaelt vier stuij                                   - 0 – 4 – 0

Een peerd twee dagen ende sdaegs eenen daelder facit                                                              - 3 – 0 – 0

Den 28 gbris 1655 tot Isendoorn sittdagh gehouden ende verteert in eeten drincken slaepen voijer voort peerd                                                                                                                                          - 1 – 16 – 0

Den 29 dito tot Ochten sittdagh gehouden over die voorsz tijnsen ende verteert in eeten drincken ende hoij voort peerd twaelff stuij                                                                                                     – 0 – 12 – 0

Die respective kusteren voor die weeten te doen betaelt elx twe stuij:                                       - 0 – 4 -  0

Item het peerd twee dagen sdaeghs eenen daelder                                                                      - 3 – 0 – 0

Item aen sijn hoogh~ door desselffs knecht over gesonden twee hondert guldens                 - 200 – 0 – 0

Noch kompt mij van verdient salaris aen Me vrouw van Varick, saliger memorie, vermogens overgeleeverde reeckeninghe vierentwintigh guld. sestien stuij                                             - 24 – 16 – 0

-------------------------------

Lateris   - 238 – 18 – 0

9 – 5 – 8

-------------------------------

248 – 3 – 8

3 – 12 – 0

-------------------------------

251 – 15 - 8

Ick segge twee hondert een en vijfftich guld. sestiende halve stuij ende dat alles behalven mijne gedaene moijten ende geleeden onlusten met voordere gedaene onkosten welcke stelle tot discretie van sijn hoogh~

Op het frontblad: Op huijden den 5 Julij 1661 hebben den Richter Emmingen ende ick dese reeckeninghe mit den andere geliquideert ende heeft mijn ten vollen betaelt gelijck oock den Heere Richter voor sijn salaris is gecontenteert [not         ] ut supra

D Stepraedt

(252) 1655 DECEMBER 11

Voor richter Henrick Emmingen en schepenen Adriaen de Haes en Jan Reijers van Westrhenen zijn verschenen de volgende personen, die getuigenis afleggen van hetgene hen is overkomen, ondanks het feit dat die van Isendoorn beschikten over een sauveguarde.

Getuige 1: Dirck Janssen van den Bergh, oud omtrent 65 jaren, verklaart dat in de herfst van 1637 in de Neder-Betuwe “sekere partij van Gennep” verscheen onder aanvoering van Jan de Neijer. Hem werden afhandig gemaakt (afgehaelt) zes paarden: vier bruine meriepeerden, met een leijerspeert, een grauw, ook merrie, en een veulen bij een van de voornoemde bruine merries.

Dirck Janssen van den Bergh en getuige 2: Arndt van Wijck, beide tot Isendoren, zijn nog andere gemeenschappelijke bezittingen kwijtgeraakt, en schatten de totale schade, bij verkoop, op 500 gulden.

Van den Bergh vervolgt zijn betoog: hij ging naar Gennep om een klacht in te dienen bij de gouverneur aldaar, en eiste compensatie voor zijn geroofde paarden. Maar de gouverneur antwoordde: “Wij hebben u van geenen doen, maar wij hebben het gelt van de peerden van doen, den coningh geeft ons geen gelt”. Daarop toonde Van den Bergh de gouverneur zijn sauvegarde. Deze gaf te kennen dat de klager zich maar moest gaan vervoegen bij de auditeur die zich op dat moment te Toorn bevond, waarop de gouverneur de belofte deed de paarden niet te verkopen totdat het bescheijt van de auditeur bekend was.

In Thorn aangekomen reageerde de auditeur verbolgen op de klacht van Van den Bergh. Hij riep uit: “Wat is dit! Die peerden sijn vrij, die sauvegarde moeten gemainteneert worden!”

Maar twee dagen later, op donderdag, als Dirck van den Bergh weer in Gennep verschijnt, blijkt de gouverneur de paarden toch te hebben verkocht…… Van den Bergh laat het er niet bij zitten en richt zich tot de hoogste instantie, de auditeur generaal te Brussel. Deze sommeert de gouverneur de klager de waarde van de paarden te compenseren, maar, zo sluit Van den Bergh zijn relaas af: “dan is hier op niet eenen Hollantschen duijt terug ghekeert.”

Getuige 3: Reijer Aertsen van Wijck, oud omtrent 40 jaren, verklaart dat van zijn vader vier paarden zijn meegenomen. En bovendien zijn drie appelgrauwe koetspaarden van de Vrouwe dotagiere tot Isendoorn, waarde 500 gulden, afgehaelt.

Getuige 4: Reijer Willem de Kemp, oud 56 jaren, verklaart dat hij op zondag “vastelavondt 1641 door een partie van Gennep onder het beleijt van Kees de Geus ende Rijswijck gevanckelick uijtten het Ochtensche merckschip” is gehaald en naar Gennep is overgebracht, waar hij tot paasavond in de gevangenis heeft gezeten. Hij wordt dan vrijgelaten, maar dient wel een rekening van 370 gulden te voldoen, voor de onkosten, “niet tegenstaende hij gestelt

was op eenen daelder s’daechs, daer hij noch weijninch genoech voor kreech, ten hoochsten twee kannen biers s’daechs.” De scholt van Gennep, Jacob ten Broeck, wil zich wel borg stellen, Reijer tien dagen de tijd gevend het geld bijeen te schrapen, anders dreigt vernieuwde gevangenneming. Bij zijn vertrek uit het verstingstadje wordt De Kemp nog eens goed ingepeperd door de soldaten dat zij hem met alle plezier opnieuw van zijn bed komen lichten.

Getuige 5: Peter Sluijsken, medeschepen van IJzendoorn, oud 45 jaren, verklaart dat omstreeks oktober 1641een partie van Venlo gekomen is, met soldaten van capitain Steck, onder aanvoering van Tonis Vos. Zij hebben zijn vader David Sluijsken, out boven de 60, met zijn knecht “van de cribbe gehaelt op eenen orgenstondt” en hem middels fysiek geweld (“stoten ende slaen”) laten beloven 1000 rijksdaalders te betalen. Terwijl de oude Sluijsken het geld bijeen sprokkelde, liet Herman van [Wijchen], substituut ambtman van Maas en Waal, zich als borg enige dagen vrijwillig opsluiten in Venlo. Peter Sluijsken verklaart verder dat zijn vader na de overval bloed begon te spuwen en kort daarop is overleden.

Getuige 6: Rutger Janssen, oud 36 jaren, is ook ontvoerd door Tonis Vos, nu met een bende uit Gelder, en daarheen overgebracht.

Getuige 7: Jan Rutgers, vader van voornoemde Rutger Jans, verklaart dat de soldaten ook nog eens drie paarden hebben gestolen en alle inboedel die ze maar konden vervoeren hebben meegenomen. Hij schat de totale schade op 450 gulden.

Acte opgemaakt 11 december 1655 te IJzendoorn in absentie van de secretaris door M: vander Vulacker.

Daaronder staat: Noch verklaerende Derck van den Bergh Janssen (ca 65), Jerephaes Henricks (ca 56), Reijer Willems (56), Jan Rutgers (60), Tonis Coenen Blocx (ca 56), Jan Rutgers (60), Reijer van Wijck (40), Peter Sluijsken (45), Jan Hermans Nootman (47), Adriaen Jans (36), Willem de Haes (36), Rutger Janssen (36), Jan Otten (31), samentlick nabuijren ende inwoonderen deser Heerlickeijt Isendoren van kints beenen aff, geen sauveguarde gesien noch genoten te hebben sedert den lesten gedateert den 29en Maij 1646. Slapende ende onthoudende sich van dien tijt aff met haer geweer op het casteel ende inde kercke.

(258) 1666 FEBRUARI 24

Ambtelijk schrijven van Nederbetuwe

(Bijlage N) Tot partitie van den discrete des Ed: hoves van den 22e Meij – seggen ende specificeren Amptman ende Riddersschap van Nederbetuwe

dat de heerlijckheijt Isendoorn vanouts heeft gecontribueert ende tot den jaere 1650 incluijs betaelt inde helfte vanden tractementen van dijckgraef ende heijmraden mitsgaders dijckschrijver ende dijckbode blijckende t’selve bijd’ overgeleijde originele uijt het cedullen ende repartitien, ende is dien volgens deselve heerlijckheijt gelijck andere heerlijckheijden doende sijn, als noch ende in toecomende tot dese ende volgende posten te lasten gehouden.

Item heeft deselve heerlijckheijt altijt gecontribueert inde tractement van den heere ontfanger des selven Ampts

Item in tractementen van den wagtmrs. gestelt tot weijgeringe van vagabonden ende diergelijck geselschap

Item in de waegenvrachten voor Amptman, Ridderschap ende den lantschrijver

Item inden bode loonen soo jaerlicx moeten worden aengewent

Item inde verterongh, so Amptman ende Ridderschap, telckens vergadert sijnde, comen te doen

Item inde vacatien so haer wel Ed: in amptssaecken besoignerende sijn competeren

Item in capitalen ende interessen so tot gemenveste opgenomen sijn ofte genegetieert soude moeten worden

Ende dan voorts in alle saecken ende lasten die nae tijt ende gelegentheijt voorgecomen sijn bij t’gemeene Ampt ende d’inleggende heerlijckheijt gedraegen hebben moeten worden

Attestatie van IJzendoornse inwoners anno 1663

(Nr F) Wij onders. inwoonderen ende schepenen der heerlickheijdt Isendoorn attesteren ende verclaren ons wel kennelick ende bewost te sijn dat die armenweerders (….) noyt eenige armen, vagabonden offte leeggangers geweest offte ut die heerlickheijdt gejaegt hebben, maer hebben meermaels aen ons versocht dat wij jaerlix voor haer wat souden ut setten, souden dan utter die heerlickheijdt die vagabonden ende anderen mede ut jaegen ende stabben, waer op wij onders. antwoorden dat wij daer geen last toe hadden ende sulx sonder consent vande heer ende vrouwe niet konde doen, dat wij oock selffs machtigh genoegh waeren die vagabonden te weeren. Ende dienwijl t’geen voors. waerachtich is hebben wij deesen met eigene handt onderteijckent, bereijdt soe noodich t’allen tijden t’met eede te bevestigen. Actum Isendoren den 4 Julij 1663.

(w.g.) Jerephaes Handrickss, Adriaen die Haes, Dirck vanden Berch Janss.

Attestatie van richter en schepenen over de dijkschouw t.b.v. de heer en vrouw van de heerlijkheid IJzendoorn d.d. 10 december 1664

(Nr. 1) Wij Henrick Emminga Richter Peter Sluijsken ende Adriaen de Haes schepenen der Heerlickheijt Isendoorn verclaeren ter instantie vande Hooch E. geb: Heere Johan Edmond d’Oultremont Heere tot Balgoij waerachtich te sijn dat uijt den naeme vande Hooch E. g: Heere ende Vrouwe van Isendoorn alle de schouwen en cierongen der dijcken so ordinaris als extraordinaris in dese Heerlickheijt van tijt tot tijt gevoert ende gedaen worden ende dat so wijt voors. Heerlickheijt is streckende sonder dat daer inne den Heere Amptman ende Dijckgreeff sampt Heijmraden van Nederbetuwe worden gekent ofte de selvige haer het schouwen der dijcken eenichsints onderwinden niet tegenstaende gemelte schouwe des voors. Heerlickheijts dijcken t’elckens comen te passeren, Verclaeren oock vorder dat alle de straeten, wegen, tochtgraven ende watergangen uijtgesondert de groote ende gemeijne Lantweteringe in voors. Heerlickheijt gelegen, in voegen als voors. worden geschout ende gemaeckt, ende alle de breucken welcke op die dijcken als anders comen te vallen bij den Dijckgreeff der gemelte Heerlickheijt ge[in]et ende ontfangen Dat hetgene voors: alsoo waer ende waerachtich is verclaeren wij bij den Eedt bij aenvanck onser bediening gedaen oock bereijtwillich sijnde, so nodich, t’selve naerder te confirmeren Actum den 10. Decemb: 1664

[Noot: de passage over de landwetering is onderstreept en in de kantlijn staat N.B., waarmee de rescribenten (de ambtman c.s.) willen aantonen wel degelijk betrokken te zijn geweest bij de dijkschouw van IJzendoorn]

Request, aangaande de dijken, afkomstig van de heer en vrouw van IJzendoorn d.d. 4 april 1665

Geven met behoorlicke verbindinge te kennen de Heere ende Vrouwe van Ysendoorn neffens de Buirmeijsteren derselver heerlickheijt hoe dat sij Supplianten voor desen E. hove sijn geciteert geweest van de heere Ambtman ende Ridderschap van Nederbetuwen om promiscue ende sonder eenich onderscheijt te contribueeren in alle lasten ende oncosten derselven Ambts. Waerover dan de Supplianten bij pleijdoije sich tot sodanige ongedetermineerde lasten niet willende inlaeten, alleen op seeckere conditien, bij den inventaris breder gededuceert, hebben aengenomen te contribueeren in soodaenige ongelden, waer van het profijt mede op haer redundeerde, sonder dat sij nochtans geene eijgene affsonderlijcke lasten van deselve nature sijnde, als die van Nederbetuwen, bijsonderlick ende apart en mochten hebben. Hierop dan als gedecreteert was, dat partijen bij inventaris souden schrijven ende (: tot voorkomminge van alle sinistre practijcken, welcke bij sodanige occasie somwijlen door obtrusie van nieuwe documenten achterbacks worden int werck gestelt :) malcanderen de copijen vande respective documenten souden ter handen stellen. Het welcke oock geschiet ende dienvolgens de Supplianten eenigen tijt herwaerts gereet sijn geweest, om haeren inventaris t’exhibeeren, hoopende dat de wederpartije, als sijnde albereets voor de leste reijse gecompelleert ende noch eenich uijtstel ad primam post ferias Pachales geobtineert hebbende, alsdan mede sullen veerdige sijn om haeren inventaris te komen indienen. Dan alsoo de Supplianten onlangs hebben goetgevonden dat tot beter naerichtinge een caerte vande dijcken in deselve heerlickheijt gelegen diende gemaeckt, maer niet geraeden, en achten deselve bij haeren inventaris t’appliceren, ofte bij eenigen artikel van dien sich daertoe te rapporteren, om daer door geene veranderinge in haere albereets ingestelde ende geemundeerde schriffture voors. te maecken ofte de wederpartije occasie van vorder te schrijven ofte langer opontholt te geven. Daerom de Supplianten deselve caerte hierneffens overleverende poseeren in facto waer te sijn. Dat onder andere oncosten tusschen de voors. partijen questieus wesende principaelick in consideratie komen die geene, welcke het poinct van dijcagie concerneeren ende aengaen dat de Supplianten haeren bijsonderen dijckgraeff, heemraeden, dijckschrijver ende dijcken sijn hebbende, welcke bij haer alleen verpleecht ende onderhouden worden, sonder dat deselve onder de schouwe van Nederbetuwen resorteeren, ofte het selve Ambt daertoe eenen stuiver contribueert. Derhalven de Supplianten gene redenen connen sien, waerom sij aen d’oncosten van dijckgraeff, heemraeden & dijcken van Nederbetuwen plichtigh souden moeten wesen, daer doch vice versa de wederpartije niet tot d’Ysendoornsche dijcken en is gevende.

Wel is waer dat door den Nederbetuschen Bandijck van A. tot B. lanck 375 roeden ende den Echtelschen van C. tot D. groot 33 roeden een gedeelte der heerlickheijt Ysendoorn voor het waeter eenichsins konde worden beschuttet: dan hietentegen staet bij retorsie te noteeren,  dat door den Ysendoornschen Bandijck tusschen B. ende C. gelegen ende groot sijnde 427 roeden het Ambt van Nederbetuwen almeede jae meer voor het Waelwaeter wort beschermt, sulcks dat soo wanneer het voors. argument van die van Nederbetuwen in cas subject eenichsins steeck konde houden, als neen, soo souden deselve niet alleen ex paritate rationis mede tot den Ysendoorschen Bandijck moeten contribueeren, maer oock noch te meer om dat gelijck voors., denselven bandijck 19 roeden langer is dan den Nederbetuschen & Echtelschen dijck te saemen.

Waerbij noch komt dat die van Ysendoorn aende Suidtsijde vande voors. bandijcken, nae de Wael aen noch apart eenen Weerdtdijck hebben, die sich in forme van een halve maen van A. tot D. extendeert, sijnde lanck 993 roeden : Welcke soo den Nederbetuschen als Ysendoornschen & Echtelschen Bandijck voors. tusschen A. B. C. D. voor een beschutsel tegen de Wael dient, ende evenwel privativelijck van die van Ysendoorn gemaeckt & onderhouden wordt, sonder dat die van Nederbetuwen oijt het minste stuir ofte bijlaege daertoe hebben gegeven. Welcken Weertdijck oock soo vast is, dat daer voor den meesten tijt het Waelwaeter gekeert ende het selven op de voors. Bandijcken aenkomt, [insert gelijck noch van dese winter, in de welcke ijdereen het deurbreecken van de dijcken bevreesde, den selven weertdijck het Waelwaeter gekeert & van den Bandijck afgehouden heeft].

Oock is inde bijgaende caerte tusschen B. & C. ten noorden blijckelijck dat de Supplianten noch aldaer hebben eenen Broeckdijck sijnde gemaeckt om noch het waeter te keeren soo alschoon den Nederbetuschen Bandijck voors. al mochte sijn doorgebroocken.

Soo dat door desen Broeckdijck wort te wege gebracht dat met den Nederbetuschen dijck voors. weijnich ofte geen vordeel aen die van Ysendoorn wort toegevoeght.

Welcke twee eerste dijcken t’saemen constitueerende een langhde van duisent vier hondert ende twintich roeden, naedermael alleen van die van Ysendoorn worden onderhouden, sonder daerin door de Nederbetuwe met eenige bijstuir ofte contributie te worden gesoulageert, soo soude tegens alle reden & rechten strijdich wesen, datmen de Supplianten soude condemneren, om noch daerenboven te helpen draegen d’oncosten der Nederbetusche schouwe & bandijcken, waer van niet alleen in effect geen vordeel nimmer niet van eenige consideratie de Supplianten sijn treckende, maer oock die van Nederbetuwen veel meer door den Ysendoornschen Bandijck tusschen B. C. worden geprotegeert, als voors. jae dat meer is, daer derselver Weertdijck den Nederbetuschen ende Echtelschen Bandijck beschermt, & den Broekdijck vordere inundatien der Ysendoornsche landerijen belet. Dat oock de Supplianten eene separate dijckschouwe & officieren vandien hebben ende onderhouden, soo over haeren Bandijck als andere dijcken; alles sonder eenige becroedinge, ontgeltenisse ofte costen van Nederbetuwen als voors.

Waerop dan de Supplianten betrouwende dat U. E. ende W. bij utinge der procedure nae behooren regard sullen nemen, gansch dientelijck versoecken dat dit request ende caerte ten voors. einde bij de stucken mogen worden gevoeght, mits dat de wederpartije daerop van bericht mogen dienen, binnen seeckeren corten tijt welcke U.E. ende W. tot voorcomminge van vordere trainisementen sullen gelieven te prefigeeren.

T welck doende

Godefried Hoeing       Joh: opten Noort A.d. 1665

Vervolgschrijven, d.d. 15 juli 1665

Aen den E. Hove van Gelderlandt

Mijn Heeren,

Voor ende aleer te comen tot contrabericht op neffensgaende bericht vanden Ambtman ende Ridderschap van Nederbetuwen soo willen de Heere, Vrouwe ende Buirmeijsteren der Heerlickheijt Ysendoorn hebben geremonstreert niet te connen sien met wat voegen de voors. Rescribenten bij request vanden 28. Junij het voors. bericht annex op verschrijvinge der Heeren Gedeputeerden des Nimweegschen Quartiers over de decisie deeser saecke urgeeren. Geregardeert dat deselve alleen sijn een Collegie over de publique finantie van imposten ende gemeijne middelen des voors. Quartiers gecommitteert, derwelcker fundamentele instructie wel duidelick, onder anderen medebrenght, datse sich met gene saecken van Justitie en mogen bemoeijen, uijtgesondert die saecken aengaende, welcke specialijck tot derselver Judicature sijn gestelt waeronder de differenten tussen plaetsen van verscheijdene resorten niet gevonden, maer aen U.E. ende W. soo bij Resolutie vanden Jaere 1557 als andere privativelijck sijn gedefereert, Hoedaenige incompetentie der Heeren Gedeputeerden de rescribenten oock daermede hebben genoechsaem bekent, als deselve noch bij het Request van citatie eenich gewach daervan gemaeckt noch eenige verschrijvinge  uijt het selve Collegie  tegen de daegen der pleijdoijen hebben laeten doen; gelijck dan oock het Decreet vanden 17. Julij 1663 hier annex ende alle voorgaende & naevolgende acten ende actitaten op U.E. & W. alleen sijn slaende. Daerom de Supplianten niet anders en konnen vermoeden, als dat der Rescribenten tegenwoordige veranderinge van Resolutie op die maer leijt, dat deselve die partialiteijt van het voors. Collegie tegen de Supplianten hebben bevonden, dat hetselve in Novembri des voors. Jaers 1663, ende alsoo hac lite pendente, ten overstaen vande Heere Amptman van Nederbetuwen niet alleen een Resolutie heeft genomen om de Heerlickheijt Ysendoorn met een fransche Compagnie t’invaderen, onder pretext ofte den name van executie, maer oock sich met malcanderen bij specialen eede verbonden om sulcx te secreteeren, niet anders als off men een Stadt ofte plaetse vanden Vijandt soude bestormen ende innemen & ten einde door dese secretesse de Supplianten te eerder overvallen & hetselve ongelijck door provisionele betaelinge van het geene sij evenwel niet schuldich en waeren. Daer doch de voors. heete Resolutie, onder correctie, noit nae rechten gemaintineert sal konnen worden. Derhalven als den franschen Capitain Charles Bringnes welcke de voors. Resolutie hadde int’ werck gestelt, daerover te Hove was geciteert de Gedeputeerden voors. hemel & aerde hebben bewogen om deselve procedure te beletten, daer doch sulcx haer volgens de voors. Instructie niet en was toegelaeten, maer oock sij selve in cas van beswaer voor desen E. Hove Justiciabel sijn. Daerom soo alschoon hetselve Collegie ofte gecommiteerde vandien eenige Judicature mochte competeeren, als neen, soo souden de Supplianten in cas subject genoechsame redenen van suspectatie hebben; willende derhalven in omnem eventum hebben geprotesteert geene Gecommitteerde der voors. Gedeputeerden tot de Judicature deeser saeke te konnen admitteeren.

2. Quibus premissis dan komende tot het overgeleverde bericht selve, soo roemen de Rescribenten int’ begin vandien vergeeffs over haere neersticheijt in het expedieeren van haeren Inventaris aengesien men soo nodich bewijsen kan haer driemael daertoe te hebben gecompelleert, nae dat de Supplianten haere schrifture gereet hadden, maer deselve niet geraeden vonden over te leveren, als te gelijck met de Rescribenten ofte nae dat deselve hadden de haere geexhibeert.

3. Konnende de Supplianten niet sien, op wat fundament de Rescribenten art: 1 de caerte door de Supplianten geexhibeert connen culpeeren, daer doch die van den selven Lantmeter is gemaeckt & op denselven voeth als de geene welcke de Rescribenten bij haer bericht hebben geappliceert, uijtgesondert dat de leste sich wijder uijtbreit & meer Landts begrijpt dan d’ eerste, het welcke immers cause cardinem niet en raeckt.

4. Dat nu vorder de Rescribenten art: 3 voorgeven dat alleen de tractementen van haeren Dijckgraeff, Heemraeden, Dijckschrijver & Dijckbode 488 gl: soude voor het geheele Ampt bedraegen, sulckx nemen de Supplianten in quantum pro ende vorder niet aen. Daeruijt infereerende vreemt te sijn datmen alsdan evenwel voor desen die van Ysendoorn noijt minder als op 169 gulden & somwijlen oock boven 1303 [de 1 doorgehaald] gulden voor haer contingent quans[uis] heeft aengeslaegen, als uijt d’ eijgene stucken vande Rescribenten bij haeren Inventaris kan worden gesien. Het welcke immers gansch gene proportie heeft tegen soo veele dorpen waeruijt de Nederbetuwe bestaet, van dewelcke sommige meerder margentalen selfs hebben dan de Heerlickheijt Ysendoorn. Jae gelijck voors. 1303 [sic] gulden voor Ysendoorn alleen bijnae driemael meer bedraeght dan de voors 488 gulden van het geheele Ambt van Nederbetuwen.

5. Ende soo d’ uijtsettingen der Rescribenten over de costen van verteeringen op dijcken & weteringen door de reeckenkamer verpleecht ende vande tractementen soo klein bevonden worden, als de Rescribenten art: 3.4.5.6. voorgeven, soo accepteeren de Supplianten daeruijt dat niet en wort ontkent, datmen haer Kerspel onder sodaenige tractementen aenslaet, waertoe nochtans deselve niet en sijn verplicht als selffs een aparte schouwe ende Officieren vandien hebbende : ten waere datmen wilde toestaen dat deselve Officieren almede door die van Nederbetuwen mosten gesalarieert worden, om dat de Ysendoornsche dijcken soo wel, jae meer de Nederbetuwe bewaeren, als de Nederbetusche dijcken die van Ysendoorn, gelijck in retroactis vertoont.

6. Ende soo der Rescribenten uijttsettingen over veele andere posten van consideratie dan de dikagie aengaende worden gemaeckt als deselve voorgeven, soo staet te verwonderen datmen niet en derft naemachtich maecken wie ofte van wat nature deselve souden mogen wesen:

7. Daeruijt dan seeckerlijck is afftenemen, dat die sodanich sijn, datmen immers met geen fatsoen ofte reden van rechten soude konnen defendeeren, dat de Supplianten tot contributie in deselve souden sijn gehouden : alsoo men deselve posten noch meer als die vande dijckagie selve secreteert & verswijght.

8. Sijnde gansch absurd dat de Rescribenten met soo grooten ijver de Supplianten soecken jaerlicx te beswaeren met soo veel honderden, op een fundament het welcke sij niemant en derven openbaeren, jae niet noemen voor U.E & W. selve welcke sij als Richters gecoren, & de Supplianten voor desen E. Hove hebben geciteert : meijnende alsoo U.E & W. te disponeren om quansuis bij middel van Justitie de Supplianten te condemneeren, sonder te weten off sulcks jure vel injuria geschiede, het welcke niemant van een Richter en moet versoecken, als dewelcke sijne Conscientie niet en can voldoen, soo hij selve niet en soude weten de redenen, waerom hij iemant mochte condemneeren.

9. Sullende niemant vande Rescribenten onder eede konnen ontkennen, dat de kosten der verteeringe op de dijckschouwen uijt de breucken der Rekencamer niet volkomelijck geredigeert konnen worden, maer een goet deel van deselve op d’ Ambtslasten worden geset, alsmede d’onkosten der Gerichtsdagen, welcke de partijen, die altemet met over twee ofte drie aen de banck komen, niet en konnen verplegen; daer dickwils 24 ofte 25 Jonckeren compareeren & groote verteeringe maecken.

10. Oock en konnen de Rescribenten niet negeeren, datmen onder d’Ambtslasten almede inbrenght de kosten vande besandinge van dijcken, straeten ende wegen des Ambts gelijck mede van processen & hondert diergelijcke andere dingen meer, neffens de verteeringen daerover gevallen : welcke immers die van Ysendoorn niet aen en gaen, die alle onkosten van sodanige nature selffs moeten vinden ende verplegen, sonder datse daerin vande Rescribenten door eenige bijlaege ofte contributie der waerdije van eenigen stuiver worden gesoulagieert.

11. Off nu wel de Nederbetusche weteringhschouw vergost is tot Ysendoorn op den Pottum aen de weteringe gelegen te vergaederen, om een iegelick vanden haeren daer voor sijn vack te doen loven; dat haer oock vergost wort om commoditatis causa over de weteringswal inde voors. Heerlickheijt te rijden, & haere weteringe welcke langs Ysendoorn heenloopt, te schouwen; dat oock de Buirmeijsteren, voor het Ysendoornsche Vack, omtrent een uijre gaens beneden Ysendoorn in het Ambt van Nederbetuwen gelegen jaerlicks loven hetselve schoon te maecken, hetselve en kan ter intentie vander Rescribenten, om jaerlicks de Supplianten met sooveel honderden te beswaeren niet dienen.

12. Want soo alle de tractamenten der Dijckofficieren alleen 488 gulden int’ geheel beloopen, & dat de Reeckencamer de verteeringen moet belasten, soo en konnen de Supplianten niet sien met wat fatsoen de Rescribenten sodaenige ofte immers soo hooge pretensien op de Supplianten daerover konnen maecken, daer doch het loven over het Ysendoornsche Vack voors. geen retardement ofte opontholt van eenige considerartie en causeert, alsoo de voors. Buirmeijsteren niet voor eenige gedeelten, maer voor hetselve geheele vack in eene massa loven. Op hoedaenige maniere de Rescribenten oock beschouwen de gevacken van eenige Overbetusche dorpen, welcke inde Nederbetuwe nochtans sijn gelegen, sonder dat nochtans de Rescribenten sich daerom hebben aengemaeticht om daer over die van Overbetuwen te beswaeren ende toe te senden een eijsch van soo notabile sommen jaerlicks, ende sulcks sonder dat deselve eenige kennisse souden mogen hebben, in wat voegen sodaenigen ruimen & exorbitanten aenslach soude worden gecalculeert, gelijckmen nochtans in desen met de Supplianten gee[r]ne handelen ende denselve soude willen opdringen als blindelinghs sodaenige sommen jaerlicks sonder eenige apparentie ofte kennisse van recht ofte reden.

13. dat nu vorder art: 11, 12, 13, 14 & 15 op het spijtichste wort wegens de Rescribenten quansuis gecavilleert wegen de cleijne kosten, soo op d’Ysendoornsche schouwe vallen, sulcx is soo wijt daer vandaen, dat de Supplianten sulcks ten erghsten soude konnen naegeduidet worden, dat ter contrarien apud aequos rerum judices prijsselick sal worden gehouden, dat de Supplianten de menage soecken & de geerffden ofte ingesetenen van haere Heerlickheijt met geene kosten niet alleen selve sonder noot en willen beswaeren, maer oock soo veel als mogelijck is, soecken te weeren dat anderen haer met onredelicke blinde lasten & aenslaegen souden exactioneeren ende beschatten, om welcke oorsaecke dan oock de Supplianten sich hebben geacht verplicht te wesen sich in desen cas tot Opposanten tegens de Rescribenten te stellen.

14. Sijnde immers belachelick & niet beantwoordens weerdich, dat de Gerequireerden souden sijn bevoeght de Supplianten met dese last in questie te beswaeren, quansuis omdat de Supplianten de mesnage selver soecken, haere geerffden selve soo weijnich met onkosten lastich en vallen : Daer doch sodaenich argument niet alleen op geenen schijn van rechten bestaet, maer oock eer ter contrarien de Rescribenten der Supplianten exempel behoorden nae te volgen, om haere eijgene subjecten selve mede te spaeren, & geene actien te practiseeren om anderen boven behoor te willen noch daerenboven te beswaeren, gelijck de Rescribenten in cas subject tanto molimine soecken te doen.

15. Betreffende den 16. ende naevolgende articulen tot 37 incluis vander Rescribenten bericht, soo nemen de Supplianten in vim judicialis et irrevocabilis confessionis aen, dat de Rescribenten art: 23 & 34 rontuijt moeten bekennen niet notoirder te sijn, dan dat ieder Dorp nae ieder Geerffde & Dijckgeslaechde haere dijcken, als reele lasten sijnde, moeten maecken & onderhouden, soo dat de kosten alhier in geene consideratie en komen etc. Daeruijt dan oock nootsaeckelick moet volgen, dat oock de dijcken van Nederbetuwen reele lasten sijnde, alleen tot laste van hetselve Ambt comen, consequentelijck dat noch de tractamenten van derselver Officieren noch eenige andere ongelden daerover vallende, den Supplianten noch directelijck noch indirectelijck konnen worden aengerekent ofte opgedrongen.

16. Vorder is irrelevant off de schouwe tot Ysendoorn wordt gevoert door een Officier welcke den naeme van Richter ofte Dijckgraeff draeght met Schepenen, Heimraeden ofte Buijrmeijsteren, als deselve haer aenbevoolen plicht nae behooren waernemen, gelijck inde voors. Heerlickheijt, sonder roem geschiet, daerom deselve noch te minder met d’ exorbitante Nederbetusche lasten kan worden gechargeert.

17. Ende gemerckt nu dat bij deeserzijdts request vanden 4. April & daerbij geappliceerde caerte is gebleecken, & door de Rescribenten niet en wort ontkent, dat ter plaetsen met B. ende C. geteijckent die van Ysendoorn eenen langen Dijck van 427 roeden hebben, soo tusschen den Ochtenschen, & Echtelschen dijck (: welcke onder de Nederbetusche schouw gehooren :) immediatelijck inleijt & daeraenvast is, soo en can niet worden gecontradiceert, dat door den voors. Ysendoornschen Bandijck soo wel de Nederbetuwe voor den inloop der waeteren wort beschermt, als door eenich ander gevack dijcks van eenich Dorp onder hetselve Ambt ofte schouwe buijten controversie gehoorende.

18. Stellende de Supplianten alsnoch voor vast dat vermogens der Rescribenten eijgene Caerte door den Ysendoornschen Wartdijck almede des Ambts bandijck van A. tot B. ende van C. tot D. van het Waelwaeter bevrijt & consequentelijck voor soo veel het geheele Ambt beschermt wort, ende hoger ofte leger ofte den Rhijndijck doorgebroocken sijnde, wort Ysendoorn door den broeckdijck beschermt, uijtgenomen weijnich weijdelants aen & langhs de weteringe gelegen.

19. Soo dat onwederspreeckelick volght, dat het Ambt van Nederbetuwen sonder eenige ontgeltenisse meer vande dijcken der Heerlickheijt Ysendoorn beschermt wort dan Ysendoorn van het ambt, Derhalven tegen alle rechten strijdich is, dat de gerequireerde diesonaengesien noch een gedeelte van haere ongenoemde kosten den Supplianten willen obtrudeeren om blindelings te betaelen.

20. Vorders wort wel expresselijck ontkent dat die van Ochten een groot deel Weertdijcks met die van Ysendoorn gemein souden hebben; Daer doch den Weertdijck onder de daerbinnen gelegene Landerijen is verdeijlt, soo dat die geene, welcke veel Landt possideert oock nae proportie vandien met veel weertdijcks belast is.

21. Dat nu die van Ochten veel Dijcks hebben hetselve en can in desen noch hogen noch diepen, naedermael elck Dorp sijn eijgen Dijck moet onderhouden, sonder ontgeltenisse van een ander, als de Rescribenten selve articulen: 23 & 24 bekennen.

22. Seggende nochtans de Supplianten in transitu dat d’oorsaecke van de grootheijt der Dijcken van Ochten daervandaen heercomt, om dat het selve Dorp int’ lanck neffens den Dijck leijt, & Ysendoorn niet.

23. Aengaende de pretense copia copie van een brieff des jaers 1428 sub num: 3 geciteert, & door Claes Lam beteijckent, soo dient gemerckt dat denselven niet geheel ofte compleet is, maer alleen daeruijt geextraheert het gene de Rescribenten scheen t’opituleeren, daerbij is geconditioneert dat de Heere met den geswooren den Dijck sullen keuren & doen maecken alle Jaer op St. Geertruden dach, & in gevalle de Geerffdens den Dijck niet en maecken, gelijck die gegert & gekeurt was, dat de Heer dan die soude laeten maecken op sijnen weerpenninck endede costen met de weerpenninck verhaelen op het goet tot den Dijck gehoorich etc.

24. Ende gemerckt nu dat de Heere desen Dijck mach keuren & schouwen, soo is hetselve oock den Richter vande voors. Heerlickheijt toegelaeten als dewelcke den Heere representeert & desselfs plaetse becledet.

25. Daerom het den Rescribenten niet en hadde betaemt met soo een gemutuleert extract sich te willen behelpen, om den tijdelicken Richter van Ysendoorn te calangeeren als off deselve eijgener authoriteijt et novo nec ante hac audito exemplo een nieuwe schouw aldaer  soude hebben aengestelt.

26. Aengesien de Rescribenten selve genoechsaem is bekent, dat den voors. Richter in deesen niet anders en heeft gedaen als t’gene mede door sijne predecesseuren successivelijck voor desen altijt geschiedt & geobserveert is geweest, & hij derhalven Ampts & eedtshalven was verplicht nae te volgen.

27. Dat nu vorder wort gepretexeert dat den Ysendoornschen Weertdijck niet considerabelen en soude wesen als de Rijswicksche kade, sulcx is tegens de notoire waerheijt. Want den Ysendoornschen Weertdijck voors. niet alleen veel swaerder is, maer oock daerover drie schouwen wegen de Heer in het bijwesen van geswooren Geerfden worden gevoert, oock keur & ban daerover, gelijck over den bandijck wort geexerceert, maer op de Rijswicksche kade niet. Van welcken keur & ban de Geerfden onder Ochten woonende anno 1428 voors. voorden Ambtman Johan Trant & de Geerfden van Ysendoorn aenden doemaeligen Richter in loco overgifte hebben gedaen, gelijck uijt den geheelen brieff soude blijcken, casu quo deselve worde overgelevert, waer van de Rescribenten alleen een gemutuleert extract, sub dict: num: 3 hebben geexhibeert.

28. Belangende d’ attestatie van Derck vande Pavort sub num: 4 deselve gelooft men dat hij sonder eenige voorgaende lecture heeft gesubsigneert ofte beteijkent. Want tegens de waerheijt vooreerst is dat hij Jaerlicks de cieringen vanden voors. Weertdijck soude hebben helpen maecken; hij niet bewijsen en sal dat hij sedert seventien Jaeren, als hij is aengestelt, vier ofte vijffmael de cieringe heeft geassisteert.

29. Oock is bij het concipieeren van sijne attestatie captienselijck alleen vande Buirmrs: mentie gemaeckt met totale dissimulatie van de tijdelicken Richter van Ysendoorn; daer noijt blijcken en sal dat oijt cieronge ofte keur door de geswoorens alleen, sonder des Richters presentie, sij gemaeckt dan deselve van ’s Heeren wegen altijt daerbij aen & over is geweest.

30. Dat nu vorder art: 38 A seqq: tot 47 incluis veel wercks wort gemaeckt van seeckere procedure tusschen Werckhoven & Cornelis de Haes, voor desen geventileert, hetselve en kan ter intentie vande Rescribenten niet opereren.

31. Geregardeert dat het dispuijt over quijtslach door d’deurbraecke vanden Holthuiser Dijck gecauseert, aenginck seecker stuck Landts den Alsom geleegen buijten den broeckdijck nae de Nederbetuwe aen, hetwelcke door den voors. broeckdijck niet beschermt en konde worden; daermen hier alleen spreeckt van die Landerijen die binnen den voors. broeckdijck nae den Ysendoornschen bandijck aen sijn gesitueert. Sijnde fabuleus dat binnen den voors. dijck iemant quijtslach oijt gepretendeert veelmin deselve door sententie geobtineert soude hebben.

32. Dat nu den voors. broeckdijck bij die van Echtelt is gecontinueert, vermogens den 48. &eenige naevolgende articulen, sulcx en obsteert de Supplianten niet, maer dat de Rescribenten pretexeeren, dat soo de Echtelschen deese continuatie niet en hadden gedaen, die van Ysendoorn het haeren niet en souden profiteeren; sulckx en bestaet op geen fundament.

33. Jae ter contrarien naedemael Ysendoorn boven is gelegen, soude d’Echtelsche continuatie onvruchtbaer sijn sonder den Ysendoornschen broeckdijck voors.

34. Mede en doet ter saecken niet, dat het Lant op sommige plaetsen soo hooge is als den voors. Dijck; overmits het in desen genoech is, dat de Supplianten daervoor het waeter konnen keeren, als de geheele Over & Neder Betuwe is ingeloopen, hetwelcke geen andere Dorpen van het geheele Ambt en konnen doen, als Echtelt alleen voor een gedeelte, soo wijt de voors. continuatie sich is treckende.

35. Dat nu vorder de Rescribenten art: 51 voorgeven meer lants buijten den Broeckdijck nae de weteringe aen te liggen, als daerbinnen, sulcx moet met distinctie worden aengenomen. Want soomen de Pottumsche bouwinge groot 70 margen die sich selven alleen tegen het Winterwaeter heeft affgedijckt, considereert, can sulcx waer sijn, maer soo men de Pottumsche bouwinge voors. excludeert is der Rescribenten voors. pretensie tegen de waerheijt strijdende, & sijn de Landerijen buijten de Broeckdijck voors. gelegen alle uijtgesondert 10 ofte 12 margen, welcke hooch sijn, Weijdelanden, daerom de deurbraecken deselve niet ofte weijnich en konnen schaeden.

36. Dat nu de Rescribenten vervolchlick tot den einde van het bericht toe van de caden van andere Dorpen mentioneeren, sulcx is in desen irrelevant; Aengesien deselve alleen sijn tot bevrijdinge van haere lege Weijdelanden voort somer & regenwaeter geleijt, gelijck in het Ysendoornsche Weijvelt buiten den broeckdijck gelegen oock sijn te vinden, maer niet tegen het Winterwaeter, gelijck desen broeckdijck.

Waermeede dan voor soo veel als nodich houdende beantwoordt der Rescribenten bericht & den volgenden inhoudt vandien bij pure negatie & irrelevantie preterierende met expres protest van niets tacendo te confesseeren.

Persisteeren de Supplianten bij den teneur van haer request in dato den 4 April laestleden hier annex & de conclusie daerin genomen. Met bedingh van costen. Otte etc.                    (w.g.) Godefried Hoeing      Joh: opten Noort A.d. 1665

(261) 1666 NOVEMBER 23

Het dosierstuk bevat onder andere de volgende bijlagen:

A: copia (van O. Engelen uit 1667) van de leenacte d.d. 11 juli 1664.

Ick Joost Vijgh heer tot Isendoorn eerste Raedt ende Stadtholder vande leenen des furstendombs Gelre & Graefschaps Zutphen ende curateur derselver Academie binnen Harderwijck opgericht, doe condt & bekenne overmits desen openen brieve voor mij & mijne nacomelingen heeren tot Isendoorn dat voor mij als leenheer der heerlickheijt Isendoorn & naerbenoemde mannen van leen erschenen is Gerhardt Doncker der beijde rechten Dr. als volmechtiger van den heere Jacob van Casteren oudt President ende Raedt der stadt s’Hartogenbosche ende den heer Johan van Oerle Raedt derselver stadt als momberen van den onmundigen Willem van Cattenburgh, outste soone van wijlen de heer Diederick van Cattenburgh in sijn leven oock President der voornoemde stadt s’Hartogenbosche, ende heeft uijt crachte ende procuratie voor Cornelis van Boxmeer ende Hendrick van Heeswijck leenmannen in Brabant bij gebreck van Zutphensche ofte Isendoornsche leenmannen den 16. Julij 1664 gepasseert nevens de voornoemde momboiren beteickent ende becrachticht, ende heeft ten behoeve van denselven onmundigen sonder prejuditie nochtans van de gerechticheden dewelcke de andere kinderen daerinne souden mogen competeren te leen ontfangen den bouwhoff genaemt den Potthum groot ontrent vijffentseventich mergen landts, daer van de hoffstadt ende het berchcampken thient vrij is, daer oostwaert de Keijserstraet & geerffden onder Ochten, zuijdt ende westwaert de weduwe Werckhoven ende noertwaert de landtweteringe naest gelegen sijn aen mijnen huijse ende heerlickheijt Isendoorn ten Zutphenschen rechten met een pont goet gelts te verheerwaden leenruirich, gelick den onmundigen door dode sijnes vaders Diederick van Cattenburgh ’t selve aenbestorven is, die daer mede op den 2. September 1649 beleent is geweest, ende heeft gemelte volmr. in voorn. qualiteijt daer van huldt ende eedt van trouwe gedaen, ende vorder gelooft alles te doen wat een goet ende getrouw vasal sijnen leenheere nae leenrecht schuldigh is te doen, dergelicken den onmundigen tot sijne mundighe jaeren gecommen sijnde, ende sijnen erven, soo duck des noot gebeurt ende ’t selve leen erlediget oock doen sullen beheltelick mij leenheere voorn. ende eenen ijder sijns goede rechten, doe dit geschiede waeren hier bij over ende aengeweest als mannen van leen Jan vande Water ende Peter Maesbracht leenmannen des furstendoms Gelre ende Graefschaps Zutphen, bij gebreck van leenmannen des huijses Isendoorn voorn. ‘T oirconde heb ick leenheer mijnen segel aen desen openen brieve gehangen geschiet t’Arnhem den 11 Julij 1664 ende was besegelt met een uijthangent segel in roden wassch

In dorso stondt

Op huijden den 15. Julij 1665. heeft Willem van Cattenburch aen den heere Joost Vijgh heer tot Isendoorn eerste Raedt ende Stadtholder vande leenen des furstendombs Gelre & Graefschaps Zutphen in cracht van vaderlicke succesie & so well nodich gedane moederlicke renunciatie ende daer geobtineerde vinia atatis bij den leenheer op huijden verleent, den eedt vernieuwt van het leen den Pottum aen de ander sijde breder vermelt, ende heeft selfs huld ende eedt van trouwen gedaen ende belooft sijnen leenheer ende den hoogen huijse van Isendoorn hout ende trouw te sijn ende alles te doen dat een goet ende getrouw leenman sijnen leenheer te doen schuldigh is, dergelijcken hij ende sijnen erven so duck des noot gebeurt ende ’t selve leen erlediget oock doen sullen beheltelick mij leenheer voorn. ende eens ijderen sijns goeder rechten, sonder argelist, hier sijn over ende aengeweest als mannen van leen Arnt ende Dr. Cornelis van Steenler respective Geldersche ende Eltensche bij gebreck van Isendoornsche leenmannen des t’oirconde is dese acte bij mij als hier toe specialick op huijden vande heer van Isendoorn geautoriseert onderteickent binnen Arnhem den 15. Julij 1665. ende was onderteickent Joh: opten Noort

Onderstont Accordeert na collatie mette principale leenbrieven in voege als boven, oircont mij, ende was onderteickent O. Engelen

B: copia van de pacht- en huurbrief van de Pottum d.d. 28 februari 1666

In voorwaerde ende conditie naevolgende so heeft heer Jacob van Casteren out president der stadt sHartogenbosch als momber van monsr. Wilhelm van Cattenburch verpacht ende in huire uijtgedaen aen Hendrick Hendricksen van Heun ende Grietie Peters echteluijden, die bij desen in pachte sijn aennemende seeckere verpachteren bouwinge landts omtrent seventich mergen so bouw- als weijlandt ende bogaert soo groot ende cleijn als deselve inde heerlickheijt Isendoorn gelegen leijt, genaemt de Pottum, ende het getimmer daer pachter tot dato deses in is wonende, daer op is staende, ende voor desen bewoont heeft, ende meerder niet, om de voors. bouwlanden te bouwen, ende de weijlanden te weijden, sonder deselve te mogen breecken dan met consent vanden eijgener, voor den tijt van ses achtereenvolgende jaeren & dat voor eene somme van negen hondert gulden tot 20 st. ’t stuck hollants gelt jaerlicx ende soo van jaer tot jaer te betalen, doch bij misnoegen wedersijts tijdelick een halff jaere opgesecht te sijn, niet de eerste drie jaeren alsdan te mogen uijtscheijden, aenvanck nemende met Petri ad Cathedram Ao. 1665. ende uitgaende Ao. 1670. sal sulcx den eersten pacht daer van omcomen & verschijnen Martini doch Corsmis wel betaelt in den voors. jaeren sonder vertrek ende so voorts volgende ieder jaer de voors. pachtpenningen van negenhondert gulden te betalen in vrije gelden sonder eenige cortinge van verschot lot verpondinge s’heerenschattingen, defecten, contributien, beseijde mergen als anders uijtgesondert extraordinaris schattinge die tot des eijgenaers lasten gestelt mochten werden, doch van inwandinge van dijcken & oorlogen, dat daer door de landerijen niet conde werden gebruijckt ende pachteren verlopen mosten, ’t welck niet te verhoopen, daer van sal gedaen werden naer discretie van verpachteren, ofte andere onpartijdige mannen, die sulcke partijen binnen jaers sullen accorderen, off handelen nae gelegentheijt als boven & beneden, gedaen sal worden, voorts aengaende ’t huijs daer pachter is in wonende, berch ende schuijr sullen pachteren dese pacht jaeren eerlick ende wel bewoonen, ende gebruicken, dack, want, venster ende deurdicht te onderhouden gelijck pachter sulcx van outs gedaen heeft ende t’eijnden pacht jaeren also wederom leveren, off ten waere dat men het dack vernieuwen moste blijft tot laste vanden eijgenaer, de messen die op de hoffstede gemaeckt wert sal men op de landerijen van den eijgenaer gebruijcken & voeren, & anders niet, oock sal den pachter else peuten ende andere bomen moeten poten daer die geordineert sullen worden, voor de voldoening dese verbindt pachter sijne ende sijner erffgenaemen elcx een voor al besonder ende goederen, rede ende onrede, hebbende ende vercrijgende, deselve submitterende het recht van pandinge ten landtrechten, twelck niet sal mogen bejaeren noch bedaegen, ende voorts ten bedwangh van alle heeren hoven, Rechten & Gerechten, ende insonderheijt den Ed hove van Gelderlant om bij foute van betalinge de voors. jaerlicxe pachtpenningen daer aen met den costen middelen rechtens te verhaelen, met renunciatie van alle exeptien sonder archelist, des t’oirconde dese twee weleensluijdende pachtcedullen bij verpachteren ende pachter onderteickent op den 28. februarij 1666.

Onderstont dit merck heeft Hendrick Hendricks van Heun        met eijgen hant gestelt in presentie van onderst. getuijgen Johan van Pelt als getuijch, Wolter van Duren als getuige

Noch onderstont Gecollationeert tegen de beteeckende pachtcedulle ende accordeert daer mede in kennisse van mij ende was ondert. O. Engelen

Accordeert nae collatie mitten geauthoriseerde copie oircont mij O. Engelen 1667

C: Schriftelijke verklaring d.d. 29 augustus 1666, waarin Cornelis van Deuverden te kennen geeft, met behulp van Huibert van Wijck en J. Foijert, landschrijver van Nederbetuwe en met Johan Vosch en Derck Henricksen “inden Marsch”, “allen rechten, besaeten ende arrest gedaen (te hebben) aen de persoon van Hendrick Hendricksen, bouwman op die Pottum, neffens sijnen wagen en vier peerden omme daer aen te verhaelen een jaer pacht van die voors. pacht verschenen Cathedram voors. 1665.”

D: De weduwe van Casteren schrijft d.d. 8 oktober aan het Hof dat haar groot onrecht is aangedaan door de onrechtmatige gijzeling “t welck also niet anders is dan indracht, turbel en inquisitie”. Zij vraagt het Hof te willen bemiddelen in deze zaak. Het Hof stuurt daarop een bode naar Van Deuverden, om hem de klachtbrief te bezorgen en om zijn antwoord te vernemen. De bode keert echter zonder antwoord terug en laat een notitie achter, die hieronder volgt:

Ter instantie van Doctor Cornelis van Steenler Volmachtiger van joffr. Catharina van Casteren hebbe ick onderschreven Bode van den Weled. Hove van Gelderlant mits dese citatie mij vervoecht aen’t huijs van der Lee, alwaer mij gewesen ende geseijt wierde, dat Mr. Cornelis van Deuverden woonde ofte huijs hiel, ende nae dat ick aen de deur geclopt hadde, seecker vrouspersoon uijt het venster boven de deure mij heeft toegeroepen, wat ick wilde hebben, daer op ick antwoorde, dat ick brieven hadde aen Mr. van Deuverden, waer op sij vraechde, hoe sijn voornaem was, ende ick seijde Cornelis, daer op sij weder seijde, die woont hier niet, die was overal te huijs, ende ick weder antwoorde, sij soude de deur open doen, ick hadde citatie van ’t Hof, ende was daer een bode van, sij soude de geck niet met mij scheeren, maer sij wilde mij evenwel niet opdoen: seijde oock geen brieven te willen aennemen, daer op ick seijde, dat ick die copijen daer voor de deur soude nederleggen, gelijck ick oock hebbe gedaen ende deselve copije in haer aengesicht geleijt ter sijden de deur, in een lege hoenderback, ende ben daer mede wechgegaen, vragende aen de nabers, of Cornelis van Deuverden daer niet meer en woonde, die mij seijden van jae, ende de huijsholdinge hem noch aenging, ende daechs te vooren in de naeste herberg noch was geweest, ende de persoon die int venster lach, was sijn maecht, soo sij seijden. Geschiet den 9. Octobris 1666. Berent Frericks de Loos.

(264) 1669 MAART 22 – 1673 AUGUSTUS 29

Ick Gijsbertus Vulder in conformitie mijner commissie als Rigter en Dijckgreeff der hooghe heerlickheijdt Isendoirn, die dato den 24. Augusti 1673 Doe cond & betuijge hier mede, dat mij vertoont is sijn, naevolgende minuthen, ten comptoire vanden Secretaris aldaer den 29. Augusti desselvigen jaeres beleijdt, berustende, waer bij die naebes. persoonen onder solemnele eede verclaert hebben voor die twe gebooren heere Diederich Jacob Vijgh, heer ter plaetse vermits mijne absentie als richter in mijner absentie als geauthoriseert richter en ten overstaen van Jerephaes Hendricksz, Jan Gerrits van Westrhenen, & Jan vanden Bergh, schepenen der selver heerlickheijt, naer gedaene besaet & ontsaet, en alsulcx door dwangh des reghtens, ter instantie van Arien Ariens als vaeder van Hendrick Ariens op den 29: Augusti 1673 luijdende die selve minuthen offte contemne vandien als volght.

Ick Jan Otten Tap schepen der Heerlickheijt Isendoirn herbergh houdende ter voors. plaatse attestere & verclare naa voorgaande besaat & ontsaat & sulcx door dwangh reghtens ter instantie van Arien vader van Hendrick Ariense waaragtigh te wesen, dat op den 22 Meert 1669 Sander Ponse ten mijnen huijse sijnde ende aldaar in geselschap wesende met verscheijde persoonen quathie heeft gesoght tegens Hendrick Aariensen & naa wtbraackinghe van verscheijde onfatsoenelijcke woorden, hem eijndelijck voor de deur eijschte, seggende sa treet met mij voor de deur ick wil met u veghten loopende soo naa buijten, dogh Hendrick Ariense bleef sitten en volghde niet, waar op Sander Ponse weder in huijs keerde en op nieuws seer hebrigh tegens Hendrick Ariensen met woorden uijtvoer hebbende een bloot mes in de handt hem dreijgende van ’t leven ter doot te brengen, waar door hij genootsaackt wierdt de keucke te ruijmen & te vlughten, meijnende sigh te salveren door de middeldeur en soo aghter wt te komen, edogh de deur toe vindende, wierdt van Sander Ponse besprongen & gegrieft met het voors. mes en een biel die in ’t voorhuijs opraapte, waar op Hendrick Ariensen om sigh soo veel doenelijck van de gedreijgde doot te bevrijden aghter eenighe gevulde mout sacken aan de middel deur op een kist liggende doock, ende soo geen middel sijnde om op eeniger maniere te konnen ontwijcken of ontvlughten, vondt hij sigh genootsaackt sijn leven te verweeren, wilde hij geen moordenaar van sijn eijgen lighaam wesen.

Wij Jan Jaquessen audt omtrent twee en dartigh jaaren & Jan Roelofsen audt drie en dartigh jaaren beijde inwoonderen des dorps Heusden naa voorgaande arrest offte besaat & daar tegens gedaande ontsaat & sulcx door dwangh reghtens verclaren mits desen ter begeerte van Arien Ariensen als vader van Hendrick Ariensen waar en waaraghtigh te sijn dat wij op de 22 Meert Anno 1669 met Sander Ponsen & Hendrick Ariaansen sijn geweest tot Isendoirn ten huijsen van Jan Otten Tap scheepen der voors. Heerlickheijt & herbergier aldaar ende hebben als doen gehoort & gesien, dat Sander Ponsen Hendrick Ariensen seer scholt & hem voor de deur eijschte roepende ick wil tegens u stooten of veghten & met eenen de deur uijtloopende, dogh Hendrick Ariensen niet willende veghten bleeff in huijs & Sander Ponsen sulcx vernemende is weder in huijs gegaan, ende seijde, ghij sijt lijt meijnende Hendrick Ariensen geen reghtschapen keerl maar een honsvot het mes in de handt hebbende, naar hem Hendrick Ariensen luijdende & steeckende, so dat Hendrick Ariensen vlughte wt de keucken ofte gemack daar hij geseten hadde door het voorhuijs tot aan de middeldeur hebbens neffens het mes nogh een bijll in de handt, waar mede hij Hendrick Ariensen in de schouder seer heeft gewondt, dogh de middel deur toe vindende & hij Hendrick Ariense niet verder konnende vlughten doock aghter eenighe gevulde sacken bij de middeldeur liggende, meijnende sigh alsoo te salveren, maar soude seeckerlijck van ’t leven ter doot gebraght hebben geworde, soo dat hij sigh genootsaackt vandt sijn leven te defenderen, wilde hij geen oorsaack wesen van sijn eijgen doot.

(265) 1670 JULI 5

Alsoo Jonckhr. Johan de Roever, residerende tot Wamel, te pretenderen hadde eene erffrente brieff van Carolus guldens, loopende jaerlycx te rente van negen ende twintich gulden twaelff stuyver tot laste van Jonckhr. Reynaert van Stepraet, heere tot Walbeeck, sijnde speciaelick bevesticht in de weycamp genaempt de Blomcamp int hoff tot Isendoorn soo ist dat partijen bovengem. reciproque genegen zijn geweest de voorsz. renten aff te lossen int cappytael ende verloopen renten, sijnde oversulcx bij den anderen vergadert den welgem. Jonckhr. de Roover voor hem selff ende sich sterckmakende ende caverende van sijne Ed. susters ende broeders kinderen ist voor ter eenre ende Dirck van den Berge woonende opt voorsz. hoff tot Isendoorn, als speciaele aenschrijvens ende last hebbende van den welgem. Ed. heere tot Walbeecke immers sich selffs daer sterck voor makende ende caverende, ter ander sijde. Ende sijn de bovengemelde Partijen veraccordeert op de volgende conditien: dat de voorsz. rentebrieff sal affgelost werden met ses hondert Carolus gulden Cappitael te betaelen St. Meerten eerstcomend deses jaers 1670 in handen van Sr. Anthony Breeckvelt  niet zonder des voorsz. rentebrieffs ofte sijn gemachtigde, met dien verstande dat het voorsz. cappitael ten interest sal loopen tot den voorsz. St. Meerten gerekent tot ses ten hondert ende sal alsdan bij de betaelinge overgelevert werden den origineelen rentebrieff met quytancie van den gem. Jonckhr. Roover ende sijne susters vrij ende suyver ter goeder trouw is oock geconditioneert dat den voorsz. van den Berge in sijne qualiteyt sal betaelen tgelac heden op die accoort verteert, waer voor partijen reciproque elck in sijne qualiteyt sijn verbindende haer persoon ende goederen roerende ende onroerende niets gereserveert alles onder submissie ende renuncistie als naer rechten. Aldus gedaen in Isendoorn op den vijffden July 1670 (was geteekend) Johan de Roover, Dirck van den Berch

– In mij present als getuyge Jan Hendricsz, scholtus

Ick ondergeschreven Anthony Breeckvelt etc. authorisere ende assignere mits dese den eerweerden heere Johan van Raesvelt, predicant tot Echtelt etc. dese bovenstaende ses hondert gulden toecomende St. Meerten 1670, uyt mijen naeme ende onder sijn Ed. quytantie te ontfangen, tgeen ick beloove te houden van waerden ende doen houden voor allen igelycken met renunciatien van alle exceptien als naer rechten.Actum in Echtelt desen 1 Augusty 1670 (was getekend) A. Breeckvelt

(267) 1675 JANUARI 19

Goede vrinden leden des kerckenraets der hooge Heerlijckheijt Isendoorn etc:

Nademael haer Ed: Mog. des Quartiers van Nijmegen over t gepresenteerde requeste D.o Lieffelii mijn in dato den 15e Janu: 1675 bij missieve hebben gelieven te ordonneeren haer Ed: mog: te berichten vant geene omtrent die beroepinge & vervolgens gepasseert is met belastinge van mijn daerop te informeeren. Soo ist dat ick UEW & vorders welcke sigh in desen hebben geimmiseert ende oock wel temevairlijck laten gelusten volgens daer van sijnde beedighde condtschappen oproerigheijt aen te righten, sommeere bij desen om binnen den tijt van vier & twijntigh uhren mijn ter handen te stellen al u gesustineerde, om sulckx ontfangen hebbende haer Ed: Mog: soo schriftelijck als mondelingh te berichten, wordende den gerichtsbode bij desen mede belast het bovenstaende te insinueeren & daer van te relateeren, ten eijnde ick onders. in qualiteijt als Richter der voorgemelte Heerlijckheijt van geen wandevoir magh worden geaccuseert, Dat oock bij nalatigheijt onvermindert mijne actie over die alreede ergane petulantie, in toekomende van alle onheijlen wijders daer uijt ontstaende wordt geprotesteert. Actum den 19e Januarii 1675 

Gijsbertus Vulder

Ick onders. hebbe dit boven staende geijnweert & bekent gemaeckt aen dese boven [ge  ede] ledematen der kercken raet & geven tot aentwort morgen vroeg tot Tijel te komen den 19 januarij 1675

Sander Jansz

(268) 1675 AUGUSTUS 7

Wij Cornelia van de Pol, douagiere van Waelre, Aelst ende Weerde en Maria Catharina van Mevoirt, dougiere Vijgh, respective vrouwen en leenvrouwen der hoge heerlickheyt en huyse van Isendoirn, doen cond hiermede dat voor ons in qualite als lheenvrouwen van ’t huys en hoff tot Isendoirn met alle ap ende dependentien van dien, voorts alle sijne gerechticheden ende privilegien daertoe behoorende ende van thien mergen landts int bysonder, in de voorsz heerlickheyt gelegen ende mannen van lheen hier onderbent, gecompareert ende erschenen is Dirck van den Berch, schepen deser heerlickheydt, als volm. van den weledelgeboren heere Reinier Johan van Stepraedt, vrijheer van Walbeeck ende Twisteden sijne Con. Majesteit zaliger Hispanien adel. Raadt Costumier en Sophia Helwigh Margaretha van Lijnden, vrijvrouwe derselver heerlickheden vermogens procuratie voor Jacob Holtappels, stadholder, Peter Ingenbosch ende Peter Straelmans, respective schepenen der vrij heerlickheydt Walbeeck, onder derselver schependombs segel ende onderteyckeninge van Jacob Holtappels en P. Buys in absentia secretary gepasseert opten 4 July 1675 ende alhier vertoont ende gebleken ende heeft met lediger handt verheft ende te lheen ontfangen in den eersten het voorsz huys ende hoff tot Isendoirn cum ap en dependentys ende dan noch die voorn thien mergen landts opt Lange want in de heerlickheydt Isendoirn voersz gelegen, daer oosten Vicarielandt, suydt de erffgenaemen van Jonkh. van Buren ende Anthonis Coenens erffgen., westen Willem de Haes ende de wed. van Jan Otten Tap ende noordtwaert de Gemeyne Straedt naest gelandt ende gelegen zijn aen den huijse ende heerlickheydt Isendoirn ten Zutphenschen rechten elck [perceel] bysonder leenroerich ende met een pont goet gelts soo duck en menichmael het ledigh woer ende des noot gebeurt te verheergewaeden ende heeft welgemelte volm. voor sijne heer ende vrouwen principalen op die voorsz twee distincte lheenen hulde, eedt van trouwen gedaen en verder gelooft alles te doen wat een lheenman sijnen lheenheere oft lheenvrouwen nae lheenrechten schuldich is te doen. Beheltelick ons lheenvrouwen voornt ende eenen iederen sijns goeden rechten. Doe dit geschieden waeren hier over en aen als lheenmannen Jan van Coten en Oth Jansz. In oirconde der waerheydt hebben wij lheenvrouwen elcx onsen segel aen desen brieff gehangen. Gegeven int jaer ons Heeren dusent seshondert vijff en tseventich den sevenden dagh des maendts Augusti olden stijls

(269) 1675 SEPTEMBER 16

Die kercke der Hooghe Heerlijckheijt Isendoorn vermits die invasie der Fransen eenighe jaren door geen leijendecker beclommen sijnde, ende alsoo wel als toorn ende choor van dack ontrampeneert. Soo ist dat die reparatie van dien als oock van thoorn en choor met voorighe kennisse van richter ende schepenen, door den kerckmeester Henrick Henricksen is bestadet voor eene somme van ses ende dartigh gld, als Jan Henricksen de vader, mits dat alle materialen daer toe van noden sijnde van kercke wegen sal worden gelevert ende t selve alsoo dight gemaeckt sijnde, dat sulckx mits leverantie van materialen als vooren den tijt van twee jaren namentlijck tot christmis 1677 sal onderhouden, mits daer voor op eijgen cost ende dranck jaerlijckx op christmis genietende eene somme van achthien gld, ende voor desselfs soon een rijxdaelder eens, verbindende hij kerckmeester voor de voldoeninghe vant selve de revenues der kercke ende hij Jan Henricksen de vaern als aenneemer tot voltreckinghe deser sijne belofte, sijn persoon ende goederen, ten wedersijde deselve in cas van non voldoeninghe submitteerende ten bedwange van alle heeren hoven richteren ende gerichten, om alle hinder ende schade daer aen te verhalen met pandringhe, welck recht niet sal konnen bejaren ofte bedagen. Dies ten waren oorconde beteijckent binnen Thijel den 16en September 1675

(onderstond:) Henrick Henricksen Kerkmester Ut testis Gijsbertus Vulder 1675

 

(270) 1675 OKTOBER 19

Wij ondergesch: Buijrgmrs en Schepenen der heerlijckheijdt Isendoorn, attesteere en verclare dat onse heerlijckheijt aen geschreven is geworden van dese nae beschreven wagens en peerde pressinge, welck voor de Graef geweest sijn inde belegeringh, twe wagens met vier peerden en uijt gevaeren opden 15 Julij 1674 en uijt geweest tot den 11/21 november 1674. Wort bevonden dat eenen wagen uijt geweest heeft hondert negenthien dagen en den anderen hondert hondert [sic] achtien dagen, Maer van de twee wagens achter gebleven sijn, nae Egerlero om de Franse aldaer te brengen uijt de Graef, Noch aen schrijvens gehadt van een peert met een man en uijt geweest elf dagen voor de selve belegeringe, Item noch eenen wagen gehadt nae ’t over gaen vande voors. Graef om bagagie te brengen nae Neerden, en deselve uijt geweest negen dagen, Alles geschiet volgens aenschrijvens van onse hoogh Ed: heere Gedeputeerde en dat uijt last van sijn Hoogheijt heer Prins van Oranje en daer voor te hebben van ijder wagen en peerden als andere dorpen, Welck wij ondergesch: met alle schuldige danckbaer sullen bewijsen aen onse heere Gedeputeerde van Nijmegen, Soo hebben wij dese attestatie onderteijckent en soo nodig is om deselve met eede te bekrachrige tot alle tijden, Orcont onse handen opden 19 October 1675

(ondertekend door) Hendrick Hendricksen burgemester, Peter de Haes burgemester, Reijer van Wijck schepen, Willem de Haes schepen, Dirck vanden Berch schepen

(271) 1675 OKTOBER 22

Men adverteert hier mede, dat Johan Jerephaessen als Richter der Hooghe Heerlijckheijt Isendoorn, in name ende van wegen die hoogheedel welgeborene Vrouwe Cornelia weduwe Poll, dowagiere van Waelre, Vrouwe van Isendoirn voorneemens is die volle aedtschouwe op den Bandijck te voeren, op dijnsdagh toekomende over veertien dagen, sijnde den 9.e November 1675, ende den Weertdijck veertien dagen daer aen volgende, sijnde den 23e dito, werdende ieder dijckgenooth belast sijn dijck volgens die gemaeckte chirongen te maecken, op peene van beschouwinghe, waer na een iegelijck desen aengaende sigh sal weten te reguleeren Actum den 22 October 1675, was onderteijckent Jan Jerphasen

Dit boven staende met de handt van Jan Jerephaesen mij wel bekent, beteijckent, inde kerck tot Isendoorn, gepubliceert den 24 October 1675. doch heeft den selven schouwe hoewel bij den voornt: Jan Jerephaesen ongeschort gebleven sijnen voort ganck niet gewonnen, doch bij den Richter Vulder de selve schou nae behooren geschort sijnde, Op dinsdag den 23 November 1675 gevoert, Welck ick ondergesch: custos betuijgen Orcont beteijckeninge opden 23 November 1675

Balt: van Blombergen

(273) 1679 OKTOBER 28

Gysbertus Vulder, richter en dyckgraeff der Hoge Heerlickheyt Isendoirn doe cond ende betuyge hiermee, dat voor mij rechter en schepenen naer benoempt, gecompareert ende erschenen sijn Sander Janss ende Cheertjen Jans echte luyden voor haer selven, mitsgaeders Jenneken Thijssen weduwe van za: Roeloff Janss, ende de voors. vrouwspersonen, den voorn. Sander Janss gekoren tot haeren momber in deser saecke en den voors. Sander Janss voorts in qualite als ohem ende bloetmomber van de vier onmundige kynderen bij Roeloff Janss sijnen broeder voornt. naergelaeten, ende hebben vercoft ende opgedraegen sulcx doende cracht deses des hoogh ende welgebooren Heer Reinier Johan van Stepraedt, Heer van Walbeek, Raedt van de Weled. Hove des Overquartiers van Gelderland ende sijn hooged. erven, een huys ende een halff hondt landt, daer oostwaert Roeloff Otten, suydt de gemeene Kyserstraedt ende west ende noordtwaerdt den heere vercoper sellfs of……….. in de heerlicheyt voors. voor hondert gulden daervan transportanten bekenden voldaen en betaelt te zijn ende den heere vercoper oversulcx te halden ende erffelick met recht te besitten voor vrij eygen erff ende goet, dijck, thyns ende erffpacht vrij beheltelick nochtans den thyns zoo den heere coper nol. uxoris daer uyt heffende is, mitsgaeders gemeynen dijck ende weteringh daer toe van oudts ende met recht gehoorende. Bekennende daervan onterft ende ontgoedet ende dat den coper daeran geerft ende gegoedet sijn en blijven sal. Belovende vercoperen allen voorcommer ende voorplicht boven die lasten voors. daervan aff te doen ende te vrijen ende te waeren nae den landtrecht; sonder argelist. Doe dit geschiede waeren hier over ende aen als schepenen Willem de Haes ende Johan Coesant die elcx haeren segel aen desen openen brieve neffens den mijne hier onder aengehangen hebben. Gegeven in den jaer onses Heeren dusent ses hondert en negen en seventich den acht en twintichsten dach des maendts Octobris

(275) 1681 JUNI 12

Chijronge gedaen door den heere dijgreeff Gijsbertus Vulder, ende de geswoorens der Herlickheijd Isendoirn op den Bandijck de ao 1681

Eerstelijck wort gechiert den dijck op sijn lijff, de leeghten nae de hooghten met nieuwe aerde te maecken

Item den dijck op de breette van vier en twintich voeten effectivelick te maecken, & aen te breden.

Item de kaede te maecken vierkant op sijn lijff drie voeten breet, & op ieder roede een waegen sand te brengen, en behoorlick te betuijnen.

Item allen affval off affslagh aen beijden zijden vanden dijck, & de kaede, weder op te haelen lopender aerde

Item wordt gechiert alle affwegen behoorlicke nae t oude gebruijck met aerde te versien, & met bequame stappen offte horden sullen worden worden beleght, dat oock de selve ter wederzijden met sufficiente aerde hoopen tot keure van dijckgreeff, & daer geen gemeene affwegen sijn, behoorlicke op te haelen, & vierkant te maecken

Item op ieder roede dijcx vier karren nieuwe aerde te brengen, en ten daege van Aerdschouwe de selve over den dijck te spreijen

Item alle dijstelen & netelen voort alles anderen opgeslaegen vuijlicheijd te ruijmen, & aff te maeijen van boven tot beneden den voet van den dijck

Item wort particulierlicken gechiert, dat een sandkaede sal worden geleijt langhs die kerckmuer tot aen de gemeijne affwegh

Item alle ringhkaeden & queldammen op te haelen, drie off vier voeten hoogh, naede gelegentheijd, & drie voeten breet, op haer lijff, & voorts de leeghten nae de hooghten te maecken

Aldus gedaen & gechiert

Ter ordon. als boven

J. v. Coten se.

Der chijronge inde kercke der voors. heerlijckhz. Afgelesen op Sonendach sijnde den 12 Junij ao 1681

Balt: van Blombergen

(278) 1693 APRIL 7

Lijst der Inwoonderen, der selver Hanteronge, en Bedrijff van den Vrije Heerlikheijt Isendoiren

Dirck vanden Bergh, houdende 4: plougpeerden, met een hengst

Ott van Luijtenberg 4: plougpeerden

D’wed: Willem d’Haas 2 plougpeerden

Adriaan d’Haas douden : plougpeerden

Gerard d’Haas 3: plougpeerden

Pieter Jansen op d’Pottem 7: plougpeerden

Cornelis vanden Sandt 4: plougpeerden, dogh sijn jegenwoordig tot Buuren, en vertreckt maij 1693 naar voorsz Buuren

Jan van Schaik houdende 2: plougpeerden

Adriaan Vos 2: plougpeerden, dog vertreckt maij 1693

Cornelis Heij 4: plougpeerden

Jan van Huen 2: plougpeerden (soo ons berigte)

Piter d’Haas W.s. 3: plougpeerden

Jan Clouck 2: plougpeerden

Piter d’Haas A: z. een peerdt

Dirck Cornelissen 2: vraghtpeerden dog slegt gestelt

Jacob Dircks: ad jdem

Willem van Est molenaar

D’wed: Reijer van Wijk

Jan Sanders nieu getrout

Berndt Berndtsen d’kuijper

Jan Adams Bakker en winkelier

Ott Jansen Brouwer

D’Custos Blombergen

Den Scoltus Pavert

Herberen Quint Cleermaker

Cornelis Henriksen Smit

Piter Hoffen Brouwer

D’Wed: Hollengeius

Willem Rutgers Scoenmaker

David Sluijsken

Henrik van Huen

Rutger van Wijk een slootgraver

Gijsbert Roeloven ad jdem

Roeloff Sas, ad jdem

Aart van Wijk ad jdem

Jan vanden Bergh slegt gestelt

Geurt Cornelissen een slootgraaver

Willem Piters, ad jdem

Antoni d’metselaar

Wessel Mertens een slootgraaver

Dirck Tonissen, x.

Evert Jansen een slootgraaver

Jan Caspers een slootgraaver

Geurt Cornelissen een excesteur

Andries van Varik leeft vanden Armen

Jan Cornelissen kan niet bestaan

Roeloff Gijsberts, ad jdem

Jan Lambertsen leeft vanden Armen

Henrik van Coten ad jdem

D’wed: Jan Cornelissen ad jdem

D’wed: Aavensaat, can niet bestaan

Trijneken Jaspers ad jdem

Cornelia Lubbertsen leeft vanden Armen

Griet Lambertsen ad jdem

Dit alles onvervankelijk en naar onse beste kennisse, Oircund beteijkent Actum Isendoirn den 7den Aprill 1693. Ten ordonnantie vanden Bourmeester,

(w.g.) Reinier Tap 1693.

(279) 1694 NOVEMBER

In november 1694 heeft Sophia Heylwich van Lijnden, vrouwe tot Indoornick, Walbeeck en Twistede wederom verpacht an Derck van den Bergh en …………….. sijn huysvrouw het hoff tot Isendoorn mit sijne toehorige, zoo bouw als weij landerijen en boomgaerden gelijck hij ‘tselve al lange jaeren in pacht heeft gehadt ende dat voer den tijt van ses achtereenvolgende jaeren inganck nemende die bouwlanden op Martini 1694 en die weijlanden op Petri ad cathedram 1695 waar voor pachters jaerlijx sullen geven 650 gulden vrij gelds en twee dosijn dicke schaepe keesen waer van het leste jaer vervallen sal op Martini 1695, blijvende alle jaerlijckse lasten vuijt het hoff ofte de goederen gaende tot last van de pachters en sal daervan sonder korten quittanien an vrouwe verpachterse moeten overleveren, gelijck oock de verpandingh en alle andere lasten bij den pachter allen moeten gedragen worden, vuijtgenomen nieuwen keur sal den pachter gelijck onder en boven an sijn pacht penningen mogen korten, verders sal pachter gehalden sijn alle de getimmer soo huijs schuijr en bergh alle op sijne kosten in goeder reparatie, te weten dack deur venster en wandt, dicht t’onderholden (en als der eenige timmeragie noodich is de materialen op sijne kosten bij voeren oock doir beijders genen kost ende dranck), als oock de bogaerden dat daer in geen ledige plaetsen gevonden werden, of somwijlen vrouwe verpachterse selver of imants van desselfs domesticken t’Isendoorn quamen, sal pachter de selve sonder ontgeltenisse moeten desoigeren in eeten en drincken, verders sal pachter geholden sijn bij expiratie van sijne pachtjaren te laten het dardendeel van het bouw landt tot somer voor pachter heeft eens tot rantsoen betaelt 10 silvre ducatons, en sal oock eens voor den armen geven 6 gulden.

(280) 1705 JULI 1

Acte van Collatie en daerop gevolgde beroepinge van D. Petrus Bisschop van Avesaten na Isendoorn vertrokken.

De Acte van Collatie luijdt van woordt tot woordt als volgt.

Alzoo door ’t overlijden van D. Petrus Pauw in leeven predikant van de gemeinte der Heerlijkheijdt Isendoorn, de voorz. predikantsplaats was koomen te vaceeren, en dat wij Cornelis van Lith de Jeude Raadt extraordinair van den Wel Edele Hove van Utrecht, Mr. Cornelis Quint Borgemeester der Stadt Utrecht nomine uxoris Catharina de Lantman, en Mr. Francois van Bockhooven nomine uxoris Henrina Christina de Lantman, erfgenamen van den Heere Thaddeus de Lantman als verwinhebberen der Heerlyckheydt van Isendoorn berigtigt waaren de voorz. plaatse met een ander bequaam predikant weeder te voorzien, dat het gebeurt was dat den Welgebooren Heer Gerhard Huijbert van der Cluse Heere tot Waelre, etc. ondernomen hadde D. Simon Focke doenmalige Proponent te nomineren, waer op dan tusschen ons als verwinhebberen ter eenre op spolie, turbel, en indragt proces was gevallen voor den Hoove Provincial van Gelderlandt teegens welgemelte Heer van Waelre etc. ter andere zijde, en dat daer over bij welgemelte Hoove sententie gepronuncieert is den 26. Martji (sic) deses Jaars daerbij den Heere van Waelre gecondemneert is ’t gelibelleerde spolie, turbel, en indragt in ons verwinhebberen rust en vredige possessie van ’t verwin met het gebruijken van het Regt van Collatie, en met het confereeren van den Pastorije van Isendoorn op D. Simon Focke gepleegt, te repareeren en opteheeven. Zoo hebben wij in voorz. qualiteijt uijt kragt van ons geacquireert regt hoognodig en dienstig gevonden die voorz. vacante plaats al nu te vervullen met een ander bequaam predikant en na voorige goedene ontvangene getuijgenisse zoo van leer als leeven van D. Petrus Bisschop predikant tot Avesaet daertoe te nomineeren en aen te stellen, gelijk wij tot die vacante predikants plaatse nomineren en aenstellen kragt deeses D. Petrus Bisschop op zodanige Tractementen en Emolumenten als daer toe staen en bij den voorige predikanten en den lest voorgaende D. Petrus Pauw genoten zijn geworden, lastende en beveelende den Eerwaarde kerkenraadt en ledematen der Heerlykheydt Isendoorn dat de selve ingevolge van deese onsen Collatie het beroep op den gemelte D. Petrus Bisschop tot predikant en ziel zorger aldaer na kerken ordening te doen perfecteeren en solemniseeren Actum den 1. Julij 1705.

C. v. Lith de Jeude

C. Quint voor mij selve, en als procuratie hebbende van mijn swager den Heer en Mr. Francois Bockhoven

(280A) 1717

Rekening van den kerkmeester Peter van Breda over den jare 1717 van de kerk van IJsendoorn

Ontfang

Voor eerst ontfangen van Hooij, gras en nijmat van de weij int t veld 35/0/0

Nog van schepen van (den) Berg (in 1716: Nog van de Hoffe bouwing) Erfpagt 6/10/0

Nog van Gerrit Peterse van de kerkenkamp 30/0/0

Nog van Aert Gerritse van Erfpagt 4/2/0

Nog van Dirk Petersen van pagt van t kerke landt op de weerd 3/5/0

Nog van Herbert de Haes Erfpagt 1/7/0

Schepen van Heun Erfpagt 8/10/0

Willem Jansse Stam erfpagt 2/8/0

Jan van Oppendorp erfpagt 1/0/0

Arien de Haes Erfpagt 1/5/0

Van t kerkelandt van (den) kerkem(eeste)r selfs 6/10/0

Van Gerrit de Haes erfpagt 1/5/0

Van juffrou van Coten erfpagt 1/5/0

Nog van Hendrik Tap Erfpagt 1/5/0

Nog van de Renten van Drs Bisschop (in 1716: Nog de renten van een jaer van een obligatie van 100 gl tot laste van Do Petrus Bisschop) 6/0/0

----------------------

109/12/0

Uijtgaef van den kerkmeester Peter van Breda over den jare 1717 tegen den voren staenden ontfang

Eerstel. aen (die) wed(uw)e Tap voor wijn tot het H: avondmael en verteringe der visitators 8/0/8

Nog betaelt aen Limbeek wegens een klopper aen t pastorij huijs p qtie 2/10/?

Nog aen van Eijsden voor kalk p qtie 7/10/?

Aen de wed(uw)e Tap betaelt voor gelevert bier doe de kerk gewit warde 2/4/8

Nog aen Antonij de metselar voor t witten betaelt 10/14/0

Aen scholtus voor 2 vimmen riet betaelt 8/0/0

Aen Cornelis Teunissen voor garden en band tot het pastorij huijs betaelt

Aen Aert Claessen van den dekker te upperen betaelt

Nog aen (den) custos van t horologie smrs. betaelt 2/0/0

Aen Hendrick Cornelissen voor t maken van den kerken bandijk betaelt 5/0/0

Nog aen (den) selve voor kalk en sant halen bet(aelt) 1/8/0

Aen wed(uw)e Tap van wijn tot het avondmael en bier aen de kerk p qtie 5/15/8

Aen schepen van Heun de verpond en onraet p qtie 5/14/0

Nog het brood tot het avondmael gelevert 3/0/0

Aen Gerrit Dol voor een klokreep betaelt 3/17/0

Aen Jan de leijdekker van pannen inhangen en smrs betaelt p qtie 3/12/0

Aen leijnagels gelevert voor (den) kerk 1/4/0

Aen Gerrit de Haes betaelt voor riet halen aen t pastorij huijs 1/7/0

Nog heeft de selven de dekkers gebrogt van Tiel 0/10/0

Nog een vragt leijs van Tiel hier gebrogt 1/0/0

----------

74.6.8

Nog een halve vim schoof gelevert 2/5/0

Roelof van de Geijn betaelt voor t dekken aen t pastorij huijs 2/14/0

Nog komt mij van t sporen toeslaen 0/6/0

Betaelt aen schepen van Heun de verponding van t weijken in t veld 7/8/2

Item aen schepen van Heun betaelt de verpond en onraet over 1717 van 8 hond op den bovenweerd 1/3/0

Aen Cornelis Hendrikse smit verdiensten aen het pastorij huijs over 1717 2/0/0

Betaelt aen Cornelis van de Wiel voor ‘t voeren van het horologie 0/15/0

Aen t sligte van de kade verdient 0/10/0

-------

19/1/2

74/16/0

Den uijtgaeff bedraegt 93/17/2

Den ontfang over den jare 1717 bedraegt hondert negen gulden twaelf st(uiver)s en den uijtgaef drie en negentig g(u)l(den) seventien st(uiver)s twee pen(ningen), so dat den kerkmeester Peter van Breda over den jare 1717 uijt moet keren eene somme van vijftien gulden veertien st(uiver)s veertien pen(ningen), aldus geliquideert en gesloten voor den Here Rigter Gerrit van Gelandt en schepenen Dirk van van Bergh en Hendrik Heij den 15 januarij 1722

L.J. Axelle secret(aris)

Dit restant heeft den kerkm(eeste)r Peter van Breda in syne rek(ening) van het jaer 1719 bij het slot van rekening goed gedaen.

(281) 1717

Wageninge den 28 sept 1717

Hoogh welgebooren vrou

Hier neffen soo sende ick u Hoogb: den staet van de [g    kop] dat het wel sal sijn en soo daer noch jetwis aen mocht desicieeren gelieft u H: wgb: mij anders te ordonneeren. Ick had in mijn laetste brief vergeten hoe het op t hoof tot Isendoorn gestelt is, daer sijn wel 40 boome omver gewaeijt, dat goet schade is, maer aen huijs, bergh, en schueren is niet als wat dack af gewaeijt, maer vrese dat Derck van den Bergh met de drie jaare vertrecken sal, want de vrou die kermt seer dat se den pacht niet opbrengen kan. Sij hebben selver wel goet en daer stuert sij op en weij, wedt of men soo een goet betaler krigen sal, want t koorgewas is van dit jaar slecht, daar is vant velt niet gekomen ent koorn is goetkoop, hij heeft behalven dit jaar gelooft noch een jaar pacht want de pacht seijt met de 3 jaaren te summer op seggen, de 2 dosijn schape keesen sijn geredt, waer sal men die bestellen. De schuer van de schoudt die om gewaeijdt is laet ick uijt malcandre doen om te sien wat men daertoe van noden heeft en sullen u H: wgb: dan een besteck toe senden het princepielste sal sijn het strodack dat niet en deught en is nu duer, de meste sparren sullen goet sijn en het groeve hout datter manefest sal men op het goet soecken moeten. Ten duerbaerste u H: wgb: geliefde mijn te schriven om de omgewaeijde appelboome te vercopen aen wijledrayers off stolemaekers, maer daer sal niet veel van kome want se sijn ser vermoetel maer t eenighst datter van is sijn se niet beter als tot branthout, want daer sijn der op alle plaetsen soo veel omgewaeijt. Ick neeme nu jder boom door malcandre kleijn en groet op eene gub: dat kan niet veel geven en de plaetsen moete weder met ente bepoet worden, daer men in 20 jaaren niet veel verucht van kan hebben soo dat een pachter dat in die jaaren quit is en in een bouwingh of een hoofstede is oock deferent in die van haer oeft, moeten haer pacht macken en laten se nu over het andre jaar de boomen dragen, is den pacht er [……moeilijk leesbaar…..] Den onderschoudt Wouter Paulen heeft veel schade geleden die geen vruchten van die boomen kan trecken  en sijn pachtjaaren heeft uijt sullen sijn die daer sou kunnen af trecken maer soo daer wederom een pachter op komt neemt daer dan [reflexie] op soo het een goet betaler is, soo soude ick mijns gedachten sijn om hem een nieuwe verlengh van pacht te geven om de ledige plaetsen wederom te poten mits moetende betalen alle jaer. De oude pachters [       ] Arien Bernts en Cornelis Jeger syn soo veel schuldigh gebleven gelijck men kan sien op de oude restant cedels, soo is het oock met de hoeffstadt tot Isendoorn die van de vruchten van de boome moete leven maer dat is een slechte betaler, ick segge maer mijn considerartie ten goede doch soo u H: wgb: het anders gelieft te ordoneeren ben daer toe geredt, sal dan u H: wgb: orden afwachten wat u H: wgb: gelieft dat ick doen sal waer mede ick dan blijve die ick altijt ben.

Hoogh welgebooren vrou

U H: wgb: ootmoediger dienaer

Ant: van Setten

----------------------------------

Wageningen 23 nov: 1717

Hoogh welgebooren vrou

Ick ben s: Martens avont tot Isendoorn geweest om u H: wgb: tijnsen ontfangen en mede in de kerck tot Isendoorn had laten af lesen om dien dagh de omgewaeijde boomen op t hoof tot Isendooren aen perseele te verkopen en daer is niet eene coopman geweest dat mijn dede versoonderen waerop ick tegens Derck van den Bergh seijde leijt hier oock colensij dat hij seer ontkende, maer gelove dat dat gemeene volck  soo niet en durft om dat se hem somtijts van doen hebben. Nu wedt ick niet wat men doen sal, of men se in dagh hier, of om de derde of vierde stomp soude late klare en op en mindt setten, om soo aen Tielenaeren of andere te vercopen, of noch eens laten veijlen, wat u H: wgb: mijn gelieff te ordonneeren, ter bester sal ick doen. Ick ben in Hollant geweest. Sal nu aenstaende sonnendagh de appelboomen van Wouter Paulen en Willem Stroes laten af lesen om die boomen publijc te vercopen, maer den scholtus Jan Weele heeft mijn geseidt als dat ick sijn omgeweijde boomen niet sal vercopen   [                         ]. U H: wgb: heeft hem oock toe gestaan om de om gewaeijde selver weder op te bouwen, dat moet sijn maer had ick bij de overslach geweest, gelove het de tymmerman onventelijcker sou aen wesen. Ick sal u H: wgb: de staet van de tynssen hier naeste over sende en sal vervolgens alle vlijdt aen wende tot dienst van u H: wgb: en altijt blijven die ick ben.

                    Hoogh welgeboren vrou

u H: wgb: ootmoediege dienaer                                                                                                                                   Ant: van Setten

Wageninge den 26 nov 1717

Hier neffens soo sende ick u H: wgb: een copie van den staet van de tijnsen behoorende aen t hoof tot Isendoorn. Oock heeft den stadhouder van de leenen mijn altijt geposeert tot het verheffen van het leen en ick altijt uijtstel versoght om dat ick meen dat het een jaar en 6 weecken binnen die tijt genogh was, maer soo ick hoor sullen de verwinsjaaren geexpireert sijn en den Heer verwinshebber is doodt soo sullen de erfgenamen een deylingh willen maecken. Soo heeft de stadhouder mijn een expressen toe gesonden en versoght van dese weecken: op Derck van den Bergh te assigneeren gelijck u H: wgb: uijt desen neffens gaende kan sien hebben nu niet durven hierin jetwis te doen als door ordre van u H: wgb: heb tselve oock bekent gemaeckt aen den stadthouder soo gelieft u H: wgb: mijn met de naeste post te ordonneeren wat ick doen sal. Ick sal in de aenstaende weeck als ick u H: wgb: geschreven heb de boomen die omgewaeyt sijn vercopen want ick vres datt se na behooren niet gelden sullen, u H: wgb: gelieft mijn tot de schriven hoe ick tot Isendooren met de boomen doen sal, de eijnte van appel en peere boomen worden [deus] en het poten en bewinde met dooren en voorder besogen sal oock kosten geven (etc etc)

----------------------------------

Memorie voor d’Erfgenamen van Mevroue van Walbecq wegens ’t Adelijk Huijs ’t Hoff cum annexis op d’Woerdt neffen tiendhalven mergen op ’t Langewant beijde onder Isendoirn gelegen beijde aan d’Heerlickheijt Isendoirn leenroerig, zijnde verschult:

De leenheer voor ’t Heergewaed van ’t Hoff ----------------------------1 = : = :

Jura voir de Statholder der provincie  ------------------------------------2 = 2 = :

Nog voor de Statholder ----------------------------------------------------2 = 2 = :

Bewaerder van ’t Zegel ----------------------------------------------------. = 14 = :

Leengriffier ------------------------------------------------------------------2 = 2 = :

Bode off Deurwaerder ----------------------------------------------------- . = 6 = :

Leenmannen ---------------------------------------------------------------- 1 = 4 = :

Leengriffier voor d’Registratoir ---------------------------------------- 0 = 12 = :

20 = 2 = :

Van tiendehalve Merge ad Idem --------------------------------------- 20 = 2 = :

40 = 4 = :

----------------------------------

Van de tynsen behoorende tot het Hoof tot Isendoorn en moeten betaelt worden als volght:

De hoefstadt van Jan Roeloefse modo Bent Hollingererius geeft jaars 1 ½ schilt en een capuijn of eene gulden daervoor modo de weduwe Hollingerius modo de schepe Huijbertus Bisschop

De hoefstadt van Jerefaes Hendrijckse modo Otto Jansen Tap geeft jaarlijcx aen gelt 2 : 12 : 8 en een capuijn off eene gulden

De hoefstadt van Peter Abrahamse genaemt Scherse bolle modo Geurdt Cornelissen backer modo Jan Adams geeft jaarlijcx een capuijn offte eene gulden daer voor

De hoofstadt van Jan Clasen modo Aelese Jansen modo Gerrit Pansier geeft jaarlijcx een capuijn offte eene gulden

Den selve Jan Clasen als bezitter van Sgreven offte Ruytenburghse bongeert geeft jaarlijx drie hoorns gulden jder ad 12 stuiver mackt 1 : 16 : modo Hendrijck Jansen modo Tomas Jansen

Ses hont lants op de Woerdt modo Geurt Cornelissen backer en Wessel Martens komt jder drie spindt weijt en 15 stuiver en een seste paert van een capuijn

1 ½ schilt wordt betaelt met 2 : 8 :

Vijf hont lants genaemt Ermelant geeft jaerlijx 3 hoender offte voor jder hoen 5 stuiver possessor Willem de Haes modo Herbre de Haes moet 2 hoendre betalen en Cornelis van der Sande een hoen

Vijf hont lants op de Woert in Hendryck Aersens hoefstadt geeft jaarlijx 5 spindt weijt en 12 stuiver 8 penningen en een seste paert van een capuijn modo Herbre de Haes

Vijf hont lants op de Woert in Hendryck Aersens hoefstadt modo Jan van den Bergh Derckse modo schepe Bisschop geeft jaarlijx 5 spindt weijt en 12 stuiver 8 penningen en een seste paert van een capuijn

5 ½ hont lants op de Woerdt in Hendryck Aersens hoefstadt modo schepe Bisschop geeft jaarlijx 5 ½ spindt weijt den gelt 13 stuiver 12 penningen en een seste paert van een capuijn

Vijf hont lants op de Woert in Hendryck Aersens hoefstadt modo Coest Hendrijckse modo Jan Hendrijcksen van Koesandt geeft jaarlijx 5 spindt weijt en 12 stuiver 8 penningen en een seste paert van een capuijn

3 ½  hont lants op de Woerdt in Hendryck Aertsens hoofstadt modo Cornelis van den Sanden modo Jan Sanders geeft jaarlijx 3 ½  spindt weijdt aen gelt 8 stuiver 12 penningen en een seste paert van een capuijn

De hoofstadt van Jan Hermsen modo Jan Hendrijcksen modo Derck van den Bergh wonende op t hoof tot Isendoorn geeft jaarlijcx 3 hoender ofte 19 stuiver

Derck van den Bergh Janse modo Jan van Vulpen modo Derck van Eijck debet jaarlijcx vijt het lant voor de Hoofse poit op het Lange Wandt geeft jaarlijcx sueven honder e(e)n stuiver betaelt worden 1 : 15 modo Cornelis Hendrijcksen smidt heeft het gevest

(Volgen de tijnsen tot Ochten dat door mijn ontfangen is)

Dese voostaende tijnsen worden altijt just op S. marten niet ontfangen maer worden bij sommige wel een jaar gelt off en de capunen sijn geen 6 stuiver weerdt ende hoender sijn oock slecht, doch u H: wgb: mama saliger heeft mijn de hoender en capunen tot late komen voor de reijs gelijck u H: wgb: wel sal weten, wij pleechten eerst weijdt te ontfangen die altijt seer slecht was dat men se niet vercopen kost, soo heeft men na dato onvermindert den tijnsheer sijn recht het op gelt gestelt daer sijnder die voor het schepel geven 1 : 10 : sommige wel 2 stuiver meer gelijck ick u H: wgb: seggen sal als ick de eer sal hebben van bij u H: wgb: te sijn waermede blijvende die ick ben.

(283A) 1725 APRIL 30

Compareerden voor den Heer Gerrit van Gelandt Righter der Hoghe Heerlijkheijt IJzendoorn en schepenen naer benoemt Weijer de Goier en Fijken van Alphen Egteluijden haec cum tutore marito En verklaerden te cederen te transporteeren En in vollen eijgendom over te geven zulcx doende vaghe deses aan Hendrik Heij gesubstitueerde Rigter en schepen der opgemelte Heerlijkheijt en Elisabeth van Heun mede Eghteluijden en haren Erven Eerstelijk huijsinghe met annexe Brauwerij mitsgaders alle op en dependentien van dien uijtgesondert den aker tonnen, stellingen en vaatwerk van auts genaempt den Roskam met annexe vaalt Coolhoff en verder met al het geene daar in aart en nagel vast is, gelegen in de gementioneerde Heerlijkheijt waar naast gelant zijn, Oost het kerkhoff, West den Bandijk, Zuijden frans Geurtsse off Willem Stam En Noorden het pastorij goet En nogh een seker pasken buijten dijx geleeghen tegens de voors. huijsinghe over, al mede onder voors. Heerlijkheijt gelegen, Oost den nieuwen wegh west Frans Geurtse off Willem Stam, En Noorden den Bandijk ofte wie alomme de voorschreve parceelen van goederen moghten geerft zijn, groot met de voors. huijsinge te samen ongeveer een halve mergen, Edogh zoo groot en kleijn als het selve van outs en met reght in zijne bepalinghe gelegen is, en zulcx voor vrij allodiaal Eijgen Erff en goet tijns en Erffpagt vrij, Edogh met den halft van ongeveer tien Roeden Bandijk, Edogh zoo veel min off meer bekennen de Comparanten Transportanten van de Coopspenninghen ter somma van twee dusent vijff Hondert gulden, door de getransporteerdens voldaen, En desweegen ten genoeghen gecontenteert te wesen, verclarende oversulcx van voors. goet cum annexis ontgoet, onterft ende ontreghtigt te wesen, Ende die getransporteerdens en haren erven daar aan weederom gegoet geerft en gereghtight te zijn ende te verblijven nu en voorts als na den Lant Reghten des Ampts Nederbetuwe met belasten van alle voorkommer en voorplight en verdere lasten Egene Exempt daar van aff te zullen doen en [srijvenen] tot den Jaare 1724 incluijs, als Erffcoop Reght en gewoonheijt zij, met overgifte van alle oude Zegelen en Brieven als daer van voorhanden zijn, ten dien Effecte de transportanten verbindende haare en haare Erfgenamen Persoonen en goederen En sulx onder verbandt, submissie, en renuncatie als na Regten waar van de Comparanten Transportanten haar aldus betuijght gegeeven hebben, actum voor Schepenen Cornelis Heij, en Jacob Taij dewelcke neffens mij Righter hare Zegele hier onder aan hebben gehangen op den dartigsten Aprill 1725

(284) 1730 circa

Tgeen bij het beroepen van een Proponent tot Predikant te IJsendoorn moet worden in achtgenoomen is hierin gestaande.

De Proponent, welke zijn Hoog Ed: Gebr: met de Collatie begunstigt, moet die collatie vertoonen aen den kerkenraadt met verzoek dat zij ingevolge die collatie moogen treeden tot een beroep, en bepaalen dan daer toe met den andere een zeekere dagh in de week, (zaterdagh en zondagh uytgezondert) en dat altyd voordemiddaghs om 10. uuren.

Dagh en uur vastgestelt zijnde zoo verzoekt den E. kerkenraadt de Drie Heeren deputaten van de Classis, en de twee nabuurige predikanten om haar in die beroepinge te assisteren, en deese trekken daer voor behalven ’t middagh maal elk 3. guld: 3. stuijv:

‘Tberoep geschiedt zijnde, zoo verzoekt den E. kerkenraadt aen den oudsten deputatus, dat een extraord: Classis gelieft te beleggen ter approbatie van de gedaane beroepinge, waer in dan niet alleen de Ouderlingen maar ook den beroepene Proponent verschijnen moet om aan de Eerw: Classis te vertoonen zijnen kerkelijke en Academ: Testimonia, en den dagh tot het peremtoir examen vast te stellen. Dit kost de kerk weer soomen 46 gulden

‘Texamen gelukkig verrigt zijnde zoo kan de daerop eerst volgende zondagh zijn eerste voorstel geschieden, en met het derde, zijnde veertien dagen na het eerste, bevestigt worden.

(290) 1757 JULI 13 en 20

A: Wij Frederick Hendrick Baron van Wassenaer, vrijheere van de Beijde Catwijcken, ’t Sand, Valkenburg, & IJsendoorn, Heere van den Blankenburg, Asdonck &c &c &c Verklaaren mids deesen in de Beste Forme Regtens te Constitueren & Volmagtig te maken, de Hr. Cornelis David van Gorkom, Provisionele-Rigter der Vrije Heerlijckhijd van IJsendoorn, Omme allen onze Zaaken soo tot IJsendoorn als in de Ampten van de Neder-Betuwe & elders in Gelderland waer te neemen, De Goederen te administreeren en te verpagten, ’t zij Publicq; ofte uijt de Hand de Penningen daervan, als ook van allen Renten, Thijnsen en anderen Revenuen, der voorsch: Vrije Heerlijckheijd van IJsendoorn te Ontfangen, en Quittantien daervan te passeren, de vaste Goederen te Cultiveeren, te Bepooten, te Beplanten en te Betimmeren daer ’t Nodig & Dinstig sal bevonden worden, Mids Bevoorens Ons Consent daer toe vragende. Item de Gras-, Hooij, en Weij-Landen te Verpagten, of ’t Gras te verkoopen of met Beesten te Beschaaren, en voorts met allen Landerijen, Bepootingen, en Getimmer soodanig te handelen en tot verbeetering te Administreeren, als de Geconstitueerden tot meesten Nutten, & Voordeel van Ons Constituanten Nodig en Raadsaem Oordelen sal.

Gelijck ook de Regalia & ’t Regt van Onze voorsch: Vrije Heerlijckh. van IJsendoorn, soo van de Jaght, Visserije, Vroonreght, als anders, Nits uijtgesondert te Conserveeren & waerteneemen met Agth te geeven dat daarinne geen Verkortingen, of inbreuck, geschieden en Geeneraalijck in aansien van ’t een en anderen alles te doen en te verrigten, ’t geen Wij Constituant selfs present sijnde, soude konnen of mogen doen.

Schoon dat in ’t een of andere Geval nader of specialijck Maght gerequiveert wierden, dewelke bij deesen hier inne gehouden word, voor geinseereet Alles met Maght van Substitutie Beloovende voor Goed, Vast, & Waerden te sullen houden en doen houden allen ’t geen door de Geconstituierden of desselfs Gesubstituierden kraght desens sal werden gedaen en veright met Beloften van indemnitijd, onder verbant als na Regten Dog Alles tot ons kennelijck wederseggen toe.

Actum binne onse Vrije & Hooge Heerlijckheijd ’t Sand door ons ijgenhandig geteekent en met Ons aangeboorne Hoog Adelyck Pitschier Betragticht, desen XIIJ julij 17c sevenenvijftich

(w.g.) F. H. V. Wassenaer

(L.S.)

B: Wij Frederick Hendrick Baron van Wassenaer, vrijheere van de beijde Catwijcken, ’t Sand, Valkenburg, en IJsendoorn, Heere van den Blankenburg &c &c &c doen Cond en Certificeeren hiernevens, dat vermits door ’t Overlijden van de Hr. Gerard de Haas, de Rigter en Dijckgraafsplaatsen van onze Hooge & Vrije Heerlyckhijdt van IJsendoorn sijn koomen te vaceeren en dat noodig is dat daar meede weeder een Bequaam Persoon werde voorsien Soo is ’t dat wij hebben aangesteld, gelijck wij aanstellen bij deesen, den Persoon van Cornelis David van Gorkom tot onze Rigter & Dijckgraaf, midsgaders Stadhouder van de Leenen binnen onze voorsch: Hooge Heerlyckhijdt van IJsendoorn op soodanige Tractementen, en Emolumenten als bij de voorigen Rigters sijn genooten.

Gelastende allen en eenijgelijck die ’t soude moogen aangaen de voorn: Cornelis David van Gorkom, voor onze Rigter & Dijckgraaf te erkennen.

Beveelende den Zelve Naukeurig agt te geeven op allen Dijcken, Dammen, Straaten, Weegen, en aankleeven van dien, de Vervallen Boetens & Breuken bij Middelen Regtens, in te vorderen, of te slighten, dog dat sulks met onze voorafgaende kennisse geschieden, waar van wij Een-Derde & den voorn: Rigter Twee-Derden Profiteeren sullen.

Wijders sal gemelde Rigter, Cornelis David van Gorkom, sig in alles hebben te gedraagen, na de Land-brieven, Land & Dijck-Regten, soo als een Getrouw Rigter behoort te doen.

In Oirkonden der Waarheid hebben wij deesen ygenhandig onderteeken, & met ons aangeboorne Hoog Adelyck Pitchier Bekragtig.

Binnen onze vrije Heerlijckhijd ’t Sand, op den XX julii des jaers 17c seeven en vijftig.

(was geteekent) 

F. H. V. Wassenaer

(L.S.)

 

(291) 1757 DECEMBER 26

Memorie aen den Hoog wel gebooren Heer Baron van Wassenaer Heere van beide de Catwijken en ’t Zand, IJsendoorn etc etc overgegeven, door Johannes Mijs predikant tot IJsendoorn voornoemt aengaende de bouwvalligheid van de pastorie bij hem bewoont werdende.

De ondergeschreven predikant in den jaere 1753 door u Hoog wel geb: met de collatie van IJsendoorn begunstigt synde geweest, en aldaer met sijne goederen in de pastorie ingetrokken synde, heeft korte tijd daer nae ondervonden de vogtigheid en verrotting van gemelde pastori van het welke de ondergeschreve heeft kennis gegeeven aen wijlen den Rigter de Haes, met versoek om van al ’t selve (en gelijk hij Rigter de bouwvalligheid van gem:e pastorie dagelijks was siende en kunnende getuygen) aen u Hoog wel geb voor te dragen om te sien of er door u Hoog wel geboore eenige schikking konde werden gemaekt of middel gevonden ten einde enige melioratie aen gemelde pastorie geschiede.

Dat er in de tijd dat de ondergeschreve in gemelde pastorie heeft gewoont wijnig of geene verandering of reparatie is geschied waer door gemelde pastorie in sodanige staet is gebragt dat ingevalle er een harde wint kwam, ’t geheele achterhuijs gevaer loopt van in te vallen soo als de ondegeschreeve sulks door een timmerman heeft laeten examineeren en aen hem heeft gedeclarert, gelijk men ook om ongeluk te prevenieeren genoodsaekt is geweest om syn deel naer tegens het achterhuijs rust met een boom te onderschraegen: en door de verrotting van het hout en versakking van de steene vloeren is gemelde pastorij besaait van allerleij ongedierte die alle sijne meubilen bederven en daer en boven door de vogtigheid sodanig ongesont, dat de ondergeschreve syn huysvrouw gedurig door de vogtigheid seer siek is, hebbende de ondergeschreve dese somer over de hondert guldens aen doctoren moeten betaalen tot genesing van den ondergeschrevene syne huysvrouw veroorsaekt door de vogtigheid en ongedierte in gemelde pastorij.

En alsoo den ondergeschreve vertrouwt u Hoog wel geb tot hede toe van den slegten toestant van de pastorij niet genoeg is geinformeert geweest soo heeft de ondergeschr: de vrijheid genoomen uijt hooge noodsakelijkheid alle het selve aen u Hoog wel geb: bij dese memorie te kennen te geven (alsoo aen de kant der kerke geen middel kan werden gevonden om een nieuwe of genoegsaeme melioratie aen gemelde pastorie te doen) ten einde het u Hoog wel geb: sal mogen gelieven, om den ondergeschreve in dese omstandigheid, als sijns en syne huysvrouwe gesontheid door de bewoning van soo een pastorie ten uytersten naedeelig, van sodanige middelen te doen stellen, het sy door een omslag op de mergentalen, of sodanig anders als u Hoog wel geboore (tot spoedige redding van den onderges.) sal koomen goet te vinden.

Actum Ysendoorn den 26:e December 1757.

(w.g.) J: Mijs

Opschrift: Edle Moogende Heeren, De Heeren Gedeputeerde Staaten des Quartiers van Nijmegen

Edele Moog. Heeren

Ingevolge UedlMoog:ns aanschrijven van den 8ste Junij deezes Jaars heeft de Onderget: de eer UedlMoog: hiernevens overtegeeven de naadere opgave van de predikant van IJzendoorn.

De Onderget: dezelve naukeurig geexamineert hebbende heeft niet anders konnen bevinden dan dat die voldeed aan de requisiten bij UedlMoog: voors: Missive gevordert.

Wat betreft de particuliere consideraten ter materie dienende, de Onderget:  vind zig buyten staat die particulierlyk UedlMoog: voor te draagen, zig gepersuadeert houdende dat UedlMoog: na waarheyd onderrigt van de onzeekere inkomsten der pastorie van IJsendoorn, en daarbij considereerende dat er genoegzaam geen Fonds altoos is waaruit de Kerk en het pastoorshuys behoorlijk konnen onderhouden worden, zoodaanige maatregelen zullen neemen als [dez    ] in justitie en equiteyt zullen oordelen te behooren en [insert: zooveel doenelyk zorge draagen dat den voorg: predikant de congrue portie die hy nu niet heeft erlange], warom de Onderget: [insert: niet treeden zal] nog in een byzonder onderzoek, warom de Geerfdens een stuyver per gulden op de ord: Verpond:  betaalen, daar nogthans [insert: volgens de inform: van den Ondergeteek:] door den Ontfan: Gener: maar een halve stuyver aan den predikant van IJzendoorn en andere word goedgedaan, nog in eenige verdere particuliere consideraten, maar vertrouwende aan de intentie van UedlMoog: voldaan te hebben en UedlMoog in de Bescherminge des Almagtigen beveelende, de eer hebbende zig te onderschryven   s Hage den 24. August 1756

Edle Moogende Heeren

UedlMoog:ns Onderdaan: Dienaar

(292) 1763

Memorie van soodaane charters en papieren tot de secretarije van

de Hooge Heerlijkheyd IJsendoorn specteerende, bestaande in

1

Een oud Boekje in Quarto. Gerichtelijk signaat van 1582 tot 1586 incluijs

2

Een dito met een bruijne band sijnde een Gerichtelijk Signaat, seer oud en genoegsaam onleesbaar, waarin ook enige copia’s van privilegien in Gelderland doer de Hartogen verleent.

3

Een dito groot Quarto d’Ao 1590 tot 1607 incl.

4

Een dito in folio d’Ao 1607 tot 1630 gerichtelijk Zignaat, waar achter het leensignaat

5

Een dito in folio d’ao 1630, sijnde voor een gedeelte Gerigtelijk en ’t overige gedeelte Leensignaat

6

Een dito in folio d’Ao 1652 gerichtelijk signaat alleen

7

Een dito in folio d’ao 1653 van beswaar tot 1672 incluijs

8

Een dito in folio d’ao 1673 van beswaar

9

Een dito in folio d’ao 1667 van beswaar

10

Een dito in folio van beswaar d’ao 1719

11

Gerichtelijk Zignaat d’ao 1718

12

Dito in folio d’ao 1763 van beswaar

13

Leenboek d’ao 1718 in folio

14

Zignaat van 1688 tot 1762 van Testamentaire dispositien los ingenaaijt

14-1

Het wapen in silver van den tegenwoordigen Hooged. geb. Heer Baron van Wassenaar Heere van beijde Katwijcken. ’t Sand, en IJsendoorn als dienende tot het zegelen van de Documenten wegens het Feudaale der Heerlijkheyd IJsendoorn, leggende in een houte doosje

14-2

Volmachten als anders geregistreert ten signaate van IJsendoorn

14-3

Buur en reekenboek der Gemeente en Buurmrs

14-4

Kercke reekening van IJsendoorn

15

Buur en Dijkboeken der Hooge Heerlijkheijt IJsendoorn twaalf in getal smal fol:

16

Lias van omslagen der comsumptien

17

Dito lias van volmachten en andere opgiften

18

Dito lias van Conditien en aanbestadingen

19

Lias van Brieven en recepissen

20

Lias van Condschappen

21

Voorts een meenigte van particuliere processen, Inventarissen, Conditien van verpachtingen en [muni  nenten] tot de Secretarije behoorende, in bundels bij elkander gebonden

(293) 1766 (circa)

Lijst van de papieren concernerende de Heerlijkheid, Kerk, Pastorije, Kustorije en andere Regten der Vrije Heerlijkheid IJzendoorn, leggende in de Laade No. 40

1.      Copie Weerdbrieff van den IJzendoornse weerd dijk, gegeven door Jan Trant, 1438

2.      Bewijs Stucken, van dat die van de Nederbetuwe geen seggen hebben in de Schouwe der Heerlijkheid.

3.      Beleijde contschappen, over eene begaane Doodslag tot IJzendoorn in anno 1669.

4.      Insinuatie aan den kerkenraad van IJzendoorn, 1675.

5.      Sauvegarde voor die van IJzendoorn 1636.

6.      Accord tussen Jacob Piek, Heer van IJzendoorn, en Klaas Vijgh, Amptman van de Nederbetuwe, 1574.

7.      Leenbrieff van 10 Mergen lands in de Heerlijkheid 1437.

8.      Sekere Acte in ‘t Latijn beschreven.

9.      Antwoort, of bescheijt, dat de Gecommitteerden bragten die den Bandijkse Sluis en Leijgraaf hadden bezigtigt.

10.  Verklaaringe dat die gedijkte in Nederbetuwe geen aarde tot den Dijk mogen haalen uijt den Heer van IJzendoorns hooijkamp, teegen over den Dijk over den Togtgraeff geleegen.

11.  Ruijminge van een Middelsant in den Waalstroom binnen IJzendoorn geleegen.

12.  Supplicatie van Jacob Piek, Heer van IJzendoorn aan den Hertog, Canseler en raden des Vurstendoms Gelre.

13.  Copia van een Verklaaringe van Eduart Hertog van Gelre, aangaande de Heerlijkheid IJzendoorn, 1369.

14.  Overgifte aan de Pastorije te IJzendoorn, een jaarlijx Tractement van 2 brabantse guldens ad 22 stuivers ijder, gaande uijt vier hont lands op Meel geleegen, genaamd den Nuurlingh.

15.  Certificatie dat de Inwoonders van IJzendoorn niet behoeven te bolwerken aan de stad Thiel.

16.  Verklaringe van Jan van IJzendoorn dat sekere Brieff die hem vertoond wierd zijn vaders eijgen Hand is.

17.  Transport van thien hond Lands op den IJzendoornse Weerd geleegen, getransporteert 1612, en geregistreert ten signate 1713.

18.  Getuijgenis van zeeker voorval in IJzendoorn gebeurt tussen den Amptman en de Schout en Secretaris van IJzendoorn.

19.  Origineele, en Copia citatie en verbot des Hartogs Carel aan den Amptman van de Nederbetuwe, dat hij met IJzendoorn niet en moeste bemoeijen.

20.  Eenige Notulen aangaande de Heerlijkheid IJzendoorn.

21.  Approbatie en confirmatie van Bisschop Florentius aangaande de Regten der kerke te IJzendoorn, 1378

22.  Getuijgenis teegen Claas Vijgh Amptman in Nederbetuwe.

23.  Een Bondettie met papieren raakende de Heerlijkheid, en andere Zaken.

24.  Certificatie weegens de Breuken en Visserijen der Heerlijkheid IJzendoorn.

25.  Getuijgenis van de Heemraaden in Nederbetuwe aangaande de Heerlijkheid IJzendoorn.

26.  Getuijgenis van Een Testament van Jacob van Riemsdijk.

27.  Getuijgenis van Dertien persoonen aangaande de Hooge en Laage Jurisdictie van IJzendoorn.

28.  Vrijwillige gifte van de Inwoonders van IJzendoorn aan haaren Heer Harmen Piek, betreffende een dubbelt Vuurijzer op ijder Ton Bier zijn Leeven lang geduurende.

29.  Leenbrieff van Jacob Piek Heer van IJzendoorn, op de Kerkmeesters van IJzendoorn aangaande agt hont op den Weert.

30.  Getuijgenis dat die van IJzendoorn vrij sijn vant maken der Bolwerken van de stad Thiel.

31.  Copia van seeker Request gepresenteert door de Weduwe van Harmen Piek aan het Hoff en het daar op gegeven apostill.

32.  Request van Jacob Piek Heer van IJzendoorn aan Hertog Willem van Gelre.

33.  Fundatie van Sekere Jaarlijxe uijtgank aan de Pastorije en Custorije te IJzendoorn.

34.  Requeste aan den Hoove van Gelderlant tot twee in getal.

35.  Extract uijt den Hertogsbrieff.

36.  Overgifte van de Inwoonders van IJzendoorn aan de Weduwe Harmen Piek, dat zij beuren en heffen zal den Bieraccijns op IJzendoorn, tot dat haar oudste Zoon mondig is.

37.  Verklaringe van den Priester van IJzendoorn aangaande de collatie van het altaar dat Jan van de Sant daar gestigt heeft.

38.  Pagtbrieff van de Tienden op Egtelt.

39.  Verklaringe aangaande de Schouwe van IJzendoorn.

40.  Testament van Johannes Doeijs van de Varen, Priester van IJzendoorn.

41.  Transport van 2 Brabantse Guldens Sjaars gaande uijt vier hont lands op Meel geleegen 1523.

42.  Erfpagt brieff van een Hoffsteede binnen IJzendoorn aen de Keijzerstraat geleegen.

43.  Brieff van twee Schilden Sjaars gaande uit Splinters Hoffstad van Wageningen.

44.  Brieff van Erffjaars Renten ten behoeve van den kerke te IJzendoorn, de anno 1492.

45.  Brieff van Erffrenten ten behoeve Mattheus Altaar in de kerke te IJzendoorn, gaande uijt een Hoffstee aan de Keijzerstraat.

46.  Certificatie van Baldus Kruijt Priester en Jacob Peters Zoon, vicaris te IJzendoorn.

47.  Overeenkomst tussen Den Heer van IJzendoorn en den Amptman Mom.

48.  Advis over het verschil tusschen Harmen Piek Heer van IJzendoorn, en Klaas Vijgh Amptman in Nederbetuwe.

49.  Diversche Papieren der Heerlijkheid IJzendoorn en andere particulier.

50.  Extract belangende de Wadeslopen.

51.  Verklaringe van den Custos omtrent de publicatie van Schouwe inde Heerlijkheid, 1500.

52.  Brieff van het Pastoors kampken en het Broek.

53.  Testament van Anthonij van Loenresloot aan St. Johannes altaar te IJzendoorn.

54.  Tijnsbrieff van een alde schilt en een capoen jaarlijks aan Gijsbert van IJzendoorn.

55.  Testament off Fundatie van zekere Erfmisse te zingen.

56.  Fundatie der Kerke te IJzendoorn.

57.  Brieff van een Tijns gaande uit drie Stucken lands op Leeuwen aan de Kerke te IJzendoorn.

58.  Transport van de Heerlijkheid IJzendoorn 1439.

59.  Extract van het geene de Heer van Latum aan de Kerk van IJzendoorn verschult is.

60.  Supplicatie om Inhibitie.

61.  Notulen tot vereeniging van den Twist tussen Harmen Piek en Claas Vijgh.

62.  Rekeninge van contributie 1633.

63.  Request van de Heer van IJzendoorn aan de Vorst.

64.  Tijnsbrief van de Heer van IJzendoorn de Anno 1537.

65.  Tijnsbrieff op het hooge Altaar in de kerk van IJzendoorn 1527.

66.  Tijnsbrieff door Harmen Piek aan de kerk van IJzendoorn.

67.  Verpagtinge van kerke goederen gedaan door de Heere van IJzendoorn.

68.  Publicatie van de Laatschouw op den Bandijk.

69.  Request van Jacob Piek aan den Proost van Oudmunster.

70.  Brieff van de Heeren Staaten des Quartiers van Nijmegen, aan Dirk Vijgh, Amptman.

71.  Getuijgenis van den Heer van IJzendoorn, dat den predicant hem wel gedraagen heeft.

72.  Verklaringe van verscheijde perzoonen aangaande de Visserije in de Waal.

73.  Copie Accord, tussen Harmen Piek en Claas Vijgh.

74.  Copie van de Dijkgift dat die Seeven geweezen in die Heerlijkheid gelast hebben, en bij de vier stoel daar vreij van verklaart is.

75.  Collatie van Cornelis Jansz van Duurstede tot Pastoor te IJzendoorn.

76.  Eijsch en Instructie, off berigt teegen die Jonkere des Ampts Nederbetuwe.

77.  Tijnsbrieff ten behoeve van de Kerk van drie goude Rijders gaande uijt een Hoffstad buijten dijks, genaamt Jan Goossens Hoffstat.

78.  Klagte over de Seeven gewezen en derselver Dijkgaave te Hijen.

79.  Erffpachtbrieff van Twee akkeren lands in de Heerlijkheid van IJzendoorn, ten behoeve van de Kerke.

80.  Attestatie aangaande de Rosmolen.

81.  Annotatie van Schriften, opgesogt tot het proces teegen Nederbetuwe.

82.  Leenbrief van de Heerlijkheid IJzendoorn, op Harmen Piek.

83.  Losbrieff van sekere tijns die Philip van Riemsdijk heeft gelost van Wouter van IJzendoorn 1454.

84.  Attestatie dat de Schouwe in Nederbetuwe van Ogten koomende bij de Heerlijkheid van IJzendoorn afreed, en op Egtelt langs de Leij graaff weeder op den Dijk.

85.  Copia van een Verklaringe van verschijde Perzoonen wegens de Hooge en Laage Jurisdictie van IJzendoorn.

86.  Accoord tussen Harmen Piek en Jelis Piek van weegen Judith Ruijtenborg sijn huisvrouw, weegens tien mergen Lands den Aalsom geheeten.

87.  Vernieuwinge van den Eed van Harmen Piek als Heer van IJzendoorn, aan Koning Philippus.

88.  Beleening van de Heerlijkheid op Harmen Piek.

89.  Brieff van een Hoffstad tot St. Ewouts altaar behouden 1414.

90.  Certificatie weegens de Schouwe op den Dijk.

91.  Copia van sekere Erffpagt, gaande uit 2 ½ Mergen, het Sand genaamd, aan den Arme en kerke te IJzendoorn.

92.  Brieff van den Priester van Mazze aan den Heer Jacob Piek.

93.  Brieff van Jacob Piek, Raad van sijne koninklijke Majesteit, aan zijn Zoon Harmen Piek, over sekere gevangen, die van het Ampt en van IJzendoorn beijde gepretendeert wierdt.

94.  Advijs van de Ridderschap en geerffdens van Maaswaal.

95.  Eenige deverse Papieren die gering zijn.

96.  Beleening van de Pottum.

97.  Brieff waarbij aan den Armen van IJzendoorn jaarlijx word gemaakt een Ton haaring.

98.  Erffpachtbrieff van eenen akker genaamt den Vinkenakker.

99.  Leenbrieff van Keijser Carel op Harmen Piek.

100.    Supplicatie van den Amptman Klaas Vijgh aan Canseler en Raaden des Vurstendoms Gelre, teegen Harmen Piek omtrent de Vischerijen, 1553.

101.    Nader Contract over een Tijns gaande uit Jan Goossens Hoffstad buitendijks te IJzendoorn 1539.

102.    Brieff van het Hoff Provinciael aan het gerigt, en ook aan den Rigter van IJzendoorn.

103.    Erffpagt brieff van een akkertie onder Ooij geleegen.

104.    Lijste van de Regten der Heerlijkheid IJzendoorn.

105.    Sententie van IJzendoorn weegens de 200 Guldens jaarlijx uijt de Tienden van den 7den april 1683.

106.    Acte waarbij Reijnier Tap door den Heere van IJzendoorn positive is aangestelt tot Collecteur der Verpondingen.

107.    Acte waarbij dezelve is aangestelt als Collecteur van amts lasten, onraad en alle verdere maaningen.

108.    Jurisdictie voor den Rigter der Heerlijkheid IJzendoorn.

109.    Acte waarbij Reijnier Tap is aangestelt tot Stadhouder van de Leenen.

110.    Een pakje raakende de koop en betalinge der Heerlijkheid IJzendoorn, door C.R. van Wijhe gedaan, en deszelfs Leenbrieven.

111.    Estimatie en Berigt weegens de opkomste der Pastorije te IJzendoorn.

112.    Een pakje waar in de Papieren raakende de Heer en Heerlijkheid IJzendoorn, beneffens den Rigter van Gellant en sijne Instructie.

113.    Diversche weerdbrieven.

114.    Brief waar bij blijkt als dat den Heer van IJzendoorn Collator is van de Vicarijen in de voornoemde Heerlijkheid.

115.    Weerdbrieff van Jan Trant.

116.    Berigt teegen een Request door Ds. de Raad en Bisschop gepresenteert.

117.    Relaas van den Scholtus Pavort dat geene Inwoonders van IJzendoorn eenige Capitale hadde tot lasten van het Comptoir der Unie.

118.    Acte van Recognitie en belofte van den Secretaris van Axell.

119.    Memorie uijt de coop conditie van de halve heerlijkheid IJzendoorn, 13 December 1681.

120.    Actens van Collatie van de Predikant tot IJzendoorn.

121.    Leenbrieff van de Heerlijkheid IJzendoorn op de heer van Egtelt Zaliger, 13 Januarij 1718.

122.    Leenbrief op ons, 9 September 1749.

123.    Copia Thijnsboek van de Heerlijkheid IJzendoorn.

124.    Register van de Leenen van de Heerlijkheid IJzendoorn.

125.    Acte van aanstelling van G. de Haas tot Collecteur, 26 April 1751.

126.    Acte van Borgtogt van G. de Haas als Collecteur den 3 Meij 1751.

127.    Rekening van den Collecteur J. van Heun over de Jaaren 1746-1749.

128.    Generaale setting over IJzendoorn zedert 1749 tot 1751.

129.    Quohier der Verpondingen van IJzendoorn.

130.    Attestatie concernerende den Eijgendom van de Esseboomen staande bij het Steenkampje.

131.    Acte van Collatie op de Heer Ribbius, en ook op de Heer de Jong, mitsgaders op de bezwaarde Heeren J. Mijs en Nicolaus van Rhijn. Inkomsten der Pastorije en Stucken daar toe relatief.

132.    Authorisatie op den Hoove van Gelderland om tusschen den Heer van IJzendoorn, en die onwillige Leenmannen en Leenpligtige te decideeren, en regt te doen, 9 Meij 1752.

133.    Order en Reglement op het Stuk van de jagt, binnen de Vrije Heerlijkheid van IJzendoorn 1749.

134.    Procuratien op de Rigter Gerrit de Haas, tot ’t administreeren van de Geldersche goederen.

135.    Acte van aanstellinge van David Cornelis van Gorkom tot Rigter, Dijkgraaff, en Stadhouder van de leenen der Vrije Heerlijkheid van IJzendoorn, in dato 20 Julij 1757, mitsgaders procuratie tot het waarnemen en administreeren van de verdere Geldersche goederen, alsmeede d’ oude instructie en commissie van den Rigter G. de Haas, 1745.

136.    Copie Acte van aanstelling voor de custos en schoolmeester van Isendoorn, 1718 en 1758.

137.    Attestatie aangaande de Visserije tot IJzendoorn, 1753.

138.    Memorie weegens de reparatien aan de Pastorije aldaer 1758.

139.    Copie Pagt conditien, voor de Jagt tot IJzendoorn, 1759.

140.    Acte van Collatie op de Hr. Isaak van Nuyssenburg, 1762.

141.    Aanschrijving van Dijckgraaf & Heemraeden van de Neder-Betuwe aengaende ’t Sanden van de Waeldijck onder IJsendoorn met ’t Copie Antwoord aan dezelve, 1764.

142.    Transport van de Thiendens onder IJsendoorn op den Heer, Anno 1764.

143.    Electie van twee Persoonen tot de vaceerende Scheepensplaatsen, 1763.

144.    Commissie van de procureur Franke als Secretaris & Leen griffier als meede d’Inventaris van de Overgenoomen Stukken op de Secretarije, 1763.

145.    Extrat uijt ’t Signaat van Beswaar der Heerlijckheit IJsendoorn, aengaende de verkogte coorn- wint- moole aldaer, met een jaarlijckse eewigduurende uijtgang van vijf & twintig Guldens, 3de Meij 1766.

146.    (latere toevoeging) Commissie van Mr Jacob Heshusius als Rigter, Dijkgraaff, en Stadhouder van de Leenen der Vrije Heerlijkheijd IJzendoorn, mitsgaders procuratie tot waarnemen en administreeren der verdere Geldersche Goederen, dato 4 April 1769.

(294) 1793 MEI 17

Lijst

Wegens de Verdeeling der Jura van de Leengoederen Leenroerig aan den Hogen Huise en Heerlijkheid IJsendoorn

1°  het Hoff en (2°) 10 Morgen land: Willem de Haas qq 2 leenen met den ledige hand 14 April 1791

LH: 0,- , SH 6,-, LB 6,-, LG 12,- LM 4,16

2°  (zie boven)

3°  2 Morgen Bouwlant (op het Oosterveld gelegen, strekkend over den Broekdijk): Willem van Westrenen 1 leen met de ledige hand 14 April 1791

LH: 0,-, SH 3,-, LB 3,-, LG 6,-, LM 2,8

4°  2 ½ Morgen Weijlant (op de Woerd): Jan van den Berg 2 leenen met ledige en volle hand 14 April 1791

LH 18,-, SH 9,-, LB 9,-, LG 18,- LM 7,4

5°  2 ½ Morgen dito

6°  5 ½ Morgen (te Egtelt, 2 percelen waaronder Alverlies): Jan van Kampen 1 leen met ledige hand 14 April 1791

LH 0,-, SH 3,-, LB 3,-, LG 6,- LM 2,8

7°  10 Morgen (huis en hofstad met koolhof en boomgaard op het Oostervelt, zuiden de straat): Kristiaan de Krieger 1 leen met ledige hand 14 April 1791

LH 0,-, SH 3,-, LB 3,- LG 6,- LM 2,8

8°  2 Morgen Weijlant (den Hekel) Barent Tijink qq 2 leenen met de ledige hand, 2e Maart 1792

LH 0,-, SH 6,-, LB 6,-, LG 12,-, LM 4,16

9°  2 Morgen Bouwlant (het Geerke op het Hoge veld te Oij) den Zelven met de volle hand

LH 18,-, SH 3,-, LB 3,-, LG 6,-, LM 2,8

10° 4 Morgen 1 hont land (Draesselaen hof te Ravenswaaij): Anneke van Brummelen Huisvrouw van david de Cock met de ledige hand verheft wegens de aankoop van den Heere C.L. Baron de Pagniet van d [ ]e Wassenaar wegens het sterven van gemelden Heere Pagniet en d overdracht aan Zijn H welgeb Zoon J.C.R. de Pagniet mitsgaders wegens de verkoop aan den Heere A.D. van Omphal en het overlijden van den Hulders

LH 0,-, SH 6,-, LB 6,-, LG 12,- LM 4,16

70 Morgen Pottum Mr J. Haksteen [  ] t overlijden van den Heere de Pagniet den verkooper overdraagt ten behoeve v.d. Heere A.D. van Omphal

LH 0,-, SH 3,-, LB 3,-, LG 6,-

Wegens den opstand door t overlijden van  J. Haksteen voor heregewaad

LH 9,-, SH 1,10, LB 1,10, LG 3

Wegens de approbatie van d scheiding accoord en [    ] voor den Hove van Gelderland, op en afstand uit dien hoofde op Mevr Hoosing

LH 18,-, SH 4,10, LB 4,10, LG 9,-

Wegens den af en opstand aan den Heere J.G. Kost

LH 18,-, SH 3,-, LB 3,- LG 6,- LM 9,12

(Totaal:

Leen Heer: 81

Stadhouder: 51

Leenbode: 51

Leengriffier: hierbij staat: ontvangen bij mij zelven

Leenmannen: 31,4 en voor de Pottum 9,12)

Terug naar het begin